Yr Herald Cymraeg

CLWTYBONT YR EURAIDD GWLWM.—Brydnawn Sad- wrn, Gorffenaf 12, yng Nghapel Ebenezer nW'' ™evvn glan .briodas Miss Jane Aim Vv imams, merch henaf Mr a Mrs Evan H. Nl, i, Ilains, Rhwngyddwyi-yd, Ebenezer, gyda Mr. James Coiley, Merddyn Hywel .Lodge, Penmaenmawr. Gwasanaethwyd ar y briodferch gan Miss May Duncan, Glyn *9wygyfylchi, Penmaenmawr, ac ar y priod- fab gan Mr. Humphreys Williams, jwawd y briodferch. Rhoddwyd y briodferch ymaith gan ei thatd. Gweinyddwyd y serwinooai gan y Parch J. Albert Morgan, Ebenezer, yn cael ei gynorthwyo gan ei frawd, y Parch D. Stan- ley Morgan, Mountain Ash, )"11 iiilirefienoldeb y cofrstrydd, Mr. J. R. Jones, Llanrug. Yr oedd llu o gyfeillion yn y capel yn dystion o'r ymrwymiad. Wedi'r seremoni aeth y cwmni prioda^ol i gartref y briodferch, lie yr oedd gwledd ardMerohog wedi ei pharotoi iddynt. Wedi mwyaihau'r wledd ymadawodd y par ieuanc mewn modur i'w cartref newydd 1 Ben- maeninawr ynghanol dymuniadau da eu cyf- eillion. Yr oedd yr anrhegion yn lluo&og a gwerthfaiwr. Dymunwn bob llwyddiant ar yr uniad. LLONGYFA'RCHIADAU,-Ma'n bleser gHnnym gael llonyfarch y .cyfaill ieuainc, Mr. U'.ven R. O wen, o Go .'eg Caerfyrddin. Mab Mr a Mrs John Owen, 'Tryfan House, Ebon- ezer, ar ei waith yn llwyddo i ennill y marciau uchaf yn ei ddos'barth, sef yr ail flwyddyn er na. fu yn y coleg ond rityw ehwe' mis ar 01 dychwelyd o'r fyddin yn lonawr diweddaf. Er iddo gael llawer o anfanteision trwy was- anaethu ei wlad gyda'r fyddin am dair blyn- edd cur odd yr oil o'i gyd-efrydwyr cedd wodi ,bod yn ycoleg ar hyd y flwyddyn, a chafodd gymeradwyaeth uchel gan Dr. Hicks, M.A., B.D., D.Litt., o Brif Ysgol Llundain. Mae Mr. Owen yn fardd campus. Dymunwn iddo bob llwyjddiant yn y dyfodol. Hefyd, da ge.unym gael liongyfarch y plant canlynol o Ysgol Deiniolen sydd wedi myned yn llwydd- ianus drwy yr arholiad 11 afar am cfynediad i mewn i Ysgol Sir Brynrefail -Niiss Alice Jones, Waen Ciocfi, Ebenezer Miss Nell Myfanwy Ellis, Chester House, Ebenezer; Master Ro- bert E. Roberts, Victoria Terrace, Ebenezer Miss Ruddug I. Griffith, Bryn Du, Clwty- 'bont; iL-iater Arthur Jones, Tancaerau Mas- ter William Emrys, Glan Dwr Terrace. Clwty- :|vint; Master Robert Jones, Vavnol Terriee,, Master Wm. Rolant Hughes, Bodowa, Vic- toria Terrace. Ebenezer. Alice Jones a Nell Myfanwy Ellis oedd y ddwy eneth uchaf yn LlaiQberis, a Robert E. Roberta oedd y baahgen uchaf. Llongyfarchwn hcfyyi eu hathrawon. Mae'ii ^alontdid mawr iddynt fod eu disgyblion vn llwyddo. T CAU'R YSGOLION—Mae ysgolion dvdd- i01 y cylch hwn wedi ei cau er dydd Gwener dir.-eddai am bum' wythnos. Dymunwn i'r plant a'r athrawon wvliau llawen a hapus. YMADAWIAD TEULU O'R ARDAL.— Drwg iawn gennym ddeall fod Mr. Wm. H. "Williams, a'r teulu, wedi ymadael o'r ardal yr wythnos iddiweddaf, ac wedi bwrw eu coel- ,bre,ii yn Elland, Yorkshire. Maent wedi goifod cefnu ar eu hen ardal enedigol o achos fod costau byw yn ucihel a'r cyflog yn Chwarel Dinorwig yn rhy fychan i'w cyfarfod. Mae'n 1"'yn meddwl fod yn rhaid i chwarelwyr adael eu cn-rtrff a gadael eu crefft oherwydd na chant gyflog byw. Beth vdyw 7s 6c yn y dydd a llai na hynny yn ami i gadw ty a tHeulu mawr. Dymunwn i'r cyfeillion hyn bob llwyddiant yn eu cartref newydd, a gobeithiwn y bydd yr olwyn yn troi iddynt ddvcihwelvd yn ol vn fua-n. YN GWELL A.—Yr oedd vn dda iawn gen- nym weled v cyfaill, Mr. William Pierce Row- lands, 1, Car'adog Place, Ebenezer, wedi vlla. mor dda ar ol cwrs o waeledd a 1 goddiweddodd yn ddi'.vedda.r. ITae Mr. Rowlands wedi mwynihau ie-chyid rhagorol ar hyd ei oes fel mae chwith oedd ei weled wedi ei gornelu. Dymunwn iddo lwyr adfuirud yn fuan.

FOURCROSSES BUGAIL.—Nos Sabboth o'r blaen pasiodd eglwys Ebenezer (M.C.), yn unifrydol i symud yn mlaen i roddi galwad i fugail fel olynydd y Parch William Jones, M.A. ENGLYN.-Ceir isod englyn o eiddo Is Eifion i'r brawd Mr. John Griffith (Moesyn), Gwarhos, yr (hwn sydd mewn gwaeledd :— "Moesyn" ddaw eto i'n mesur." "Moesyn" o'i DycSdyn i'w daith,—ddaw Ddi atal i ymdaith; {eto n Areithia, 3m fwy clir wythwaith, Fe ail ddaVf i flwyddi o waith.

LLANAELI-IAIAR-M MÅlRíW A CHLAIXDU—Ddechreu yr wyth- nos bu farw Miss Jane Roberts, Ga-e Garw, hi mewn givth o oedran. Yr oedd yn hynod o gymemdwy yn y cylch ar lawer Cylrii. Dodwyd ei gweddillion i orffwyso ym myn- went Llithflaen ddydd Iau. Nid oes ond ych- ydig o deulu yn weddill yn perthyn i'r ym- adowedig, ond cydymdeimlwn a hwy yn eu galar. DtATHfLU HETO'DWOH. —Ca"odd plant ys- golion Llanaelhaiarn a Thref or wledd o de a bara bTith ddydd Sadwm, ao yn ychwanegol at hyn cynhaliwyd mabolgampau a rhoddwyd gwdbrwyon am redeg a neidio i'r rhai budd- el ugol. LiLtWYDDIANT ADDYSGOL. Llongyf- archwn ysgolfeiatriaid Trefor a Llanaelhaiarn ar nifer y plant a lwyddodd i ibasio ysgolor. itleth yr Ysgol Sir. 10 Ysgol Trefor cawn 'Richard Lloyd Jones yn ail trwy ddosbarth Pwllheli. Hefyd, Alfred George Bott ac Annie I-NIabel IX-ivies. 0 Y sgol Llanaelhaiarn cawn Elmlyn Tonoo Evans yn bedwerydd ar y rhestr, a Mary Olwen Roberts yn ddeuddeg- fed. Ifiawr hvderwii y Ibydd i ibob plentyn fanteisio ar y eafle a ennillodd, ac y bydd i rieni geisio aberthu i anfon eu plant i'r yagol ganolraddol wedi iddynt basio. Fel y mae g*wnetha'r modd lel amll y mae pethau wedi bod yn hanes plant yr ardal hon, oherwydd diffyg cylleusterau teithio. Y ■eanlyniad o hyn yw fod rhai plant disglaer yn cael cam dyfbryd. YMWELWYR.—Y mae llu o ymwelwyr vn y Cylch ar hyn o Ibryd. Gresyn fod y tywydd yn parhau mor anffafnol. Y mae'r cynhaeaf eisoes yn cael ei gadw'n ol, ac ofnir fbethau fyned yn ddrwg. Y PfWTlSi—Yr wythnos ddiwedd- ai yr oedd llys yn cael eu gwerthu vn yr ardal am 2s. y pwys. Cyn y rhyfel yr oedd 3c. y chwnrt yn bris uchel i'w dalu am v teyfrryw. (GWJwn gymaint o fai ar y pryn. wyr ag ar y gwerthwyr. Clywsom íod v gwerth wyr wedi myned gartref "yn waglaw o lys, a phoced lawn yn y fargen." 'MEORYiLL.—Dywed y pysgotwyr lleol fod In^' P- ^"ecr^^ w«di eu dal y tymor hwn nag a ddaliwyd era llawer o amser. Os o-wir hvn nid oes angen codir' pris uctie: a ofvnnir <im danynt mewn rhai rhannau o'r wlad.

