Yr Herald Cymraeg

Pwyllgor Heddlu Mon Cynnaliwyd cyfarfod o'r pwyllgor uchod yn T>lan?efni, "d%d<3! lau, y Milwriad Hampton Lewis, U.H., yn y gadair. Rhoes y Prif- gwnstabl (Mr L. Prothero) yr adroddiad chwar- terol, a gwnaeth gads am, godiad yn ei gyflog ar 01 gwasanaei-h o ohwe' mlynedd.—Dywedodd Dr John Roberts, U.H., y gwnaeth y prif-gwnstabl ei ddylediswydldau yn rhagorol, a. chynnygiodcl fod codiad 0 25p yn cael ei roddi id-do. Dywed- odd Syr Richard1 Bulkeley, wrth eilio y cynnyg- iad, fod sir Fon yn talu cyflog- is prif gwistabl nag unrhyw sir arall y -Ngogledd Cymru er nad oedd y sir ieiaf. Cariwyd y cyn- nygiad yn unfryd, a diolchlodd Mr Prothero i'r pwyllgor.—Derbyniwyd penderfyniad oddiwrth gyfarfod: blynyddoi Qvmdeithas Ddirwesttol sir Fon, yn cynnrychioli yr 0.11 gyfundebau, n gofyn i'r pwyllgor apwyntio cudd-swyddog i wyliedl v fasuachi f eddwol, a chrybwyllwyd nad oedd v deddfau yn cael eu cario'n !ffilaen yn iawn, ac adrodd^yd ,T cyflemwyd rhai o swyddogion yr heddlu a diod, pan ar eu dyledswydd.—Cynnyg- iodd Syr Richard, Bulkelev fod y ilvthyr yn cael ei adael ar (y bwrdd.—Eiliwyd gan Mr J. Rice Roberts.—Galwodd Mr A. J. McKillop, U.H., sylw at rani diweddaf y penderfyniad. Dywed- odd! ed fod yn, aelod o'r Gymdeithas Ddirwestoi, ond nis gwyddai a oedd gan yr aelodiau unryw sylfaen i'r dvwediad yn y rhan ddiweddaf, a dymunai gael gwybodf a dderbyniwyd cwynion ,pa|rftibed hyny.—Atebcjdd/ y Pjrtifiewnsftabl na dderbyniwyd.—Dywedk>didl Mr Lewis Hughes, U.H., fod gan y pwyllgor bob cydymdeimlad a'r tachos dirwestol, ac na fuasai am foment yn taflu aim amheuwch ar y penderfyniad. I gael swydd- og priodol buasai yn rhaiid iddynt dalu 50p i 80p ,y flwyddyn.—Penderfjrnwyd yn unfryd i art-eb i'r Gymdeithas Ddirwestol nas gallai y pwyllgor weleid eu ffordd yn glir i gytuno a'u gofyniad.

Pysgodfeydd Mor y Gorllewin. Geilw adroddiad Arolygydd Pysgodfeydd Mor y Gorllewin (Mr R. A. Dawson) am y chwarter yn diweddu Rhagfyr 31ain, sylw at y nifer mawr a gyhuddwyd o dori y man-ddeddfau. Mewn rhai achosion ystyrid fod y dirwyon a ddodwyd yn bur annigonol. Yr oedd 20 o bysgod longau yn gweithio o borth Fleetwood. Ar hyd glanau sir Fon ymyrodd y tywydd a'r gwaith, ond pan yn abl i fyned allan, bu y dynion ychydig yn ilwyddiannus. Yn rhan ogleddol Bau Aberteifi cafwyd penwaig yn niferoedd mawr, ond yr oedd eu cyflwr yn wael. Methiant fu yn neheubarth y Bau. Yn Dyfi, Abermaw, a Porthmadog, caf- wyd cryn anhawsder i gadw'r dynion at y man- ddeddfau.. Yn afon Gonwy caed nifer fawr o gregin gleision, o ansawdd dda.

Ynadlys Bwrdeisiol Caernarfon. DYDD LLUN. — Gerbron W. J. Williams, Ysw. (maer), Dr Parry, E. Hughes, Ysw., a W. Hamer, Ysw. MEDDWDOD.—Dirwywyd y rhai canlynol am fod yn feddw: — Hugh Williams, Peny- buarth, Llandwrog, i 5s a'r costau; William Parry, Tan'rallt, i 2s 6c a'r costau; Walter Ro- berts, 2s 6c a'r costau; William Williams, Waenfawr, 2s 6c a'r costau; Griffith Griffiths, Caernarfon, 2s 60 a'r costau, a Hugh Jones, 2s 6c LLADRATA CIGARETTES. — Cyhuddwyd Meyrick Jones a William Davies, o ladrata -cigarettes, gwerth 3s 6c, o siop Miss Parry, Palace-street, a phenderfynwyd rhoddi chwe' ergyd yr un iddynt gyda'r wialen fedw. ESGEULUSO ANFON EU PLANT I'R YSGOL.—Cyhuddwyd Richard Davies. Jenkin's- cnurt, Caernarfon, o esgeuluso anfon ei blentyn i'r ysgol.—Dywedwvd y cospid y diffynydd os plentyn yr ysgol yn ystod: y mis nesaf.

Ynadlys Llandudno. DYDD LLUN (Ddoe)—Gerbron H. Knee- shaw, Ysw., ac ynadon ereill, dirwywyd y per- sonau canlynol am feddwdod :—William Jones, Tanyfron, Llandudno; Annie Boyce, Llan- dudno; W. Thomas Jones, Tanyffordd; Mary Ann Woodburne, Cyll-terrace, Llandudno; Thomas Williams, Taliesin-street, Llandudno; Anne Jones, Cyll-terrace, Llandudno; Robert Jones, Glendale, Clifton-road, Llandudno; Fanny Roberts, Craigydon; Anne Phillips, Taliesin-street, Llandudno. David Roberts, gyriedydd, yn ngwasanaeth Mr W. A. Evans, a ddirwywyd i 5s a'r costau am yru cerbyd heb oleu ar yr lleg o Ionawr.—John Jones, Charles Roberts, a Thomas Thomas, oil yn trigiannu ar. lethr y Gogarth, a wysiwyd am ymosod ar yr Heddgeidwad Williams (58). Addefodd y ddau ddiweddaf eu bod yn euog, a dywedai'r blaenaf ei fod yn ddieuog. Dirwywyd yr oil i 40s yr Tin a'r costau.—Thomas Williams, Penrhynside, a, gyhuddwyd o gymeryd darn o bren, gwerth Is 6c, o Goed Gloddaeth. Galwyd arno ddyfod i dderbyn dedfryd pan elwid arno.

Ynadlys Llangefni. DDOE (Ddydd Llun).—Gerbron y Milwriad T. E. J. Lloyd, ac ynadon ereill.—Caniatawyd cais W. Thomas, Bridge-street, Llangefni, i gael peidio buchfrechu ei blentyn.—Cyhuddwyd wyth o landau o ardal Niwbwrch o symud lorry o lard Talyboncau, i'r ffordd fawr, a gwneyd niwed i'r cyfryw i'r swm o 7s 6c. Amddiffymd gan Mr R. Roberts, Caernarfon.—Hefyd, cy- huddid hwy o symud cerbyd o Fryntirion, Dwy- Tan, ac acnosi niwed iddo. Dirwywyd i 2s 6c a'r costau yn yr achos cyntaf, a 5s a'r costau yn yr achos olaf; a gorchymynwyd iddynt dalu am •y niweid.—Hillary Jones, Penmaenmawr, a W. Jones, Plas y Nant, Rhosymeirch, a gyhuddwyd gan swyddog y Gymdeithas er Attal Creulondeb at Anifeiliaid, o arfer creulondeb diangenrhaid wrth ladd nifer o dyrcwn, yn Llangefni, Rhag- fyr 20ain. Erlynid gan Mr W. Thornton Jones. Taflwyd yr achos allan.-—Cyhuddwyd pump o ddynion ieuanc o niweidio ffenestr vn faleisus yn Llangeinwen. Taflwyd yr achos allan.—-Amelia Jones, 16 oed, morwyn, yn Ty nllan, Tregaian, a gyhuddai W. Jones, gwas yn Mhlas, lan- fihangel T.B., o ymosod yn anweddus arm, ar noson Rhagfyr 25ain. Ymddangosaa Mr Thornton Jones dros yr erlyniad, ac amddiffymd <^an Mr S. R. Dew.—Rhoddwyd tystiolaeth gan TT erlynes, Miss Jones, Ty'nllan; Jane Jones, Pencefn; Ellen Edwards, Llainuchaf; Owen Edwards, eto; Mary Jane Jones, Glangors, Llangwyllog; a'r Rhingyll W. Hughes, Llan- gefni; ar diffynydd.—Dirwy, 2p a'r costau.

