Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
41 erthygl ar y dudalen hon
LLANBERIS
LLANBERIS NEWYDDION CYSURLAWN.—Da iawn fydd gan y trigolion glywed fod SUMMER SALE WATERLOO HOUSE, CAERNAR FON, i ddechreu dydd Gwener nesaf, y 16eg. ac i barhau am 10 diwrnod, pryd y ceir bargeinion diguro fel arferol mewn dilladau haf, merched a phlant. „ Y BELGIAID.—Yn y pwyllgor cyffredmol a gynhaliwyd nos lau, darllenwyd llythyr oddiwrth Madame de Wulf yn datgan diolch- garwch am garedigrwydd y rwyllgor a'r ar- dal tuag ati a'i dwy ferch yn ystod eu haros- iad yn ein plith. Sylwodd rhai o aelodau'r pwyllgor na fu'r un symudiad yn fwy llwydd- ianus yn Llanberis na'r symudiad ynglyn a'r Belgiaid. Dangoswyd caredigrwydd ac hael- ioni gan yr ardalwyr yn gyffredinol, a mawr sel a ffyddlondeb gan yr is-bwyllgor a'r casgl- yddion. Er fod yr amgylchladau lleol yn dd.- gon cyfyng, eto mor ragorol oedd y cyfraniad- au a'r tanysgrifiadau fel y gadawyd mewn Ilaw,-ar ol talu yr holl dreuliau a chynhal y teulu yn anrhydeddus—yn agos i £20. Pas- iwyd i beidio penderfynu ar hyn o bryd pa beth i'w wneud a'r gweddill.
PERSONAU A PHETHAU. t
PERSONAU A PHETHAU. Yng ngorvmdaith Boy Scouts yn Birmingham cymerodd 5000 o fechgyn iaii.. Am wisgo llodrau milwr viig ngogledd Liun- dain dirwywyd dyn i 10s. Y mae doewyr Abort awe yn parhau i fod ar streic. Gadawodd Miss Evan Gladys Hughes, Gwrec- sam, eiddo gwerth 6,293p. Gadawodd Col. Syr J. E. Binigham, Sheffield, y awm o 327,5,5 8p ar ei ol. Ysgrifenodd ei ewyllys mewn 90 o eiriau. Aiff y Parch George, Dymock, penaeth Cen- hadaeth y IBobl, allan i'r nhyfel fel modur- wr. Torodd clefyd allan yn iswydd Donegal, Iwerddon. Symudwyd ohwech o bersonau i Ysbytitv Glentresi. Y mae Eisteddfod Genedlaethol Aberystwyth i gael ei gohirio hyd derfyn y rhyfel. Dyng, benderfyniad pwyllgor y dref hono. Penderfynodd Cyngor Trefol Dudley forynu 56 acer o dir gan Arglwydd Dudley am 14,000p er ladeiladu tai i weithwyr. Bu y mater o flaen y Cyngor am 20 mlynedd Gwnaed niwed o 5000p i waith diodydd an- feddwol y iGloibe Oompany yn Glasgow. Llosgwyd pedwar o geffylau, ond 30chuhwyd dhwech gan y itanddiffoddwyr. Ga-dawodd Mr. C. H. Firbank, Casnewydd (cyn-uchdl Sirydd Mynwy) y swm o I-P 6,3,670 ar ei ol, a Mr. T. A. Roberts, Dinbych y swm o 2,219p ar ei o3. Dierbyniodd y Parch Robert Davies, B.A.. gweinidog Eglwys M.C. Trefeglwys. yr al- .1 wad a, gafodd i fugeilio Eglwys Towyn, Meirionydd. Y mae Mr. W. 0. Hughes, arolygydd Cy- nghor Dosbarth Bettwsycoed, wedi ym- ddiswyddo, gyda'r amcan o ymuno a'r fyddin. Y mae Mr. Albert Wood, Conwy, wedi rhoddi darn o dir fel lie i chwareu i blant tlotty Conwy, a theimlir yn ddiolchgar iddo am hyny. Y mae Mr. Emlyn Jones, B.A., Coleg Aber ystwyth, wedi derbyn galwad gan eglwys y Presbyteriaid Saesnig Martin's Lane, Lis- card, Liverpool. Y mae y Capten W. H. Williams, bargyf- reithiwr, yr ymgeisydd Ceidwadol dros Or- llewinbarth sir Ddinbych, wedi myned i Gallipoli gyda'i Gatrawd, yr 8th Cheshires. » Pasiodd Cyngor Trefol Dinbych y Pvsigod i gymeryd cyngor ar y priodoldeb o symud yr eiddew oddiar hen furiau y dref. Os na symudir ef ofnir y bydd i'r muriau ddym- chwelyd. Adroddwyd yng Nghyngor Dinesig Bangor, dydd Mercher, .fod Capten Hal-vey (Tor- bay) wedi achub deudldeg o fywydau i gyd. Pasiwyd i gyflwyno ei achos i sylw y Gym- deithas Frenhinol Ddyngarol. Darfu i'r agerlon.g Brydeinig Polwell, fynd i mewn. i St. John's, Newfoundland, er rhoddi y prif beirianydd ar dir. Oafodd ei ddallu .gan ffrwydriad ar fwrdd yr ager- long. Bu Mr Chas. Pavey, Guildford, yn llythyr- gludydd am 40 mlynedd. Ar ei ymneiU- duad cyflwynwyd iddo anerdhiad goreured- ig oedd wedi ei arwyddo gan y Postlfei-str Oyffredinol. Rhif y sawl oedd yn dibynu ar y plwy yn Lloegr a Chymru i fyny i mis Mai diweddaf oedd 595,000, neu 16 o bob mil o'r boblog- aeth, y nifer lleiaf er pan gychwynwyd yr ystadegaeth yn 1875, pryd mai'r nifer oedd 708,923. Y mae gan warcheidwaid Conwy fachgten 15eg oed yn barod i fyned i le. Cafodd gynyg i fyned i aros mewn gwesty yn Llandudno. Caed trafodaeth ar y mater y dydd o'r blaen. Cynygiwyd gan y Cyrnol Reilly, ac eiliwyd gan Mrs. Barrow Williams fod y bachgen i fyned yno. Siaradwyd yn erbyn gan am- ryw aelodau, a thrwy fwyafrif o 15 yn er- byn naw penderfynwyd peidio gadael i'r bachgen fyned i'r gWèsty., Yn ol yr adroddiad a gyhoeddwyd gan Gyui- deith&s Perchenogion Glofeydd Deheudir deithas Perchenogion Glofeydd Deheudir Cymru, mynegwyd mai cyfanrif y proffit at 33,983,829 tunell o lo oedd l,712,047p. Yn y glofeydd hyn gwasanaethai 121,722 o ddynion. Dywed gohebydd y "Drych" fod Mr. Edny- fed Lewis, y tenorydd, yn debyg o ddod yn dra. enwog yn yr Unol Dalaethau fel dad- ganwr. Brodor yw o Ogledd Cymru, ond o Lerpwl yr aeth i Philadelphia at ei ber- thynasau, Mr. a Mrs. D. Wilson Roberts. Derbyniodd Mrs. Edwards, Scotland Street, Llanrwst, lythyr oddi wrth y Cadben G. 0. Thomas, 2il Fataliwn y Fusiliers Cym- reig, yn ei hysbysu fod ei mhab, Robert, gyda thri o ddynion eraill, wedi eu lladd mewn gwarchffos yn Ffraingc tra yn darllen newyddiadur. Sonir llawer am gynildeb y dyddiau hyn. Dyma awgrym a eiddo gohebydd yn y "Manchester Guardian" --Peidio cymeryd cig i swper; bod yn fodlon ar un pryd o gig y dydd. Peidio byth a gofyn am ragor nag y tybiwch y gellwch ei fwyta. Gwnewch i'r lwmp cig a brynir at y Sul barhau hyd dydd Mawrth. Bwytewch fwy o bysgod, llysiau, a photes. Gymerodd angladd y diweddar Mr T. H. Thomas (Arlunydd Penygarn) If. yng Nghaerdydd ddydd Gwener. Yr oedd nifer fawr o gynrychiolwyr y giwahanol sef- ydliadau yn y rhai y cymerai Mr Thomas ddyddordeb mawr, yn ibresenol yn yr ang- ladd. Cymhaliwyd gwasanaeth coffadwr- iaethol 3iig nghapel Tredegarville. Yr oedd yr arch wedi ei gorchirddio a nifer o Hodeudyreh heirdd. Gwasanaethwyd gan y Parohn .B. Grey Griffiths, W. E. Winks, a'r Prifathraw Edwards. .7=-