LLANGIASV vdd ^Hfenna goheb. ydd ;_Diddorol fyddai cael rhestr o enwau y rnai sydd ar y Cyngor PI wyf yn wvneb vr hyn a gymerodd le yr wythnos o'r blaen ynglyn a datAlu heddweh. Deallaf fod cynghorau plwyf ereill wedi manteisio ar v- hawl oedd ganddynt i ddefnvddio arian o'r tretni at yr amcan o dan svlw. Paham v gwnaeth Cyn»or Plwyf Llangian yn wahanol?

LLANRWS7 SEFYDLIAD Y MERCHED.— Uywyddai Mrs Rogers done*, Bryn Madyn, ar gyfarfod misol y sefydliad, dd'ydd Gwener, pr/d y tra- ddodwyd aimer-ehi-ad' adJdysciadol gan Misa May Williams, Bangor, ar "Hutelu Ffrwytii- au. ^Diolchwyd yn1 gynes iddi. Ynglyn a'r cyaanod cystadleuaeth am y cajsgiiad goreu o ffrwythau meddal, a dyfarnwW giiad Mrs Griffith, Gwvdyr L'eha', yn oreu. MARWOLAETHAU".—Dydd Llun bu farw y chwaer ieuanc siriol, Mrs -Maggie Roberts, Frc.n Francis, yn yr oedran cynnar o 25ain. Dioddefodd gystudd poenus. "id oedd wedi bad yn gryf ei hiechyd ers rhai blynyddoedd o.nd er pob yradre-ch gan dad, mam, a. meod- yg angau a orfu yn y diwedd. Taflodd y re- wydd. am ei marwolaet'h brudd-der dros yr holl gylch lie yr oedd yn fa.wr ei pharah ar gyfrif ei sirioMeb a'i charedigrvvydd. Cladd- wyd1 dydd Iau ym mymwent Seion (angladd anghyhoedd). Heiyd, dydd lau, bu ifarw Mr. John Roberts ("cryddPare View, yn 7a mlwydd oed. Yr oedd we>di treulio ei oes yn y dref ac yr oedd yn uchel ei barch. Gedy ddau fab a thair o ferched i aralu ar ei 01 gyda pha rai y mae ein cydymdeimlad dyfnai. YR YSGOL SUL.—Mae adrodldiad blyn- yddol Qyfarfod Ysgolion (M.C.), Dosbarth Llanrw&t yn awr allan o'r wasg. Cynhwvsa ■fjnnerohiad amserol ga.n Mr. Willia/m Wil- liams, Plas Llecheiddior, i'r swyddogion ao aelodau yn yr Ysgol Sabbothol. Dcmgys fod yr ysgolion yn y dosbarth mewn cyflwr nod- edig o foddhaol. P'RIODAS.—DyJd Mawrth, yn Swiyddfa'r Cofrestrydd, unwyd mewn priodas Mr. W. Lloyd Roberts, 82, Denbigh Street, a Mrs Annie May Bentley. OOLT=.-Dydd Mawrth lladdwyd. ci gwerthfawr perthynol i Mr. W. G. Griffiths, Bank Buildings, drwy gael ei daraw gan fodur. Nid oedd onid ychydig ddyddiau er pan yr oedd eiberchenog wedi gwrthod pria uchel am dano.

LLANYSTUMDWY DATHLU HEDDWCH—Ddydd Sadwrn rhoed te i blant yr ardal yn yr 'hen y.3gol, ac aunerchwyd hwv gam Mr. W. E. Williams, eysgolfeistr y Prif Weinidog. 'Ro«ddwn 'gyidag ef yn yr hen ysgol hon o'i ddyddiau boreuol," meddai Mr. Williams, ao y mne a dda igennyf gael bod yma heddyw i dyBtio mai yn yr ysgol hon y bu i wladweimydd mwyaf v blynyddoedd diweddaf osod i LVWT sylfaen ei lw,yiddiant. Nis gall yr uu athi-ofa ei hiwlio. Y ni a'i piau."

NAWTLLE A R OYICM DATHLU HEDDWCH.—Edrychid jmlaen yn eiru dyffryn at y dydd mawr a phwysig. Nos Wener hablaw g\nlftdd i'r hen ac eraill, rhoddwyd hefyd i'r beehgyn hynny fu'n gwaa- d-naeLhu £ u gwlad Jú: 3. mor. I'hod dwyd t4

— Nid oes yr un o'r Cyfrnniadau cynygiediz yn danysgrifiedig, ac ni thelir dim arian hyrwyddo (promotion money). (Ffcn-iwyd cytci Iliad o'r prospectus hon eyda Clwfres.'ydd Cwmniau Joint Stock). Cwnni Llongau William Thomas CYFYNGEDIG. Ccrfforcdig dan Ddeddfau Cwmniol 19()8 < 1317. CYF L A F £ 500 000. RHODDI ALLAN 50 000 0 GYFRANNAU £10 YR UN Taladwy fel y canlyn :— ;1 y jjyfran, wrth ei hymofyri, fit vfran ar y fthanbeniart (Allolrr>oint). y g;-yfran ymhen rtlis ar ol y Rhanbeni»d, a'r cwedd:U vn dri thaliad, y mood a'r pryd y byddo eisiau, onu nid cyn 19O. Goruchwyhvyr R. J. THOMAS A'l GWMNI, CYFYNGEDIG, i'rhwn v nne'r rhain yn Gyfarwyddwyr SYR ROBERT THOMAS, Bar, A.S., 22, Great St. Helens, Llundain, E.C., Cadeirydd a Chv tar:<fd¡J)r Llywodraetnol. W. O. HUGHES. M.I.N.A.. M.I.M.E.. Bcdfa, Beaumaris. ■RICHXRD S. F ARK ELL, 22, Great St. Helens, Llundain, E.C., ac ARTHUR C'.jOKSON. 5, Castle Street, Lerpwl. Bancwyr ATIOAI. PROVINCIAL 8: UNION BANK OF ENGLAND, LIMITED. Archwilwyr :— J. R. PRICIIARD, PARKER, GILL & DODDS, Lerpwl. Swyddfa Gofrestredig :— 22. Gre.t Saint Helens, Llundain, E.C. PROSPECTUS. Ffurrwvd v Cw.vmi hvn i'r diben o feddiannu a gweitliio Agerlongau atebol o ran maint ;« l-.elaethrwy.ld i gludo llwythi mawr, o wneuthuriad diweddar, cyflymder da, a chymwvs i hob math ar drafnidiaeth. Y ine ovtund»b i brynu un Agerlong o'r fi.th-sef yr S.S. Glenearn "—eisoes wedi ei wneuthur g v.i v Cwmni. gvda Syr Robert Thomas, un o Gyfarwyddwyr y Cwmni Liywodraethol. Y mae hi vn llestr o 4,328 tunnell gross, a 3,032 tunnell net register, ac vn atcool i Iwvth o tua 8,100 tunnell o bwysau, ar ddrafft o 24 troedfedd 10 modfedd, a dig'on o danriau d<Vr yn f ..last. Aif't 10 J knots ar tua 31 tunnell o lo Cymru, ac y mae digon o le vn ei hunkers i tua 1,78:; tunnell o io. Y mae iddiddau ddec dur, pont 115 troedfedd, ptop 33 troedfedd, a forecastle 36 troedfedd. Y mae wedi ei ffitio a 10 o steam winches, sisam windlass, steam steering gear, a'i goleuo a thrydan. Adeil 'dwvd yr Agerlong hon yn 1914, gan vr adeiladwyr campus hynny, Mri. Bartram a'i Feibion, Sunderland; peiriannwyd ?nginsd) hi gan Mri. J. Dickson a'i Feibion, Sundedand. ac er iddi gael ei chadw yn Hamburg yn ystod y rhyfel, cafi.dd bob gofal yno. Yr oedd hi wedi bod mewn drv dock, a ch'el ei phaentio, a Lloyds wedi pasio ei pheiriannau a'i boiieri ( vn iddi gael ci phrynu gan Svr Robert Th. ,mas. Ar ol hynny y mae y gweddill •'i No. 1 Survey wedi ei basio. Y pns a clalwycl amdani oedd /16S,000, yr hyn a vstyrir ym bur rhesymol pan gofir v fath gludlogau (freights) sydd i'w cael. a y rhagolygon ym edrych mor ddisglair am y rhawg. Y gwir yw mae yn werth vn awr f220,000.neu /52 000 vn fwv na phris v prvniad, fel y gwelir oddiwrth brisiau 5nri. C. Vv Kellock a'i Gwmni, ond v mae hi'n cael ei throsglwyddo