ABERDYFI. MARWOLAETHAU.—Drwg gan lawer fydd clywed' am farwolaeth Mr Phillip Evans, cychwr. Hen gymeriad rhagorol ydoedd—mor Jjoff o ddadl boeih ag unrhyw un, ond meddai y cymhwysder mawr. hwnw o beidio dal dig at ei wrthwynebydd., Yr oedd yn aelod gyda'r An- nibynwyr, ac er speth amser wedi bod yn ngofal y goleuo, &c. Yr oedd hefyd yn ddirwestwr, ac yn aelod o Glwb yr Odyddion. Gwasanaeth- wyd yn yr angla-dd gan y Parch W. D. Evans, a chan Mr Edward Jones, gof, ar ran yr Odyddion. Y DDARLLENFA.— Cynnaliwyd cyfarfod "blynyddoi y gymdeithas nos lau, Mr John Ed- wards, Ivy House, yn y gadair.—Hysbyswyd fod y swm o 68p wedi ei dderbyn yn ystod y flwyddyn, yn gadael 6p yn weddill i'r trysorydd, sef swm llai nag yn ystod unrhyw gyfnod arall yn hanes y ddarllenfa. Dewiswyd Mr J M. Howell, Craigydon, yn llywydd, yn lIe Mr Jonn Corbett, a ymddiswyddai. Etholwyd v Thai can- lynol yn is-lywyddion:—Parch J- Rowlands, M.A./ficer; Prifathraw Roberts, M.A., Aber- ystwyth; Mr C. H. AUcock, M.A., Eton^Col- lege; Mr Peter Gotto, Mr M. L. Lewis, U.H., Mr C. H. Brampton, Mr Arnold Evans, Dr Bon- ner, Parch W. M. Roberts, M.A., Mr J. Hughes Jones U.H., Mr Jones. C.S., a'r Capten Enoch Lewis'. Hysbyswyd fod 1612 o lyf™] ^edi eu cymeryd yn ystod y flwyddyn, cvnnydd o 279 ar y flwycldyn flaenorol.

ABERGEL'E. MARWOLAETH DR WILLIAMS.—Drwg genym gofnodi maTWolaeth Dr Williams, prif- athraw yr Ysgol Sirol, Abergele, yn ei drigfa DOS Wener. Yr oedd yn wael er's peth amser, end yr oedd yn bresennol ynyr ysgolliyd ddydd —— —■ i lau. Yr oedd y trancedig yn 37 mlwydd oed, ac yn M.A. a Ph.D., a chafodd ran o'i addysg yn yr Almaen. Cleddir ef heddyw (ddydd Mawrth).

ABERMAW. CYFARFOD CYHOEDDUS.—Nos Wener, yn Ysgoldy y Bwrdd, o dan lywyddiaeth Mr William Griffith, llywydd Undeb y Trethdal- wyr. Cafwyd anerchiadau gan y Parch Gwynoro Davies, cadeirydd y cynghor dineeig; Mri Edward Williams, Evan Jones, Evan Richards, D. E. Davies, William Owen, John Riohards, H. Wynn Williams, a Richard Ro- berts, aelodau o'r cynghor. Galwyd y cyfarfod gan Undeb y Trethdalwyr, er rhoddi cyfle i'r cynghor dinesig roddi cyfrif o'i oruchwyliaeth am y flwyddyn sydd wedi myned heibio. Cyn- nelir cyfarfodydd hefyd i wrandaw ar aelodau y Cvn^hor Sir, Bwrdd y Gwarcheidwaid, a'r Bwrdd Ysgol, y*n rhoddi cyfrif o'u gwaith hwythau. BWRDD Y PORTHXADD.—Dydd Llun, o dan lywyddiaeth yr Henachir Lewis Lewis.-— j Cafwyd trafodaeth ar waith personau yn cario pridd a cherig i lan y mor gyferbyn o'r Marine- terrace, a phasiwyd i erlyn troseddwyr. — Der- byniwyd cais oddiwrth Mr Robert Owen, Ler- pwl, ar ran Aberdovey and Barmouth Steamship Company, am 21 mlynedd o brydles ar ystordy a ddefnyddir gan y cwmni ar y cei- Gwrthod- wyd y cais.—Pasiwyd fod yr agerlong newydd "Dora," perthynol i'r un cwmni, i dalu 25p yn flynyddol fel tollau.—Gwnaed cais am ad- gyweirio ei thy gan Mr9 Jane Jones, Penycei. f Penderfynwyd i'w hysbysu fod telerau y bryd- les yn rhwymo y tenant i wneyd pob adgyweir- iad "angenrheidiol.—Darllenwyd llythyr oddiwrth Mr J. M. Jones, surveyor y Cynghor Sir, yn dymuno cael plan o'r ffordd ger Aberamlfra, lie v dymunid gael ei lledu, yn nghydag amcan- "(ryfrif o'r gost. Penderfynwyd hysbysu Mr Jones nad oedd yr Harbour Trust yn barod i gydymffurfio a'r cais hwn. Nid oeddynt hwy ond vn unig wedi galw sylw at y ffaith fod y ffordd yn y troad yn ngwaelod rhiw Aberamffra vn gul a pheryglus, ac os byddai y Cynghor Sir yn penderfynu ei lledu, fod y Trust yn barod i roddi y tir angenrheidiol at hyny yn rhad ac am ddim, a 15p at y draul heblaw hyny. CYNGHOR DINESIG.—Dydd Mawrth, y Parch Gwvnoro Davies yn y gadair.— Hysbys- wvd fod Mr Edward Edwards (Talwrn), yn ad- eiladu ty vn Park-road, a hyny heb gyflwyno r cynllun i'r cynghor. Penderfynwyd rhoddi y rhybudd gofynol iddo.—Mewn atebiad i'r Cad- eirydd hysbysodd y clerc nad oedd atebiad wedi dyfod 'oddiwrth Mr E. M. Jones yn nglyn ag ardreth Panorama. Pasiwyd i gymeryd mesurau i'w orfodi i dalu.—Penderfynwyd erlyn perchen- ooion y Barmouth Hotel a Borthwen House.— Bu crvn siarad yn nglyn a myned yn mlaen i orphen y llwybrau ar hyd ochrau y prif-ffyrdd, ond cytunwyd i adael pethau fel y maent am e]enj Yn nglyn a'r Marine Parade dangoswyd tipvn o wahaniaeth o berthynas i'r cwestiwn pa un'fyddai goreu, gadael y gwaith yn aw, ynte ei adael tan y flwyddyn arianol Desaf. Gohir- iwyd hyd ddvdd Mawrth.—Darllenwyd llythyr oddiwrth Mrs Talbot, yn cwyno oherwydd prin- der dwfr yn Mhenygraig— Sylwodd y Cadeirydd fod yn resyn meddwl fod un rhan o r dref heb ddigonedd 0 ddwfr pan mae gan y cynghor y fath gyflawnder onono.—Gorchymynwyd lr arolygydd osod pibellau 2! modfedd o Fryn- goleu i Benygraig.

ABERYSTWYTH. BWRDD UNDEB.—Llywyddodd Mr W. A. Miller gyfarfod o'r gwarcheidwaid ddydd LIun. Derbyniwyd llythyr oddiwrth Dr J. E. Hughes, Llanilan, yn dyweyd ei fod yn ymddiswyddo oi swvdd fel swyddog meddygol a ddaliodd dan y bwrdd am bum' mlynedd ar hugain.—Diolchodd y b-svrdd iddo, a chydymdeimlwyd ag ef yn ei waeledd. Apwyntiwyd pwyllgor l ail-drefnu cyflogau y swyddogion meddygol am y dosparth hwn, a'r dosparthau cyfagos. CYNGHOR TREF0L-—Dydd Mawrth, y Maer (Cvnghorydd E. P. Wynne) yn y gadair.— Darllenodd y Clerc Trefol lythyr oddiwrth Lieut. Stevens yn dyweyd: y penderfynwyd yn derfynol i adael y cynnygiad o godi y gwn mawr yn y castell (clywch, clywch).—-Y Clerc, wrth gry- bwyll am Linell Ysgafn Cwm Rhondda at Bont y Gwr Drwg, a adroddes y gofynwyd mewn cyfarfod o'r cwmni, a gynnaliwyd yn Llundain, ddydd lau, am yr oil o'r cyfalaf o r rhan, o 51*000p. Yn yr un cyfarfod, codwyd y cwestiwn 0 estyn y Uinell i Aberayron, ac yr oeddycyfar- wvddwyr yn hollol barod I gario y llmell yno J^ol cwblhau'r rheilffordd i Bont y Gwr Drwg. Penderfynwyd dodi y mater yn nwylaw y pwyli

