Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
7 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
D < < 'I., •11 famous Medical Authority, say*Wherever a box of Mff ft Zam-Buk is handy this balm may be relied upon as an # |H antiseptic dressing which requires no preparation and baa /I f|? the additional advantage of possessing unique soothing m» and healing properties." Every home needs Zam-Buk. UfUqwÛZed for Cuts. Skin Scalp and all Soi.d by Chemists in sealed bo:.r:el only. Beware ofi..tii"kmL A Family iMMlMji. Investment RECENTLY a family of ten walked into a London Bank and astonished the cashier by buying, each one of them, 500 Savings Certificates. The total cost of the Certifi- cates was £ 3,875. In ten years' time that family will receive back Six Thousand Five Hundred Pounds I-a clear profit of 12,625 earned by simply waiting for it! Of course, it is obvious that such a family must be fairly wealthy. Most families cannot contemplate investing thousands. The point of the story, however, is this. If Savings Certincates are good enough for the wealthy to buy them "up to the hilt," they are good enough for YOU, who can, perhaps, invest only hundreds, or tens, or pounds Cavincfs QjCERTIFICATES Buy them YOURSELF. Advise YOUR WIFE to invest her housekeeping savings in them. Teach YOUR CHILDREN to save their pocket money to buy them. If you hold a j,,516 Certificate for io years you get back £ i :6:o EVERY CERTIFICATE YOU BUY ADDS EALF-A-GUINEA TO THE FAMILY FORTUNE Sav ogs C-rtific tc* are obtainable thresh a Savings Association, or from any Bank. Money Order Post Office or OfficiaJ A seat. j.; -k[, MONEY IEEE 1 REMEMBER the man "7-i' ready money ED §K 'a master o~ the market. (m H WE are prepared, at short jg ml notice, and without preli- jgjj ml minaj-y fees, to ||] IHj fros: £ 10 upward* ■ ffln privately, on Note of ||j jjjjj Hand only, on reasonable jj|] ■j terms, and the RR 1 HONEY can be repaid by assy in- {g]| flfl] atalmenta to suit Bor- ™ ■j rower's convenience. || 1 GEORGE PAYNE & SONS, 1 ? 3, Crescent Road, RHYL. IIID I N.B.-Write for pamphlet of teeti- I ffi monials from satisfied Borrowers jp jjjjj writers' name# being omitted) sent, jjnj ■ post free, in amted cover. jj| rA JUAN. l'w rhoi allan az ymrwymiad personcl. Ymofyner a Mr. D. J. Da vies, ttoflpaotant and Auditor, 20, Eleanor Street, PaiwarTon. (Jy.30.20;. S20 to £1000 A FRIVAliSLS TO FARMERS -DE {f9E&DEES AND HOUSEHOLDIULS on Not4 Saad. Diatanca BO object. Business oem- }9ile(bed though the Poat. Interest and Repay- 1118nte kywest in England and W j also on YJtSm Policies BeT«<rsioB and Mortgages at 5 •p«f eeot per annum.