i'r Cwmni am y pris a dalwyd am dani gan Syr Robert Th .mas. Y mac hi wedi ei siartro am ddeuddeng mis a xhyfrifir v byddi'r siarter hen wedi bod yn rhedeg er Mai 31ain) ildio elw o tua /SO,000 ar ol darpar gogyfer a'r J >reth ar Or-ehv. O dan gvtundeb v prynu, byud i'r cwmni dderbyn yr hoi I elw oddiwrth y cyfryw siarter. PRISIAD MRI. C. W. KELLOCK A'I GWMNI. — \i tin salv? i brisio yr Agerlong steel screw Glenearn," 4,828 tunnell gross, a 3,01,2 t.ianell net register. Adeiladwyd o dan Lloyds special survey yn Sunderland j yn 191, gan Mri. Bartram a'i Feibion, Cyfyng., ac wedi ei rheddi yn ncsbarth | sco A.iV, ac wedi pasio S.S. No. 1 yn 1919. Triple engines, Cylinders 26, 43 a 71 j modfedd diameter, stroke 48 modfedd. Ar ol ystyriaeth ofalus cyfrifwn mai gwerth | pres;ir.1 yr Agerlong (a chymryd yn ganiataol ei bod mewn_cyf..vt cla i fynd i'r mo. an wedi ei chyflenwi [equipped] yn llawn) yw DAU GANT AC UGAIN MIL j O EUNNAU ( £ 220,000). j Y\Tedi ei rr-ddi o dan ein ltaw a'n sel yn Llundain y 3ydd dydd o Orffennaf, 1919. (Arvuydcivyd) C. W. KELLOCK &>C0., Llong Briswyr, 27 St. Mary Axe, E.C.3. j Mri. R. J. THOMAS & Co., 22, Great St. Helens, London. Yr cedd y ffaith fod v T lyWOCraeth wedi gostwng y l'reth ar or-elw i 40 y cant yn aaturiol yn del svlw'r CyfarwyddwjT pan vstyrid y priodoldeb o i rynu'r Agerlong, a obeithir y bydd y dreth henna ymys y pethau a lu erbyn yr adeg hen v flwyddynnesaf. Parth y Cvfalaf o £ 500,000, bydd y Cwmni Llywodraethcl a'i Gyfarwyddwyr yn cymrvd i fynv, ac yn Ial-ar bob adeg, ddim llai na iiiO,000, a hyderir y bydd y ffaith hon ym sicrwvdd digcnol i'r Cvfranddalwyr eraill nad arl coir yr un ymdrech i wneuthur y Cwmri'n <• nfuri-.cth fasnachol Iwycldi^nnus. Yn ychwanegol at y £lSU,COO c ybwyi iecli, y mae'r ceisiadau am gvfrannau sydd eisces wedi dod i law yn cyrraedd i iit),000 y mae un yn ilong-berchenncg adnabyddus o Lundain, ac yn cymryd £10,000, tra y wac dau i ;iipr- erc heiinog arall yn cymrvd /5,000 yr un, yr hyn a ystvrir yn dystiolaeth werthflwr i farn :obl hyddvsg a llongwriaeth am ragolvgon y Cwmni newydd. Gahvvd y Cvrmni yn GWMNI LLONGAU WILLIAM THOMAS, CYFYNGEDIG, or cof am ddiweddar dad v Cadeirvdd, a'r hwn v bu'n gvsylltiedig mewn busnes am bum mlynedd ar hugain. yn gyntaf n- 1 r r: -I vn William Thomas a'i Gwmni, ac wedi hynny fel Cydgvfai wyddwr vn "William Jnonics, ei l-cibion a'i Gwmni, Cyfyngedig. Bu'r cwbl o Gvfarwvdclwyr eraill y Cwmni Liywodraethol yng ngwasanaeth yr hen Gwmni Llywod- raethol am dros i,iin Yrlyne(ld, sef Mr. Hughes fel Arolygwr Morawl Mr. Farrell fel Yagrifennvd j a Phrif G-vfrifydd a Mr Cookson fel Cnruchwyliwr Yswiricl. I Dyrv'r daflen isod rai o ganlvniadau goruchwyliaeth yr hen Gwmniau Llongau, a bwriad R. J. Thomas a'i Gwmni, Cyfyngedig, ydyw diiyn yr un polisi ariannol gochelgar wrth 1 vwio'r Cwmni Newydd. Y mae'r Agerlongau y bwriedir eu sicrhau i'r Cwmni yn debyg o gosl io tua /750',000, a'r bwriad ydyw talu'r hyn a fo dros ben y Cyfalaf o'r cyfryw dra.u1 allan o'r elw ar ol dapar gogyfer a rhandal (dividend) boddhaol. 'P «r A 1 *1 Auditors' iystysgnr yr Archwilwyr (cerate.) TAFLEN YN RHODDI CRYNHODE3 O'R SYMIAU A DDYCHWELWYD I'R CYFRANDDALWYR (YN CYNNWYS Y GWEDDILL A RANNWYD PAN YN DIRW'^N I I-YNY) GAN Y CWMNIAU A ENWIR, A FU DAN REOLAETH Y PRIF-GYFARWYDDWR, SYR ROBERT THOMAS. I —— C, anwtn a J¿l!'VYÚ t'f _TT. T ,T Khilcdi'r blyn- Cyfrandda'wyr ar ol Y Can toll C 3j.JN I. talat loejj y par- dyehwelyd v cyfalaf Blvnyddol ar wedieidalu haodd y C vmni.l g*ieiddk>l. jGyfalai Taledig-.l J -I i £ £ s. d. £ State S.S. Co., Ltd j 60,000 10 273,325 0 0 45 y cant London Traders Shioping Co., Ltd 44.660 10 163,678 18 0 35 y cant. Consols S.S. Co., Ltd 20,000 IS} 165,022 10 0 45 y cant. Treasury S.S. Co., Ltd 20,000 20+ 196,858 6 8 48 y cant. Hemisohera S.S. Co. Ltd. 20,000 19 175,422 10 0 46 y cant. Maritime S S. Co., Ltd. 20.000 22 127,845 0 0 29 V cant. Yr ydym wedi cymharu'r daflen uchod a llyfrau'r Cwmniau a enwir (i'r cwbl o'r rhai, ac eithrio y London Traders Shipping Co.. y bucm yn Archwilwyr o'r cychwyn) ac yr ydvrn vn sicrhau ei bod yn cytuno a'r cyfrvw. J. R. PRICHARD, PARKER, GILL & DODDS, Lerpid. Mai 29, 1919. Cyfrifwvr Siarten»d?g. a Gcbcithir v bydd i gvfranddalwyr yn yr hen Gwmniau ymuno a'r Cwmni newydd, ond CToesewid V ;hwanegiad o gyfranÖdalwyr newyddion. Rhod.lir y manylion a ganlyn er mwyn evdymfturfio a'r Deddfau Cwmniol :— I. ,ii ledi'r Cyfrannau goscdedig gan jt Articlau i gymhwyso un yn gyfarwyddwr ydyw 100 cyfran. Lleipwfsv/m y Tanysgrifiad ar yr hwn y caniateir i'r Llywodraethwyr fynd ymlaen i ranbennu {allot) ydyw £ 150,000. 3.-C-frii;r y bydd y treuliau rhagbaratoawl, yn cynnwys Treth Gyfalaf, Tal am Gofrestru, Argraifu, Llvthyru, Hysbysebu, a Threuliau Cyfreithiol, yn e-,500, a thelir hwy gan v Cwmni. 4,—Nid ocs gan y Llywodraethwyr ddim budd yn hyrwyddiad y Cwmni ond fel Gomchwyiwvr a Chyfranddalwyr. Y Ult"r ymrvvvmiadau a ganlyn wedi eu gwneuthur, sef :— 1,—Yinr\vvr.;iad dyddiedig yr 8fed dydd o Orffennaf, 1919, rhwng Syr Robert Thomas, Hir., a'r Cwmni i werthu'r Agerlong Glenearn" i'r Cwmni am [168,000, taladwy aaewn arian a 2.-C,tundeb dyddiedig yr 8fed dydd o Orffennaf, 1919, rhwng y Cwmni a R. J. Thorn::s a'i Gwmni. Cvfyngedig,. yn penodi'r Cwmni diweddaf yn Llywodraethwyr .ac vn darpar gogyfer a'u cydnabyddiaeth. Trcfnwyd o dan y Cytundeb hwn fod v Cwmni Liywodraethol yn meddu hawliau a galluoedd Rheolwyr (Managers) R nodir yn Articlau Cydweithredol (Articles of Association) y Cwmni Llongau, ac > y mae'r cyfryw hawliau a galluoedd yn cael eu corffori yn y Cytundeb (èlrwy gyfeiriad at yr Articlau) fel telerau iddo. Gellir gweled copiau o'r ymrwvn" i vdau uchod ac argr?