gor arianol. BANGOR. FFURFI \D CVMERIAD. Dyna ydoedd 1 estvn da-rlith y Proffeswr J. Green, i athrawon Sul y Tabernacl.. r, CYMDEITHAS Y GWYRJEUMNC.-Cyn- naliodd aelodau y clwb gyngherdd ysmygol, nos lau, pan y cvmerw|jd rhan gan amryw. CAPEL NEWYDD — Pryncidd Wesleyarl Bangor ddarn o dir yn Nglanadda, i r pwrpas ,0 adeiladu capel newydd arno i gyfarfod ar gofyn srddam hyny. AM vPytatrws, Blawa, Gwinoedd, 3wrw we di ei botelti, a'r Darpariaetban o'r radd oreu, ym- weler a W. G. Evane, Old London House, Ban- gor. Pellseinydd. 0174.—Advt. Y BEL DROED. — Dyddi Mercher, bu ym- drechfa chwareu y bel droed rhwng clwb y ddinas a chlwb Caergybi. Bangor a orfu, a chawsant bum' cael yn erbyn dim. i MARWOLAETH FFERMWR.-Bii farw Mr Morris Pritchard, Penybryn, ddydd lau, ar 01 gwaeledd maith. Yr oedd y trancedig yn 67 mlwydd oed. Gedy weddw a theulu. Y SEIRI RHYDDION.—Dydd Llun, cynnal- iwyd cyfarfod blynyddoi T«ml St. David, yn y Masonic Hall, pan yr urddwyd y Braw<l Dr RichaTd Jones, yn W.M. aim! y flwyddyn nesaf. TWYLL HONEDIG —Mewn ynadlys arbemg, ddvdd lau, gerbron Dr R. °7a huddwrvd rdastrwr o'r enw David Davies, a drigai yn Mangor Uchaf, o ffugio cheque am I7p. -Gohiriwvd hyd ddydd BILLIARDS.—Bu ymdirechfa rhwng aelodau Bangor a Beaumaris, ddydd Sadwrn, pryd y gorfu clwb y ddinas. — ,D1Jd'dTIM^ch€r' J\Z Castle Hotel, chwareuodd Mr H. Parry a Mr S. Leath, pryd yr enillodd y diweddaf.

BARMOUTH JUNCTION. DWFR —Ar ol llawer o son ac ymladd, mae y tai hvn, perthynol i Gwmni'r Cambrian yn cael cyflenwad o ddwfr glan o waith dwfr Mri Solomon Andrews a I Fab.

BETHEL, ARFON. CYLCHWYL Y CYSEGR.—Dyddiau Gwen- er a Sadwrn, cynnaliwyd cylchwyl cerddorol, a cihelfyddydol y Cysegr. Wele y prif ddyfarniadau nos Sadwrn: —Am y par■ o Emau 0-oreu, Miss Hughes, 'Greuor; traeth- Mr B. R-.Itoberte, Saron; ooawd, i rai tab «ill «noe4 or Hura, M«» B. C. Jones, Penrbos; arholiad, Mr (>sren Wil liams Disgwylfp-; unrfiyw ddeuawd, Mr J- Moms a'i gyfaill; traethawd i ferched, Miss Hughes, Tanyffynnon; 2, Mrs Owen, Tany- fioTdd; adrodd, Miss G. Hughes, Dmorwic; unawd, Mrs Lewis, Llanberis; cravat a ddyn, Miss Thomas, Bethel unawd arbenig, MJ J. W. Jones, Llanberis; "fancy apron, Miss Hughes, Oae Metha. Ymgeisiodd tri cor ar iganu "Marwolaeth y Cristion," a. barn wyd cor Mr J. Roberts, -portdinorwic, yn oreu. Llyw- yddiwyd gan Mr D. Edwards, Llundain.

BETHFJSDA A'R CYLCB. LLWYDDIANT. — Yn adroddiad y Coleg Cerddbrol Llundain, a ddaetbh allan yr wvthnos hon, daeth V rhai canlynol o ddysgyblion Mr E. D Lloyd Bethesda, allan yn Ilwyddiannus :— Mr John 'Hughes, Valley, M dadganydd gydag anrhvdedd; Mr R. O. Pierce, Valley fel, chwareuydd ar y pHlno, a Miss Nellie Roberts. Bangor, yn y dosparth cyntaf yn yr intermediate. LLYFRGELL RYDD. Drwy ymdrech y foneddiges ieuano weithgar, Miss Roberts, Ty'n- maes, t mae cyfleusdra Tn caele, estyn i bres- wvlwyr y pentre neillduedig, Ty nmaes drwy ei bad wedi ilwyd'do i gael nifer fawr o lyfrau a chylchgronau, &c„ y rhai a ^oir yn fenthyg ganddi i'r neb a ofynir am, danynt. Cedwir hwynt ganddi yn y ty yn ddidraul, ac nid oes YMDEFTHAS^CAPEL BETHESDA.—Cyn- naliwyd cyfarfod y gymdeithas nos Fercher, 0 dan lywyddiaeth Mr D. G. Williams, M A., nryd y cafwyd dadl "Mantais ai ynte anfan- tais i grefvdd* gwlad fod ynddi wahaniol enwadau cretfvddolf" Agorwyd yr ochr ,giadiaTnhaol gan Mr Gwilym Jones, Ogwen-terrace. Ar yr ochr nacaol agorwyd garf MT William Elias Pant a meddwlgarwch mawr dros ben. Cv- menvyd rhan pellach yn y ddadl gan Mr Wilbam Thomas. Tabernacle-terrace; Mr John Jones, llyfrwerihydd. Ogwen-terrace; Hugh Owen Ro- iberts penybryn; Lewis Jones (y Uew), Gor- don-terrace; a'r Llywydd. Gohinwyd y ddadl t Critic y cyfarfod ydoedd Mr Lewis Jones (y Vew, Goitftm-terrace DAMWAIN YN CHWAREL PANT- DRAENIOG. — Prydnawn lau, cyfarfu Mr John Jones, Station-road (uno gyn-weithwyr y Penr), a diamwain dldifrifol, drwy i ddarn o graig ymollwng, a'i dlaro yn ei goes, gan, dori dau asgWTn ohoni. Galwyd ar Dre Lumley a Lloyd i'r lie, y rhai y roisent driniaetb ddeheuig ar yr aelod, ond gofidus ydyw yn awr genym ddyweydi i'r ddiamwain brofi yn angeuol. Bu'r truan farw foreu Sul, wedi dioddef ohono ddau adydd a thcirn oddiwrth ei heffeithiau. Mawr yw 111 cydymdeimlad a ddangosir yn gyffredinol yn yr ardal tuagat y teulu trallodus. Yr y- oedd yr ymadawedig yn ddiacoin gyda'r Anni- bynwyr yn Bethania.

