Yr Herald Cymraeg

AT EIN GOHEBWYR *■ ■■■ *■ ■■■ EIN NESAF.—"Chwarelyddiaeth Pris- iau Ll<x'hi." gan Chwarelwr; Adolyg- iadau. Ymddengys "Nevin sports and Carnival" yn y "Carnarvon and (Denbigh Herald" yr wytihmos hon. Carnival" yn y "Carnarvon and (Denbigh Herald" yr wytihmos hon.

DOLGELi-AU IE0HYI>0(L. — Yng nghyfarfod y Oyngor JXriesio-, nos Fawrth, adroddodd Dr. Hugh Jones,°y meddyg, mei nifer y genedigaethau B gofreetrwyd yn ystod y flwyddyn ydoedd 29 12 o fechgyn a 1'7 o ferched. O'r nifer Ihwn yr oedd pedwar wedi eu cofrestru fel yn enghyfreithlon. Ar ammngyfrif y bdblog<veth ID 1982 yr oedd graddfa'r genedtgaethau am w Rwyddyn yn 14.63 y fi1 o bersonau. Yn DTstod y flwyddvn 1918 cofrestrwyd 31 o far- wolaethfl.u—<12 gwrryw e. 19 benyw. Yr oedd ftyn or amoangyfrif y boblogaeth o 1,769 yn oft.% y fil o bereonau. TRETH.—JMae treth y Cyrfgor Dinesig am y ftwyddyn neeaf i lod yn ddau swllt, sef 6c. p godiad. ANRHYiDrEDD.- Mae Mr. W. T,. Allen wedi ennill medal aur, rhoddedig gan Rajah Calcutta er cof am briodius y Brenin a'r (Fjrenbines. Rhoddir hon i'r disgybl goreu yn jr Royal College of Music bob blwyddyn. ac kt mae'r anrhy(Jedd uchof y gall efrydydti e\ hennill. BODOr. —Brawrchw yd v dref nos Fawrth drwy glywed v newydd trist fod David Em. rys Thomas (18), clerc yn N.P. Bank, malb y Jliwedder Mr. J. J. Thomas, ysgolfeistr, Ta4- wrnau, wedi boddi wrth ymdrochi yn Llyn JPenmaen. Aeth ef a phedwar chyfaill arall da'T tren 5.20 nos Fawrth. Ar ol bod yn y dwfr bum' munyd gwelwyd fod y trancedig fnevrn perygl. Ni defywedodd dim, ond ys- Jgydwai ei ddwylaw. (Ni troncedig toofio ond ychydig iawn, a bu foddi helb fod yn nepell o'r lan. Bu bron i J. W. 'Roberts, i un o'r cwmni, golli ei fywyd wrth geisio I iBchulb Thomas, gan fod y llif mor jpyf ar y I fliyd. INds gallai'r un o'r lleill nono. Coed I I y oorff mewn rhyw awr ar ol iddo suddo. X^jmhaliwyd cwest gan Mr. Guthrie Jones nos Fercher. Cydvmdeimlir yn fawr a'r fam weddw a'r teulu yn eu profedigaeth.

FFESTINIOG A R CYLCH MiAiRW GHiWAER GARIEDIG.—Ar ol I r gwaeledd hir bu farw Mrs. Roberts, annwyl 'briod Mr. David Meredydd Roberts, Bowydd View. Yr oedd yn aelod ffyddlon o eglwys Bowydd (M.lO.), ac yn uchel ei pharch gan. bawb. LMagodd dyaid o blant, ac y maent mewn Ileoedd da, mewn gwahanol drefi. Cyd- jTndeimlwn a'i phriod a'r plant oil. Cladd- I wyd hi ddydd Llun ym M'ynwent Bethesda. ooR PLAiNrr.-Cafodd Cor Plant y Delyn (Toan Dwyryd) dderbyniad tvwysogaidd ar eu dyehweliad yn fuddugoliaethus o Eistedd. fod Corwen. Dylem fel ardal fod yn falch ohonynt gan werthfawrogi llafur distaw loan Dwyryd a Ikivid Francis (y Telynor Dall) gvda hwvnt. u aRDEŠA;WüR MTLWYR.—No& Fercher, Awst .15, cynhaliwyd cyfarfod i groesawu'r milwyr yng N'ghapel y Garregddu. Gwasan- aethwyd yno yn benigamp gan enwogion lleol, a chafwyd cv far fod heb ei ail. MARIW HESX OHWA'RlffiLWR.-Ar ol cys- tudd caled a blin bu farw Mr. Wm. Parry, Tanymarian, Church-street. Gweithiodd am tflwyddi lawer yn Chwaxelau'r Onkeleys, a chyfrifid ef yn weithiwr da. )Bu'n aelod o eglwys Brynbowydd (A.), ac yr oedd yn uchel 11 ei barch yno gan baw'b. Ychydig fisoedd yn ol claddwyd ei briod hawddgar. CydjTnaeinv lwn a'r plttnt oil yn eu ga.lar. Claddwyd ef ddydd Llun ym Mvnwent Bethesda. IMlA'RJW IFACsT ADfDEWYN.— Dydd Gwener, Awst 8fed, bu farw Miss Katie Jones, Dolvdd, Tanygrisiau, sef annwyl ferch Mr. a Mrs. Wm. Jones (Ty Newydd Morfa). Bu'n orweddiog yn hir dan ddwy- law'r prudd elyn a bu'n ceisio adferiad i'w hiechyd mewn amryw leoedd, ond y gwaethaf a ddaeth i'w rhan, fel y mae'n drist meddwl Yr oedd yn ferch ieuanc oddfwyn a chrefydd- ol, ac yn aelod ffvddlon o e'lwys Bethel (M.C.). Trist fydd gweled ei lie yn wag gycla'r plant yn y Gobeithlu a'r Y*arol Sul. Claddwyd hi ddvdd Llun ym Mvnwent Beth- esda. ,tvdvmdelmlwn a'r teulu galarus yn eu pro.;edigaetfa fawr. IYIN W'AEL.—Drwg gennym mai parhau yn wael y mae Mr. W. Evan Jones, 4, Dorifil- j road. Mae ef yn medru ugeiniau o hen alaw- on gwerin. Bu Dr. Mary Davies ar ymwel- iad ag ef ddydd Sadwrn, a threuliodd ddwy awr i wrando arno yn canu rhai. Dymunwn iddo adferiad buan. TJLOfNlGYiFAlRlOH. LJongyfarchwn y Parch. William Morris, Tv Mawr Mon, a'r Parch. Wvn Williams, Llanystumdwy, dau o feirdd goreu ardal Ffestiniog, ar yr anrhyd- edd a roisant ar yr ardal trwy ennill yn Eis- teddfod Corwen. Ymlaen eto a chwi. Hef- yd, parti Mrs. Morris, Trawsfvnydd, a Miss Jane C. Roberts, Glen Villa, ar ganu penhil1- ion. ORlOESIAAViUm MILWYIR.—.Nid oes odid wythnos wedi mvnd heibio ers' amser bell. ach heb i rhyw eglwys neu gilydd roi croe'-aw i'r milwvr ar eu dvchweJiad yn ol. Yr wythnos ddiweddai yi oedd eglwyg v Garreg- ddu yn cofio'r beohgyn, a charwyd- gwledd odidog, wedi ei pharotoi gan Mrs" Owen. Y Ddraig Goch. Mae'r bechgyn yn haeddu'r ychydig hyu iddynt am a wnaethant, a gob- eithiwn v bydd yr oil o'r cynghorau a'r bvrddau yn cofio am denynt bob amser yn'trhvda plierchenosion gweithfevdd. TYWYDD HAFAIMD A'(R GWYLTAU.