-ffia-da.u o Memorandum ac Articlau'Cvdweithredol y Cwmni vn Swvddfa Gofrestredig y Cwmni, 22, Great Saint Helens Llundain, 1 C., ac hefyd yn Swyddfa Lerpwl, 5, Castle Street, Liverpool, rhwng Gorfiennaf 15fed a'r 29ain. Dylid vmofvn v cyfrannau mor ddioedi ag v byddo moud, ar y caislenni iscd, a dylid anion v cais, ynghvd a'r swrn fvddo'n daladwy adeg yr ymofyn, naill ai i 22 Great Saint Helens, London, E.C. 3, neu i 5 Castle Street. Liverpool. Lie na byddo rhanbennu (allotment) wedi ci wneuthur, dychwelir y blaenswm (deposit) yn Ilawn ac as byddo rhifedi'r cyfrannau rhanoenedig (allotted) yii Ilai na'r nifer y gofyn- nwyd amdanvnt, dvchwelir gweddill y blaenswm. Telir Brokerage o Is. 3d. y gyfran ar ranheniadau (allotments) a wneir ar gaislenni ag arnynt stamp broker neu bancer, neu rai wedi eu derbyn drwy gyfiyngau (agents) awdurdodedig. T Gellir cael Prospectuses a chaislenni o Swyddfau r Cwmni yn Llundain neu Lerpwl, neu ynteu o'r National Provincial & Union Bank of England, neu unrhyw un o'i ganghennau. Dvddiedig 14eg o Orffennaf, 1919. x Nid oes dim o ffrwyth y cyfranddaliad hwn i'w gymhwyso at ddibenion cyfalafol tuallan i'r ;)eyrnas Gyfunol, nac i gymryd lie arian a fyddo wedi eu cymhwyso felly. Gellir defnyddio hum fel Ffurflen Cats am Gyfrannau. CWMNI LLONGAU WILLIAM THOMAS, CYF. CYFALAF £ 500,000. Rhoddi allan 50,000 o Gyfrannau 10 yrnn. FFURFLEN CAIS AM GYFRANNAU, At Qruchwvlwvr CWMNI LLONGAU WILLIAM THOMAS, CYFYNGEDIG, 22, Great Saint Helens, Llundain, E.C. Foneddigion, r' t Yr wyf (ydvm) yn amgau cheque am £ sef blaenswm o £ l y Gyfran ar • srvfrannau vn v Cwmni uchod, ac vn deisyf arnoch i ran-bennu [allot) i mi (ni) y nifer hwnnw'ar delerau Prospectus v Cwmni. dyddiedig Gorffennai I4eg,1919. Yr ydwyf (ydym vn vmrw. mo fv (ein) hun(ain) i dderbvn y cyfryw Gyfrannau neu lai a ranbenmr 1 mi (m) ac i dalu i chwi y gweddill dyledns oddiwrthyf (oddiwrthym) yn ol y Prospectus. Yr wyf (ydym) yn datgan nad vw'r cais hwn yn cael ei wneuthur gan nac er budd unrhyw un o dddliaid y gelyn yn ol ystyr Feddf Seneddol y Trading vith the Enemy Amendment Act. I9i9i>vddiedig y d>'dd .1919. Arwyddwyd fxo, Euw (yn llawn) Brddwch (Gan nodi p'run ai Ir., :1r5, ynteu Miss) cyStal ag^ Cy/eiriad (yn llawn) j ysgrifennu'n glir. glir. \Galwedigaeth Cheques i'w croesi The National Provincial and Union Bank of England, Limited. OK- f.. i

PRIS Y GLO: Effaith ar Fassach y W!ad Am. y glo a'i bria y mfle pawb yn siarad y dydidiau hyn. Y mae'r hyn a ddywedwyd yn y Senedd ac y"[t Xg'aynhadleJd y Glowyr yn Keswick, yr wvthnos ddiwedda.f, wedi deffro'r wind i hwysi/grwydd cwestiwn y glo yn fwy erioed. Heddyw ".(-idydd Llun), fel caailyniad gwaith y glowyr yn gwrthod oynnyg y Liywodraeth i g.vnhvrchu mwy o lo yn ystod y tri mis nwaf n rhwystro i streician gymrvd He, bydd y gio 63 y dunnell yn d'diaitaoh. Eisoe., yr oedd yn ddigon drud—yn rhy ddriul o lawer i la mawr o .bbbl yn y vriad hon—ond gyda'r ychwanegiad o 6s eto yr ydyen. wedi ein dwyn vvyneb yn wyneh a sefyllfa pur ddifrifol ar bethau. Y mae codiad ym niliria y glo yn inyiitd i effeith lo --r,bol) diwydiant o bwys yn y wlad, ac fe'n goriodir i dalu mwy eto am angenrheidiau bywyd. Mewn araith bwysig yn Nhy'r Cyffrsdin ddydd Llun diweddaf danghosodd Syr Auck- land Geddes, heb yr ymgais leiaf i orliwio, I beth oedd y gvfir sefyllfa. Yn v lie cyntaf, meddai, cyn bo-d oriau'r glowyr wedi eu llei- hau o gwol, -v,iiiae cyfanswm y glo a geir o'r pyllau'n llai, ae y mae swm y cynnyrch ar gyfer pob dyn yn dangos lleihad difrifol. Fel mater o ffaibh yr ydym yn cael llai o lo y fhvyddyn .hon na'r flwyddyn ddiweddai, er fod 160,C00 yn rhbgor o dklytuon yn gweithio yn y glofeydd. Ymhellach, yr oedd pob tun- nell o lo yn cotftio ymhen y pwll 19s 2c yn fwy na chyn y Thylal, ac o'i, S'SID hwn fe dderbynia'r glowr y rhan fwyaf o lawer, gan fod ei gy'dog y dnnivell wedi ei dreblu. Fel caidymad liyn oil, effeithir yn ddifrifol ar bob div/ydiant sy'n dei'nydaio glo. Er enghraifft, y mae rh^iliau dur yn costio 17p ICs y dun- nell, o'i gyferbynu a lOp yn yr L.i'.ol Dal- aethau. Yr ydym yn cael ein gwthio allan o farchnadoedd v gwledyad amhleidiol lie 'raeddym ynt yn ddigai'O. Y mae hyn oil cyn i'r codiad o 63 gymeryd lie. Gellir dych- mygu, ym wyn?b y li'eithiau hyn, betia fydd ein hanes ar ol y codiad. Y mae rriii ein ibwyd yn .dibvnnu i raddau u-.olact-ii ar y ffaith y gallvvn anfon allan lo fel balast, a d:xl a bwyd yn ol yn ei le. Und SlJt y bydd wedi inni golli'r farebnad lo honno? ffeithiau a'r ffigyrau syl- el u v, Lg \Tntrld Syr Auckland Gtiides y giallai'r Lly- wodraeth, ihyd yn oed drv/y godi 6s y dun- nell, ofyn llai nag oedd yn wir angenrheidiol. • Yr y dym yif byv. meddai, "ar ein hall- f or ion, ac yn awr y mae ein masnach allfor- avvl yn cael e' bygwth yn ddifrifol." ETfyn- i ii ar arweinwyr y glowyr i ddweyd wrthynt, "Nid (dyma'r amser i wneyd llai na'r mwyaf y gallwch ei wneyd." Gan mai glo yw prif ffvnhonell ein gailu y mae ei braider a'i ddrudar.iaeth yn affeitJiio arrwan yn fwy na phrinder a drudimiaeth popeth arall oddi- gertJh bara. Profit r hyn a ddywc-dodd Syr Auckland Galles fod ein llwyddiant ,fel cenedl yn di- bynnu i fesur mawr ar bria y glo, ac y mae mor bwysig i'r glowyr ag yw i bawb arall fod y pris yn oael ei gadw o fewn terfynnau rhesymol. Fel y isylwydoan un ysgrifennydd, nid oes gan y genedl hawl i lwyddiant syl- faenedig ar gyflog isel i'r glowyr; ac, ar y Haw arall, nid oes gan y glowyr hawl i lwydd- iant sylfaenedig ar didirwasgiad y gweddill o'r bobl.