ICAERNARFON
CAERNARFON NEWYDDION CYSURLAWN.—Da iawu fydd gan y trigolion glywed fod SUMMER SALE WATERLOO HOUSE, CAERNAR- FON, i ddechreu dydd Gwener nesaf, y 16eg, ac i barhau am 10 diwmod, pryd v ceir bargeinion diguro fel arferol mewn dilladau haf, merched a phlant. CLAF.—Y m,ae a ganlyn o'r "Drych" am Gorphenaf :—"Yr wytihiios ddiweddaf, gorfu i Mr. n. B. Pritchard fyned i Albany o dan weithred lawfeddy-gol .beryglus. Llawenydd deall ei fod wedi gailu ymgynal dan yr operas tion a bod golbaitli da am eiadcr-eri,ad. Un. o feibion Caernarfon yw Mr. Pritchard. Daetih 'i'r wlad hon flwyddi lawer yn ol, a Ilwyddlodd fel miasna<c;hwr. Mae yn Gymro aiddgar. Dymunwn idido adferiad buaai." Y LtLYS SIROL.—Ddydd Mercher, gerbron y Bai-nwr Moss:, hawliodd Mr. Rowland Lloyd Jones, archadeiladydd, CaerDar-fon, dros yr hwn yr ymddanghosodd Mr M. E. Nee, L4d- i-1s oddiar R. T. Evans, trafaeliwr. Dywedodd Mr Nee fod L20 wedi eu benthyg yn 1901. Yr cedd yr huwlydd i gael gig a harness oeddvnt yn debygol o fod yn eiddo'r diffynydd, ond pan aeth yr hawlydd i'w hawLio canfu nad oeddynt yn penthyn i'r diffvnvcld. Yr oedd hefyd £ 12 yn erbyn y diffynydd wedi eu talu yn y N.P. Bank, a chafodd yr hawlydd gredyd am L8. Yr oedd gwrthaWi am C28 5s gan v diffynydd, ac yr oedd yr hawlydd yn .rhoi credyd am JB8 ohonynt. Dvwedodd yr hawlvdd nad oedd wedi rhoi awdurdod i tdalu swm i gwmni o'r enw Miller am yr hwn n; ddai ddim. Ychwaiith nid oedd wedi rhoi awdurctod i'r (Hfvnvdd i dalu trosto i Tilling a Blackburn. Dywedodd yr hawiydd hefyd fod y diffynydd wedi codi tri gini am ddaliat) mesur. Buasai 5s yn ddigon am v swvdd. Dvwedodd diff- ynvdd wrth yr hawlydd mai masnachwyr chocolate oedd' v cwmni enwvd. a'i fod ef (yr hawlvdd) wedi rhoddi nircheb i gyflenwi ei fam a chocolates pan oedd hi yn cadw siop. Gwadodd vr hawlyddl hyn, ac ychwanegodd ei fod yn gelwvdd hollol. Dvwedai'.r diiff- ynvdd fod v dderb-^neb vn ei ddiogelfa, ac y gallai ef da.ro ai law arni y munud hwnw. Dywedodd fod mam yr hawiydd wedi dod i ivw alto ef Idiffynvdd). Dvwedodd hefvd mai'r hawlvdd oedd wedi nodi'r swm o dri gini am ddal v tap mesur. Rhoddodd y Barn- wr ea ddvfarniad o bla.id vr hawlydd am yr hawl a chostau, ac i'r diffvnvdd nm P,8 o'r gwrth-hawl heb gostau. Svlwodd Mr. Nee fod yr h?!w*f]d' vn foddlon i dderbyn 5s y miACHOS YNGLYN A CHI.—Yn y Llys Sirol ddydd Mercher, ,o flaen y Barnwr Moss, dvgodd R. T. Evans, trafaeliwr, achos yn erbyn W. W. D'and, gan hawlio 2p 2s, set gwerth ci Pomeranian, a ddywedai oedd wedi ei werthu i'r diffynydd. Ar ran y diffynydd dywedodd Mr. M. E. nad. oedd Mr. Dand wedi tprynu y ci o gwbl. Wedi ei gael ar ibrawf yr oedd. Darfu i'r ci ,geisio brathu ei eneth tach, a dychwelodd ef yn ol. Dywed- odd Evans wrth y diffynydd nad oedd y c: ond 13 mis oed. Dywedodd meddyg anifeil- iaid oedd yn y llys nad oedd y ci yn llai na phump .oed. Rihoddodd y Barnwr ddyfarniad o blaid v diffynydd. Y CYNGOR TRIEFOL.—Cynhaliwyd nos Fawrth, y Maer (Cynghorvdd John Prichard) vn. v gadair. Hytlbysodd y Pwyllgor lechyd a'r swyddogion fod ymweliad wedi ei wneud a Chronfa Ddw.fr yr Ysbyty, Narat Mill a Llyn Cwel'liyn ac fod y waith d(w,fr yn drefnus. Yr oedd cyfarwyddiadiau wedi eu rhoi i'r Surveyor i g,lirio Ir grafel o geg y llyn. Dvwedodd Cadeirvdd y Pwyllgor lechyd fod sampl o'r dwfr wedi ei anfon i ffwrdd. ae fod yr iadroddiad arno yn foddhaol iawn. Der- bvniwvd llythyr oddi wrth Mri. Isaac Old- field John' Owen, Owen Rowlands, John Benest, John Oldfield, W. P. Williams a John Jones a'i Fab, yn hysbysu fod y cert- wyr wedi oyfarfod a phasio yn wyneb y oodiad cvflredinol ymhobpeth, pnsiau ceffyl- au a .chvflogau, etc., yn gofyn i'r Gorfforaeth am orodiad yimhris llogi un dyn. ceffyl a cher- ib:vd° o £ 2 14s i £ 3 yr wythnos, neu lis v "divdd. Pasiwyd. fod pwyllgoT ym imyned. mevvn i'r achos.— Galwodd y Clerc Tref sylw y Cyngor at Fesur y Gofrestr Genedlaeithoi oedd o flam y Senedd. Os y deuai'r mesur vn ddeddf gorweddai llawer o waith ar yr ,ií.wduI'ldodau 11 lleol*. Pasiwyd i alw .cyfarfod arbenmig o'r Cyngor i ystyried y mater.- Wrth gvnyg maibwysiadu adroddiad Pwyll- gor v Gwersylloedd, dywedodd y Cynghor- ydd "Robert Newton y dymunai i'r cyhoedd wyibod y byddai nifer fawr o filwyr yn gwer- "yNuyn y dref ymhen ychydig amser, a go- beitbiiai'r pwyllgor y byddai'r boneddigesau .a,'r boneddigion a gymerasant ddyddbrdeib yn y milwyr yr haf diweddaf wneud felly eto. Bvddlai i'r millwyr gvraedd cyn diwedd y mm. a dylent gael lie iddynt. DRAMA.—Nos Fercher a nos lau bu Cwm- ni Dramayddol y Ddraig Goch yn perfformio v ddrama Gvmreig Beddau'r Proffwvdi." (W J. Gruffvdd) yn y Guild Hall. Aeth rhan o'.r elw i gronfla. vr ysbytty lleol. 1LLWYDDIANT.—Mae Miss Gwladys A. Charles-Jones (meroh Mr a Mrs Owen C. Jones, Bod ldris, Victoria. Road) wedi myned yn llwyddianus drwy ei arholiad diweddaf am y radd o B.A. Bu Miss Jones yn asitudio yng Ngholeg y Brifysgol ym Mangar. En- irIodd v gadair ar ddau achlysur mewn eis- teddifodau gynhelid ynglyn a'r coleg. GYDA'R AWrSTRATI-AID.