— Ni welwvd mis Awst tefbyg ers blvnyddau— V tywydd yn hafaidd a dymunol—a diameu y buasai llawer o'r trigolion vn mynedlamereneu a,wvl iau onibai fod teithio mor ddrud a tbrefi glannau moroedd wedi ymdynerhedu i flingo pawb. Ni chlvwvd am y fath budr-elwa erioed. CIOTFF.- ketli plant v Bowydd y Sadwrn diweddaf i'r chwareule golff, a dy- wedir iddynt fwynhau eu hunain yn gampus, a chawsant amryw o chwareuon diniwed. !MiA!RW YtiR. W. W. PAiRfR.Y.—Wedi claddu ei briod ers dau fis, hunodd vr hen cry-faiTl diddan, MT. '\V. W. Parrv, Tanvmar lan, ar ol cvstudd hir, blin a chaled. Gedv amryw o blant mewn galar, a chladdwvd ef ym Mynwent Bethesda. ddvdd LJun. RHYfBfETlH I'R OHWAfRELWYIR,— Mae gofyn mawr am lechi, a bydd ofyn mwy eto yn y.dy,fodol, ond disorwylir i'r gwahanol gwmniau roddi mwy o gvflo'g i'r chwarelwvr fel ng- i ddenu miloedd yn ol i'r chwarelau. Mae pawb yn rhyfeddu et y-r omfwch i ddwyn J/vn o gwmpas. ac nid oes hron neb o'r new- ydd yn dod i'r chwarelau i weithio oh er wvdd fod y cyflog yn rhy isel o lawer. Tra y ceir o 6c. i lp. y dvdd mewn eweithfeydd Pr,lill, ni cheir ynl.1 fel cyfldg uchaf ond' &. 3c. y dydd. Rhoddir awgi-ymiadou gwerth- fawr mewn cyfoesolyn i'r chwerelwvr sef ft ganlyn :—ISleren i'ch harwain fel Aelod Sen- eddol Undeb a-c Arweinydd • Dealltwriaeth Oydrhwng yr Undeb ac Undefbau cryfach I Streic os bydd agen (ac ni fu mwy o angen erioed am streic ymYSlg y chwarelwvr) safon cvflog all round; pqwb i-r yr un tir: deddf er caniatau ond cynifer o brentisiaid i'r rhwarel bob blwyddyn; show card", fel myn- ediad i mewn i'ch cyfarfodydd: gwell cyfun- drefn o weithio'r chwnrelau. cenedlaetholi'r cli wfirelau. Meddyliwch, weithwyr v chwar- elau. am v pethau hyn. (Paham y rhaid i chwi fod ar ol gweithwyr eraill y deyrnas?

HARLECH CINJG•—Nos Fawrth, trefnodd pwyllgor; I cysuron y milwyr a'r mor wyr ginio ardderchog yn Ysgol y Cyngor 7r milwyr a ddaetihant adref yn ddiwedda o'r Aipht a Mesopotamia. Bu i'r bechgyn fwynhau eu hunain yn fawr iawn. Cafwyd cyngerdd amrywiaethol ar ol, ar ba urn y llywyddai y Parch R. Parker Jones, M.A. vii fuan yr anghofir ein bechgyn. glew yr arddanghosiad hwn o denn- ladau da yr ardal. DAMWAIN.—Drwg gennym ddeall i fach- gen badh ieuengaf Mr a Mrs Evans, Gaedu, gyfarfod a dam-wain lied dd Ifrifol i'.w law. Mae'n ymddangos iy bydd raid ar fyr o dTQ doni ymaith rai o fysedd ei law Cydyrn- deimla'r ardal a'r bychan pert oherwydd yr anffawd. Y FAELFA.—Cafodd yr arwerthwr poblo- gaidd, Mr. R. G. JOInes, Caernarfon, hwyl anarfeiul arwerthu yn ei faelfa newydd. Mae'n ymddangs fod y lIe vii, hynod o gyfleus i'r pwrpas hwn. Bellaoh n.i raid rhed-eg ar hyd a lied y cae i geisio dal yr anifeiliaid. Yma y mae'r cyfan yn rhwym ac wrth law. Llwvddiant fvddo'n dilvn yr anturiaeth. DIEITHRIAID.-Xci, in trefydd, a phen- trefyddi gla.nnau'r mor erioed mor llawn o dieilhriaid a.g ydynt eleni. Nid yw n faosibl cael lie i orphwys yn unman os na. fydd trefn- iant wedi ei wneutthur yn mlaen Haw. Bell- ach v mae'r teuluoedd wedi eu cyfranu ar ol vr heldrin fawr. CYNGERlDD.—Nos Fercher, cynhaliwyd cyngerdd mawreddog yn Neuadd Wernfawr o dart lywyddiaeth Mr. J. Ivor Jones, Gwyn- dv Stores, yn absenoldeb Mr. Wilks, yr hwon a fetihodd a bod yn bresennol oherwydd gwaeledd ei ferch. Yr oedd yr ysta.fell yn orlawn. Gwasanaethwyd gan 1iffi Astra Desmond, Mrs Miliar. Mrs Rafabid-ge, Miss Cbrissie Thomas. Madame Alma Brooke, a :\11-. Cvril Scott, y cyfnnsoddwr enwog. Cym- erwvd'rhan amlwg hefyd mewn dawsnio gan rai 'vn perthyn i vssrol haf iMiss Margaret MoiTis. Ceir gwybodaeth glir yr wythnos nesaf vn ein nodiadau swm yr elw. YN'GWELLA.-Dagan yr ardalwvr weled fr. Robert Davies (Trebor Lletch) wedi ewella yn ddigonda i gael dod, allan am dr-o. AR YMWELIAD.—Nos Fawrth daeth ein cvfaill y Dr. John Thomas, i dalu ymwel- iid a'r ardal a chartref..Da gennym weled fod ei iechvd yn dal mor dda. Y mae el fel v mae'n wvbyddus i ba;wb, yn fab i Mr. a Mrs Thomas, Links View, ac wedi drmgo vn uchel, uchel, yn myd gwyddomaeth, a hvniTV heb anghofio ei hun. Parha, ef i gono ac adnabod ei hen gyfeillion, eydd ond odid wedi aros yn eu hunfan. Gwyliau llawen a °n VNGLADD-—T>vdd Llun \-r oeddis yn dodi .>\v7'illion v diweddar Mr. "Owen Hum- phreys. Ynys'Talsamau, i orwedd ym myn- went Re ho bothyn ei 75 mhvyddoed^Gwas- anaethwvd y ty gan y Parohn Stephen Jones a Robert Hnmnhreys, ac wrth V 'bedd cr, v Pan'h -T. D. Davies, Blaenau Ffestan- 'Yr oedd Mr, HumphryvB yn ddiacon ffvddlon a gwerthfawr yn Rehoboth. Cydym- demlir vn -fawr a'r ferch. Mrs Jones Peny- bont, MaentwiTig, a'r ddau fab,—Capt. Owen Humphreys, Clogwyn Terrace a Capt. Jonn Humphreys. Caerdydd, yn eu hu-aeth ar ol un ii fawr anwylid iganddynt.