—Apoly oar poat only far tr*e prospectus. NATIONAL'ABVANOE and INVESTMENT SOCIETY, Lid., Corpom ttpQ Streei, Manchester. Tc 6066 City, Eaik UB7. Branch Office: Tows Hall Ch-umbem QweMi Strbnt. Rhsi. jyjONEY BNT » KTVATELY. S20 to S1000 AT A FEW HOURS' NOTICE FOR AGREED PSRZODi. NOTE OF HAND OSLY. B t a. d. ao ai o o 80 81 19 fi 4e 4ft o o so 52 10 0 108 105 0 0 1,000 1,060 -0 0 fkn&a repayment, accepted by special aoxaage. meant, or it desired the advance can remain gyolt by paying interest half-yearly^ iistaaoe bo object, can be Been personally daiy m Nortt Wales for irt-ervais by appointment. JSsistirLg Loana can be paid off amd larger ad. yaaceB made at much lower interest. Strict Mnraoy ^oaraiuteed whether bnadaeM done or 808. Do not hesitate. Appiy personally, or if fcaoanTeniaat to caM apply by letter, as bust nem can be arranged by post. Tra wit aTeid paying extortionate interest, 8IJ he&vr repayment aboro your means by applying k ffHE MANAGER, 31 FARRAR ROAD, BANGOR. iptASH LENT.— £ 25 TO £ 5000 i*—' to Responsible Ladies and Gentlemen on troTE OF HAND WITHOUT ANY SECURITY. Terms 10 per cast aad 15 per owt. according to eireamstauses. STRICTEST PRIVACY OBSERVED. NO FEES TO PAY. aa6 REPAY £1 MONTHLY. fO REPAY £ 2 MONTHLY. 00 REPAY £ 5 MONTHLY. 95M REPAY 235 MONTHLY. Alw Loans payable Quarterly and Half yeaely. Apply to a reliable Firm, and you Save Mooey. SAMTTSLS AND CO., 5, JOHN DALTON STREET, MANCHESTER. The Orls^naS Haney-a THREE SALTS—^ Nature's remedy £ cr K beuraatism, Goat, A*c. Makes and H keeps you "tit." H or i/9^ ■ 4^1^rr>m the TO' ker, ■ ^m^€M I -|| t' — -i^- f r-~ OAISCIELLAOridEOUS PULIÆTS AND DUCKS, laying 10/6 each, — R,6 dozen. Chickens two month* old 2/6 Mich, lIJf- dozen, 12 chicks and mother, V) list free.-IfewmeU. Stratford. Essex. A SUGGESTION. TRY THORLBY'S FOOD FOR YOUR HC RSES one montk and note resolte (Jan.3.) POULTRY KEEPERS SHOULD write to Joseph Thorley. Ltd., Caledonian Read, King's Cross, London, N. 1. who are L p manufacturers of OVUM, Thorley'& Poul- W*7 Spice, for Tkorley'a Poultry Keepers' Account BODk. Book giving usaful Hints to Poultry Keepers aad Eigf: Record Card. Sent Free. (Jan.3). ST. PATRICK'3 HOSPITAL, DtJHLUf. In addition to the Main Hospital in James's Street, the Covarnora have Branch Establiahmsnts at St. Hdmundsborv, Lucan, standing is a Demesne of 300 Acres, and provided with every facility for tl e Curative Treatmest of Mental Cxocs. The Mansion of St. Edmuadsbmry has been adapted for the Treakmest of Ladies, and a Villa specially bmiit to accomsaodats a limited number of Gentlemen. Urgent Caaes can be admitted te the Hoepital en applicatioa to the Medictl Soperiatendont. For further particulars, forms, etc., apoly to THE REGISTRAR,' St. Patrick's Hospital, James's Street, DuJtlia. Yè,- Ladies! Wood's Challenge Remedy la ra-nt-eed under the øum of JBIQO to -ure when oti'fnp fail. Far saoerior to Pills Pellets, or any Oratmefctad traetmant. For ill cases of irr»(fulaxities, however obstinate, CHALLENGE. REMEDY is sniprene. Price 5s., 5s., Special 12s. Stamp for advice, Swteblished 30 year*. Mr. and Mrs. A. K. Wood, Iiøb., 20, Louis Street, Leeds. White Star Line ROYAL AND UNITED STATES MATI. STEAMERS. Etamenlror and Freight Saili*^— SOUTHAMPTON AND CHERBOURG TO NEW YORK. ADRIATIC Tuesday, Decataker 16 ADRIATIC Wed«€»day, Jansary 21 LIVERPOOL TO NEW YORK. BBLGIC (Tia Havre and Halifax) Wednes- day, December