-Mae Mr. 0. John Elqis, mab Mr J. M. Ellis. cigydd, Palace St., yr hwn a ymadawodd am Aws- tralia fisoedd yn ol, yn awr yn gwasana^ethu fel private ervda'r Awstraliaid. OYDYiMDEIMiLAD.— Cvdymdeilmlir a'r Henadur D. T. Lake, ar farwolaeth ei dad, Mr. Lake. Glanvffos, sir Benfro. Gedv Mr. L< \ke, yr hwn 81 fu farw yn 82 mlwydd oed, ddau fab a thairo ferched. YR YSGOL SIROL.—Mae Mr. D. C. Kelly mab Mr Dan Kellv. 0V dref hon wedi cael ei benodi fel assistant i Surveyor of T?^es ym Mandeijniomi. Giadawodd! v) dref de (ddydd 'Llun) ii ddechreu ar ei ddyled- Piwvddau.oMa.e arholiadau. v Civil Service wedi eu gohirio yn ystod y rhyfel. Felly ni pjM rhai vsgolheigkm addawol eistedd yn yr arholiad fel yr oeddynt wedi bwriadu gwneyd. -MAe Mr. John O. Williams wedi enill safle dda yn arholiadau v Customs and Exciise. BWRDD Y PORTHLADD.Aiewn cyf- arfod o Fwrdd Porthladd. Caernarfon gynhal- iwyd ddydd Mawrth o dan lywyddiaetJi Mr. J. Issard Davies pasiwyd, ar argymhelliad y Pwyllgor Arianol (llywydd yr hwn yw Mr. A. H. Richards) i roil swm o 1,500p ar log yn y Benthyciad Rhyfel newydd. YNADiLYIS SIROL.—Cynhaliwyd ddydd Sadw,m, o flaen Mri. J- Issard Davies, A. W. S. Williams, Wynne Williams, J. C. Lloyd- Williams, G. J. Roberts, a. Syr Thomas Rob- erts. Am gadw cwn heb drwydded dirwy- wyd y personau canlynol i 5s: William Wil- liams, Ty'n Lon Ganol. Llandwrog; William E. Williams, Tryfan Ucha, Rhositryfan; Wil- liam Evans, Ty'n Rhos, Croeflon; John Owen, Tynybuivrth, Ca.rmel; Hugh Thomas, Dyffryn, Twrog, Upper Llandwrog; William Jones, Tyn-y-Maen, Upper Llandwrog. Am fethu cadw ci o dan reolaeth dirwywyd Dav- id Parry, Cae Mawr, Rhiwlas i 5s. PRIODASAU. — Ddydd Mercher, yng N'o-hapel Salem (A.), v Parch D. Stanley Jones yn gwasanaetihu, priodwyd Miss Mil- dred M. Stythe, merch ieuengalf y diweddar Mr R. R Stythe a Mrs Stythe, Avallon, gyda Mr Clarence Ellis, M.A., aelod o'r Public Schools Battalion, Caitrawd Middlesex, ab ieuengafMr Thomas Ellis, Caergybi a. Chol- wyn Bay. Yr oedd Mr Ellis yn athraw mewn clasuron a hanes yn Yagol Ganolradd Wolverton. Ymadawodd Mr a Mrs Ellis gyda motor yn ddiweddarach ar y dydd am Bux- iton, lie y treulir v mis mel. Derbyniasant nifer luosog o am,hegibn. Y ng Ng4hapel M.C..y Drindod, Aiberitawe, ddydd Ma.wrth, priodwyd Mr T. J. Parry, o gwmni Mri Tho- mas a Parry, Cyf., Abertawe, a malb v Cyng- horvdd a, Mrs Henry Parry, Garnon Street. Caernarfon, gyda. Miss Mary Jones, pedwar- edd feroh Mr a Mrs David Jones, Oaidands Terrace, Abertawe, a chynt o Fryn y Mor, Aberteifi. Yn absenoldeb anorfod v Parch W. L. Prytlherch. gwasanaethwyd gan y Parch J. Wilson Roberts, Porth, (ewvthr v priodfab. ) Gweinyddwyd ar v briodferch gan ei chwaer, Miss Gwen Jones, a chwaer y pri- odlfah, Miss M. M. Parry, ac ar y priodfab gan Mr J. Adams Jones. Caerfvrddin, a Gun- ner Oharles C. Jones, R.F.A. Yn ddiwedd- aradh yn v prydnawn ymada,wodd y par ieu- anc am Clifton, Bristol, i dreulio eu mis mel. Ymysig yr anrhegion gawsant yr oedd un oddi wrth Gymdethas Mabinogion Abentawe, ac oddiwrth wasanaethyddion Mri Thomas a Parry, C yf ANGKLADDAU. Ddydd Mawrth, ym Mynwent Llanbeblig, claddwyd. gweddillion Mr Aaron Rowlands, Baptist Street, yr hwn oedd yn gyn-filwr. Yr oedd yr ymadawedig vn 34a.in mlwydd oed. Y Parch J. W. Wynne Jones, M.A., a wasana.ethai yn yr angladd, a gofalwyd am v trefniadau gan Mr H E. Roiberts.—Ddydd Meroher, yn yr un fvnwent, claddwvd Mr David Davies, Wesley 'Street (adnabyddus fel Dafydd Llanrwst), yr hwn a fn farw ddydd LIun, yn 71ain mlwydd oed. Y Parch T. A. Morgan Jones a was- anaethai.
BONTNEWYDD
BONTNEWYDD NEWYDDION CYSURLAWN.—Da iawn fydd gan y trigolion glywed fod SUMMER SALE WATERLOO HOUSE, CAERNAR FON, i ddechreu dydd Gwener nesaf, y 16eg, ac i barhau am 10 diwrnod, pryd y ceir bargeinion diguro fel- arferol mewn dilladau haf, merched a phlant.
PENRHYNDEUDRAETH
PENRHYNDEUDRAETH YNADLYS.— Yn yr vnadlys gynhaliwyd yma dydd Llun, gerbron Mr q. H. Ellis ac vnadon eraill, cyhuddwyd pump o drigolion Harlech o beidio tywyllu eu ffenestri yn unol a gofynion Deddf Diogelwch y Deyrnas.— Addefodd yr oil en heuogrwydd a dirwywyd hwy i ddwy bunt yr un. GYRFA LWYDDIANUS. — Yn goron ar yrfa Ihynod lwyddianus, y mae Miss Phoeibe Jones, merch Mr a Mrs Hugh Jones, Penlan Uchaf. wedi enill y radd o B.A. gydag an- rhydedd yn y Gymraeg. iNid oedd ond pump wedi enill yr anrhydedd yma trwy Gymru cyn eleni, ac y mae Miss Jones yn un o ddau sydd wedi ei' enill eleni. Llongyfarchwn hi yn galonog iawn ar y safle y mae wedi ei henill iddi ei hun, a'r anrhydedd y mae wedi ddwyn i'r ardal. I fyny y bo ei nod hi eto. ADDYISGOL.- Y mae tQlwynetth Evans, meroh y Parch E. Evans, Church Place, wedi dod all-ctn yn uchaf vn yr ailholiad am ",free places" yn Ysgol Sirol vr Abermaw. Nid oedd ond chwe' lie yn cael eu cynyg, a nifer luosog o'r holl ysgolion oddiyma i Bontddu yn cynvg. Rjhagorol, Gwyneth. MARWOLAE:TH.-Boreu Ma.wnth, bu fa:w Mrs Ellen Roberts, Osmond Terrace, Min- ffordd, yn 73 mlwydd oed. Claddwyd hi yn y gladdfa gyhoeddus, Miniffordd, ddydd Gwener.. „ ,r „ OWRiDD U.NDEB.OL-— Yn y Fron M.C, y cvntaelir y cwrdd • g~weddi undebol yr wythnos hon am 7 o'r gloch nos Sadwrn.
BRYNSCIENCYN
BRYNSCIENCYN NEWYDDION CYSURLA WN.-Da iawn fydd gan y trigolion glywed fod SUMMER SALE WATERLOO HOUSE, CAERNAR- FON, i ddechreu dydd Gwener nesaf, y 16eg, ac i barhau am 10 diwrnod, pryd y ceir bargeinioii diguro fel arferol mewn dilladau haf, merched a phlant.