CAERNARFON. YN GWELLA.—Y mae yn dda genym hys- bysu fod Mr Richards, goruchwyliwr Lloyds yn Nghaemarfon, yn gwella o'i waelc-dd diwedaar. MEDDWDOD. — Mewn ynadlys arbenig, ddydd Mercher, cyhuddwyd dyn o'r enw David Edwards, o feddwdod, a dirwywyd ef i 10s a'r costau. PERSONOL.—Parha Mr George Farren yn wael yn Bath.—Dcallwn rod Mr L. H. Tbcmas, clerc Ynadun Sirol Caernarfon, yn gwella- o'i waeledd. "Y GYMRAEG A'I GELYNIO" ydoedd testyn -araeth gan Mr Isgaer Lewis, yn Nghym- deithas Lenyddol Moriuh. Cadeiidwyd gun Mr Henry Owen. PAN fo'ch yn rhoi eich bachgen yn ei siwt gall Bradley werthu un i chwi mor smart a rhesymol ac unrhyw firm yn y wlad.—Turf Square, Caernarfon.—Advt. UYMDEITHASLENYDDOL CAERSALEM. —Nos lau, traddodwvd anerehiad ar "Joseph," gan Mr Samuel Davies, Victoria, road. Cymer- wvd v gadair ga.n Dr 0. Davies. PRBGETHWYP HYJSOD ydoedd testyn dar lith ddyddorol nos Fercher, yn nghyfarfod Cym- deithas Lenyddol Ebenezer, .gan y Parch H. Curriie, Penygroes. Cadeiriwyd gan y Parch, Cadfan Davies. Y LLYFRGEI.L RYDD.—Bydd ein darllen- wyr yn falch o gijywed diarfbd i berchenogion y "Daily News," JJwndain, ar awgrymiad Mr D. Lloyd-George, A.S., gyllwyno i'r liyfrgell rydd, rhwng 30 a 90 o gyfrolau o lenyddirieth ANTURIAETHAU TEITHIWR MAÑ. NACHOL.—Nos Lun, traddod/odd Mr David Thomas, Bryngwyn, anerehiad dyddorol yn Nghymdeithas Lenyddol Castle-square, ar y testyn uchod. Llywyddai y Parch D. Hughes. GWLEDD.—Yn nglyn a Chymdeithas Len- Tddol Salem, nos lau, cynnaliwyd gwledd hen ianciiu. Yr oedd nifer fawr ciho-nynt yn bresen- nol. Wedi gorphen y wIedel, aed trwy raglen amrywiaethol, o dan lywyddiaeth y Parch D. Stanley Jones 'CYMDEITHAS YMDRECH GREFYDDOL. ■—Nos Sul, yn Salem, cynnialiwyd cyfarfod arfer- ol y gymdeithas, o dan lywyddiaeth y Parch D. Stanley Jones, pryd y caed papyra-u ar ddirwest gan Mrs Williams, Marcus-street, a John Owen, Hafod-terrace. Y GWIRFODDOLWYR A'R RHYFEL.— Nos Fawrth, daeth aelbdau Gwirfoddo^wyr Caer- narfon yn nghyd, trwy orchyimyn, a gofynwyd iddynt fuasai rhai ohonynt yn myned allan i Ddeheudir Affrica. Daeth 36 aelod allan, 8., dad- gana"ant eu parodrwydd CYMDEITHAS LENYDDOL SILOH.—Nos Fercher, cae'd nloson amrywiaethol, Mr J. H. Llovd yn y gadaic CymèrOdd Mr E. P. Row- land a i barti. Misses A. K. Jones, M. Jones, Mr D. Williams, Mr J. Wynn Parry, ac ereill ran. Cyfeiliwyd gan Mri Hugh Williams a Gwilym Edwards. CYMDEITHAS ENGEDI —Nos WmeT, dan lywyddiaeth Mr Robert Grwenedden Davies, caf- wyd1 dadl, "A yw gogoniant, Prydain yn ymi- adael?" Cada-rnhaol, Mr D. Jones. LlysArvon; nacaol, Mr R. 0. Morris, Uxbridge- square. G^-naed sylwadau gan MTi R. Williams, Metro- politan Bank; Capten Jones Williams, Roger Evans a G. Jones. ETHOLIA DAU AG0SRAOL.-Gwneir par- atoadau eiso-es ar gyfer yr etholiadau agoshaol. Daw tyimhior swydd y Cynghor Sirol, y Bwrdd Undeb, ac aelodau y Bwrdd YSlgol i ben. Dy- wedir fod Mr J. R. Hughes, U.H., a fu yn ddyn cyhoeddus llool am rai blynyddau, yn myned i sefyll ,amsedd ar y Bwrdd Undeb yn erbyn un o'r aelodau presennol. ANRHEG. — Cyflwynwrd rhvbudd-fwrdi hardd a igwerthfawr i eglwys Pendref wyth- nos ddiweddaf, gan Mr J. T. Lloyd, Kanf)r- street, ac ar gynnygiad y Parch Lloyd P.ryniog Roberts, diolchwyd idb D.IOS Sul. Y BEL DROED.—Dydd lau, cyfarfvddodd clybiau yr Afr Aur a'r'Y.M.C., ac ar ol ym- drechfa ddyddbrol, terfynwyd gyda phum' cael yr un. \R ETHOLIADAU.-—Yn y Clwb RhyddfrTd- °M nos Wener, cynnaliwyd evfarfed o Rydd- fiydwyr y dref. LJywyddwy I gun Mr J. S Morgan, Segontium-road South. Cymerwyd! i ystyriaeth, yr etholiadau agoshaol, ac ar ol vm. drafodaeth faith, pasiwjd i ohirio v cvfarfod hyd nos lau, pryd y disgwylir v ccir adroddiad- au gan gynnrychiolwyr o'r Bwrdd Ysgol, Bwrdd y Gwarcheidwaid, a. Mr J. T. Roberts, fel aelod y Cynghor Sir. Hefvd, disgwylir atebiad ter- fynol gan Mr W. M. Roberts Aelybrvn, a ddaw ef allan i wrthwyiiebu Mr Richard Thomas ai peidio yn etholiad agoshaol y Cynghor Sir. EI WASGU I FAR-WOLAETBi.—Brydnawn ddydd Gwener, cyfarfu Cymro o'r enw John Jones a damwain angeuol yn mhorthladd Gars- ton. Taniwr ydoedd ar y agerlong "Avon," eiddo Mri Richard Hughes* a'i Gwmni. Ar foreu y dydd a, nodwyd yr oedd ef ac ereill wrthi yn adgyweirio y peiriannau. Trwv iyw fodd an- hysbys lithrodd Jones i bwll dan un o'r peir- iannau; ac yn ddiatreg dechreuodd y peiriant weithio, a dirwasgwyd Jones gan yr olwynion. Pan Iwyddwyd i gael v corph yr oedd yn hollol farw. Yr oedd yn 45 oed; preswyliai yn 36, Shelley-street, Peel-road, Bootle; a gedy weddw a naw o blant.-Mab ydoedd John Jones i Henry Jones, nailer, Caernarfon. Bu yn gweithio am amser gyda. Mir Edward Parry, builder; ac yr oedjd efe yn ddiweddar yn Nghaernarfon gyda'r Naval Reserves. Cynnal- iwyd triengholiad ddydd Sadwrn, pryd y caed mai damwain fu achos ei farwolaeth.

CAERGYBI. Y CYNGHOR A BWRDD MASNACH— Daeth aelodau y cynghor dinesig, ddydd Mawrth, i'r penderfyniad i wrthwynebu mesur Bwrdd Masnach, er awdurdodi trosglwyddiad yr hen borthladd i Gwmni Ffordd Haiarn Llundain a'r Gogledd-OrUewin, am na ddangosid fod y dref i gael unrhyw fantais yn gyfnewid am hvny.

CLWTYBONT. CYMDEITHAS DISGWYLFA.—Cjnnaliwvd cyfarfod amrywiaethol nos lau. Cafwyd "Bywgraphiad o'r diweddar John Roberts, y Line," gan Mr Thomas William TWamas, -a cha.fwyd gair doniol am yr hen frawd gan am- ryw ereill Cafwyd unawd gan Mr Thomas Rowlands, a deuawd gan Mri Thomas Rowlands a William J. Hughes, a chanodd Cor Meibion T'oan Samuel Roberts, yn da

CORRIS. YR ARDDANGOSFA.—Mae y pwyllgor yn deehreu hwylio am arddangosfa eto eleni. Y DYN. IEUANC.—Yr uchod oedd testyn darlith a draddodwyd gan Hwfa. Mon, yn yghapel Salem, nos Wener. DAMWAIN. — Dydd Llun, digwyddodd damwain y a Chwarel Braich Goch, i MrJ. Evans, Tanyfaei (Maesybwlch gynt). Ymddengys nr1: dringo ysgwl yr oedd, yn rhanau tanddaearo! y chwarel, ac efe wedi dringo ychydig o latheni, i'r ysgol dori o dano, gan ei oliwnig i lawr i Ie hynod o beryglus. Da genym allu dyweyd ei fod yn llawer gwell na'r ofnati, ac yn dod yn mlaen yn dda o dlan ofal Dr Jones.