IT. CHLTIC Tmesday, December 23 IJVERiPOOIj TO BOSTON. OAKLAND (Cargs wia-y) Satm-day, Dec. 20 iJENOA AND NAPLES TO BOSTON AND NBW YOMt. (Via GibraltaH. ( RSTIC Frem Gesoa, December 19, lroia Nafte, Dwrinr Z. WHITE STAR—DOMINION LINE TO CANADA LITBRPOOL TO HALIFAX ANB PORT- LAND. Me Sailings later. LIVERPOOL TO PORTLAND, Me. (Direct) DOMINION (Cargo only) Satarday, Dec. 20 BRISTOL TO PORTLAND, Me. (Direct). COftMSHMAN (Cajpge only) Saturday Peceaaber M. Fer further particulars apply te White Star Line, Liverpool, Soatharapton Bristol- Loadon: 1, Coekspar Street, S.W. 1, and 38, Leadenhall Street, E.C. 1 ^ou caP make rich I I cakes like this with I I YCK BIRD'S I 5 Egsr Substitute f • r — iin-ft
I MANiON O'R MYMYDDj
MANiON O'R MYMYDDj GAN CAKNiDDOG IiFX -GY'RN EU HOEQRAN, A'U DEFN-! YDDIOLDEB. } Busai darlith ar hanes ac oedran hen gyrn yn ddiddoiol lawn gan wr o ddysg. Wrth chv.-ilota y tyllau sydd yn y muriau, oddeutu v simdda fawr, yng •' Nghapel Anwes Namor, yn y rnan svdd ar dir y Carueddi, caniyd^ a is ddau gorii gafr mewn cadwraeth dda. Y maent fel pe buasai r bwch gafr wedi new- ydd gael ei ladd, vn berffaith. Diau eu bod yno er's amser maith, Nis gvryddom famt i mae y ffigyrau 1519" ar fantell fawr y slir,dda, pan drowyd y Capel Anwes yn dy annedd (sef yn rhannol felly). Fe ddell cyrn mewn lie sveh yn ddim gwaeth am gannoedd o flyi:yddcedd. Gwelir Lawer o gyrn mawrion henafol iawn yn halls yr hen baiasau, a'r ffcrmdai mwyaf uxddasol. Trwy garedig- rwydd Mrs. Williams Eilis, cefais y fraint o weled y rhannau goreu o bias Glasfryn, yn Eiriony dd, yn lied ddiweddar, ac y mae y cosgiiad o'r hen ddodrefn derw du certiedig, a'r °hen ddarloniau, yn ardderchog. Yn yr ha^l ceir cvrn ceirw mawrion, a gaed yn yr aicn Glaslyn, wrth ymyl Nant-y-dwr-Oer, nynydd-iu lawer yn ol. Dywed Eben Fardd yri ei ddyddlyfr am lai 16eg, 1853, fel hyn :— Visited Glasfryn with Dr. Pughe and Robert Hughes. The house inside antiquated after the manner of houses in the mediaeval ages. Hall of old panelled "oak wainscoat roof without ceiling. Timbering painted, rafters ornamented with wood-pieces bearing, the aims of the fifteen tribes, top-lined with purple tapestry. MSS. Cyfreithiau Hywel Dda, and old book of poetry, two antlers in the hall, old hunting, sword." Mae'n sicr fod yr hen gyrn ceirw sydd yn Glasfryn yn gan- noedd lawer mewn oed, sef o'r adeg yr oedd y Wyddfa yn goedwigfa fawr (forest) yn ILawn o geirw, etc. Dywed yr hen gyfaill Mr. William Williams, Bod y Gof, Llanberis, fel hyn yn un o'i ysgrifau :—"Soma Leland y bu- asai ceirw yn dinystrio y rhyg pe tyfasid ef oddeutu coedwigoedd y Wyddfa. Cafodd y di- weddar Thomas Cioss, Ty'r Pant, Nant Peris, gorn carw, oddeutu deng mlynedd ar hugain v;. ol, a thua tair troedfedd o bridd arno, ar fin yr afon sydd gerllaw y ty. Y mae yn 1 agos i hanner llath o hyd, a.3 i'w weled hedd- yw yn nhy ei fab, sef Mr. Robert T. Closs, y (bugail-deit-hydd adnabyddus, mewn cadwr- aeth dda." Bydd yr hen bobl yn gwneyd llawer iawn o bethau at eu gwasanaeth o gyrn, megis blyohau