LLANFAIRFECHAN
LLANFAIRFECHAN BODDI.—CynhaJiwyd cwest. ar gorff Miss Lucy Matilda, Riddell, un o ddeiliaid Gwall- gofd- Bryn-y-neuadd, y.r hon oedd yn 55ain mlwydd oed, a'r hon a gaed wedi boddi mewn ffos ger y ffordd haiam ddydd Gwen- er. Rhoddwyd tystiolaeth gan yr Heddwas William A. Edwards iddo g,iel hysbysrwydd y bore Mercher blaenorol fod yr ymadawedig ar goll o'r sefydliad. Chwiliodd ar hyd lan y mor gyda'r Heddwas Jones. P. holodd yn y pentre, ond rcethodd a chael dim o'i hanes. Fore tranoeth chwiliasant bare Brynyneu- add ond yn aflwyddianus. Fore Gwener aeth v tvst i Aber, a, chyfarfu ddau o was- anaethyddion Gwallgofdy y rhai a. ddyw- edasant nad allent lai na dhredu nad oedd yr ymadawedig yn y danffos, gan fod ei chot uchaf a'i hot wedi eu cr<nfod yn agos. Arth y tvst at enau'r ffos a. gwelsartt v dr.-vncedig. Tynwvd hi adian, a dygwyd ei chorff i Fryn-y. neuadd. Credai Dr. Merryn Thomas Archall, y Meddyg Swyddogol, iddi syrthio i enau r gamlas a myned o dan v bon't. Mewn atebiad i gwestiwn dywedodd Dr. Archall y credai iddi gudd'io yn y coed gerllaw, c mai yn y nos y ceisiodd groesi trosodd. Dybi hvs- bysu'r rheithwyr 'fod yno ddigon o famaeithod i wylio'r deiliad. Nid oedd esgeulus- tra ar ran y mamaethod.—Dvgwy^ rheith- farn o Cl cae j wedi boddi," ac nid oedd dystiolaeth i ddangos suit yr aeth yr ym- adawedig i'r lie.
LLANRUG
LLANRUG NEWYDDION CYSURLAWN.—Da iawn fydd gan y trigolion glywed fod SUMMER SALE WATERLOO HOUSE, CAERNAR- FON. i ddechreu dydd Gwener nesaf, y 16eg, ac i barhau am 10 diwrnod, pryd y ceir •bargeinion diguro fel arferol mewn dilladau haf, merched a phlant.
CWMYGLO
CWMYGLO MARlWOLiAiETH. —iGyda -gofid yr ydym yn colfnodi marwolaeth Mr Roibent Price, Pant Afon, yr hyn gymerodd le foreu Gwener yn 50 mlwydd oed. Gaifodd gysttudd blin ond ,byr. Yr oedd yr ymadawedig yn flaenor v 1 gan gyda'r Annibynwyr er's amryw flynyddau I bellach, ac yn un a wnaeth waith da gyda'r plant. Yn BIcr ydd colled fawr ar ei ol. Y mae ein cydymdeimlad llwyraif a'r weddw a'i hunig fachgen yn eu galar. Cleddir ym mynwent Llanrug .brydnawn heddyw(Mawrth)
BETHEL
BETHEL NEWYDDION CYSURLAWN.—Da iawn fydd gan y trigolion glywed fod SUMMER SALE WATERLOO HOUSE, CAERNAR- FON, i ddechreu dydd Gwener nesaf, y 16eg, ac i barhau am 10 diwrnod, pryd y ceir bargeinion diguro fel arferol mewn dilladau haf, merched a fhlant.
FELINHELI
FELINHELI MARW.—Boreu Llun, wedi hir nychdod, bu farw Mrs Elizabeth Jones, priod Mr: Wil- liam Jones, 13 Augusta (Place yn 68 mlwydd ded. Cydymdeimliir yn ddwys phriod, sydd wedi ei adael yn unig, a galarus. ar ol. Brydna-wn Sadwrn daeth cynulliad parchus ynghycl, i hebrw^ j ei gweddiilion i iynwen.1 Llanfairisgaer. Cymerwyd rhan wrth y ty gan y Parch William Robents (A) Plas Eryl, ac yn y fynwent gan y Parch Evan Jones, Curad v Flwyf. LLWYDDIANT.—Mae Miss Blanche Elwy Hughes, B.A., L!ys Mena.i, wedi llwyddo yr wythnos ddiweddaf i enill v radd o M.A. Merch hynaf yw Miss Hughes i'r Parch Thomas Hughes, gweinidog gyda'r Wesleaid yn yr ardal hon, ac y mae yn. bresenol yn athrawes yn York. Llongy.farchwn hi yn galonog a,r ei llwyddiantt. CAEL EU ANRHYDEDDU—Da oedd n- vm fel ardalwyr glywed am yr anrhydedd a gafodd Capten Ben. Williams, yr hwn sydd yn frodor o Borthdinorwig, yn Aberdeen Nlae Capten Williams yn adnabyddus iawn yn yr ardal hon a'r ardaloedd cylchynol. Yn Swydd- fa Bwrdd Masnach Aberdeen ddydd Mawrth cyflwynwyd iddo gwpan arian hardd ac arni arf-bais Norway a baner Norway ac hefyd y geiriau: "Oddiwrth Frenhiniaeth Norway i Capten B Williams am yr help roddodd i liv ttr a chriw y llestr Eli, Hangesund, ar Rhagfyr 25ain, 1914." Yr Alastair, agerlong berthyn- ol i'r Mri J. a W. Henderson, Aberdeen, yw llestr Captain Williams. Y mae gan y Mii J a W. Henderson feddwl mawr o Capten Wil- liams.
LLANDWROG
LLANDWROG NEWYDDION CYSURLAWN.—Dfi iawn fydd can y trigolion glywed fod SUMMER SALE WATERLOO HOUSE, CAERNAR- FON, I ddechreu dydd Gwener nesaf, y 16eg, ac i barhau am 10 diwrnod, pryd y ceir haf, merched a phlant.
WAENFAWR
WAENFAWR CYNGERDD.—Nos Wener, yn yetafell y Y.M.C.A., Marconi Station, cynhaliwyd cyn- gherdd dan lywyddiaeth Lieut. Samuel. Ar- weinydd, Mr J. W. Thomas, Bryn Melyn. .Trefnwyd y cyngerdd gan adran y gwirfoddol wyr, dan gyfarwyddyd Mr. R. O. Pritchard, Llys Morley. Gwasanaethwyd gan Miss Gri ffith, Cwmyglo; Sapper Tom Morris; Sergt. Francis, Hugh Williams, Morgan R. Jones, Alfred Hughes, lolo Mon, Richard Morris, Henry Roberts a Henry J. Roberts. Cyfeil- iwyd gan Mri. Gwilym Edwards a Tom Tre- Yior a Miss Mary E. Roberts. LLWYDDIANT.—Y mae Mr. Willie Gray Hughes, Bodlondeb, wedi llwyddo i basio ei drydedd arholiad am M.D., C.M., Edin. Dy- munwn iddo bob llwydd a bendith. NEWYDDION CYSURLAWN—Da iawn fydd "an y trigolion glywed fod SUMMER SALE" WATERLOO HOUSE, CAERNAR FON, i ddechreu dydd Gwener nesaf, y 16eg, ac i barhau am 10 diwrnod, pryd y ceir bargeinion diguro fel arferol mewn dilladau haf, merched, a phlant.
FFESTINIOG A'R CYLCH
FFESTINIOG A'R CYLCH PERSONOL.—Y mae a, ganlyn o'r "Drych" D'aeith Vioneddwr tra. adnabydduet yn Nghymru dfi'osodd i iGranville, N. Y., yn diweddar, sef Mr. 0. J. Owen o Ffestiniog, brawd i'r Parch D. O'Brien Owen Caernar- fon, a Mr. W. M. Owen, New York. Bwr- lada gychwyn diwydfa newydd yn Middle Granville drwy gyfrwng cynllun o'i eiddo i dro.i "ysbwriel y cliwarelau yn llechi toi! Beth nesaf, a beth a ddywed v chwarelwyr am hvn?"
PENYGROES
PENYGROES NEWYDDION CYSURLAWN .-Da iawn fvdd gan y trigolion glywed fod SUMMER SALE WATERLOO HOUSE,. CAERNAR- FON, i ddechreu dydd Gwener nesaf, y 16eg, a i barhau am 10 diwrnod, pryd y ceir bargeinion diguro fel arferol mewn dilladau haf, merched a phlant.