CRICCIETH MARWOLAETH. Yn Leamington, ddydd Gwener, bu farw Mrs M. E. Williams, cyfnither i Syr H. E. J. Nanney. DALIER SYLW.—Fe fydd Sale Flynyddol Jonathan & Qo. yn Nghriccieth yn deohreu ddydd Linn, Chwefror lleg. Fe fydd yr holl Stoc yn oael ei hail tarcio. Bargeinion fel arferol.—Advt. CYMDEITHAS SALEM. — "Dyn, Beibl. a Duw," oedd testyn anerehiad lafurus Mr Hugh Jones, Criccieth, i Gymdeithas Salem. Llyw- ydd, y iParch Rhys Jones. Y GYMDEITHAS DREFOL. Dr Daviets lywyddai y tro diweddaf. Cafodd Mr Bumell fwyafrif ar Mr T. G. Williams, fod Cymru yn gwneyd ei rhan yn nghynnydd cenedlaethol y deyroas. MWY O'R ELFEN LEYGOL.— Cyfarfu aelod- au o'r Eglwys. a chaed trafodaeth wedi darllen- iad papyr da, mai buddiol a. fyddai fod mwy o lafur lleygol yn ngwaath yr Eglwys, a pharod oeddi lluaws i rodldi y eymhorth i hyn. I'R TLA WD.—Ar alwad y Parch J. Lloyd Jones, M.A., a Mr Walter Jones, ieu., caed cyf- arfod ogynnyrohiQlwyr yr Eglwys a'r capelau, i ystyriedi pa fodd a phwy oedd mewn angen i dderbyn o'r lOp a, anfon wyd! i'w raau (heb enw y rhoddwr) i'r tlodion. Y LLYFRGELL GYHOEDDUS.—Y mae Mr Watkin, trysorydd y liyfrgell gyhoeddus, wedi clywed oddiwrth Syr J. Robinson, ei fwriad « gylranu 86 o gyfrolau i'r ilyfrgeil gvhoeddus. j CYNGHERDD COR Y PENRIixN. — Nos Fercher, gorlanwyd y Neuadd Drefol i wrandaw y cor uchod yn y cyntaf o gvires o gyngherddau yn Lleyn ac Eifionydd. Rboes y trigolion dder- byniad croes;iwgar a lletyaiui rhad i'r oil. Dr Davies a lywyddai y cyngherdd. Y LLYFRGELL.—Cyfarfu pwyllgor y liyfr- gell uchod, yn Ysgoldy Berea, nos lau, o dan lywyddiaeth Mr 0. P. Williams.—Cydymdeim- Iwyd a Mrs Williams, Parciau (sydd aelod o'r pwyllgor), ar farwolaeth ei diweddar briod. — Hysbyswyd fod Mr Lloyd-'Geor-ge, A.S., wedi crybwyll am y liyfrgell wrth Syr John Robin- son, yr hwn ydoedd yn awr wedi anrhegu'r pwyllgor a 86 cyfrol 0 lyfrau gwerthfawr. Di- olchwyd iddo am y rhodd.—Hysbysodd yr Ysg- rifenydd fod Mr William Griffith, un o gon- tractors yr adeilad newydd fwriedid wneyd, wedi marw, a'r contract, felly, ar ben.—Awgrymodd Mrs Watkin (Muriau) y priodoldeb o baratoi ar gyfer cael basar er mwyn cael digon o gyllid i wneyd adeil'ad parha.ol i'r liyfrgell.—Cynnygiodd Mr William George fod hyn i'w wneyd, ac fod y trefniadau i'w hymddiried i bwyllgor y bonedd- igesau.—Eiliwyd gaD: y Rheithor, a phasiwyd; a cyfarwyddwyd yr ysgrifenydd i holi am ys- tafell allesid rentu yn y cyfamser.—Dywedodd y Trysorydd (Mr Watkin, Plarciau) fod agos i 18p wedi eu talu i'r banc fel cynnyrch v te dan- deithiol.

CROESOR. Cl NGHERDD.—Yn ein colofnau hysbys- iadol heddyw, gwelir y bydd yn Mhorthmadog, Ebrill y 13eg, gyngherdd o ddyddordeb arbenig. Gwahoddir llu o ymgeiswyr.

DINBYCH, METHDALIAD.—Gwnawd archeb dderbyn- iol ar ystad Mr David Williams, Vale-street, Dinbych, grocer. Amcangyfrifir y dyledion yn 709p, diffygion yn 497p. CYNGHOR Y DREF.—Ddydd Mawrth, lywyddiaeth y Maer (Mr A. Lloyd Jones).— Cyflwynwyd adroddiad o weithrediadau y cyd- bwyllgor a benodwyd mewn cysylltiad a charth- ffosydd y gwallgofdy. Hysbyswyd fod pwyllgor y gwallgofdy yn awyddus am arllwys eu carth- ffosydd i garthffos y cynghor; ac ar ol rhyw gymaint o ddadleu, dywedodd cynnrychiolwyr y gwallgofdy eu bod yn barod i gymhell pwyllgor y gwallgofdy i wneyd y cynnygion' canlynol i'r cynghor trefol; sef:—laf, rhoi 250p tuagat y gost o osod pibellau o ifrynt y gwallgofdy i gysylitu a phrif garthffos y cynghor ar ffordd Rhuthyn, y gwaith i'w wneyd gan y cynghor; ac mai hwy oedd unig berchenogion y cyfryw garthffos. 2il, Os byddai i'r cynghor trefol wrthod y 250p, eu bod i'w gwahodd i ddyweyd faint a ddisgwylient hwy i'r gwallgofdy ei roi. 3ydd, Os methid cytuno a'r cynghor trefol fod awdurdodau'r gwallgofdy i ofyn i'r cynghor eu rhyddhau hwy rhag gorfod talu unrhyw drethi at ddibenion iechydol. — Penderfynwyd nas gallai'r cynghor wneyd y ffos ond ar yr ammod fod awdurdodau'r gwallgofdy yn dwyn y draul ac yn talu iawn am bob hawl.—Penderfynwyd rlioi rhybudd i Gwmni'r Gwaith Dwfr fod y cynghor am geisio awdurdod i gael gwaith dwfr at wasanaeth y bobl sydd yn byw yn y rhan o'r dref a elwir y Castell.

DOLBENMAEN. HIRHOEDLEDD.—Y mae yma naw o ber- sonau yn amrywio o 80 i 95 mlwydd oed.

DOLGELLAU. TAITH YN YR EIDAL.—Nos Wener, bu y Parch R. R. Williams, M.A., Towyn, yn rhoddi darluniad o'i daith trwy yr Eidal, &c., a eglurid gyda chvmhorth hud-lusern. Y DDARLLENFA.—Deallwn fod pwyllgor wedi cyfarfod nos Wener, i geisio gwneyd cyn- llun i gario yn mlaen yr uchod. Teimlai pawb fod eisieu gwneyd rhywbeth—ond gyda golwg ar beth i'w wneyd, ymddengys ddarfod l r pwyllgor wirio yr hen ddiarheb, "Yn mhob pen y mae opiniwn." Gwneir ail gynnyg eto. CYFARFOD DIRWESTOL. — Cynnaliwyd cyfarfod dirwestol Selsnig nos Fawrth, yn Nghapel Seisnig y Methodistiaid, o dan lyw- yddiaeth Mrs Williams, Maesffynnon, Cymer- wyd rhan ga.n Mrs Thomas Ellis, Mrs Palmer I James, Miss Jones, Ctemlyn House; Miss Da- vies, Bridge-street; Miss Williams, Derwen Souse. 'CYFARFOD Y NURSE.—Dydd Mawif-h, I cynnaliwyd cyfarfod yn ngiyn a'r gymdeithas hon. Yr oedd Mr J. Leigh Taylor, Penmaen Ucha', wedi anfon ei ymddiswyddiad fel llyw- ydd y gymdeithas.—Dewiswyd 'Capt. Bailey, I Tal Llan, yn ei le.—Cyflwynodd ysgrifenydd y symudiad (Mrs Clendon) ei Ihadroddiad blyn- yddoi, a ddangosai fod v Nurse Corns wedi talu sylw i achosion yn nghymydogaethau Ar- thog, Bontddu, Ganllwyd, Rhydymain, Brith- dir, a Dolgellau. Yr oedd, yn ystod y tymhor, wedi ymweled a 105 o gleifion, 1707 o weithiau. Owynai nad oedd y casgliad ar y Sul y casglwyd I yn gymaint ag mewn blynyddau blaenorol. Yr oedd1 y costau er's rhai blynyddau yn fwy nag oedd y derbyniadau. Y .gweddil ar hyn o bryd oedd 26p.—Wedi derfbyn yr adroddiad, dewie- wyd Mrs Scott yn is-gadeirydd, Air T. P. Jones- Parry yni drysorydd, a Mrs Griffith, Brynadda, yn ysgrifenydd.—Siaradwyd gan amryw ar y gwaith da oedd yn cael ei wneyd gan y gym- deithas.—Ystyriai y Meddygon Hugh Jones a Richards fod y gwaith yn anmhrisiadwy.—Ter- fynwyd y cyfarfod trwy ddiolch i'r cadeirydd.