PWLLHELI TRIP.—Y dydd o'r blaen aeth plaint Yegol Sul Penmount am drip i Borth y Ceiriad gyda'u hathrawon a'u hathrawesuu, mewn ^et\bydau agpred. Oychwynwyd o 'Beny- mount am -an o'r glodh, pryd y mwyiiihawyd golygfeydd rha.niairt-us ar y d^uth, a phan y cyrhaefidwyd Abersoch, yr oedd natuT megys yn ei dililad goreu yn ein derbyn, a'r lluaws dieithriaid yn yi'ed a wyr lach mynydd a imor. Gwelsom Ynvs Enlli a Trwyn Myn- ydd Aberdaron, Chilan, a Charnfadryn, yn tremio arnom, ac wedi cj'rraedd Porth Ceiriad yr oeddym yn teimlo mad oedd y daith ond I dechreu agor eyfrod natur i ni gan pa mor ys- blenydd oedd yr olygfay mor o'n blaenau a'r creigiau ym haner cyloh a ninnau arnynt ¡ fel pe buasem ar eisteddle y sasiwn, a natur yn pregethu ar ei goreu o'n cylch, nee yr oedd pawb o honom yn teimlo fod v bregeth yn effeithio'n ddirfawr arnom a thestyna-u can a moliant fel pe'n ymwthio allan drwy I ogofeydd rhamantus ac urddasol y porth prvdferth. Yr. unig beth oeddym yn ei deimlo gyda pliant byehain ydoedd y jnaai- nau serth oedd yn ami yn ein cwirddyd. ac yr I oedd yn ofynol cael gwarcheidwaid i'w I' gvvarchod rha:g peryglon, ond o ran hynny onid yw'n ofynol i blaait mawr gael gwarch- I eidwaid drwy daith anhawdd bywyd ar lawea- adeg? Yr oeddym ytn sylwi ar yr eigion yn golchi traed Mynydd y Rhyw mor hnirddenol a'r grug a'r irhedyn a'r adar man fel pe am eu goreu yn oadw adwyau a dolydd v porth. Nis gallai llawer ohonom beidio si}'i"thio mewn cariad a'r ddelw oedd wedi ei gosod o flaen i y ty bwyta. Yr oedd hanes noded'ig i'r ddelw I' hon ac -wrth sylwi allam drwy ffenestr v ty bwyta tybiodd tin o'r dynion di-farf mai gweled ei briod ydoedd y tuallan yn edrych ar y mor. Yn 01 a gl-wsom o hanes y ad-elw yr ydoedd rywbeth tebyg i'r canlvm :—Cap- ten llong yn rhoddi arcbeb i wneud de.lw ar ei long mor de-byg i'w briod ag ydoedd modd, ac felly y daet/h y ddelw hon i fodolaet-h ag sydd yn rhoddi croesaw beur.yddiol i'r llu- aws ymwelwyr vn ddyddiol. Yr oedd y plant yn cael bwvd air y cae tuallan a mwyn- haodd pawb eu hunain yn rhagorol. Wedi cwblhau o'r danteithion cafwyd chwareuon diniwed, ac yaia cyngerdd a'r plant yn caaiu amryw weitltiau ynghyda Miss ,Nellie Jones, 15, Corn Hill, Porthmadog, a CYIiss Sally Lloyd. Chfwyd -aroetsaw mawir gan 'Mr a Mrs Hughes, Crousaclh, ynghyda Miss Jones oedd yn eu cynorthwyo, ac yr oedd y trein- iadau ganddyntyn bobpeth allesad ddymuno. Gwasajiaiethwyd wrth y byrddau hefyd gan i yr athrawesau ffyddlawji, Mrs Jones, Rhull- dda; Miss Williams, Tanygarn; Mrs Ro- 'be.rts, Sand Street; Mrs Hughes, Snowdon Temperance; a Miss Rees, 80, High St. ANGLADD MRS LLOYD, TRAIiliWL- Dydd Iau, ym mynwent yr Eglwyt; Llan- gyoi, cymerodd angladd Mrs Lloyd, priod Mr. C. H. Lloyd, Y.H., TraLlwm, le, y Parch John Davies, Llanarmon, yn gwasanaethu. Y prif alarwyr oeddynt: Mr. C. H. Llwyd (pri- od), Mr. Art hen 0. Owen (brawd), Mrs Ro- berts. Manchester; Mrs Evans, Brynberllan (chwiorydd); Misses Evans, Brynberllan; Mrs Cledwvn Owen, Llanbedrog (chwaer); Mri. Owen Owen, do. (meibion), Mri. Griffith Wil- liams, Lhvyndyrus David Jones, Coedygarth Robert Humphreys, Glasirynbach; Mr. Tliomas Morris, Castell (tenaiitiaid)- Dr. Lloyd Roberts, Caernarfon. Gofalwyd am y treiniadau gan (Mri.* T. a W. O. Williams, Pwlldefaid, Pwllheli. CYNGERDD.—Nos Sul o'r blaen yn y West End cafwyd- cyngerdd Thagorol gan y Cambrian Choral tSociety a'r parti meibion, dan arweiniad Mr. J. O. Jones, yn cael eu cynorthwyo gan .Miss Gwenonwy Griffith (Llinos Lleyn), Mr. Meredith Roberts (bass), Mr. J. Pivge Roberts (baritone), a Mr. R. W. Williams (tenor). Gorfu i Llinoe ail ganu. Miss Winnie Jones oedd wrth yr offeryn. Ni ,fuom yn gwrando ar gor a chydbwysedd mor dda ga-itddo ers blvnyddau. Yr oedd y sop- ranos yn swynol ryfeddol ar y nodau uwchfif, ac yn gallu ('.ahv mewn tonyddiaeth ragorol. Yr oedd yr altos fel pe byddent yn siarad y geiriau i chwi, ac yn ymdoddi i'w gilydd yn dda. Carasem i'r tenor fod vin gEriacih ar ami i nodyn amlwg oedd yn dod i'w rhan yn awr ac yn y man. a chredwn y gallasent wneud gwell gwaibh. Drwg y tenor yn mhob cor bron yw disgwyl wrth y rhai mwyaf lwg a blaen 11 aw i symud yn jnlaen lies bydd- aait wedi myn^-d dros amryw fariau cyn idd- ynt gael granl ar y canu. Ond am y bass, dyma gyfoeth y cor yn'ddiddadl, a chredwn ei fod yn sylfaen gadarn er c.a.clw'T cor yn ddigwymp. Deallwn hefyd fod y cor wedi canu'ri rhagorol yn y Recretation Ground. Dyla.sem ddweyd hefyd ei fod wedi bod .