ROEWEN
ROEWEN PRIODAS.-Yng Nghapel y M.C. Roewen unwyd mewn priodas Mr. David Williams, Troedyrhiw, a Miss Ellen Parry, Bryncelyn. Mr. Ellis Williams, Cae Fadog, Talybont, yd- oedd y gwas, a Miss Maggie Williams (chwaer y priodfab) a wasanaethai fel morwyn. Gwas- anaethwyd ar yr achlysur gan Y Parch. O. Gaianydd Williams, ym mhresenoldeb Mr. J. R. Evans, Llandudno (dirprwy gofrestrydd), Ym Mryn Celyn (cartref y briodfereh) yr oedd y wledd briodasol. C.afwyd anerchiadau gan v Parch. O. Gaianydd Williams a Mr. Evan Hughes, Cefnycae, a diolchodd y priodfab yn ,gynes. I Lerpwl yr aethant i dreulio eu mis mel. Yn y seiat nos Sul diweddai cViganodd y swyddogion eu gofid eu bod, drwy yr iinaa a'u gilydd, yn torri eu cysylltiad a'r eglwys, gar eu bod wedi bod mor ffyddlon i'r achos yn y lie. Cyfeiriwyd at wasanaeth Mr. Wil- liams, yn neilltuol gyda'r Ysgol Sabbothol, ac hefyd fel arweinydd y canu gyda'r plant.
LLANRWST
LLANRWST Y LLYS SIROL.— Yn Llanrwst ddydd Gwener, o flaen y Barnwr Moss, hawliai Jane Jones, M,arlborcukh House, Bettwsycoed, y swm o lop 4s 6c o rent ac arian dyledus oddiar David Williams, i^llfragn House, Penmachno. Hawliai y diffynydd hefyd 7p oddiar yr achwynyddes. Ymddangosai Mr Allard ar ran yr achwynyddes, a Mr J. D. Jones dros y diff^dd. Rhoddodd y Barnwr ddyfarniad o^biaid yr achwynyddes am ei haw.l, ac o'i phla-id hefyd o berthynas i r ar- ian yr oedd y (Jiffynydd yn eu hawlio oddi- ami. MACHYNLLETH
MACHYNLLETH
PUM' MAB YN Y FYDDIiN.- Y mae gan Mrs Mary Arnold, pvedclw y diweddar Mr David Arnold, buimip o feibion yn y fyddin. Y mae vr ieuemgaf yn gwasanaebhu gyda r Life Guards, a gweddill gyda r 7th Baitt. R.W. Fusiliers.
BANGOR
BANGOR CYNGOR DINESIG.— Cynhaliwyd cyfar- fod o'r Cyngor nos Fercher, dan lywyddiaeth v Maer (Mr R. J. Williams), ac ar ei gyn-hyg- 5ad ef cvdymdeimlwyd a. Mrs Cameron (nnod y diweddar Henadur Donald Cameron, ar teulu, ar farwolaeth Mr Cameron. Bu Mr Cameron yn Faer Bangor yn ystod yr ymwel- iad Brenhinol yn lSS<4-Cynhwysai wfnod- ion y Pwyllgor Arianol fynegiad gan drysor- vdd y fwrdeisdref i'r pirwyl fod gan y Cyng- or wer,th 4432D 10s 7c mewn oonsoIs. Oym. eradwvid ef i'r pwyllgor dr<»'r consols l ar- ian y Llvwodraeth (y benthyciad rhyfel new- ydd). —iCynhygiodd yr Henadur Yinceiiit: Fod trysorydd a chadeirydd y pwyllgor yn cael eu hawdurdodi i wneud cais am gymaint. o'r Benthvciad Rhiyfel newydd, ag a,lasai r Cvngor godi o arian gyda'r » o newid buddsoddiadau presenol y Cyngor mewn consols yn stoc yn y benthyciad newydd etc." Ma.bwysiadwyd hyny.—Hysbysodd y Maer i igais arall gael ^i ddenbyn o Ga-r.trdi Dr Barnardo am ganiatad i gasgiU _ar y s_ ry oedd vm Mangor ar ddyddiad enwwl er budd y cartrefi. Yn awr vr oedd y dyddiad enwid vdh'Vdig o flaen V dyddiad penodedig tuag at igasglu ar ^yfer Sefydliad y Mamaethod Ban- ,gor,aj^l«h, itebyg i'r hyn ddigwyddodd y llvnedd, pryd y gofynodd awdurdodau r Car trefi am gania,tad i glu yn y dief o flaen dyddiad casig.had blynyddol Sef yd]I ad y Mamaethod, gyda'r canlymad i hyny effeLthio'n ddifrifol ar gasghadau r Sefydliad. IGiwritihwynebai'r Maer v dull hwn o ddwyn ipethau yanlaen, a; Ic yr oedd wedi yagrifenu at awdurdodau'r car tref yn awgrymu dyddiad arall (clywieh, elywohi. Ar gynvgiad Mr T. J. Williams gadajwyd y mater yn ngofa.l y i Mr J. Pentir Williams (Clerc Trefol) am ei waith ardderchog ynglyn a'r cynghaws gvda golwg ar y difrod wnaed i'r lanfa. Pasiwyd fod j'r Cyngor osold ar gof ddaitganiad o'i werthfawrogiad o'r modd effeithiol v dygwyd y oyngrhaws ymlaen gap y Clerc TreM. MARW.— Hysbysa'r "Drych." American- aidd am farwolaeth Mr Frank Bennett Jones, yr hyn a ddigwyddoad yn Cook Countv Hos- pital, Chicago, ac efe yn 55ain mlwydd oed. Brodor o'r ddinas hon ydoedd Mr Jones, yn fab i'r diweddar Mr Evan Jones, adeiladvdd.
CONWY-
CONWY PR,IODAS'Yn Eglwys y Plwyf, Cornvy, ddydd Iau, unwyd mewn glan jbriodas Miss 'Dorothy Lilian, merdh hynaf Mr a Ml's James Porter, Berthlwyd, Conwy, a Capten Cecil dive Ash, mab ieuengaf Mr a Mrs Henry Ash, The Mount, Edgbaston, Birmingham. Perthyna y priodfab i adran v modurion o'r Army Service Corps, ac y mae wedi bod ar faes y frwydr, ond y mae yn awr adref yn cyflawni d-yledswyddau neillduol. Gwasan- aethai Cecil V. Porter, chwaer y briodas- feroh, fel morwyn, a Lieut. Arnold Ash, o'r Royal Army Medical Corps, fel gwas. Gwas- anaethai v Parch J W. Roberts, Ficer Con- wy, a'r Canon J. P. Lewis, rheithor Llanys- tuinchvy. Rhoddwyd y briodasferch ymaith gan ei thad, yr 'hwn sydd yn Glerc Ynadon Dosbarth Conwy. Y mae gan Mr Porter yn awr iab, fab-yng-nghvfraith, dau nai, un o'i bartneriaid (Mr J. D. H. Osborn, Colwvn Bay) asaith o aeloda.u ei staff yn y swyddfa a'i vriedydd modur yn gwasanaethu eu sr. v lad.
PENTRE FELIN
PENTRE FELIN LLWYDDIANT BRODYR.-Bvdd d"1a gan luaws cyfeillion v Parch W m Pierce Owen, B.A., glywed iddo dderbvn euradi,;eth Pwll- heli, ac i Mr. Griffith Oliver Owen fod' yn llwyddianus yn arholiad Mehefin yn Rhyd- ychen. Pob llwvddiant i'r brodvr addawol -etc yn y dyfodol. Meibion. ydynt i Mrs Owen a'r diweddar Mr. R. Owen. Caegwen- llian, Criccieth. ac yn frodyr i Mrs Sinnit Jones, iw, Lleyn. I
ABERDARON
ABERDARON GWLEDD I'R SCAWTWYR.— Ddvdd Sadwrn bu tua. 60 o ysgawtwyr ieuainc Lleyn a Phwllheli yn cael gwledd gan Mrs Carrey McCowen, yn Carreg y Plas. Caed anerchiad gan (Mr. H. Harding. Scioutimast^r,; Llun- dain, a diolchwyd i Mrs McCowen am ei charedigrwydd.