i gadw snisin a baoo, cwyr melyn, sofrins a ohwengianau, mod- rwyau, etc. Hefyd, bachau pelleni (at weu), cyrn twcau hir (at ladd, a naddu) a thwcau. c:r (at gerfio). Yn wir, o gvrn y gwnaent y mwyafrif O'U man arfau, gan fod haiarn yn bi In. a choed yli fwy meddai a dariodedig. Cedwir llawer ohonynt megis creiriau a thry- sorau yn ein hen gartrefi eto, a. gresyn i neb eu gwerthu i rhyw Saeson rheibus, sydd am fynnu pobpeth oddiarnom. Dyma fel y dy- wed yr hen ff rylid; y diweddar Robert Evans, yr h-ynafiaethydd, o Feddgelert (gynt o Ben- j trt'1' Felin) yn rhai o'i ysgrifau cymysglyd ataf tuag ugain mlynedd yn ol, neu fwy :— Nid oedd fawr o haiarn yn cael ei ddefnydd-! io gan ein tadau, ond yn brin, dhyw fath o haiarn ar gebystr yr aradr, a alwyd wedi hynny yn "sweh, a gwdenod a ddefnyddid i gario, ac yn didau at geir liusg. Chwilid am! bren tyfadwy at y ilun a'r siap gofynol i'r aradr a'r og. Dannedd yr og fyddai cyrn geifr a m vheryi), wedi eu meddalu, trwv eu berwi mewn dwr. yna byddai ganddynt fo!d i'w roddi ynddi i'w hiawnu, a phan wedi oeri j r oedd yn barod i'w rhoddi ym mcprteisiau yr og. fel dannedd. Byddent yn gymeyd blaen- llymiad arnynt pan yn feddal ac yna i'r fold. Dylid arfer gwneyd man bethau at ein hiws" o gyrn eto. Gwelais fachau pelleni Cywrain a thlws iawn wedi eu gwneyd o gyrn geifr at gystadleuaeth ym Meddgelert, n ddi,yeddar, o waith rhai o fech(ryn y fro. Dylid adfer yr hen ddiwvdiant difyr a* gwerthfawr ar bob cyfrif.—C. Y GOEDWIG DAN YSTORAfYDD RHAGFYR. Y gwynt woo gau dyrrau dig, Mewn bar ysgydwa'r goedwig; Gwna'u dyllog y deiliog do, Tw'r awel yn crio; I A meib cwyn ymhob cynedd-f, Oor y llwyn mewn cywair lleddf, Deiliog garbed nodedig o dan draed yno a drig I O'i hurddas ei banharddu,—ia rydd Ion, 4 Hyd wiail ooricm i igyd-alaru. Try y corwynt er cario—y goedwig Wedyn a'i chwilfriwio; Fe'i oeir yn hyf i'w oario—yn ei frad Gwneyd ei diraddiad gan. ei dadwi ddio. Gwneyd ei diraddiad gan. ei dadwiwddio. Dyn ymdyna am daaraiH0d, » Am ddwyn ei nan meidffia'n rhwydd. De,wn ei aelwyd yn olau—'n gysurus, A dygai fregus gwywedig frigau. OGWENYDD. OOLLI UN BYOHAN. Yn blygeniol fore Gwener, IRhBJgfyr 5ed, bu farw Peredur, baiban bach Mr. Griffith Williams, B.A., a Mrs. Williams, Ty'r Ys- got, LN'antmar, mewn modd disymwth lawn. Oymerodd yr angladd le riawn Mawrth, cyf- yngedig i'r teulu. Claddwyd ym Mynwent Gyhoeddus Beddgelert. Gwasajiaethwyd gan y Parch. R. Pryse Ellis, BeddgelaTt. Dwfn gydymde-imla pawb a Mr. a ,Mrs. Williams yn eu profedigaeth fawr o golli eu hanwylun mor sydyn a ahynnar ar ei yrfa. Y DDEILiEN OLAF. Y ddeilen lwydaidd olaf—yn gwingo Ar lom gangen welaf Hi dclywed-11 H, ddu auaf, Dilvn ol y dail a wnaf." GWILYM DEUDRAETII. Y RjHEWY-NT. Arwr gerwin ddryghinoedd—yw's Rhewynt, Rhua drwy'r mynyddoedd Gan ofn min ei flin oer floedd Ffera wyneb dyffrynoedd. I Dolgellau. EIDNANT. LLYTHYR ODfDIWRTH MR. J. E. WIL- LI ALMS, BANGOR. Derbyniais lythyr diddocroi oddiwrth Mr. J. E. Williams, Eluaendy, Bangor (gynt o Lanberis). Dywed ei fod am ysgrifennn-nod- iadau 