Y Llawr Dyrnu Y Llythyrdy. Synwyd Ty'r CyfTredin yr wythnos ddi- weddaf pan y dvwedodid v PoetfeiUr Cyff- redinol (Mr. y byddai u!ifyg ariapjno' y Llythyrdy am y flwyrldyn sy'n rhedog yn 2,OC'9,OOOp o'i gyferl>y 11,11 ag ennill y flwyddyn ddiweddaf o 6,550..0:0p. Nid yn unig bydd diffyg ynglyn a'r Llythyrdy am y flwyddyn ond hefyd ynglyn a'r rheilffyrdd a'r glofejdd, Amcangyfrifir diffyg y rhnilffyidd yn 60,000,000p, a'r glofeydd yn 46,ODC,OOOp. A rhaid codi pri." teithio, pris y glo, a threth y telinon, etc.. neu godi tollau ychwanegol i gyfarfod a'r diffygion hyn. Mae'r tiigyrau yn dangos fod y rhagolygon yn iy wlad hon yn bur dvwyll. Mr. Ll. George a'r Dyfodol. "Nid wyf yn ofni am y dyfodoJ. Bydd i'r ysbryd a'n galluogodd i fynd drwy anhaws- terau mawrion y pum' mlynedd diweddaf ein galluogi i fynd drwy anhawsterau llai. Ond, gadawer i ni gadw gyda'n gilydd hyd nes y I Y teimlwn fod popeth yn didiogel." Dyna. gyn- gor Mr. Lloyd 'George yn ei araeth yng Nghriccieth ddydd Iau pa)ru y cyflwynwyd iddo anrheg gan y trigolion. Ac ychwa-neg- odd: "Os y tyriilwn i gyfeiriadau gwahanol fe a'r eweh ar y creigiau, ond os y tynnwn gycLa'n gilydd fe awn drwy'r llif- eiriaait ac heibio'r croigiau i'r hafan." Nid oes neb na chytuna a hyn. Os yr yfclym am Iwyddo rhaid inni gyd-dynriu a chydweithredu, ac y mae mwy o angen inni wneyd hynny'r dyddiau hyn nag erioed o'r j blaen. Cor Cymreig Lerpwl. Mae hwn yn gor adna/byddus—o leiaf yr oedd felly pail VT arweinid ef gan Mr. Harry Evans. Gelwir ef yn gor Cymreig, ond a yw felly o ran ys-bryd y maa'n anadd dweyd. Evans. Gelwir ef yn gor Cymreig, o-nd a yw felly o ra.n ys-bryd y maa'n anadd dweyd. GweitJiiau Seisnig a genid ganddo mewn cyng- herddau yn Lerpwl. Xid oes fawr o sooi wedi I bod am y cor ar ol marw Mr. Harry Evans, L yr hwn, fel y dywedodid un cerddor Seisnig enwog, neb llai 11a Dr. M'Naugiht, oedd yn un o'r ar weinyddion corawl goreu ym Mhrytdain. Yn ddiweddar bu Mr. Hopkm Evans, Cas- tell Nedd, yn arwain y cor, ar brawf efaUai, ac y mae wedi rhoi cyniaitilt o ioddlonrwydd fel y bu i bwyligor y cor ei ethol yn arwein- ydd aefydlcg. Mae Mr. Evans yn gerddor gwych, ac yn adnabyddus belladh drwy ■Gymru ar gyfrif y ffaiblimai efe a arweiniai'.r Gynui,n.fa Ganu ynglyn a'r Eisteddfod Gen- ediaethol. Y Blaid Ganol. Son sydd y dyddiau hyn y bydd i Blaid Granol (Centre Party) gael ei ffurfio yn y Sen- edd, yn cynnwys gwyr cymedrol y pleidiau Rhyddfrydol ac Undebol gyda'r amcan, yn ol Mr. Winston Churchill, o geisio gwrth- weithio dylanwad y Bolshefiaid, y rhai a. fyn- nant fynd ar draws pob trefn a dhyfaneodd- iad i gyrraiedd eu hamcanion. Bu Mr. C1)udjhill yn alnnercvh oyfarfod tpreifat yr vvythnos k]diweddaf, yn Llundain, a dywedir ei fod wedi datgan ei ;barodraydd i ymuno a phlaid o'r fath. Gan i Mr. Ohurchill draddodi ei araeth wedi bod ar ymweliaid a Mr. Lloyd George yng Nghriccieth, y mae rhai papurau, ac yn eu mysg y "Daily Mail," yn cymryd yn ganiataol fod ym mwriad y Prif Weini- dog i arwain- plaid o'r fath. Amser a dden- gys. Rhyddfrydwr yw Mr. Lloyd George, ac fel Rhyddfrydwr y mae'n mynd i arwain pa blaid bynnag y porthlqa iddi. Syr 0. Thomas a'r Blaid Lafur. Fel y dywecbwyd yn yr "Herald," JT wyth- tnos ddiweddaf y mae'r Cadfridog Syr O. Thomas, yr aelod dtos Fon, yn ibygwth forri ei gysylltiaid a'r Blaid Lafur oa yw Mr. Neil ii (yr hwn a wrtihododd godi pan y can- wyd "Duw Gadwo'r Brenin" yn iy Senedd) i barhau yn ei swydd fel Onwip y Blaftl ar ol y digwyddiad hwnnw. 'Roedd' y miater i igael ystyriaeth niewiu cyfarfod o'r Blaid bythefnos yn ol, ond nid oedd Mr. McLean yn bresennol yn y cyfarfod, a gohiriwyd ef hyd nos Fawrth diweddaf, ond yr oedd Mr. McLean eto'n ahsennol. in y cyfamser y nine Oymdeithasau Llafur Mon wedi pasio pen- derfyTiiadau yn cefnogi Syr O. Thomas yn y gwrtihdystiad a wnaed ganddo a'r cam a iwriatda, ei gymeryd eto. Dywedir hefyd fod rly McLean wedi ymffrostio yn Southport mai Bolfiheliad yw. Os felly ni ddylai ei Jm- ddygiad yn y Ty beri syndod o gwbl. Ond y mae gwyr eithafol yn gwneyd niwed i'r Blaid Lafur. Baneri'r Catrodau Cymreig. 'Roedd Pwyllgor Gweithiol Uyngor Kiglwysi Rhyddion Cymru yn cyfarfod yn Aberystwyth yr wythnos didiweddaf, ac, fel y buasid yn dis- gwyl, fe roed ystyriaeth i amryw faterio.n. Llwngyf arch wyd y Prif Weimdog ar y gvvas- anaeth mawr a wnaeth i'w wlaid, dzttgaiiwvd gofid fod chwareuon yn mynd ar gynnydd ar y .Sul, a, mabwysiadwyd pendertyluad yn gwerthfawrp'gi'r mesuraa a gymerlrg.Ln y gwa- hanol enwada.u i godi cyilagau eu gweinidog- ion, ac yni llawenhau oherwydd sefydlu Cyf- -iinott Heddwch. Ond danghosodd y Pwyll- gor ei fod yn cymerytd diddordeb mewn petiliau ?nil\yrol—pethau na funs id yn meddwl am dan- ynt oniba.i am y rhyfel. Fel y gwy,uis. yr arferir.d ar hyd y 'blynyddoedd oedd cadw 'baneri'r gwa'ianol gatrodau ar hyd a lied y wlad yn yr Eghvysi Gwladol. Ond yn gyiti- amt ag fod yr Egivvys yng Nghyin.ru ar fi.11 c;:<?l ei dadsefydlu nid oes mwyacli reswm dros gadw baneri'r catrodau Cymreig mewn eglwysi, a bu i'r Pwyllgor gyfarwyddo'r ys- grifenydd1 (y Parch John Roberts) i atdfon at y Swyddfa Ryfel i'w hamiog i gadw'r baneri hynny nid mewn eglwysi, bychain na dlliad- eiriol, omdmewn adeiladau cyhoeddua megys neuadWau trefol. Y r Iwerddcn. Pa bryd, ty.bed. y cawm lonydd gam yr Iwerddon? Yr atebiad yii ddiau yw na oheir mo hYlUIY hyd nes y bydd i hobl yr Iwerddon gytuno ar rihyw gyfundrefn o hunan-lywodr- aeth a. fyddo'n clderbyniol gain y wlad honno'n gyffrediruol. Ond sut y ceir hynny pan <j mae dyn ion eithafol fel Syr Edward Ca.rscm, yr hwn fu'n o'r Liywodraeth, yn dweyd petliaii ffol. Y dydd o'r blaen 'roedd y di- weddaf yn eiaratd yn Belfast wrth ei gefnog- wyr, a dyvredodd: 'Rwyf yn ail-adrodd yi- hyn a ddywedais, set. os y bydd 1 ymgais gael ei wneyd i 'adfywio'r Deddf Ymreolaeth neu ei rhoi mewn grym, bydd i mi ar unwaitih alw ynghyd y liywodraeth a ffurfiwyd droe dro a chynnyg ein bod yn diddymu Deddf Ymreol- aeth os na, wna rhvwun arall. Bydd i mi alw allan Wirfoddolwyr Ulster." Bu'r syl- wada.u hyn dan ystyriaeth y Senedid ddydd Meraher, a dywedwyd fod dyn ion dimod yn cael eu taflu i garchar am dra,ddodi areithiau o'r fath tra. IY caniateid i Syr Edward Oarson fod yn rhvdld. D'atganodd y Twrne Cyffred- inol ofid fod Syr Edward Carson wedi