NANTLLE AR CYLCH
NANTLLE AR CYLCH DAU WR GRADDEDIG.—Llawenydd i xu yw lIou.gyxarch dau o'n gwyr ieuainc yn eniil gruddau y Brifysgol, sef Mr. W. Seth Owen, y crvthwi- enwog o Dalysarn, yn cael ei *,B.A., a Mr. R. Alun Roberts, Tanrallt, yn cael ei B.Sc., y ddau ,gydag anrhydedd. Mae'r olaf. ie gofir, yn fardd cadeiriol Eisteddfod Plant Mon, ac yn delynegwr o fri. GALW AM LECHI.—Gwelir mwy o brysurdeb mewn rhai o'r chwarelau yn anfon y llechi ymaith, a da hyny. Y mae gobaith felly iddynt ail-fvnd ar seiliau gwell. Hyd yma nid oes siw na miw ynghylch .bwriada-u'r Llvwodraeth ynglyn a'r shediau, a. mawr yw'r disgwyl yn ein plith y bydd gofyn ar eu gwas- anaeth. COFI'O'R MILWYR. Y mae cynllun ar droed yn ai-dal Tanrallt i anrhegu y milwyr pertliyno i'r lie, ac aed o gwmpas yr w lhi)os I y hon i godi cronfa i'r perwyl. Y mae hwn yn arferiad ymhob bro a Ilan, a dymunol yw cofio'r bechgyn sydd allan yn cadw'r Caisar a'i In rhag .goresgyn ein gwlad.
I PORTHAETHWY.
I PORTHAETHWY. YNADLYS.—Ddydd Llun o flaen Col. Price (vn y gada'1 Mri R. W. Roberts ac H. H. Williams, cyhuddai Hannah Jones un Mary EVans o vmosod arm. Yr un modd eyhuddai Mary Evans, Hannah Jones, y ddwv o Langefni, o ymos.od arni foithau. Ymddangosai Mr. Harold S. Evans, Bangor, dros Hannah Jones. Wedi; gwrandaw yr achos rhvvvmwvd v ddwv dvosodd vn y swm o 5p i gadw'r heddwch am chwe' mis.
PENISARWAEN
PENISARWAEN GWAEL. Drwg genym oedd gweled yr hen gyfaill Mr. Griffith Parry, gof, Craig v Dinas, wedi ei ddal gan wendid. Dymunwn iddo adferiad buan. ADREKl.—Cwrpdaaom a Misses Roberts, Cefnyffordd; J. K. Owen, Bryn Eithin; a Mr Robert Owen, Ty Newydd, wedi dod ar eu gwyliau. YMAITH-Y mae Miss Jenny Drury Jones, Arthur Terrace, wedi gadael yr ardal i was- anaethu tua Conwy. Chwith fydd am dani yIll y Glasgoed,, gaai e4 'bod wedi dechreu 'gyda'r offeryn. Wwyddiant iddi. LLWYDD.—Da genym gael llongyfarch Mr W. W. Foulkes, Ffrwd Goch, ar ei lwydd- iant yn enill ei radd o B.A. Yn ystod ei eis- teddiad am y radd cafodd ymosodiad trwm o waeledd, trwy wenwyniad. Da ei weled yn gallu myn'd a dod eto. ANGLADD.-Pryilnawn Sadwrn hebryng- wyd gweddillion Mrs. Mary Williams, Tai Newyddion, Penisa'rwaen, i dy ei hir gartref yn mynwent Macpelah, a hi yn 66 mlwydd oed. Cafodd gystudd maith a phoenus. Bu yn orweddiog yn hir. Yr oedd yn weddw unig eVs yn agos i 42 mlynedd. Gwasanaethwyd gan gyfeillion Eglwysig.
BETHESDA
BETHESDA CYNGOR DINESIG.—Nos Fercher, cyn- haliwyd cyfarfod gohiriedig o'r Cyngor dan lywyddiaeth Mr. David Llewelyn, ac yr oedd yr aelodau canlynol yn bresenol, Mri. R. B. Evans, D. Pernant Evans, R. 0. Williams, John Hughes, Ellis Owen, William Jones, Jeremiah Thomas, Evan Evans, W. Parry Williams, yr Arolygydd H. H. Davies a'r Clerc (Mr. D. G. Davies). Cynygiwyd gan v Mr R. B. Evans, yn cael ei gefnogi gan Mr Evan Evans, fod ,y Clerc i wneud ymholiad ,pellach am brisiau y tar yn Mangor, Caernar- fon, Llandudno, Colwyn Bay a Chonwy. Dar- Ilenwyd llythyr oddiwrth y Bwrdd Llywodr- aethol Leol yn gofyn i feistri masnachdai arfer bob hwylusdod i'r meibion sydd yn eu gwas- anaeth i ymuno a'r Fyddin, a pha le bynag y bydd meibion a merched yn gwasanaethu yn yr un masnachdy fod a.deiladau priodol i'w gwneud ar gyfer y ddhu ryw. Yr un pryd nid oedd y Llywodraeth yn pwyso ar hyn o bryd am y cyfryw weIliantal1 i'r ddau ryw. Cynygiwyd gan Mr. John Hughes, yn cael ei gefnogi gan Mr. D. Pernant Evans, fod i'r arolygydd wneud ymchwiliad drwy'r ardal yn nglyn a'r mater. Darllenwyd adroddiad yr expert, Mr. Smith, ynglyn a'r gwaith nwy gan y Clerc. Yr oedd yn adroddiad maith a manwl, a sylwodd y Cadeirydd fod yn ofynol i'r Cyngor gael amser i ystyried ei gynwys. Darllenwyd rhanau o hono ddwywaith gan y Clerc, ond dvwedodd y Cadeirydd ar y di- wedd ei fod fel pregeth ar foreu Sul a neb yn cofio ei haner ar ei diwedd. Cynygiwyd gan Mr. John Hughes, yn cael ei gefnogi gan Mr. R. B. Evans, fod yr adroddiad i'w argraffu er hwylusdod i'r oil o'r aelodau, ond nad oedd y draul i fyned yn uwch na. dwy bunt, a dichon y byddai yn llawer llai na hyny. Pen- derfynwyd gofyn i'r argraffydd pris argraffu ugairi copi a phris haner cant, ac os argreffid 50 am 5s. yn ychwanegol fod y Cyngor i'w pwrcasu. Dywedodd Mr. R. B. Evans fod llawer o addysg yn yr adroddiad, ac y bydd- ai'n sicr o fod vn fuddiol i'r Cyngor ymhen Wynyddoedd e. Cynygiwyd gan Mr. Jeremiah Thomas, fod y Clerc i dypewritio r adroddiad, a chael yr arian a> w^rir am ar- graffu i wneud y gwelliantau a awgrymir gan Mr. Smith. Ni chefnogwyd cynygiad Mr. 'jhomas, a pliasiwyd i argraffu'r adroddiad. Daeth yr arolygydd ag achos o or-boblogi yn Lockup-Street gerbron y Cyngor. Yr oedd yn y ty ddwy ystafell wely ac un-ar-ddeg o ber- sonau yn byw ynddo. Dywedodd yr arolyg- ydd fod y gwr a'r wraig yn fyw i'w cyfrifol-' deb ac vn gwneud popeth er cadw deddfau iechyd. Dywedodd Mr. R. B. Evans mai dy- ledswydd y Cyngor oedd rhoddi rhybudd i'r tenant gan fod yr achos yn un amhvg iawn, ac eiliwyd hyny gan Mr. William Jones a'r rhybudd i derfynu y dydd olaf o Awst. Gofyn- odd y Cadeirvdd i'r Clerc wneud y rhestr o'r I cerbydau modur a dyddiadau y trwvddedau yn barod erbyn y cyfarfod rheolaidd nesaf, ac awgrymodd Mr. Jeremiah Thomas am idd- ynt beidio ag aros yno drwy'r nos gan fod son a-n danynt fel Cyngor yn myned drwy y gym- dogaeth. LLWYDDIANT.— Yr wythnos ddiweddaf gwnaed yn hyys gan gwmni Yswiriol y Pearl mai Mr. Evan Griffith, Bryntirion, a sicrhaodd y nifer liosocaf o aelodau newydd i'r cwmni yn nosbarth Bangor am yr haner blwyddyn yn diweddu yn Mehefin. A chvm- eryd sefyllfa isel y fasnach lechi ym Methes- da i vstyriaeth dengys hyn weithgarweh di- flinp Mr. Evan Griffith yn yr ardal.