• n canu mewn atebiad i wahoddiad a gafodd can ddieithriaid yn y West End Hotel, a chawstmt l'odd arbenig am el: i.e yr oedd y dieit.hriaid yn eu hedmygu yn ddirfawr. I> AM W EI NIA U.—Yn A bererch Road, tra I yr oedd 'Mr. J. Williams, gwas fferm Bryn- marsh, Afonwen. yn dod ar ei fodur d.*th i I wrthdarawiad a modur 11.ir. Ellis, PreswyFa, Tremadog. Niweidiwyd yr olaf ac yr oedd y ddau fodur mewn cyflwr difrifol. I PERSONOL.-Y.mae Mr. Edwards, Aber- ystwyth, wedi ei symud i Bwllheli i Ariandy y Lloyds, ynghyda -Atr. Dobinsoai o Whit- church. Agorwyd canigefli newydd yn OhWl- log. Hef>xl, y mae cangen o'r Biirclay's Bank wedi ei hagor yn y dref. Y DIEITHRIAID.—Ni fu cynnifer o ddi- | eithriaid yn y dref erioed ag eleni. ac v mae'r olvgfa ar v West End a'r South Beach bob dydd yn bleserus 1 edrych ar y miloedd pob! svdd yn cvrehu o'r naill bcn i'r Hall. :MYFYFRDOD.-Ar farwolaeth bacligen bychan tair oed, yr hwn oedd a'i wallt fel. v,,i fel yr aur, sef mab Mr. a (Mrs Row- land, Mathan Isaf, Bodfean Blo>deuyn melyn dyfai'n hardd, Wrth drothwy'r ty mewn bechan ardd, A'i dlysni'n llom'r He; Ond gan biniddhau is :gwenau'r Iloer, Dan inilen glaer o lwyydrew oer, I Diflauu wnaeth efe. I A Gwilvm Tudor Rowland tlws, Yr 'hardd flodeuyn wrth y drws, Pa le yr aethoet ti? Ar awel oer gruddfana n awr. ,R.hyw lAis i ngaudori i lawr 01 Y rhosyn yn ei fri. Ond dywed ei ladmerydd ef, N'a wywa'r un o flodat: r Net, Anfarwol ydynt hwy A Gwiivm rhosyn Gw'ad y Dydd, Yn ymyl Rhosyn Saron sydd, Yn fyw dragwyddol mwy. RHEBANIAN. COFIO'R >MERTHYRON.—Nos Fawrth, cvnhelir cvngerdd uwohraddol er budd y gronia i gofio'r devvrion a syrthiasant yn y I rhvfel. Mae'r ganitoi"«8 fyd-enwog. Miss Mag- gie Jones (Mdlle. Leila Me gene) wedi addaw rhoddi ei gwasanaetih yn rhad yn y CJ-n- gerdd.

CYFARFOD BLYNYDDOL AMAETH- WYR LLEYN Cri am Un Undeb Cymreig ANNERCHIAD GAN SYR R. J. THOMAS Cynhaliwyd cyfarfod blynvddol Undeb Am- aethwyr Lleyn ac Eifionydd yn iestri Pen- mount, Pwllheli, ddydd Mercher, Mr. John Tliomas, Bronllwyd, a lywyddai a Syr R. J. Thomas, A.S., oedd y prif siaradwr. Dywedodd v llywvdd eu bod yn falch o gael Aelod Seneddol i'w plith. Yr oedd hyn yn beth go newydd iddynt gan mai anaml y byddent yn cyfarfod" eu cynrychiolwyr Sen- eddol a'u cynrychiolwyr Sirol, ond ar edeg etholiad. Dvvvedodd eu bod yn dathlu pen blwvdd cyntaf yr Undeb. Yr oedd ei aelodau vn "rhifo dros fil. ac yr oedd wedi gwneyd llawer er amdditfvn buddianna.'u'r ffermwyr y flwyddyn a basiodd. Ond yr oedd gwaith mawr i amddiffyn eu buddiannau yn y dyfodol. Yr oedd amaethwyr Cymru yn byw dan anfan- teision mawr iawn. Yr oedd y marchnadoedd vnbell oddiwrthynt a llawer yn bvw o 10 i 18 milltir oddiwrth v rheilffordd. Er hynny vr oedd y Llvwodraeth yn gofyn mwy oddiar eu llaw nag a ofynid can am aeth wyr Seisnig. Er v flwvddvn 1914 yr oedd y tir Uafar yng Nghymru wedi cytihyddu 35 y cant, tra nad oedd wedi cynhyddu ond 11 y cant yn Lloegr i t yn ystod yr un amser. Eto i gyd gofynid i amaethwvr Sir Gaernarfon a siroedd eraill yn y gogledd aredig llawer rhagor o dir nag a 1 ofynid gan amaethwvr Lloger. Yr unig ffoidd i amdditfyn eu budchannau oedd sicrhau Un- deb crvf (cvnieradwvaeth). UN UNDEB. I Cafodd Syr R. J. Thomas, A.S., dderbyn-I iad gwre^og pan gododd i siarad. Dywedodd j ei fod ef wedi gosod ei fryd ar sicrhau un un- deb amaethyddol cenedlaethol crvf yn Nghym- ru, ac yr oedd yr aelodau Cymreig yn teimlo'r un modd. Yr oedd ymgais wedi ei wneyd y misoedd diweddaf i uno'r chwe' undeb oedd v'li bodoli yn.g Nghj'mru yn awr, ac yr oedd yr oil ohonvnt wedi cytuno i ddadgorphori a chychwyn yn un undeo, ond yr Undeb Seis- .1Ïg (N.F.U.). Yr oeddynt hwy wedi gwrthod vn benJant- 03 na chaent sicrwydd yn mlaen llaw y byddai i'r undeb newydd ymuno a'r Undeb Seisnig. Teimlai ef yn erbyn hynny am v rheswm mai busnes i'r Undeb Cymreig ar ol ei sefvdlu fyddai penderfynu a pha UH- deb i ymuno (cymeradwyaeth). Yr oedd swyddogion yr Undeb Cenedlaethol Cymreig yn foddlon i ymddiswyddo er cael cychwyn o'r newydd a rhoddi cyfle i'r ffermwyr dros yr holl wlad i benderfynu pwy fyddai eu swydd- ogion, ac a pha undebau eraill y byddai iddynt ymuno. Eglurodd Syr Robert yr ymdrecnion a wnaed i geisio cael gan yr N.F.U. i roddi i mewn i'r trefniant uchod, ond