siarad fel y gwnaeth, ond nad oedd wedi tdwayd dim i'w ddwyn i afaiel y gyfraith. Y niae areithiau fel eiddo Syr Kid ward' Carson yrt: gwneyd ewes- tiwn yr Iwerddon ym un dyrus i'r eithaf. Prif Weinidog fel Henadur. Y mae Mr. Lloyd George vn un o ihenadur- ia.id Cyngor Sir Arfon ers 11 awer o flynydd- oedd. Bu ide, pin yr arferai fynychu'r cyf- I y arfodydd, ond ers rhai blynyddoekld belbich nid yw wedi gallu bod yn bresennol oherwydd gal wadu ei swyddi pwysig. Sut bynnag,' mae'r Cyngor yn ymffrostio yn y ffaith fod gandtdr* 'heuadnr jy'n Brif Weinidog. Yng nghyfarfod diweddaf y Cyngor ddydd lau pasiwyd L igyflwyno i'r Prif Weinidog an- nerchiad llongyfarohiadol, a hwnnw'n Gym- raeg. Gresvn na fuasai'r aelodan yn dangos .cymaint iO barch i'r hen iaith yn eu cyfarfod- ■ydd ag y maent am ei ddangos ,)1'11 yr anrjerchiad i Mr. Lloyd George. Saesneg yw iaith y Cyngor. ac y mae'n ymddangos fod yn well gan rai aelodau siarad Saesneg sal na Chvmraeg 11awer gwell. Fel yr ydym wedi dweyd droion, >0S yw Siis v-n dymuno dod yn aelod o fwildd cyhoeddus yng Ngogledd Cymru dylai ddysgui iaith y bahl. Gwa^eidd-dra a dim arall yw i Gymry ey'n aelodau o fyrddau cyhoeddus siarad' Saesnieg yn bai-baus er mwyn b'ddhau rhyw Sais neu ddau. Ni fuasai'r Ffrancod yn Ffraino yn dwyn ymlaen en gweithrediadau yn Saesneg, pe n medru'r iajlh, er mwyn Sals a allsai fod yn aelod o'r un bwrdd x iiwy, neu yn bresennol mewn cyfarfod, a. phaham y rhaid i Gymry siarad Saosnieg yn eu gwlad eu hunaki pan .fyddo Sais yn bresennol? Dyledswydd y diwetddaf yw dysgu Cymraeg os yn byw ynlg Ngnymru ac yn awyddur, a.m fod yn aelod o fwrdd Cym- reig, ond ni wna hynny u-a y parhao Cymry i iiarad Saesiiag er ei fwvn ef.

PERSONAU A PHETHAU glodd Oolwyn Bay y swm o 145,426P. tinag at y Benthyciad Rhvfel. 11:- Am godi gormod o lc. am gropeT o wisci, dirwvvvvd Richard Lloyd, Merthyr Tydfil, i ICp." Mae'r Parch. D. D. Williams, Lerpwl, wedi ennill y radd o AI. A. ym iMhrify&gol v ddmas honno. 'Yn Llys Ynadol Marylebone, cyhuddwvd Yn Llys Ynadol Marylebone, cyhuddwvd dau heddgeidwad o dorri i mewn i dy gyda. T bwr:a-d o ladrata. « Cwnaed difrod o P,20,000 trwy i dan dorri allan mewn iard gred yn Glasgow pertihynol i'r Mri Potter, cvf. Mae Cyngor Tref Abertawe wed: prynu ys- tad Sinigiet >n. Abertawe, am £ !1G0,0Q0 er oael tir i codi taii i weithw' Ga daw odd IMrs. W. R. ;.Jones,gweddw'r diweddar froleufryn, yn ei hewyllys rodd o 25p. at y Gartref ym Lviontnewydd. • iMae cyfriion Eisteddfod Castellnedd wedi eu cyhoeddi, a denlys yr adroddiad weddill ariannol, wedi talu'r holl gostau, o 3,5flp. 4i Dywedir na ddaw corilu meibion Deheudir Oymru i Gory-en i gystiidlu os na cheir sic- rwydd pendant y gostyngir pris teithio. ♦ Er mis Iai dywedir fod 131.608 o ilygod mawr wedi eu difa yn Swvdd Dt-rcy. Talodd v Cyngor Sir y swm o £ 155 Is 4c am eu lladd'. Yn Edinburcrfi, ddydd Sadwrn, yr oedd cyn- n:fer a 38 o geisiadau am y?garb eth o flaen y 1:Y8, ac y roedd pump o farnwyr yn gwrando'r a-chosion. » *• Dy,wed pelleibr o 'Moscow i dren ayrthio i lawr dibyn fel oanlyniad irwaith y Bolshefiiiid yn symud y rheiLiau. Llosgwyd y teith wyr i farwolaeth. *■ DewL?wyd Mr. Herbert U. Wright, M.A., allan o 21 o ymgeiswyr yn athro mewn Saes- neg yng Ngilwleg Rangor fel olynydd i Mr. W. Lewis Jones, M.A. Yn mrawdlvs Lerpwl. vr wythnos ddiweddaf anfonwyd cyn-faer .sonthpnrt i garchar am ddeuddeng mis am dwy'lo trwy droi'r swm o £ 22,585, arian Owmni'r Vulcan, i'w amcan ei hun. Maie r''<aaolygon gwych am TSLrteddfod Iwyddiannus yng Nghorwen. Mae arwyddion f byd4 i dyrfaoedd mawrion 0 bobl j .'1' lie, ond yr Anhawst«r mwyaf fydd oael lie iddynt. Hysbysa pellebr o Berlin fod cleddyf IN--apolean wedi ei ladrata o'r Coleg Groselich- terfelde. Digwyddodd hyn ar yr un diwrnod ag- y ilosgwyd llumanau Ffrengig ym Mer- \in. « Yn Warrington, y dydd o'r blaen, dirwy- wyd George Worthington, cyn-filwr, yr hwn a gollodd ei goes yn y rhyfel i lp. am dder- byn budd y dLwaith tra ar yr un pryd yn deribyn 53. 10c. yr wythnos o fudd yr yswir- iant. Mae'r Parch. R. J. Jones, gweinidog eglwvs M.C., T wrgwyti, Bangor, wedi jyniddiswyddo. Y mae wed-: derbyn .galwad unfrydol i fyned i Patagonia i fugeilio hen eghvytt y bu ei dad yn we.nidog arni am flvnyddau. ♦ Ifue Cyngor Addygg Arfon wedi «il-agor yr ysgol yn Ynys Enlli. Ychydig o amser yn ol bu i un o'r arolvgwyr ysgolion ymweled ysgol, ac oherwydd gerwinder yr ystorm bu raid iddo aros ar yr ynys am bythefnos hefb ddod i'r lan. ♦ Ysgrifenna'r IParch. W. 'H. (Lewis, Beau- 11 maris, yn y rhifyn diweddaf o'r "Brython" i ddweyd ei fod trwy garedigrwydd y di. weddar Mrs. IDaviee, TrSiorth, a Mr. J. R. Daries, Bronceris, wedi anfon 1,460' o bapur- au newyddion i'r milwyr mewn gwahanol fannau. ♦ (Mae'n debyg nad oes dref yng Nghymru o'i maint wedi casglu cymaint at y Benthyciad I "Rhyfel a. thref henafol Rhuthyn. Mae'r dref honno eisoes wedi casglu'r swm o 100,000p., y mae hyn yn gwneyd cyfartaledd o 40p. y pen o'r boblogaeth. ♦ Mae'r HonaduT J. M. Howell, Aberae-roit, wedi cael addewid y bydd i Mr. Aaquith dra- ddodi annerchiad i Ryddfrydwyr eir Aberteifi yn yr HN-wlref. Mae adra.n gref a dylanwadol o Ryddfrydwyr y sir yn awyddua am giel Mr. Asquith i'w cynrychioli. -K. Lladdwyd plentyn bychen dwy flwydd oed ar groesffordd llinell y Great Western yn Whittington, Oroesoswallt. Ymddengys fod y bychan wedi dringo i ben y llidiart i ga.«lglu blodeu. (Daeth tren cyflym heibio a rhedodd drosto. Yr oedd y fain yn edrych ar y dig- wyddiad trist. Dvma fel j drwed un Tagrifejinjdd yn y I "Oymro" :—Nid oes un ferch wedi ei dewis ar Bwyligor Eisteddfod Genedlaethol .Cer- narfon yn 1921. IDywed gwr sydd wedi byw yn hir yno mai dyma'r dref fwyaf Ge:dwadc-i mewn ystyr grefyddol yng Nghymru, a nid yw fawr well yn wleidyddol." ♦ Co Fel y canlyn yr y.sgrifena J.O.T. yn y I 'Dryoh" Y mae Ilwydiant masnachol I illalWr bron ar wawrio ar ein gwlad, a gobaith dymuniad ein cilon ydyw gweled ein bech- gyn Oymreig yn cae! rhan yn y llwrddiant vma mhob ;vstvT arno, a mw.-vdo eu bvwvd ag egwyddorion "Ifori^eth" sef Cyfeiligarwch, Cariad a Gwirionedd. Boed i'n hegwyddorion Ddenu serch v Prython, Iforaidd p;r fo'n roddwyr gwir I'r brodyr mewn trallodlon Cariad fo fel ffynnon fvwiol Yn bwrlymu yn wa^tadol Yn mvnwe-au': Cvmry gwrol Tra parhao'r byd.