1 mi yn fua.n. Awdur yr englynion i'r "IBIuen 'Eira" ydoedd (neu yd yw) Mr. J. E. Williams, gynt o Dy'n y Fawnog, Dinorwig, yn awr o Ddwymn, Mon, sef Derlwyn, ac aid efe. Gwnaeth Mr. iRobert Owen, Nadli Giwynant, un oamgymeriad ibychan yn ei lythyr trwy ddweyd fod Wim. Hughes (Will Huwa, Ty Hen) wedi bod yn huntsman i Mr. Rumsey Williams, Penrhos. Ni fu erioed yn huntsman yno yn ot ei vrybodaeth .'i got ef. Bydd yn fa.1ch o lythyr oddiwrth ei hen gyf- aill, Mr. Roibeirl Owen. Bydd y nodiadwu yn dderbyaiol iawn. Mae Oarneddog, Bedd- gelert, N. Wales," yn ddigon o gyfeiriad i Mi. MARW MR. W. T. WIHiLIAiMiS, LLAN- EtBDROG, GYINT YiSGOIiFEISTR PfEN- IMORFA. Ceir nodiadau helaeth ar 01 Mr. Williams mewn colofn arall wedi eu hysgrifennu gan y cySaill llimgarol, iMr. (Ed/ward Daviea, Y liythyrdy, Penmorfa, yr hwn oedd mor g'1d- sebyddus a chyfeillgar a'r ymadawecbg fel na wnawn fianylu am dano. Brodor o ben- tref Beddigelert ydoedd, yn faib hynaf yr hen bar, Mr. Thomas 'Williams, seer coed, a Mrs. Mary Williams, Shop Newydd, yr hon oedd yn ferch i'r hen flaenor enwog, John Jones neu iSion Jones, Glan Gwynant. DarbyTuodd ei addysg yn Ysgol Frytanaidd Beddgelert, o dan ofal yr hen athro medrus, Mir. George I Thomas. Bu yn pupil teacher yn yr yegol am gyfnod, a bu'm o dan ei addyag. Sym- udodd o hen ardal ei febyd yn fuan a. sef- I ydlodd ym Mhenmorfa fel prifathraw yr ytL got yno, lie y bu'n gwasanaethu am 42 mlyn- odd. Priododd feroh i'r ddwecLdar hen flaen- or a Christion adnabyddus, Mr. Thomas Jones, Y Rhosydd, yr hon a gollodd mi blyn- yddau yn 01. Bu'n flaenor yn eglwys y M.C. ac yn arweinydd mewn pob 6ymudiad daionus ym Mhenmorfa ar hyd y maith flynyddoedd y ibu yno. Yr oedd yn wr tawel, airedig, doeth, ao o farn dda, a gellid ymddiried vn- ddo mewn gair a gweithred. iBu ffyddlon ac ymroddgar gvdia'r achas a chyda'r Ysgol But. etc. Meddai ar wybodaeth Ysgrythyrol a dhvffredinol helaeth iawn. Medrai annerch ya, iliagcrcC i bwrpaa YIJ. j dbiat ac yn y j cyrddau ysgol ion. Meddai ar ddull ddy- munol a diymhongar, heb rodrea na( hunan o'i jrvmipas. Llanwai le mawr ym Mhenmorfa mewn modd naturiol ac urddasol, a deribyn- iodd bob parch, yr h-xn a hawliai. Yr oedd yn gyfaill difyr a rhydd ei gwmniaeth. IMeddai ar lawer o atgofion am hen gymer- iadau doniol a ffraeth ardaloedd Beddgelert, a medrai adrodd straeon digrif am danynt a'u ffraetih ddywediadau a'u dynwared yn fedrus iawn. Byddai wrth ei fodd yn eon am danynt, a byddiai gwen garedig "3m chwarae ax eiwynebpryd tynef.« Gwnaeth walitli rhagorol ym Mhenmorfa, yn y capel a'r ys- gol, lie y bu mor hynod o lwyddiannus am gyfnod mor rÙr. Perc-hir ef fel ysgolfeistr medrus gan luoedcv ^'i Lea ddisgyblion sydd ar wafigar ar hyd a lied y ddaear. Mae ei enw a'i goffadwriaeth yn ennwyl iawn gan- ddynt. i^iarweliodd t; o dan gawodydd parch a dymiuiiaucu gereu y fro ychydig fly ny ddau yn ol. Sefydlodd yn Llarubedrog i dreulio gweddill ei' oes mewn hedd a thawelwoh. Dewiswyd ef yn fletenor yn eglwys y M.C. yno, ond daeth yr yrfa i ben yn gynt nag y