DYFFRYN ARDUDWY OYFARFOD PLWYF.—Oynnaiiwyd cyfarfod plwyf, yn Ysgoldy y Bwrdd, nos Fawrth, i'r am- can o ystyried sefyllfa y gwaith dwfr. Mr D. Jones, King's Mill, oedd y cadeirydd.—Awgrym- wydgan wahanol bersonau gymaint a chwech neu fwy o wahanol ffynnonellau a chynlluniau, a phasiwyd eu cyflwyno oil! i sylw y swyddogion iechydol.—-Enwyd y personau canlynol, cynghor plwyf, i ymgynghori a'1" swyddogion iechydol yn y matter: —Parch W. M. Griffith, M.A., Mri R. Prys Owen, J. Davies, C.C., R. J. Williams, Benjamin Williams, a John Wil- 'liams.—Darllenodd Mr W. T. Williams gynnyg- iad i'r perwyl a ganlyn —"Yn gymaint ta bod y swyddogion iechydol wedi rhoddi adroddiad anffafriol i burdeb y dwfr yn ein plwyf, a bod yr achos fel y cyfryw wedi ei gyflwyno i sylw Bwrdd y Llywodraeth Leol, credwn nas gellir osgoi yr angenrheidrwydd am wneyd darpar- iaeth ar gyfer cael dwfr glan at wasanaeth y pentrefwyr; ein bod yn dymuno gwasguar y cynghor plwyf y pwysigrwydd am i'r afonydd bychain sydd yn dyfrhau y ffermydd, yn gystal a'r ipentref gael eu cadw yn ddilwgr, a'n bod yn dymuno datgan i'r cynghor plwyf a'r cynghor dosparth ddymuniad cryf iar iddynt wneyd eu goreu tuagat gael y gwaith dwfr yn eiddo rhydd- ddaliadol i'r plwyf." Ofnai Mr J. Davies y byddai pasio cynnygiad o'r fath yn anfri ar y meddyg.—Dywedai Mr W. T. Williams ei fod wedi ei awgrymu droi-on gan y siaradwyr yn y cyfarfod fod yr achos yn dibynu bron yn gwbl ar chwaeth a ffansi y meddyg, beth oedd well i gyfarfod hyny na datgan dymuniad cryf y cyf- arfod, a gwneyd pob lie yn y plwyf mor "ffansi- ol" ag y gellid i lygad dynol craff.—Y Parch W. M. Griffith, M.A., a. eiliodd y cynnygiad, gan. nad oedd yn gweled un perygl ynddo.—Cefnog- wyd gan Mr R. J. Williams, a phasiwvd ef yn unfrvdoL

EBENEZER, DAMWAIN TRWY LOSGI.—Dydd Sadwrn, Rhagfyr 22ain, darfu i fachgen bychan Mr John Williams, Bodhyfryd, losgi trwy i'w goban gymeryd tan oddiwrth ganwyll a gymerasai oddiar y bwrdd i chwilio am ryw degan y chwareuai ag ef. Yr oedd Mrs Williams wedi myned i bistyll cvfagos i gyrchu dwfr. Ni fu ond ychydig fynydau o'r ty, and erbvn dychwel- yd, gwelai y baban yn wenfflam. Bu fyw hyd y dydd Llun canlynol. Cynnaliwyd trenghol- iad. Rheithfarn, "Marwolaeth ddamweiniol." Cydymdeimlwyd a'r teulu.

GWALCHMAI. "PAPUR PAWB." — Cynnwysa "Papur Pawb," yr wybhnos hon, ddarlun o Mr R. R. Parrv, Gwalcbmai. Parha "Die. y Waen" yn ddoniol iawn.

GWRECSAM. TAN.—Nos Sul, darganfuwyd tan yn meudai y Five Fords Farm, ger Gwrecsam, He preswyl- iai Mr William Lea. Yn fuan, daeth Brigad Ban Gwrecsam i'r fan, a llwyddwvd i archub nifer ogeffylau. Amoangyfnfir y'golled yn 200p. BWRDD YSGOL.—Ddydd Gwener, cynnal- iwyd cyfarfod o fwrdd newydd Gwrecsam. — Oynnygiodd Mr Llewelyn Hugh Jones (Eglwys- wr) etholiad Mr John Francis (Ymneillduwr) yn gadeirydd.—Eiliodd Mr Hugh Evans (Llafur), a chariwyd yn unfryd.—^Apwyntiwyd Mr Llew- elyn Hugh Jones yn is-gadeirydd.—^Adroddes y Clerc (Mr Thomas Bury) y costiodd yr etholiad. diweddar 32p 16s. .> 1 GYRU'N ORWYLLT.—Dydd Uun, dirwy- wyd tfennwr o'r enw William Arthur Rogers, a, drig yn Adwy, am yru'n orwyllt, ac am fod yn feddw tra'n gofalu am geffyl a throi, i 2p 9s yn cynnwrs v costau. CYFRliTTIIWR MEWN TRWBL. — Dydd- iau, yn y Neuadd Sirol, cyhuddwyd Percy Dun- can Pearse, cyfreithiwr, a fu'n byw yn Ngwrec- ■sam, gan Warchtidwaid Gwrecsaan, o adael ei wraaig a'i deulu, a.'u taflu ar yr undeb. Dywed- id fodi y carcharor yn ymwneyd a.'r ddiod, a gadawodd ei wraig yn Awst. Cymerwyd ef i fyny yn Manch-ester.—Anfonwyd ef i garcliar am 14 niwrnod YNADLYS BWRDEISIOL.—Yn yr ynadlySJ uchod, cyhuddwyd Charles Richards o gael bwyd a Hetv trwy dwyll. Aeth y carcharor i dy Mrs Davies, 28, Victoria-road, a, gofynodd am lety yno, gan ddyweyd mai yr arolygydd newydd er attal creulondeb tuagat anifeiliaid ydoedd. Dy- wedodd wrth 'berchenog y ty y bu yn yriedydd i Ardalydd Winchester, a laddwyd yn Neiheudir Affrica.—Traddodwyd ef i sefyll ei brawf.

HARLECH. MEWN wyth arbrawf allan o ddeg mae Olew Morris Evans, Ffestiniog, wedi llwyddo i we la y Darfodedigaeth," luberculosia" ar anifeil-. iaid. Telerau neilldnol am ychwaneg o ar- brawfion.—Advt. YSGOL ABERMAW.—Nos Fercher, cyn- naliwyd cyfarfod cyhoeddus, o dan lywyddiaeth Dr Jones.—Amcan y cyfarfod oedd egluro sef- yllfa arianol Ysgol Ganolradd Abermaw, ac i gael cefnogaeth y cyfeillion yn Harlech i'r basar a fwriedir gynnal. Rhoddwyd anerehiad ar ran llywiawdwyr yr ysgol gan Mr Hugh Evans, 2, Porkington-terrace, Abermaw, a Mr Robert J. I Williams, Post-office, Dyffryn. Ar ddiwedd y cyfarfod penodwyd Mrs Dr Jones yn llywydd y pwyllgor lleol; Miss Griffith, Penybryn, yn ysgrifenydd; a Mrs David Davies, ym drysor- ydd.

LLANBERIS A'R UYLCH. MAE'R Mona Cycle Works wedi newid dwy- law. Prynwyd y stoc a'r gwaith gan y Mri E. Jones a'i Fab, Castle-square a Bangor-street.— Advt. Gwerthir gin Bradleys y Distingue Water- proof enwog, gwarentir, am 15s lie, 18s lie, 24s lie, 27s 60, 35s 6c.—Tarf Square, Caernar- fon.—Advt. DTRWEST.—Bu y Parch Keinion Thomas yn Nant Padarn, nos Wener, yn traddodi un o'i ar- eithiau dirwestol penigamp. Llywyddwyd gan Mr Richard Hughes, Dol Peris. PRESWYLFA. Nos Fercher, cynnaliwyd cyfarfod adloniadol, « dan lywyddiaeth Mr Wil- liam Hughes, Fronigoch. 'Cymerwyd rhan gan barti o Nant Padam, o dan lywyddiaeth Mr J. Morris Roberts, y Meist-ri J. W. J-ones, J. Wil- son Jones, Owen Thomas, Turner-street; Owen Thomas, Newton-strett; Charlie Owen, a Miss Alice Roberts, a Miss Winnie Roberts. Cyfeil- *vyd gan y Meistri Hugh Evans ac Alawydd Peris.

LLANERCHYMF DD. YSTAD TRESCAWEN.—Dydd lau, yn y Bull Hotel, bu goruchwyliwr yr ystad hon (Mr J. Rice Roberts) yn derbyn y rhenti. RHENTI.—Dydd Mercher, bu goruchwyliwr ystad Bodorgan (Mr Thomas Prichard, Llwyd- larthEsgob), yn derbyn rhenti tenantiaid y rhan yma o'r sir. Yr oedd y ciniawau wedi eu harlwyo yn y King's Head Inn, a'r George and Dragon. PIIEGETHU.—Y mae yn arferiad da er's rhai blynydda.u gan Fethodistiaid y dref gynnal cyfres o bregethau ar ddechreu blwyddyn. Pre- gethwyd eleni gan y Parchn J. Owen, B.A., Gerlan; D. Hughes, a J. E. Hughes, M.A., Caernarfon; R. R. Hughes, B.A., a Thomas! Williams, Caergybi.