yr oeddynt hwy wedi gwrthod. Gan hynny nid oedd dim i'w wneyd ond symud yn mlaen ar wahan iddynt, ac yr oedd ef yn sicr y deuai aelodau Cymreig yr Undeb Seisnig i mewn i'r Undeb Cvmreig (cymeradwyaeth). Yr oedd y fferm- wyr yn dueddol iawn i gondemnio'r aelodau Seneddol Cymreig. Ond meiddiai ef ddweyd nad oedd ddosbarth mwy abl yn T Senedd na'r ae'odau Cymreig, ac yr oeddynt yn gwneyd yr oil a alient ar ran ~r an),ethw.vr: Ond nid oedd yr aelodau Cymreig erioed wedi cael cyfle i weithio dros fuddiannau'r fferm wyr Cymreig am y rheswm eu bod wedi ymrannu'n fan undebau. Teimlai ef vn hollol sicr v bu- asai Cymru wedi cael dirprwyaeth amaeth- vddol arbennig fel a gafodd yr Alban a'r Iwerddon pe v buasai ganddynt undeb crvf ar eu pennau eu hunain. Y'r oedd gwir angen liwrdd Amaethyddol arbenig i Gymru. Nid o-.dd y swyddogion Seisnig yn deall eu anghenion o .gwbl. Ond tra v byddent yn cyplysu eu hunain wrth yr Undeb Seisnig nid oedd modd iddynt gael chwareu teg fel cen- edl (cymeradwyaeth) Bua^ai'n llawer mwy rhesymol iddynt ymuno a'r Gwyddelod nag a'r Saeson (chwerthin). Yr oedd yr amaeth- wvr (iwyddeiig wedi cael gwell chwareu teg nag lmrhyw ddosbarth arall yn y deyrnas. Dywedodd Mr. W. E. Williams, Ysgubor Hen. nad oedd gan yr Undeb Cenedlaethol (N.F.U.) swyddogion o gwbl. Syr Robert Thomas: 0 oes y mae gan- ddynt swyddogion Cvmreig yng Nghymru. Mr. Wi-lliams Nid oes ganddynt swyddog- ion taledig. Syr Robert Nid wyf yn son am,swyddog- ion taledig. Syr Robert Nid wyf yn son am,swyddog- ion taledig. Y~ mae ganddynt swyddogion ac y mae'r rhai hynny wedi gwrthod ymddi- swyddo. Mr. Williams Nid oes raid iddynt ymddi- V mae'r rhai hynny wedi gwrthod ymddi- swyddo. Mr. Williams Nid oes raid iddynt ymddi- swyddo. Y maent yn cael eu dewis bob I blwyddyn. Aeth Syr Bobert rhagddo i ddweyd mai'r Undeb Seisnig (N.F.U.) oedd y maen tram- gwydd yn erbyn cael Undeb Cenedlaethol gwydd yn erbyn cael Undeb Cenedlaethol Cymreig, ac nid oedd reswm yn y byd dros iddynt ddisgwyl i'r Saeson ymladd eu brwydr- au. Yr oedd yr aelodau Cymreig yn barod i wneyd hynny, ond iddynt hwy ymuno. Gwlad o fan-ddalwvr ydoedd Cymru. Yr oedd yma dros 40,000 o amaethwyr a'u daliadau yn mesur 50 acer, ac isod, a gwyddai ef mai byd caled iawn ydoedd byd y cyfryw. Yi oedd azigen sicrhau gwell trafnidiaeth a gwell i cun"doedd i'r cyfryw, ac nis gallent ar- gyhoeddi'r Llywodraeth fod arnynt eu han- gen os na ymunent yn un undeb crvf. Y'r oedd gan yr Ysgotland, ac yr oedd gan yr Iwerddon undebau ar eu pennau eu hunain, ac yr oedd- ynt yn llwyddo i gael .gwelliantau ar eu pen- nau eu hunain, ac nid mewn cysylltind a Lloegr fel Cymru. Sicrhai ef fod yr aelodau Cym- j reig mor abl i ddadleu iawnderau Cymru ag ydoedd aelodau yr Iwerddon neu vr Ysgot- | land, ac os na wnaent eu busnes oedd eu troi I allan a rhoddi eraill yn eu He (cymeradwy- j aeth). I TlPYrN 0 DDADL. Dywedodd Mr. W. E. Williams fod angen j edrych fiTY mater o safbwynt amaethyddol ac nid o safbwynt Cymreig. Yr oedd llawer iawn .gormod o deimlad yn dod i mewn i'r mater. Yr oedd arnynt angen cynrychiolwyr j yn deall eu hanghenion fel amaethwyr. Y dr^'S ydoedd nad oedd ond ychydig iawn o'r no.Iodau Seneddol yn deall dim am amaeth- yddiaeth. Yr oedd yntau 3-11 ffafr cael un undeb dros Gymru i gyd. Dywedodd aelod arall pe buasai amaethwyr Cymru wedi treulio'r amser a dreuliw3'd i ddadleu a'u gihdd er sicrhau eu hiawnderau v buasai eu byd yn llawer gwell erbyn hyn. Yr oedd pawb a'u brvd ar bluo'r amaethwvr, a.c yr^ oedd gan bob dosbarth arall undeb i'w diogelu. Dywedai ef fod mwy o aelodau Cymreig yn perthyn i'r N.F.U." nag i'r pum' undeb arall gyda'i gilydd. Syr Robert: Ond y mae mwv o amaethwyr y tu allan nag sydd yn yr holl undebau. a ■■■he cpid un undeb cryf deuai yr holl amaet-h- v.yr i mewn. Dywedodd Cadeirydd fod Undeb ldeyn wedi pend-erfynu flwyddyn yn ol i ohirio'r cwestiwn o ymuno ag undeb arall am chwe' mis, gan fod yr undebau eraill yn parhau i ymgecru a'u sr.lvdd. Yr oedd pwyilgor gweith- iol o'r farn mai gwell fuasai gohir:o'r mater am -ayfnod arnli. Ond 3-r oedd yn rhydd i'r gynhadledd i benderfynu'r mater. Dywedodd Mr. Griffith Jones, Penybont, ei fod ef wedi bod yn coleddu cryn gydymdeim- lad a'r N.F.U., ond as oeddvnt wedi colli'r fath beth a dirprwyaeth arbennig i Gymru oherwydd na byddai ganddynt Undeb Cenedl- aethol fel y sylwodd Syr Robert, yr oedd