meddyliodd neb ac yn bur ddisymwth. Yr oedd ym Meddgelert yn claddu ei unig chwaer yn ddiweddar iawn, a. daeth y diwedd yn fuan. Ei oedran oedd 67 mlwydd. iRhoed ef i huno ym meddrod ei briod ym mynwent dawel PenmorLa. Dwfn gydymdeimlwn a'i blant, CTNGOR PLWYF BEDDGEDERT. Nos Iau, Rhagfyr 4ydd, cynhaliwyd eis- teddiad o Gyngor Plwyf Beddgelert yn Hen Yegoldy'r Cyngor, Beddgelert. Yr oedd yn breaennol Mri. W. R. Williams, Y Llyth- yrdy (oadeirydd); Owen Owens, Bublceley- terrace John Owen, Postman; William John Humphreys, Heol Gwynant; Joseph., Rich- ardis, Sygun Bach, o Feddgelert; Eleazer Jones, IBryntirion, o Nantmor; Mr. S^vid Williams, Llys Elen, o Nant Gwynant; ynghyda Mr. David Jones ,(y clerc) o Mr. (Robert Davies (y trethgasglydd).—Darllen- -wydl lythyrau oddiwrth y Cyngor Sir ynghylch y ffosydd a'r dwfr &ydd yn niwsans 0 ym mhentref Beddgelert. Mynegid fod y dwfr oedd yn rhedeg i'r ffordd gerllaw Gwes- ty'r ,Saracen wedi gwella'n fawr, ond yr oedd y dwfr sydd yn rhedeg ymhen uchaf y pen- tref a'r llall wrth y Llythyrdy yr un fath. Dywed:d fod y diweddar Mr. Evans, y sur- veyor, wedi rhoddi gorchymyn i agor y cwt- erydd y cwynid o'u plegid. Gan na wnaed dim wedyn a ibod Mr. Evans wedi marw, pasiwyd i anfon at Mr. Cladwaladr Humph- reys, yr aelod dros y rhanbarth, ynghylch y niwsans dwfr hwn. iBu sylw ar drosglwydd. ia-d yr Hen Ysgoldy i'r Cyngor Plwyf, a- cheir y manylion eto.—Hysbyswyd fod dwy sedd wag ar y Cyngor Plwyf trwy fod Mr. Lockwood, Cwm Dyli, wedi ymadael, a Mr. Hugh Evans, Drws y Coed, wedi marw. Defwiswyd Mr. Henry H. Owen, Gtei Dmas, Nant Gwy-n-ant, yn lie Mr. Lockwood, a Mr. William James Williams, Y Llythyrdy, Rhyd-ddu, yn He Mr. Hugh Evans.—Pas- iwyd i godi cytflog Mr. Robert Davies, y trethgasglydd, i 80p. yn y flwyddyn, oyflog sefydlog.-—iPasiwyd i godi cyflog Mr. David; Jones, y clerc, o 7p. i lOp. yn y flwyddyn. -ffiu sylw ar y bontbren sy'n mynd drosodd i ochr y Syigun o'r pentref, gan ei bod yn ganddryll ac yn beTyglus i'r oyhoedd i'w ciiroeei. Pasiwyd i yagrifennu at Arglwydd Harlech yn ei chylch, gan fod perygl i rhyw- un ayrthio i'r afon a boddi--PasiwYd i alw owrdd plwyf yn fuan i gael ymdrafouSelh | gyhoeddus ar fabwy^iadu Deddf y Groleuni. MNEDBTPHAS DfDOIWYiLOADOL UiNDEE. OL LLA-NTTORHBN. Cynhaliwyd y pedwerydd gyfarfoj o gyf- res y gymdeithas hon, nos Wener, Rbagfyr 5ed, o dan lywyddiaeth y Parch. Levi Jones (lalog). Oafwycl papumu ar (1) "fTaflan- aeth y merched yn ystod y rhyfel," gan Misa Evans, Hendre Gwenllian; (2) "Beth fydd dylanwad pleidlais i ferched ar Wleidydd- I iaeth?" gan Mrs. Williams, Fron Heulog; (^ "Oartraf," gan Misa M. E. Jonee, YnJA- for. Cafwyd papurau campus ganddynt. I I OYiMDEIT'HAS DDOTWYLLLADOL NANT- MJOIR. I Oynhaliwyd cyfarfod cystadleuol perthyn- ol i'r gymdedtihas hon yn Yagoldy'r Oyngor, NIlÀQr, )l Wener. Rh<%giy £ ged. Llyw- ydd, Mr. W. W. Parry, Y Llythyrdy. Dech- reuwyd trwy ganu ton gynulleidfaol. Cys- tadileuaeth adrodd "tAnlwc 'Rhys," i rai dan 10 oed, goreu, Willie Thomas Evans, Bryn- I tirion dtitganu "Milwr