LLANGEFNI "PAPUR PAWB." — Cynnwysa "Papur Pawb," yr wythn->s hon, ddarlun o Mr R. R. Parry, Gwalchmai. Parha "Die y Waen" yn cdonlol iawn.

MACHYNLLETH. BWRDD YSGOL.—Dydd lau, y Parch W. S. Jones yn y gadair.—Daeth pwnc lle'r ysgol newydd dan sylw. Yr oedd y Canon Trevor o'r farn mai cyn prynu'r tir at ysgol newydd, dylent gael sicrwydd oedd y lie y safai yr ysgol bre- sennol arno yn rhydd-ddaliadol neu brydlesot Yr oedd trethi y dref yn bur drwm, a dylent chwilio am bob ffordd i'w cadw i lawr.—Gwrth- wynebodd y Parch Darley Davies i'r Canon Trevor godi y pwynt hwn. Darfu i'r bwrdd benderfynu unwaith am byth nas gellid ad- gyweirio yr hen ysgol, ac fod y lie yn anghy- mhwys.—Mr R. Gillart: Yn sicr ni wnewch wrthod yr hysbysrwydd ofynir am dano.—Y Parch Darley Davies Pa'm y gofynir am dano? —Canon Trevor: A oes arnoch ofn i'r ateb fod yn ffafriol?—Parch Darley Davies: Nac oes, ond buaswn yn dymuno gwybod pah am y codir y J pwynt yma etc, ar ol ei setlo.—Canon Trevor: Nid ydym yn rhwvm wrth weithrediadau yr hen fwrdd, ac fel trethdalwr, y pwysa y trethi yn drwm, meddyliaf mai fy nyledswydd yw gwneyd yr hyn oil a allaf i gadw v trethi i lawr.—Cyd- syniodd y Parch W. S. Jones (cadeirydd) a'r Parch Darley Davies fod y pwynt yn nghyda'r hen ysgol wedi ei setlo.—Collwyd cynnygiad y I Canon Trevor.—Penderfynodd y bwrdd gael cost y lie fel rhydd-ddaliad.

NANTLLE A'R CYLCH Gwisgwch Hetian ffelt ystwyth eymfforddus Bradleys 3s 9c, gwertb 48 6c; hefyd am Is lie, 2s 6c, 2s lie, &c.—Turf Square. Caernarfon.— Advt. MAE'R Mona Cycle Works wedi newid dwy- law. Prynwyd y stoc a'r gwaith gan y Mri E Jones a'i Fab, Castle-square a Bangor-street.— Advt. I DIRWEST.—Nos lau, yn Seion, addoldy An- I nibynwyr Talysarn, bu y Parch Keinion Tho- mas yn traddodi darlith ddirwestol ragorol. Cafwyd cynnulliad lluosog. WYTHNOS 0 BREGETHU.—Yn Mheny. groes mae yr enwadau wedi ymuno i gael pre- geth bob nos gan wahanol weinidogion, sef y Parchn Cadfan Davies, J. W. Nicholson, Porth- madog; J. D. Evans, Brynaerau; Morris Wil- liams, Baladeulyn. YR WYTHNOS WEDDIO.—Cynnaliwyd' cyfarfodydd gweddio yr wythnos ddiweddaf yn yr oil addoldai Ymneillduol, a dywedir fod y cynnulliadau yn hynod o luosog. Yr oedd y Methodistiaid yn gwneyd casgliadau bob nos at y Symudiad Ymosodol. DA-RLITH.—Nos Fa.wrth, traddodwyd dar- lith ddyddorol i aelodau Cymdeithas Lenyddol Ebenezer, Llanllyfni, gan y Parch Lewis, Nefyn, ar "Feirdd Cymru." Da yw canfod fod chwaeth at ddarlithoedd da ar destynau dydd- orol, yn ymeangu yn mysg ein pobl ieuanc. CYMDEITHAS LENYDDOL LLAN- LLYFNI.—Nos lau, cafwyd papyr dyddorol gan y Parch G. Ceidiog Roberts, ar "Helyntion yr Amseroedd." Hefyd. dadl dda ar "A ellir cyf- reithloni basarau at amcanion crefyddol?" Agor- wyd gan Mri J. H. Morris ac Edwin Griffiths. TY COFFI TALSARN.—Mae y gwesty dir- westol uchod wedi ei agor i'r cyhoedd, ac mae pob arwyddion y bydd yn llwyddiant sicr. Mae y tanysgrihvyr blynyddoi eisoes yn rhifo dros hanner cant. Mae yn adeilad hardd, helaeth, a chyfleus, yn mhob modd, a bydd yn lie cyfleus i'r lluaws ieuenctyd i gael darllen llyfrau a newyddiaduron, ac i gael difyrion. ADFERIAD HOLLOL. — Tystiolaeth Capt Evan Owen, Edeyrn:—" Wedi dioddef poenau dirdynol Camdreuliad y Bwyd am flynyddoedd, a threio pob math o feddyginiaethau yn gwbl ofer; ond cyn gorphen y botelaid gyntaf o'r "Ffisigora." yr oeddwn yn ddyn newydd hollol iach." Gwerthir "Ffisigora yn mhob man mewn potelan Illi a 2/9, neu drwy y post am 1/3 a 3/- oddiwrth y gwneuthnrwr, Owen Jones, M.P.S., Abergele.—Advt. CHWARELWYR BETHESDA. —Nos Fawrth, yn Mhenygroes, bu Cor Meibion Chwarel y Penrhyn, yn cynnal cyngherdd er budd y drysorfa gynnorthwyol. Troes y cyng- herdd allan yn llwyddiant mawr yn mhob ystyr. Yr oedd y neuadd wedi ei gorlenwi yn mhell cyn amser dechreu, ac yr oedd ugeiniau yn gorfod bod allan o ddiffyg lie, ond yn dangos eu cyd- ymdeimlad drwy brynu tocynau swllt, er yn gwybod nas gallent fyned i mewn. Llywydd- wyd gan Mr Prydderch, B.A., prif athraw yr Ysgol Sirol. Agorwyd y cyngherdd gan Sein- dorf Arian Nantlle. Canodd bechgyn Bethesda nes gwefreiddio y gynnulleidfa fawr. Canwyd "Milwyr y Groes" yn fwy effeithiol nag y clywsom erioed o'r blaen. Cafwyd anerehiad grymus a hynod o effeithiol ar sefyllfa pethau yn Methesda, gan y Parch W. W. Lloyd, Bryn- teg. Yr oedd mor effeithiol nes oedd yno ddegau yn wylo. Dilynwyd ef gan Cyrus, yr hwn a ddywedodd bethau grymus am anghymhwysder Saeson dibrofiad i reoli chwarelau Cymru. Diolchodd un o aelodau y cor mewn geiriau teimladwy am v derbyniad cynhes oeddynt wedi ei gael yn Nyffiyn Nantlle, yr hyn oedd wedi eu caionogi yn fawr i fyned yn mlaen ar eu taith. Buasai yn llawer gwell ganddynt. fod gyda'u gwaith, ond yr oedd y telerau a gynnygid iddynt yn gyfryw nas gallai pobl wareiddiedig a goleuedig en derbyn; a'u cais oedd am gyn- northwy gan y wlad i ymladd am yr hyn oedd gyfiawn a theg.

NEFYN SYMUD.—Y mae Miss A. V. Davies, Craigy- don, wedi ei dewis yn athrawes gynnorthwyol gan Fwrdd Ysgol Dinorwic. PERSONOL.—Yr oedd y ddamwain i Mr Ro- bert Jones, saer maen, yn dra difrifol. Erys yn nhy ei chwaer, Mrs Davies, Cefnmaes. Bu farw Mr W. Griffith, Ty Newydd, yn 61 mlwydd oed. Morwr ydoedd o ran ei alwedigaeth.