ef yn te;mlo ei farn yn .si.lo (cymeradwyaeth). Yr oedd ef yn mawr hyderu y deuai'r 'T-adicraeth newydd y sonir am dani i fod allan o r trvblith presennol (cvmeradwyaeth) Credai Mr. David Roberts, Chwilog. mai gadael y mater i lvwyddion y gwahanol gvm- deithasau a fyddai oreu. Yr oeddvnt yn an fon gormod o nifer i'r cvnhadleddau. ac yr oedd y rhai hynny yn myned fel crochan ber- oedd y rhai hynny yn myned fel crochan ber- wedi g. ac yn methu a phendexfynu dim vn II effeithiol. Eglurodd y Cadeirydd fod cynhadledd o'r IJywyddlon wedi methu penderfynu'r mater. Dadleuai Mr. William Hughes. Llanael- ha:arn, v dylid cael barn v canghenau ar v mater 1 gychwvn. Dylasent symud ar Hnell- a-u democrataidd (cvmeradwyaeth) Sylwodd Mr. Frank Williams fod vn bwysig cael yr holl undebau i gyd--ymud,- onide yr oedd Perygl y gelwid yr undeb newydd vn Undeb Pwllheli fel y gelwid yr Undeb Cvm- rerr yn Undeb Llanrwst (chwerthin). ) I;t (chwert.,hin, Ffafriai Mr. W. 0. Roberts, Chwilog gael 'barn y canghenan lleol ax y mater. Credai Mr. J. R. Jones mai barn gyffredinol yr aelodau ydoedd ffurfio un Undeb' Cnnreig- ¡ cryf ac ms gwelai fod angen colli amser i fvned I a r mater 1 r canghenau: Argynhyg-iadMr. I Llovd Roberts. llrvn- Jlaeth, yn cael ei gefnogi san Mr. William • j? j' pnsiw>*d Penderfvniad fod v Gvn- TnTd,^V'n barod i ymuno- vng nghyehwyniad Undeb Cymreig newydd ar yr amod fod mwy-1 afnf yr undebau Cymreig yn barod i ddad- Corffori. Hefvd eu bod yn anfon y pender- fvniad 1 gael llai« v gwahanol ganghenau arno Ar gvnhVgiad Mr. Griffith Jones, a chefn- ogiad Mr W. E. AVilliams. pasiwyd diolch Cannes 1 Svr R. J. Thomas am ei annerchiad Hefvd ar ervnhygiad Mr. ;R. O. Roberts, pas- iwyd pleiclliais o ddioich i swyddogion Capel Penmount am gael benthyg y festri i <rynnai v cyfarfod.

Newyddion Diweddaraf CYNNlWJRiF YN LONDONDERRY. Yn orioau man fboreu Sadwrn bu cynnwrf mawr yn Londonderry, yr Iwerddon. Bu i'r Protestaniaid a'r Piabyddion vmlAdd a'u gilydd yn yr heolydd. DefnvddiwYd Uaw- ddrylliau. OeisiAAAnt ddinystrio tren, wan feddwl fod anifeiliaid vnddo. OOiNOHMNIO STIRWrOI. Ù ANNOETHi. Dydd Sadwrn sylwodd Mr. Brownlie, cad- eirydd Undeb yPeirianwyr, y byddai gwneyd defnydd annoeth o streiciau dorri i fvnv un- debau Llafur. Dywedodd Mr. WiirThorne mai'r budr-elwyr~-(Teddynt yn gyfrifol om vr anesmwythyd presennol ym myd Li a fur MA5NTON. Y mae clesrcod y rheilffyrdd yn bygwth mvnd ar streic. Y mae Mexico wedi taflu IIniri ar y wlad hon dl wy aufon gin .trafnodydd o'r wlad

TERFYNIAD PRYDLES. Clearance Sale Yn Dechreu Dydd Gwener Nesaf • I HOLL STOCK Yr Afr Aur, Caernarfon, I GAEL El CHLIRIO. GOSTYNGIR PRISIAU POB DIM. BAIIOETNION EITHRIADOL. DYWED WOII WHTH BICR GYFEILLION. PIERCE & WILLIAMS

Nodiadau Seneddol MESUK ) R hC WYS Y Llywodraeth ti Budr-Elwa Yn Nhy'r Cyffredin. ddydd Llun, cvnhyg- iodd Syr "Donald Maclean welliant 1 r perwYl fod y miliwn punnau a fwriedid eu rhoddi i'r Dirprwywyr Eg. wyeig i lod or ffurf benthyc. iad hyd 195Qi Gwrthwynebwyd hyn gan yr Y sgrifennydd Cartrefol, ar y tir y bydoai iddo ail agar hen gweryl. Cynhygiodd Mr, Haydn Jones (Meirion- ydd) fod Riiagfyr, 1919, i fod yn ddyddiad dadgysylltiad, ynile Alawrth, 1900. Dvwed- ai Mr. Jones ma3 amcan y Uywodraeili wrth tldeifoyn dyddiad y mesur ydoedd galluogi'r Eglwys i fanteisio'n arxennol o berthyuas i werth y degwm. Apeliodd yr Y sgriiennydd lOartrefol ar i Ir. Jones beidio gwasgu ei welliant. Yr oedd vr holl fater wedi ei vstyried, ac ni byddai'n boeibl i gario allan v treiniadau gweiniadol a swyddogol erbyn dyddiad cyn- harach. Cafodd y gwelliant ei wrthod. AYedi i nifer o welliantau eraill gael eu tra- fod pasiodd y mesur trwy Bwyllgor. MESUR Y GQRJ2LWA. Ddydd Llun, cynhygiwyd ail-ddarlleniad y mesur uchod gan Syr Aucklana Geddes, Llywydd Bwrdd Masnach. Bwriedid gwneyd ymchwiliad i gost y nwyddau a werthid, a mclint yr elw a wneid, hefyd, eef- ydliad pwyllgorau Ileol i ddelio ag achosion lleol, gydag hawl i gospi'r troseddwyi'. Cynhygiodd Mr. Kennedy Jones, Ceidwad- wr, ond cefnogydd i'r Lljrwodraeth, wrthod y mesur, ar y tir nad oedd yn ddigon effeith- iol. Nid oedd yn cyffwrdd o gwibl a gwreidd. yn y drwg. lEiliwyd hyn gan Syr Watson Rutherford. S\'lwodd Mr. Clynes, aelod Llafur, mai mesur llipa ac aneffeithiol ydoedd. Nid oedd ei ddaipariaethau yn ddigon llym. Apeliai at y Llywodraeth i dynnu'r mesur yn ol, a chynhyrchu rhywbeth gwell a mwy i bwrpas. Ar ymraniad cafodd y mesur ei ddarilen yr ail waith trwy fwjrafrif o 243. CYHUDDIADAU DIFRIFOL. Dygir cyhuddiadau difrifol o wastraff yn erb\-ri-'y Royal Air Force, yn y t-r-vdvdd ad- roddiad o eiddo y Pwyllgor Arbennig ar dreuliau cenedlaethol yn ymwneyd a'r Adran hon. Yn ol yr adroddiad, y mae miloedd lawer o bunnau wedi eu gwario yn ofer.