Byohan," i rai dan 12 oed, goreu, Laura Mary Parry, Y Llyth- yrdy. Ohwibanu unrhyw alaw Gymreig a roddid ar y pryd, goreu, Lewis Parry Jones, Penygroes. Adrodd "Ora Pro Nobis" f,Eif- ion Wyn), i xini dan 14 oed, goreu, Laura Mary Parry, Y Llythyrdy. Cartoon, gorsaf newydd Nantmor ar Fuarth Geli'r Ynn, gor- eu, Mr. Bob Williams, Nant y Dwr Oer. Datganu "Wyres Faoh Ned Puw," i ra.i dan 18 oed, igoreu Jane Veronica Jones, 'Peniel- 1 terrace, a. Laura Mary Parry, Y Llythyrdy, I yn gyfarfail. Traethawd, "Y gwelliantau angenrheidiol i wella ardal Nantmor," chweeh o ymgeiswyr, goreu, Mr. Tom Williams, GddJygaid-y-dydd. Unrhyw adroddiad, i rai dros 18 oed, goreu, Mr. Bob Williams, Nant y Dwr Oer. Sampler ac arni y geiriau Cymdeithas Lenvddol Nantmor," goreu, Laura Mary Parry, Y Llythyrdy. Datga.nu "Fechgyn Oymru" ae O'r Niwl i'r Nef," wyth o ymgeiswyr, goreu, Miss Annie Hughes, Tanrhiw. Darllenodd Mr. Tom Wil- liams, yr ysgrifennydid, raglen y cyfarfod nesaf a gynhelir ar y 19eg. Y beirniaid i oeddynt Y canu, Mr. David Prichard, Cwm- cloch, Beddgelert; yr adrodd, 'Mr. W. W. Parry (y llywydd); v traethawd a'r cartoon, Mr. T. W. Evans, DinftB Ddu. Diolchwyd i Mr. David Pricliard am ddod i feirniadu ar rnn J pwyllgor, gan y Llywydd a Mr. Robert Davies, peniel-terrace. Cafwyd cyfarfod rhaigorol, llu yn cystadlu ar TSopeth, a phawb yn eu hwyliau goreu. CERDD DIWYGIAD 59 A HEX BEN. I-IILLio-N PWY FEDk GOFIO'R GERDD I GYD ? Rhagfyr 6. 1919. Anwyl Car,ne.dd.,)g, chydig amser yn ol gwelais ymofyniad yn v "Manion" am getrdd Diwygiad "59," gwaithy diweddar Richard Jones, Penisa'r Waen. Dyma ychydig dam- eidiau vma ac aiow o honi. Gobeithiaf y bydd i rhywun arall gofio m wy o honi.—Y"r eiddooh, HUGH ROBERTS Asiedyud Warnfawr). I'r Waenfawr y daeth tywalltiad, Grymus, helaeth ']' eneiniad Ugeiniau sydd o "jnuwiolion, Heddyw a'u sain i 16feiiin Seion. O mor wych yw eu gweda, 0 mor wych yw en gweau, Ar eu gliniau'n gweiddi 'maddau Ini'n heiau yn ein bedd Cefn y Waen ac Ebenezer, Sy'n dyrchafu eu llef yn llafar Fod ugeiniau wedi eu gem, Gras y Ceddwad wed: eu codi. Byrdwn "iO! mar wych yw eu gwedd," etc. Pobol Sardis sy'n arawydo, Yn y dyffryn, wedi deffxo, Plant oferedd 0 mor ryfedd, Ddaefth i guro am drugareda Byrdwn "O! mor wych yw eu gvedd," etc Pobol Bethel sy'n obeithiol Dan mvygiadau Diwygiadol, (Methu cofio rhagor) Dyma d-oou o ihen benhillion oedd yn bob- lo-gjidd iawn pan oedd gwres "Diwygiad '59" yn oeri O! wrth giliwr, ystyria'th gyfiwr Pa le y byddi cyn bo hir? Mynd yr wyf i drag.wyddoldeb, Heb gael gafael ai1 > Gwir, Myna afael ar y Cyfaill, 'R hwn a'th geidw ddydd a ddaw, Yna byddi yn ddiogel, Gydag ef yr ochor draw. Y styria'th ,fod yn gwadu'r IesTH, 'R hwn fu farw drosot ti, Bydd dy gyflwr yn aruenus Y dydd sy'n dod ia wrendy'ti gri; Os na ddoi yn ol oth gyflwr, 'R hwn y syrthiaist iddo'n aim, Bydd dy le am dragw^ ddoldeb, Yng nghanol tan a brwmstan niawr. Diolch yn fawr iawn i'r cyfaill, Mr. Hugh Roberts, am y rhannau a gofiai ob gerdd, ac am y pcnhillion. A edr rhywin gofio y gerdd i gyd?—C.