ABERYSTWYTH A R CYLCH G 11!A\R PWYNTIL. Prynnodd Bren- hines Belgium ,>n ddiweddar ddarlun o eiddo'r arlunydd Belgiaidd hyglodus Vaiierus de Saadeleer, a hwn yw'r trydydd o'i waith sydd yn nghasgliad preifat o ddarluniau y foneddiges honno. Enw'r darlun hwn yw Y Gaeaf yng 'Ngherfedigion." Daeth yr ar- lunydd enwog yma fol ftoadur tua pi-ic-dair blynedd a hanner yn ol, ac yn lied fuan wedi hynny, ac efe wedi hoffi r fro gymaint pen- derfynodd wneuthur ei gartref yn Rhydyfelin, tfer Aberystwyth. Er pan y yno deali- wn ei fod wedi arlunio llawer o olygfeydd Ceredigion. 'CHLYVVODD_ E DAMED O'R CORN.'— A eth modur o eiddo rhyw ymwelwyr a'r dre d draws plentyn seithmlwyd d oed i Mr. a Mrs Da.vie.s, 15, Cambrian Place, dydd Llun. Er seinio o gorn y modur yn udhel ni -Yb'l'r lien cyn bach y swn, gan grmaint ei ddiddor- Jh yn y chwarae ar yr ystryd. Aed a ef i'r ,b.Ly'n ebrwydd, ac er iddo gael cryn niwed. dywedir na thorrwyd esgryn iddo, a da vw ei fod yn gwella'n rnddol. Teg a'r gyriedvdd vw sylwi iddo ef wneud pob ymgais i osgoi r d dam wain. LNDiliB ETO.—Y mae trafacrwyr mas- nachol Aberystwyth a'r cvlch wedi "pender- f.>nu sefydiu cangen leol o'r Commercial Tra- vellers Association. Oyfarfu'r aelodau yn y Lion Royai Hotel, ddj'd'd Llun, a dewiswyd v •swyddogion canlvnol i'r gangen. Cadeirvdd Mr J. Garner; ysgrifennydd, Mr. T. ExlT, ELW 1 Dl>. Y mae'r Paroh. T. Iron Jones, li cael ei M.A., yr wvthnos ddi- weddaf yin Mhrifvsgol Rlrydychen. Wyr •ydyw i'r lienor a'r hynafiaethydd adnabyddu* yn I..bf:rystwyth gynt, Ifon, ac y mae'n tre- jethwr ifanc tra addawol Llongyfarchiadan fi!. STORI R BEDD.—Tr st yw cofnodi marw'r dyn leuanc cerddgar Mr. Garfield Lewis, I Little Warkgate Street, ac. vntau ond 27 r.i.wydd oed. Lfyt-hyrgludydd ydoodd wrth ei alwedigaeth, a dheid iddo air da gan bawb. Bu farw ddydd Mawrth, y ISfed cyfisol, ar o'i c.ystudd hir a phoenus. DARLITH.—(Nos Lun, cafwyd darlith vn y Co!eg gan y Paroh J. A. Kain, prifathro'r Merchant Taylors School ar Clement o Alei- -tndr:a," a fawr fwynhawyd. Y lIywydJ oedd yr Athro. J Morris Jones, Bangor. CIRCUS.—Y mae circus yn y Smithfield y noswe:thiau nvn ym tyunu torfevdd mawrion i'w gweled. Ond, beiii mae'r edrychwyr vn elw a wedi'r cwbl. YiMWELWYR.—.Diflasodd v tywvdd an- fiafnol yr wythnos ddiweddaf*'Iu o bobl, ac oherwydd hynny ni dhyrhaeddodd agos cvm- ami, o ymwelwjtr yma a ddisgwylid. YH 1 OL SUL.-Bil cyfarfod blynyddol Sul y Dref, no Fawrth yn festr: Eglwys Bath Street (M.C), y Parch. R. J. Rees M.A.. yn y gadair. Dewiswyd y rhai canlyiw. yn swyddogion vr Undeb am v* flwy- iori. iRnoes liywydd y cwrdd adroddiad ar y ddyn nesaf. Cadeirydd, Pinff David Wii- hams, M.A., trysorydd (Mr. J. L. Jont- Qieen's Road, ysgrifennydd; Mr. Jenkin •James M.A cyfarwyddwr addygg. Ceredig- ion. Rhoes bywydd v cwrdd adroddiad ar^V ■oyndun 1 gael yr un Maes Llafur i hoi] vsgol- -°n yr Lndeb ac yr oedd yn un pur ffafriol ar V cyfan. Cvnllun rhagorol yw hwn, ac oa v'i dewier, in fyddis yn hir cyn gweled ei fudd- loldeb.

iOAERNAnrOM I (-YFAIDEOl) PRiBGETHRJ.—Ddoe (ddydd Sul) cynhaliwyd cyfarfod pregethu blynyddol tc,ai)el Siloh fM.C.), pryd y gwasaiuiethwyd gan y Parchn. David Williams, M.A., Aber- ystwyth, a Thomas Williams, Caergybi. Pregethir heno (nos Lunl oan y blaenaf. LNDEB G\V A.S AN A ETH YDDION Y fSTO'PAU.—Cynhaliwyd cyfarfod arall o'r ITn- deb uchod nos Lun, o dan lywyddiaeth Mr. R. T. Jones. Penderfynwyd i sefydiu cangen arbennig i ferched a meibion. Hefyd pen- derfynwyd i apelio at Undeb y Meistri ¿1m laafrif cyflug o 2p. 15s. yn yr wythnos. -ir! ER Yng Nghyfarfod Ysgol Beulah, y Sul cyn y diweddaf, hysbyswyd fod y owm o 50p. 5s. M'c. wedi ei gasglu gon wahanol ysgolion tuagat godi cofgolofn i'r diweddar Mr. W. T. Williams (Beulah), fu'n ysgrifen- nydd y Cyfarfod Ysgol. Hefyd, yn y: un cyfarfod, etholwyd Mr. J. W. Jones '"Nn?a- rethi yn arweinydd y Gymanfa Ysgolion a gynhelir yug Nghapel Engedi v flwyddyn I nesaf. JYM-DDLSWYDDO. -Mn« Mrs. Thorn •«, yr boia & full, llyfrgellydd yn y Llyfrgell Rydd am yelbaid o ddeng mlynedd a'r hugain, wedi vmddiswyddo. 'Derbyniodd y pwyllgor ei hymddiswyddiad gyda gofid. DADOROHULD-DIO CQFLEGH.— Dydd Mercher dadorchuddir tabled yn Egwv* Llahbeblig gan y Parch. J. W. Wynne Jones, M.A., r eof am aelodau o Gor Eglwy* Llttn- beblig a golla&ant eu bywydau yn y rhyfel, P'regethir ar yr amgylchiad gan y Paroh. Arcliddiacon Morgan. I iDDINAS DlNiiLE.—Dydd Iau aeth deil. iaid Bodfan am wibdaith i Dinas Dinlle. Yn garedig rhoes Mr. a (Mr*. Todd y bungalow at eu gwaeanaeth. Wedi'r te aed trwy iag- len o ganu, dawnsio4 ac areithio. Cymerwyd rhan gan (Mrs. Todd, Misses Todd, Mr. Wil- Kam Smith, iLlandwro^ Miss Jones, Bod- fan; a Jack Parry. Cymerwyd y gadair gan IMr. John Rees, ac arweiniwyd gan y Porch. R. R..Roberts, Ficer Llandwrog. Rhoddwyd own: o dybaco i bob un u'r dynion ynghyda 'phibell a. bocs o fatam, a rhodd wyd swin o arian i bob merch a phlentyn, trwy garedigrwydd Mr. John Rees. -NfAltW.-Dydd Sadwrn, yn 42, Victoria- j street, bu farw lrg. Jane Williams, gweddw (Mr. Dayid Williams, Ffowndri Morfa, wedi vyrraedd yr oedran teg o 83 mlwydd oed. Yr oedd yn tidnalbyddus i gylch eang ac yn uchel ei pharch. Cxaddwyd yn Llahbeblig ddvdd Mercher, y Parch. D. Hoskins, vn gwaMnaethu.