Advertising
Cau Masnachdai yn ystod Awr Giniaw. I ddechreu y Dydd Mawrth cyntaf ar ol y Sulgwyn. BYDD Y MASNACHDAI PERTHYNOL I ADRAN Y GROCERIES. LAKE and Co., Ltd. Caernarvon. ^■1 Yn Gauedig bob dydd o Un j Ddau o'r gloch. (Cauir dydd Ia.u am UN o'r gloch fel arferol.) Oherwydd ein bod wedi rhyddhau oddeutu haner ein cynjnorth wywyr assistants) i wasanaeth eu gwlad, y mae y gweddill yn annigonol, pan bydd rhan onon-* ynt yn eu tro yn absenol ar eu prydiau, 1 gyfarfod a galwadau y cyhoedd, a niabw^- iedir y cynllun uchod er sicrhau i'r cyhoedd sylw priodol a phrydlon drwy bresenolaeo yr oil o'r gwasanaethyddion yn ngorph y dydd. ag eithrio yr awr giniaw. Jiyaerxr: y derbynia y symudiad hwn gefnogaeth cyff redinol o d'an yi; amgylchiadau presenot Lake and Company, Limited.
GWEITHRED DDEWR .
GWEITHRED DDEWR Ymladd hyd Farw Yn ei adroddiad o weithrediadau y Fyddin Brydeinig ar faes y gad a gyihoeddwyd ddoe (dydd Llun) y mae Syr John French yn dar- lunio ymdrech ein milwyr dewr yn wyneb ymosodiadau dieflig yr lEllmyn gyda nxvy gwenwynig. Dyma un hanesyn o'r adrodd- iad :— "Gwelid y nwy yn dyfod o ffosydd y gelyn. Heb golli amser rhuithrodd Private Lynn, o'r 2nd Lancashire Fusiliers, ymlaen ac aeth at v machine gun heb aros i osod y respirator ar ei enau. Ei hunan cadwod,d y gwn i danio yn ystod yr holl amser yr elai y nwy dros- odd, ac aeth mor bell hyd yn oed a symud y gwn a'i osod ar le m: v manteisiol i danio. Er ei fod bron wedi ei fvfru scan y nwy parhai i danio i rengoedd y Igelyn oedd yn oyfeirio eu camrau ymlaen, ac ataliodd eu hvmosod- iad. Yn ddilynol, cludwyd ef i'w ffos ond, wedi clywed fod y gelyn ar fedr gwneyd ym clsodiad arall, ceisiodd fynd yn 01 at ci wn. Bedair awr ar hugain yn ddiweddarach bLi farw mewn poenau mawr oddiwrth effeithiau y nwy."
CAPEL AR DAN. .
CAPEL AR DAN. Llosgi Organ Werthfawr. Gwnaed difrod mawr gan dan yng ngha jal Conway Road, Canton, Caerdydd, ddydd lau, Pan gyrhaeddodd Brigad Dan Caerdydd tua thri o'r gloch yr oedd fflamau wedi cael ga- fael yn y to, rhan o'r hwn oedd wedi disgyn. Disgynodd rhannau ereill yn ddiweddarach, ac ofnid y buasai'r capel yn cael ei lwyr n ii nistrio. Fodd bynag, llwyddodd y frigad i ddiffodd y fflamau yn y gwaelod. Yr oedd gwynt cryf yn chwythu ar y pryd a chwyth- wyd gwreichion i'r organ, yr hon aeth ar dan, ac a losgwyd yn llwyr. Cyfrifid hi yn !n o'r organau goreu yn Ne Cymru, wedi costio £ 1,500. Yr oedd yn bump o'r gloch bron cyn i'r frigad gael y llaw uchaf ar y tan, ac am- cangyfrifir y golled yn £ 3,0130. Ymddengys mai'r achos o'r tan oedd fod gweithiwr a weithiai rhwng y nenfwd o'r to )' wedi gollwng canwyll ac i honno ddisgyn ar rywbeth toddadwy. Cafodd y gweithiwr ei hun anhawster i ddianc, a derbyniodd amryw niweidiau.
CYWRAIN A DIGRIF. .
CYWRAIN A DIGRIF. Y mae a ganlyn o'r "Haul" :—Wrth ed- rych ar y "tren bach" yn myned am Ffestin- iog dro yn ol, sylwodd Dwyryd fod bulldog bach Mr. Robert Williams, Boston Lodge, yn gorwedd yn beryglus o agos i'r metals. Er ceisio achub ei fywyd, agorodd y gyrrwr (Mr. John Parry Jones) y steam taps. Ond, ysyw- aeth, yn He bod yn foddion cadwraeth y ci, bu hyny yn angeu iddo. Fe ddychrynodd gy- maint fel y trengodd yn y fan. Fel hyn y canodd bardd wrth edrych ar ei gorpws Bulldog fel Caribaldi-un dewjc oedd, O'n daear aeth, Pity! I'r rhwyd y gyrwyd y ci Yn swn peiriant Sion Pari. Alanas ni wnaeth olwynion—i'w drwyn A'i draed smotiau gwynion; (smwt T gyrrwr haner gwirion- Ein "J.P." vvnaeth y job hon. —DWYRYD.
CYMRAEG YN YR YSGOLION .
CYMRAEG YN YR YSGOLION Ddydd lau ym Mhwyllgor Addystf Arion, cyn -)dd V Cadeirydd fod gohebiaeth oddi- wrth" Gymainfa Bedvddwvr Arfon ynglyn a dylagu Cymraeg a rhoddii hvfforddiaut ys- grythyrol yn yr ysgolion i'w gyflwyno i bwyllgor yr athra.won. Dvwedodd Mr. Prytherch nad oedd unrhyw ddiben cymeryd hyny yn yr ysgolion na wnai rhieni yr un pdtli gartref. Bu raid iddo ef un tro geryddu bechgyn oherwydd anon- esitrwvdd, ond dywedodd eu rhieni wrtho am feindio ei fusnes ei hun. Cyflwynwyd y llythyr i is-bwyllgor.
MASNACH PRYDAIN. 0.
MASNACH PRYDAIN. 0. Er cymaint yr ymgais a wna'r Ellmyn i rwystro llongau ddod i borthladdoedd Pryd- ain yr oedd y dadforion Prydeinig am y mis diweddaf yn £ 76,117,797, sef mwy o P,17,836,144 nag ym Mehefin, 1914. Am y chwe mis diweddaf yr oedd y dad-forion yn L429,103,845 neu yn fwy o P,53,200,788 na'l' banner blwyddyn cyferbyniol y llynedd. Dy- gwyd gwerth £ 9,000,000 o flawd a chig. Yr oedd y dadforion o fwyd a diodydd ereill yn gwneud cyfanswm y cynydd o dan y penawd hwn yn £ 10,379,333. Disgynodd yr allforion o £33,233,568 agos i £400,000 yn llai nag oedd ym Mai, ac yn llai o L6,639,408 nag oedd ym Mehefin, 1914. AU- foriasom werth 2156,725 yn fwy o flawd a grawn nag a wnaethom flwyddyn yn ol, ond yr oedd glo yn llai o L762,375, peirianau yn llai o £1,242,100, gwlan, etc., yn llai o R2,154,289, a chotwm yn cyfrif am 41,532,124.
[No title]
Dywed y Drych" iMewn cyhoeddiad Cymraeg parchus, yn pvoffesu meddu yr or. graff oreu, o'sawl" am "pa sawl a dvsgwyliwn cyn bo hir weled "sawl." Dyeithrweh arall oedd flheii." Beth ddaw I o'n hiaith? • Jr.-
jEI LADD MEWN CHWAREL ..
EI LADD MEWN CHWAREL Ddydd Sadwrn cyn y diweddaf cynhaJiodd Dr. Pryltherch, Is-Grwner sir Fon, drellg" holiad yn Llangoed ar gorph William Jones, 62, labrwr, yn gweithio yn Flagstaff Quarry, Penmen. Yn ol y dystiolaetth ymddengys i ddarn mawr o graig ddisgyn yn sydyn a. thaflo Jones yn eil ben, a'i ladd yn y Yr oedd Arolygydd Mwnfeydd .y „. raeth vn bresenol a chytunodd a r r wr.jj mai marwolaeith ddamweiniol oedd. pleidlais o gydymdeimlad hefyd a r w a'r teulu yn eu profedigaeth.
———————""< I CROESAWU BOTHA…
——————— < I CROESAWU BOTHA I EWROP Dywed Arglwydd Kitchener mewn llyih o longyfarchiad i'r Cadfridog waith meistrolgar yn Ne Gorllewin Aiti -c Fe rown groesaw cynes i chwi a i South Africans fedrant ddod drosodd ci EwroP i ymuno a *i." i » Rhif a v ll.u arfog roddaisant eu hunajui fyny yn Ne Gorllewin Affrica i'r Cad in g Botha 204 o swyddogion a 3.116 o d-vnioiiV* gyda 37 o ynau mawrion, a 22 o gyflegrau.