- Dywedodd Syr John Hunter, Gweinyddwr v Gweithydd a'r Adeiladau, un o'r prif dyst- ion, nad oedd yr un o'r 70,000 dynion a gyf- logid ar adeiladu llongau a wyr yn ennill v cyflúg a dderbyniai. Nis gellir rhoddi cyirif am swm o 60,000p., a godwyd gan un o'r cymerwyr. Yr oedd y llyimu neu ddalenau cyflog wedi eu ifugio drwy roddi i lawr enwau dynion nad oeddynt yn bod o gwbl, a chodid cvriogau yn enw y dynion meirw" hyn. Yn Nhy'r Cyffredin ddydd Ma wrth, cwyn- ai'r Cadfridog Seely, Is-Ysgrifenaydd y Swv-ddfa Awyrol, parthed nodwedd gyifred- inol y feirniadaeth v dLsgwj-lid iddo ei chyf- arfod, a dywedai nad llid profi tri o'r cyhuddiadau a wnaed, sef gwastraff yn Farn- borough ar ol y cad-oediad, a gwastraff yn nglyn a cheir motor 3~r Adran ac yn Bland. ford. Y'r oedd y Gwasanaeth Awyrol, medd- I ai, wedi arbed miliynau o bunnau a miloedd < o fyjRydau eleni yn Afghanistan, ac yr oeddis wedi Ueihau nifer y d\-nion yn fawr er pan derfvnodd v rhyfei. | Dv'wedodd Syr Donald Maclean mai y mater y dylid cael eglurhad arno ydoedd a oedd v 66 miliwn a bleidleisiw3rd at wasan- aeth yr Adran Awyrol wedi cael eu defrydd- J io mewn ffordd ddoeth ? Oyfeiriodd at 79 o geir motor a ddarparwyd U at wasanaeth y staff yn costio 80,000p. Credai y dylid ed- rych i mewn yn fanwl iawn i gwestiwn y contracts, ac yr oedd achos digonol i gynnal vrnchwilied. Dywedodd yr Arglwydd Ddadleuydd par- thed y symiau o 50,000p. a 60,000p. (3 berth- vnas i ba rai ni ddanghosid fod unrhvw waith wedi ei wneyd y dylai y LK'wodraeth gym- eryd cwrs yn erbyn y rhai oedd yn gyfrifol. PRISIAU BWYTI. Yn Shy'r Cyffredin, ddydd Mereher, treul- iwyd cryn amser i drafod Mesur v Gor-elwa. Bu cryn sila-rcd ar welliant a dderbyniwyd gan Syr Auckland Geddes, ar ran y Llvwodr. aeth, yn rhoi hawl i'r Bwrdd Masnach i nodi uebef-bris cyfanwerthol a manwertdiol. Teimlai Syr E. Wild ei bod yn bwvsig iawn i welliant o'r fath gael ei wneud. Os na nodid y prisiau byddai pob gwerthiant a wneid gan y siopwr yn aigored i erlynind. Dywedodd Arglwydd Robert Cecil ei fod yn mthu yn lan a. deall beth oedd polisi'r (Llywodraeth. Pe derbynid y gwellianf gos- odid holl fasnach y wlad dan law pwyllgorau lleol, ac ar yr un pryd vr oedd Llywodraeth yn galw am gynyddu'r cynnyrch. Disgrifiai Syr Donald Maclean v gwelliant fel Sjosiaiaeth noeth. Credai Major Hills, os oedd y Llywodraeth eisieu atai budr-elwa, rhaid oedd nodi'r pris- iau. Tynodd Mr. Thompson ei welliant- yn ol yn ffafr cynhygiad y Twrne Cy/Fredinoh yn rhoi bawl i'r Bwrdd Masnach n'odi'r uchaf-bris os gwelid hynny'n angenrheidiol. Pasiwyd hynny. Y TRYDYDD RD-VRLLI--N;IAD. Dydd Iau darllenwyd Mesur Gor-eiwa am v drydedd waith, a dydd Gwener fe'i darllen- wyd am yr ail waith yn n"r Arglwvddi. Yn ystod v drafodaeth ddvdd lau dywed- odd Air. Wignall i 60,000 o' fecryll gael eu toiflu'n ol i'r mor ger Cernyw. "Mae'r dyn sy'n sefyll rhwng y bobl a'r ymborth y maent mewn engen am dano ac a fedr ddifetha bwyd er mwyn ennill mwy o elw iddo ei h.un ar yr hvn a werthwyd yn droseddwr o'r fath waethaf, ac yn elyn penaf ei wla3, meddai Mr. Wignall. Cytujiwyd i dderbyn gwelliant yn rhoi hawl i Fwrdd Alasnach wneyd ymchwiliad o berthynos i trusts." Hefyd derbyniwvd .-rwellient o eiddo Mr. Kennedy Jones, sef fod Bwrdd Masnach i gael hawi i wneud ym- chwiliad a berthynas i briaiau pob gredd arayati