-ndydd Llun, claddwyd Mr. .Watkin Evans, a fu farw yn ei breewylfod ym Mhenmaenmawr, ac efe yn 54 mlwydd oed.—Dydd Mawrth, yng Nghladdfa Caeath- raw, dodwyd i orffwys yr hyn oedd farwol o Mr. Richard Williams, Maeigwyn, Twthill Terrace. Gwasanaethwyd gan y Parch. J iE. Hughes, M.A., B.D. Cydymdeimlwn a'r oli o'r teuluoedd yn eu galar. J'R YvS!BY TY.—'Bydd yn chwith gan luaws cyfeillion Mr. W. H. Deeley, 2, Maryjstreet, glywed ei fod wedi goriod gadael y dref am dnmaeth feddygol yn ysbyty yn Hants. Dymunwn iddo wellhad buan a hollol. DATHLU HEDDWCH.-Fel mewn lleoedd ereill nenlduwyd dydd Sadwrn i ddathlu beddwch. Yn y boreu, er fod yr hin braiad yn anffafnol, ymgynullodd plant yr ysgolion a\ddiol i r Casted 1 ganu caneuon cenedlaethol ac alawon Cymreig, ac i ddawnsio. Yn v I prvdnawn bu mabol-gampau yn Coedhelen, a I the 1 r plant yn y Pafiliwn, ac vn yr hwyr I dipyn o ffwlbri a than gwyllt. DyEd dweyd ■ wasanaethau crefyddol gael eu c.ynnal vn Lgiwys Llanbeblig, ac yn E^hvvs Crust vn" v iDoreu. J dl 11 i\rAS"' 11 ^"jwys T Present, p ,dc! Mercner, priodwyd Mr. Owen M ■Roberts (gynt o'r Ii.W.F.), Arolvgvdd Cvn- ortnwyol dan Wemyddiaeth y Pen.sivnau" a hynaf Mr. JR. O. Roberts (Clerc Trefol Caernarvon), gyda Mis* Dorothy He'en Robv merch hennaf y diweddar Mr."W. H Roby' » s Mrs Roby, Hollies, Eccleston h W'asanaethvvvd gan y Parch $MkU Flier a'r MARW A'' Preseot. aeth ATr ? genn'-vm gofnodi marwol- aeth Mi. Griffith Jones, peirianydd morwrol jr hyn a p-merodd le foreu Sul yn ei breswyl- f try fan lie y symudrxld y teulu i fyw o Segontium Road South beth amser vn ol. Geiredigol oedd Mr. Jones o Garmel W roedd yn frawd i'r diweddar Mr. C. E, Jones, 01 Bangor. Gedy weddw ac un mab a phed'- a11' o le relied i alaru ar el ol.

FFESTINIOG "oR YLCM PBNODIAD.—Allan 0 nifer fawr • ymgeis- wyr dewiswyd Mr. John Morris, is-athraw yn Ysgol 'Sir Caernarfon, yn krifathraw Ysgol Uwchsafonol Bangor. Brodor o'r ardal hon ydyw Mr. Morris, ac y mae ei luaws cyfeill- ion yn llawenhau yn ei benodiad. WEDI BODDI.—Y dydd o'r blaen aetih Mr Ro.berts Hughes, Bowydd Street, am dro. Nid oedd wedi bod yn dda ei ieehyd ers oddeutu deunaw mis, afi yr oedd yn 68 mlwydd oed, ac wedi gweithio am agos i 60 mlynedd yn Chw are 1 y Llechwedd. Yr oedd wedi mynd yn isel ei aherwrdd ei anallu i d-dilyn ei waith. Caiki eigorff yn gronfa ddwfr berbhynol i Ohwarel y Llechwedd. Yn v cw-est, gerbron Mr. Edward Jones, t-yctiodd Dr. 'R. D. Evarie ei fod wedi bod yn gwein- vddu ar y tranced-ig am oddeutu deugain mlynedd, a'i fod yn bur isel ei fecndwl yn ddiweddar oherwydd! nad allai weithio a bod. ei fvddardod yn -m\-nd' y-Ti waeih, Yn ei fai-n, ef bu i'r trancedig fodtdi ei hun tra mewn cyflwr o orffwy'ledd'. Dychwelwyd rheith- fam: yn unol a. thynny. MARW.—Y drydd Sadwrn o'r blawn b. farw Mrs Jones, Brynteg, Cwm.bowydd Road, yn 72 mlwydd oed. Yn mis Chwefror diweddaf bu farw ei gwr, vr thwn oedd yn ddiacon yng Nghapel Seion (B.). Claddwyd ym mynwent Be the''da. Y GWARCHETDW-\TD —Cvnhaliwyd cvf- arfod o'r Bwrdd, ddydd Mawrth, dan lywydd- » iaeth 1,.1r. Fowden Jones, Y.H. (cadeirydd). Pasiwyd pleidlais o gydymdeimlad a'r meistr (Mr. Samuel Williams) ar farwoLaeth ei dad, ae hefyd a Mr. Tegid Jones yn ei waeledd.— Ar achlysur dalihlu heddweh penderfynwyd rhoi 2/6 yn ychwanegol i bob un a dderbymai gymorth alianol.—Hysbyswyd fod holi ddeil- iaid j ty wedi eu gwahodd gan Mrs. Casson i Hronygartil1. Galiodd 39 fynd,. mwynhaeatit eu hunain yn fawr. Diolchwyd i Mrs. Casson am ei charedigrvvydd. Gofynodd y Cadeirydd a oedd penodiad Mr. R. G. Jones fel swyddog elusenol i ddoabarth Deudraeth wedi ei gad- arnhau os nad oedd 'ge:iJ gorfodi'r Gwar- cheidwaid i dalu.—Dywedoda yr Ls-Glerc ei fod wedi. ysgritc nnu Major Breese, ond nad oc-dd atebiad wedi ei dderb-yn. Pendtirfynwvd sgohirio'r mater am fis.—Argymhellwyd gan Bwyligor y Ty i roi war .bonus o £ 2 10s. i Nurse Jones. Eglurwyd fod Miss Barbara R-obeite wedi ei chyflogi fel nyrs am y cyflog .) 20p. y flwyddyn, ac argjinhellwyd ych- wane&u 2p. Its. at y cyflog, a hysbvsebu am ddyn i gynorthwyo gyda'r gwaith.—Mabwye- iadvvyd adro-ddiadv pwyllgor. O'R AMERIG.—Y mae Mr. John Vv iiliams, GlasljTi Terrace, a'i wq.icr a'i deulu, wedi cyrracdd o Pittfi'bung gaai fwriudu tneulio chwe' nils 0 \r\oiau .yng Nghymru. CYFARFOD PREGETlIU.—-Bu i'r eglwysi Anxiibynol, eaith mewn nifer, gynnal en cymanfa bregethu y Sadwm a'r Sul o'r blaeai. GW NIADWAITH.—Bwriedir cau y Can- olfan G-wnio om na fedr rhvwull ffurfio cwmni 1 'gario'i' gwaith ymlaen. DANGOS BABANOD.—Ddydd Iau cyn- 'haliwyd arddanghosfa babancd, a rhan wyd gwobrwyon. YN YNADLYS.—Ddydd Gwe;ier, gerbron Mr. W. Parry ETans. ac ynadon ereill, cv- huddwyd Edward Jones, The Stables, Queen". Hotel, o yru cerbyd modur mewndul1 oedd yn bervglus i'r cyhoedd. Tystindd yr Heddwas Davies fod y diffynydd yn gyrru yn ol 25 mill tir yr awr. Ar y pryd yr oedd llawer o bobi yn yr heol. Yr oedd yn syndod na ddi- gwyddodd damwain.—Dywedodd y diffynydd ei fod yn mynd gydag vmwelwyr i Drawsfyn- ydd, ac nad oedd gandclo ond awr i fynd yno ac yn ol.—Dirwywyd ef i lp.—Cyhuddwyd Owen W iiliams, Plas Isaf. o ddefnyddio iaith w anweddus mewn lie cyhoeddus.—Sylwodd yr Arolygydd E-van fod defnyddio iaith anwedd- us yn mynd a.r gynnydd yn y Blaenau.-Di- raywyd Rowland i lp.