---.--WYTH 0 FECHGYN WEDI…
WYTH 0 FECHGYN WEDI BODDI Tra vn vnidrochi vn Portlet Bay, Jersey* dydd Mercher, bu wyth o fechgyn (ahan o ddeg oedd yn. vmdrochi foddi. Perthjnai y bech.f^yn i Ysigol Babvddol. Y fomen yr* aeth v deg i'r mor taflwyd hwy i le dw j1 don enfawr. Achuibwyd dau, a Iwd wyth. Perthynai chwech o r wyth fod Ffrainc.
MARWOLAETH ARLUNYDD PENYGARN…
MARWOLAETH ARLUNYDD PENYGARN Ddechreu'r w-thno., bu farw 1T. T. H- Thomas (Arlunvdd Penygarn). E(e oedd arwydd.-fardd yr orsedd. a- dilynodd hi vn ffyddlon am y 30 mlynedd diweddaa. oedd vn baentiwr o fri, a phan vn ieuanc^ i_ lynodd ymgyrch y "Challenger," a rhoed &■ ddarluniau o fywyd yng ngwaelod y mor Yxl, adroddiadau y Llywodraeth. Chwith y yr Eisteddfod hebddo.
HYN A'R LLALL .) .
HYN A'R LLALL ) Y mae gwyneb dynes fel gwyneb cloc; nid yw o lawer o werth os na fydd gwaith y t ol iddo. Tommy Atkins: Wei, mi ymunais i al fyddin oherwydd nafl oedd genyf fi na gwr,"g a phlant. A peth arall. byddai yn hotn rhyfel. Ond sut v bu i chwi vmuno ? Billy Musket: ^Yr oeddwn i wedi pnodi, ac yr oedd genyf wraig a phlant. ac ymunaJs a'r fyddin er mwyn cael heddwch. Silas: Y mae vn ddrwg genyf fod eicH gwraig wedi cagor y llythyr busnes hwnw 91 anfonais i atoch y diwrnod o'r blaen- Dy- wedasoch wrtlryf fi na fyddai hi byith yn aS° eich llj'thy^au. Mortimer: Fel rheol, ni fydd hi byth y gwneyd; ond, mi naethoch chwi garngyrner- iad ofnatsan wrth roddi preife." ar y.. llythyr. Ar ol traddodi pregath elusenol. curad Llanrhywsan't i'r wavdenia.id fainjt oeaa y casgli^ad. Dvwedwvd wrtho mai 20p 7s. 4kc. "Rhaid fy mod wedi pregethu yn dda. gael hynynaL" ebai y curad.. r. Do, yn ddiau," dywedai y waxdeniaad^ <(ond fe roddodd v Sgweiar ei 1U gwyddoch ei fod ef vn fyddar!"
Advertising
s U r B |AFR AUR,i 8 CAERNARFON. | 5 S | ■ ■ Gwelwch ein Ffenestn. jj i — I B VERY SPtCIAL. 8 S 9 ■ STOCK FAWR 0 ■ [ Lace | | Curtains i ■ am brisiau rhad. B Am Is Is 6§c Is 9c Is. He 2s 6c J S 2s 11c: 3s 6c: 4s 6c i fyny ■ or. ■ Gwerth Rhagor. ■ H —-— m HEFYt) MILOEDD 0 ■ 8 Barau o | I Hosanau § ■ Am brisiau nas geliir eu cynyrchu B B iheddyw am yr hvn ydym yn eu m gwerthu. I S .Pierce and Williams, g
Y LLAWR DYRNU. --vjsi&gBgg
Cynorthwy i'r Ffermwyr. Y .mae Mr. Herbert Samuel (y Postfeistr Cvffredmol) wedi rhoddi caniaJtad i lythyr- gludwyr gwledig gynorthwyo'r amaethwyr yn el y cyrrh-auaf. Penderfynir ar y nifer o ddyn- ioix i wneyd hyny yn ol nifer y merched a fyddant yn barod i gymeryd eu lie. Ni ddylai fod anhawsder i gael merched, gan fod eisoes lawer o bob gradd wedi dangos parod- rwydd i ateb yr alwad am gynorthwy. Y mae prinder llafurwyr yn y rhanau amaeth- yddol wedi peri cryn anhawsder, a dliau y bydd i'r hyn a awgryma y Postfeistr Cyff- redinol gynorthwyo yr amaethwyr. Beth amser yn ol hysbyswyd fod yr awdurdiodau milwrol yn barod i ryddhau milwyr sydd yn gwersyllu ar hyd a lied y wlad i gynorthwyo yn y cynhauaf, ac fe glvwsom am l'ai Ipregeth- wyr oeddynt, yn barod i wneyd yr un peth. Nid ydym yn gwybod a yw amaethwyr sir .Gaernarfon mewn arisen cynorthwy o'r tu- allan. Y gwyn beth amser yn ol oedd nad oedd yn bosibl cael llafurwyr lamaethyddol yn y sir i ymuno a'r fyddin, ac mai ychydig mewn cymhariaeth oedd wedi ymuno. Gan fod eymaint o angem eu .gwasanaeth yn awr nis gellir beio llawer amynt am eu han- ewy 11 ysgarwch i ymuno. Rhaid cael bwyd dyn ac anifail i ddiddosrwydd, ac helb lafur- wyr nis gellir ei gael- Geiriadur Rfaagorol. Pwy ;bynaig sydd eisieu geiriadur Cymraeg a Saesneg hwylus a hylaw, nis gall wneyd yn well na phwreasu yr un a gyhoeddir gan y Mri. SpurreLl a'i Faib, Caerfvrddin.. Hwn yw'r seithfed argraffiad, a than olygiaeth y Parch J. Red van Anwyl, y mae wedi ei wneyd yn "up-to-date," ys dywed y Sais. Nid ydym yn gwybod am eiriadur Cymraeg a Saesneg cystal a hwn, a dywedlwn vn ddi- íbetr¥ y dylai fod ym meddiant pob un sydd yn arfer ysgrifenu Gymraeg a Saesneg. Y I'll 11 (JUae'r papyr yn dda, yr argraffiad yn glir, y Ilythyrenyn fras, y rhwymiad yn. rhagorol, a'r ipris yn rhesymol, sef 3s 6c. Buddugoliaeth y Cadfridog Botha. Newydd goreu yr wythnos ddiweddaf oedd am fuddugoliaeth v Cadfridog Bctha ar yr Ell- inyn yn Ne Gorllewin Affrica. Fel canlyn- iad y fuddugoliaeth hon y mae rhan helaet-h o dir De Affrig oedd yn meddiant yr Ellmyn wedi dod vn eiddo i'r Ymherodraeth Bryd- einig. Y mae'r tir enillwyd gymaint bedair neu bum' .gwaith a Phrydain. Dangosodd y Cadfridog Botlia ei allu a'i fedr fel arweinvdti milwrol, megys y gwnaeth yn ystod Rlhyfel De A-ffrig pan yr oedd yn elyn i ni. Chid heddyw wele ef yn un o ddeiliaid mwyaf teyrngar yr Ymherodraeth Brydeinig, ac y mae hyny i'w brio doli i'r ffaith ddarfod i'r wladhon ymddwyn tuag at Dde Affrig yn liaelfrydig ar ol y rhyfel gan roddi hawl i'r bob! i lywodraethu eu liunain.
BETHESDA
.AIARWOLAETH.-Goidus genym gofnodi siarwolaeth yr hen chwaer adnabyddus, Mrs Catherinje Williams, gweddw, ;y diweddar Richard Williams, Tai Cae, yr hyn a gymer- odd le foreu Mercher diweddaf yn 85 mlwydd oed. Hana o un o hen deuluoedd hynaf yr ardal, a bu y ddau yn aelodau yng Nghapel y Carneddi ar hyd eu hoes. Gedy dri o blant: Mrs. J. F. Williams, Caxton House; Mrs. Richard Roberts, a Mr. Richard Williams, a driga gyda'i rhieni yn yr hen gartref, ac am- ryw wyrion a gwyrfesau i alaru ar ei hoi. Bu'r angladd ym Mynwent Coetmor nawn Sadwrn, pryd y gwasanaethwyd gan y Parch. J. T. Job, yn cael ei gynorthwyo ar Ian y bedd gan v arch E. Ffrydlas Davies, curad Llandud- no- "Ei hun mor dawel yw."