BYD LLAFUR HEDDGEIDWAID BOOTLE Fel y gwyddis, daeth nifer fawr o heddlu Bootle ahan ar streic beth amsea- yn ol. An- fonodd Cyngor Liafur Bootle ddirpwyaeth at Bwyilgor (iw.viio'r Llywodraeth yn gofyn am i'r iieddgeidwaid gael eu lleoedd yn ol. Ar ol gwrando r ddirprwyaeth penderfynodd y Pwyilgor Gwyi-o d-dal at eu penderfyniad blaenorol, sef 1 beidio rhoddi ei le yn ol i'r ua dyn a aeth allan ar streic. Y FASNACH LONGAU. Y mae cwmniau llongau y deyrna.. hon y» trefnu yn dda ar gyfer y dyfodol a £ >js. Er enghraifft, y mae Cwmni y Canard, Lerpwl, wedi rhoddi'r ageriong fawr Aquitania i gael ei hadgywe rio a'i gwneuthur fel 1-i oedd ci-n i'r rhyfel dorri allan. Y mae'r erlong Olympic (White Star) yn myned trwy yr un cLriniaeth. Adroddir, hefyd, fod Cwmni'r Llinell Amer- ican yn myned i wneuthur Portsmouth yn borthladd galw." YMDREGH YR ALMAENWYR MEWX MASNACH. Adroddir fod trafaelwyr Alma-enaidd wedi heidio'r Iswisdir. Cynygiant nwyddau i fas- nachwyr y wlad honno am brisiau a fodolant cyn i'r rhyfei dorri allan. Maent yn foddlon aros amser maith am eu tal. Bwriadant vn fuan, meddir, anfon trafaelwyr masnachol i wledydd eraill. STREIC Y POBWYR. Y mae streic y pobwyr yn ymarferol dros- odd. Boreu dydd Mercher dechreuwyd ail-weithio bron ymhobman yn y deyrnas. Dechreuodd pob wyr De Cymru ar eu swaith dvdd Mawrth. Dywedodd Mr. W. Edwards, o Undeb y Pobwyr, fod y meistri wedi cytuno i wneyd i ffwrdd a gweit-hio vn y nos. Y mae'r cwest- iwn o oriau a chyflo.gau wedi ei roddi i gvf- lafareddiad. Y'r oedd gan v pobwyr wrth- w.vnebiad cryf i weithio drwv'r nos. COSTING PRISIAU. Y mae prisiau c'igoedd a ddy,gir i'r wlad hon o wledydd eraill wed; eu gostwng geiniog v pwys. Y mae, felly, dair ceiniog y pwys vn rhatach na chig cartref. Y mae pris sausages cartref a thramor wedi ei ostwng geiniog y pwys. YMHOIJADAU O'R ALMAEN. Adroddir fod yr Almaen wedi anfon i holi ynghylch prisiau tin i Dde Cvmru. Bydd i hyn. meddir. sridw "weithfeydd tin De C^-m- ru yn brysur am y flwvddvn hon. er fod Am- enca yn anfon "plates" i'r wlad hon yn rhad. > mae 70 y c^nt o'r gweithfevdd Cvrnre:™ vn j.awn gwajth, a chredir y bydd v gweithfevdd era.L yn llawn gwaith j-mhen ychvdig fisoedd, Ceir archelÙn o'r Dwyrain, hefva

GOHEBIAETH Awdl y Gadair. (AT OLYGYDD YR "HEXAUD CTVTi«vn Syr,—A gaf fi eriyn 3m ostyngediir ar Bwyhgor EisteddfodoJ 1920 i gymeryd aw. gryrn Syr lLluun Wateoji, a c-h,villiv gwobi 0 12p 12s 0c. a cfuidair dderw, nid am -v petih a elwir yn "awdl" pum' can'' llineU, ond yn hytrach am ddarn o farddoniaebh ar ffurf tayneg- neu soned, neu rhywbeth fedr Cvmro ei ddarilen a'i ddeall a'i fwynhaii? Yr oeddwn yn meddwl fod gennyf grap go lew ar yr hen laith, ond j"'ll wit y mae'r awdl yma vn turri nghaioT). Rhowch i mi Aramaeg, neu Hindwstani, neu ra-i o'r hieregh-phics. ond gwarohod ni rhag yr aa,d!au ..Yina I id beirniadu'r awdl fuddugol yr ydwyf, cofier. Y mae yn buriOUl-ie1 y evfryw." Ond rhowch i ni gael tipyn o farddomaeth. Peidiwcn a llusgo r beirdd i gyleh y "muzzling order." I ffwrdd a r hen lyffetheiriau 311a! Buasai Lai- 3'dd Ap Gwilym yn Shakespeare Cymreig oni ibai am y pedwar mesur a'r hugain. Y mae mwy o fa.rd doTuaeth yn "Bedd v dvn tylawd," neu "Hwianigerdd Sul v Blodau," naiff s-. yn yr hoLl awdlau i gyd hefo'u gilydd. Ie, chwerthwch chwi!—^ r eiddoch, etc., J. T. PHILLIPS vn y Fvdain). Fort Darland, Chatham, 14-8-19.

CYNGOR GWLKDiG GLASLYN Dydd Gwener, cynlialiwyd y Cyngor ncboo, y Parch D. Collwyn Morgan 3-n v gadair. Y&tyriwyd 03-11 iluniau y tai newyddion a fwriedid eu hadeiladu yn y Garn, Beddgeiert, Penmorfa, Penirejrfeiin, a Br)-,ncir, a bu dad- leu parthed y ,eyfnewidi.adau oedd wedi cvm- eryd lie yn satieoedd y tai. Disgwvlid cael tai yn Golan, Pennant, a'r Garn, ond cryn- hoid y tai. ebtii Mr. Fowden Jones, er mwvn atal costau rnawrio.ii yng (TLglyn a chael dwfr i'r taa. Gohiriwyd yr holl gwestiwn. Gwnawd sylwadau ar fat-erion yng inglyn ag adeila.du tai yn Mhenmoria, a gohiriwvd yr holl fater. Rhoddwyd gorchymv-n i ,Mr. Thomas Jones, arolygydd, i Ivirotoi amcangyirif o'r goet o drwuio tfordd Ei;uddros. Cwynai Cyngor Plwyf Beddgelert fod y bont ger Hafod3Thisgl yn beryglue a'r ffordd yn ddrwg. Costiai trwsio ffrvdJ Nant Gvrvriaait ar ol y niweidiau a wnaed iddi gan wageini ooed, 176p, a disgwvlid v ceid yr ariain 11 ol. Etholwyd y Cadeirydd, Capt. EEis Jones, Mri. Griffith Roberts, Morgan Roberts a Fowden Jones i .gynr\-chioli'T Cyngor mewn cyfarfod a cynbelid 1 vstyried y cwestiwn t4 oleuo'r dosbarth a thrydan.

MAHCHNADOEUD DINBYCTT. dydd -Ff owl. fes. i 14s. v cwpl: hwa d, i 15s. v cwpi; wvau 4c yr un ymenyn ffres, 2s 3|e i 2s 32c y pwys; ac ymet:vn hallt (tybiau bachl, 2.=. 1{' 2s 3c y T)wyt biff. Is 2c i 2s. vp-,vys mvt-'n, o ls. i Is 10c ypwy^ hunb. o Is i l.« 10 y pwyp moch tewion. 21s y scor; pore. 1. 5c i Is 10c y pwys cwnin^od", 8c y pwys. CA.ERNARFOX. dydd Sadwrn.—Ymeryn, cvfinAvert-li,ol, 2s 3|c y pwys; maTlwerfihoI, 4 2s 6c y pwys: wyr..u, 33s 9c yr l20 (prir. paoiq), manw-erthol.. z., 6c. y dwsio.