PENRHYNDEUDRAETH. COR Y PENRHYN.—Neithiwr (nos Lun), yr oedd y cor yma. yn cynnal cyngherdd er budd y drysorfa gyffredinol. Y DRAUL.—Casglwyd at y ffenestri er cof am y Parch D. Morgan yswm o 60p gan y Parch H. P. M«mley, y Mri J. McLeaa, a W. G. Williams, Boston Lodge. Y TLOTTY.—Dydd Mercher, rhoddodd Jrs R. M. Greaves, y Wern, a Mrs Casson, Brony- ■gaer, wledd amrywiol a danteithiol iawn i holl aelodau y ty. Rhanwyd i'r oil o'r ysmygwyr I dybaco, sue i'r gweddill felusion, ac i'r plant, deganau, &c. Yn ddilynol, bu cyfarfod adlon- iadol. CYNGHERDD.—Nos Sadwrn, yn Nghapel Gouphwysfa, pan v Ilywyddai Mr 'Osmond Wil- liams, A.S., daeth torf luosog i fwynha-u cyng- herdd uwchradd'ol o eiddo Cor Marched Deu- draeth, dan arweinaad eu hathraw a'u harwein- ydd, Mr D. Lloyd Evans. Cynnorthwyid hw, gan Mrs Eifion Jones, Mr Gutyn Eifion, Mr Tom Powell, Machynlleth Miss Roberts, Pen- rhyn; Miss Vaughan Jones, Talsarnau; a Miss May Roberts, L.R.A.M., Towyn, yn cyfeilio. Darnau y cor oeddynt: "Comrades' Song of Hope," "Yr Haf," "Excelsior," "Llwyn Onn." "Home, Sweet Home," a'r "Gwenith Gwyn." Encoriwyd bron yr oil. Diolchwvd i Mr' Os- mond Williams am lywyddu, ac i Mr D. Llovd Evans a'i gor, gan y Mri R. G. Prichard a J. Bennett Jones.

WAENFAWR. ACHOS W. 0 JONES.—Ceir cartwn doniol yn dal perthynas ag achos y Parch W O. Jones e.'r Htn Gorph, vn "Mhapur Pawb. LLENYDDOL.—Yn y Gymdeithas Lenydd- ol, nos lau, caed "Noswaith gyda Daniel Owen all weithiatf." Darllenwyd papyr ar "Rhys Lewis" gan Mr John Jones, Bron Eilian. Caf- wyd adroddiad gan Mr Thomas LI. Thomas a Mr William Thomas, Bryn Melyn; a phapyr ar "Enoc Huws" Tan Mr Owen Ellis. Cilfechydd.

Dydd Mawrth, cyrha-eddodd y Tra Pharchedig Ddeon Pigou, Bristol, ei 70 mlwydd. Yn Eglwys Amlwcll, ddydd Calan. bedyddiwydi hen. wraig, 83 mlwydd oedi, o'r enw Mrs Anne Jones, ga.n y Parch D. J. Lewis, M.A., ficer y plwyf. -1. Hysbysir fod amryw esgobion am geisio gan Argiwydd Salisbury ddwyn yn mlaen wladlyw- iaeth ddlirwestol yn ystod y SeneddWynihoa" presennol. Yu Llys Sirol Salford,, ddydd Llun, rhodd- wyd dau gant o bunmau i weithiwr oherwydd damwain adfydus a'i cyfarfu t.ra gyda'i waith. Yn Abertawe, darfu i Herbert Gillespie, hen filwr vn byw ar ei flwvdd-dal, dori ei wddf ag ell-r-r ac yna neidio ar ei ben i gasgen lawn o ddwfr. Pan gaed ef, yr oedd yn hollol farw. Dydd Llun, bn ffrwydlrad yn ngweithiau het- iau y Mri Joseph Wilson a'i Feibion. Wilton- street. Denton, tMry ba un y collodd deuddeg o ddynion eu bywydau, ac y cafodd tua'r un .nifer o bersonau eu niweidio mor drwm fel mai ychydig o obaith a goJeddir am eu hadferia 1.

.p- PWYSIG I HYSBYSEBWY li. Y CYLCHREDIAD MWYAK YN NGHYMRU. LLWYDD PARHAOL "Hi HERALD CYMRAE-V CYNNYDD, 260,000. TYSTYSGHIF NEWYDD. Hyfryd iawn gan Berchenog Yr Cymraeg"—yr HyDaf, Mwyaf, Rhatnf. a (foraf o'r newyddiainron Cymreig—y yw galw sylw at lwydd cjn yddol a dihaf^. y papyr tra phoblogaidd llWD. Am pwra o flynyddan, nid ydys wedi arbed na tliTau na thrafferth i wella Yr Henild Cym: aeg BLelaethwyd ef amryw drtion, Argreplar ef ar well papyr ac y mae yt holl boiriannau o'r mathau diweddaraf. Yn „*ydfynedol, yr ydys wedi trefnu i'r cyf L. —v ne^ddion, y nofelau, a'r erthyg;811-i fod o flwyddyn bwy gilydd yn fwy ffr s ao au rywiol; ac felly yn fwy dyddorw i'r cyhoed i o bob gradd a dosparth. Dengys y Dystysguf a welir Isort ydyw'r cyhoedd wed' bod yn hwyrfrydi,. >jao yn anwadal yn ei chefnogaeth i'r anturia- th. Er's hir amser, y mae swyddogion cy- hoeddus a masaachwyr Cymru wedi gwerth- fawrogi colofuan "Yr Herald Cymraeg" W cyfryngau campus i Hysbysiadau. Eleni s-iif Yr Herald yn nag erioed yn aaarn y wlad. Eto, wrth ystyried y eyenydd parhaol yn y cylchreuiad, mae'r rcrchenoi yn hyderus ddisgwyl ychwanegiad dirf -.wr yn nifer yr Hysbysiadau yn y misoedd dy. fodol. Er fed y cylchreaiad yn ymeMgu, ni wneu codiad yn y Prisian arn Hysbysiadlu yn ystod y flwyddyn hon. Rhydd hyn fantais i'n hen gwsmeriaid ao ereill a ddymnnent wneyd cytandebau ar- benig am ofod, ac am fan an neilldaol am bit atoser, i wueyd bargeinion manteisiol. Gwahoddir hwynt i ymohebu a r swyddfa yn ddioed. TYSTYSGRIF (CYFIEITHIAD). 9 a 11, Old Bank Buildings, Kastgate, Caerlleon, Medi 30ain, 18%. At Berchenog yr Herald Cymraeg,' Caer- narfon. Anwyl Syr, Dymanaf sicrhau fod cylchrediad Herald Cymraeg' fel y dangosir gan lyfrau cyfrifon y cyhoeddwr am y flwyddyn ddi- weddaf o'm harchwiliad (sef y flwyddyn yn diweddu Mehefin 30ain, 1898) o'i gymhara "a'r flwyddyn yn terfynu Mehefix: 30ain, 1889, yn dangos "CYNNYDD o 235,084 o gopiau yn y 52 wythnos, neu, ar gy far tal- "edd, gynnydd o 4:,õ38 o gopiau wythnos. Mae'r cylchrediad yn myned "AR GYNNYDD PARHAUS, ac y mae cynnydd hwn yn dra amlwg yn yr amser presennol. "Mewn gwirionedd, pe gwneid cymhar- "iaeh rhwng y chwarter diweddaf (yn di. II weddu Medi 30ain, 1898) &r chwarter "cyferbyniol yn 1889 (yn diweddu Medi c, 30a.in, 1889) fe ddangosai GYNNYDD a* "GYFARTALEDD yn ol y radd o "FWY NA 360,000 o gopiau y flwyddyn. 11 Yr eiddoch yn ffyddlon, "E. NOEL HUMPHREYS, Oyfril^rdd Tnrjd^dol,

yn Nglandyfi yn bont sefydlog. Aeth Mr Hum- phrevs-Owen o'r gadair yn ystod yr ymdrafod- aeth, gan mai efe ydyw cadeirydd Cwmn y Cambrian, a chymerodd Capten Mylton ei Ie. Dywedodd yr arolygydd sirol yn ei adroddiad fod y bont symudol yn myned dros ddwfr dyfn o'r afon Dyfi, gerllaw Gorsaf Glandyfi, ond trwy ymofvniad manwl tybiai na. fu angen ei hagor am y deng neu y deuddeg mlynedd diweddaf. Wrth siarad ar ran y cwmni dywedodd Mr Hum- phreys-Owen y taflwyd pont symudol Abermaw arnynt am y gost o 20,000p i 30,000p. Nis gallent feddwl am wario sm cyffelyb ar bont Glandyfi.—At ol ymdrafodaet-h ar y peth, dod- wyd y mater yn nwylaw pwyllgor arbenig—Cyn- nygiodd Mr W. F. Addie, "Fod y Cynghor yn cynnyddu swm eu rhodd i Gwmni Rheilffordd Ysgafn Trallwm a Llanfair o lOOOp, ychwaneg- iad pellach i'w wneyd trwy fenthyg.Eiliodd Mr Watkin, a chariwyd y cynnygiad.