NERFAU GWEINIAID
NERFAU GWEINIAID DIiGtALONDID A LLUDDED YR ARWYDDION CYNTAF. Peidiwch a digaloni os methaaooh a chael gwaredigaeth oddiwrth nerfau gweiniaid. Y iiiai digalondid yn rhwystro gwellhad, ac yn gwneuthur ffyslg yn ddifudd. Yn ami fe acLosir gwendid nerfol trwy fod y gwaed yn ffaelu cario maefch i bob rhan o'r corff. Der- by ilia y nerfau eu nerth yn uniongyrchol oddiwrth y gwaed, a phan el y gwaed yn deneu metha y nerfau a chario allan eu dy- 'ed, ledHwyddau. Nid oes dim gwell na Dr. Williams' pink pills for pale people er cryfhau'r waed. Gwnant y gwaed yn goch a chyfoethog, cryf- hant y nerfau a'r archwaeth. Rhoddant liw yn y gruddia.u, a chronant ludded-effaitli nerfau gweiniaid. Dylai y dioddefydd, yn ogystal a chymeryd Dr. Williams' pink pills, j gymeryd ymarferiad corfforol ysgafn yn yr I awyr agored a ahymeryd bwyd maethlon. Os gwneir hyn daw yr ysbryd yn llonnach, ceir cwsg naturiol, a diflana pryderon disail. Dyma achos eto i brofi llwyddiant Dr. Wil- liams' pink pills mewn achosion o nerfau gweiniaid. Yr achos yw eiddo Mrs. Florence Blather wick, 27, Kentwood iRoad, Sneinton Dale. Nottingham. Ebai: Yohydig fisoedd yn ol cvffrowyd fi yn fawr I gan farwolaeth fy anwyl fa). Y diwrnod di- lynol bu farw fy nhad-yng-nghyfraith, o glefyd y galon. "Nis gall geiriau ddesgrifio fy nigalondid. Nis gallwn fwyta na chysgu. Yr oedd fy mhen yn curo nos a dydd, a chredwn v cawn giefyd yr ymenydi. "Rhoddais fy ngwaith heibio. Nid oedd genyf tznl i ddim. Ofnwn fod ar ben fy hun, ac yr oaddwn mor wan fel yr wylwn. Profais bron bob meddyginiaeth, a phan ddechreuais gymeryd Dr. Williams' pink pills nid oedd genyf ddim ffydd ynddynt. Cyn i -mi orffen y blycihaid cyntaf, fodd bynnag, gwellhaodd fy archwaeth. Cysgwn yn well ,a pheidiodd y poen yn fy mhen. Mwyn- heaia fywyd. Teimlwn waed newydd yn rhe- de? trwy fy ngwythienau. Nis ang-hofiaf bytlt. fy uihrofiad chwerw. Nis gallaf ganmol gor- mod ar Dr. Williams' pink pills." Gellwch fod yn iach heddyw. canys gwerth- jj ?r" ^ams' pink pills gan bron yr holl ddelwyr. -Dechreuwch heddyw. Gofynwch yn eglur am Dr. Williams'. Gochelwch efelych- II ladau YiN RHAD. "Nerfau a'u Hangenion," sydd lyfryn budliol. Anfonwch gerdyn post I anl1 dano yn rhad i Post Dept.. 36, Fitzrov Square, London, W. 1. ) I
HERALD FACH Y PLANT .
HERALD FACH Y PLANT (Gaa loan y Rhingyll) F'annwyl F.frilidiau,Siara-d am Geiriog yr oeddwn yn y llythyr diweddaf, ynte, ac os wyf yn oofio yn iawn, addewais fyned ymlaen i ddweyd ychwange am dano. Gadewch ini sylwi tipyn ar ei farddoniaeth. 'B,wy'n sicr eich tbod bron oil wedi darllen "Oriau' Hwyd." Dyma'r llyfr a gyhoeddodd gyntaf. Ddwy flynedd wedi hynny, ymddangosodd Oriau'r Bore." Dyma beth rhyfedd, Oriau'r Hwyr" yn dyfod o flaen "Oriau'r Bore." Ei lyfr nesaf oedd "Cant o Ganeuon" wedi eu cyfan- soddi i'w canu ar hen alawon Cymreig. u flaen pob un rhydd y bardd ychydig o hanes yr alaw, yn dweyd o beth y r-arddodd, a sut treiglodd trwy hanes i'n dyddiau ni. Yna ysgrifennodd lyfr o hen hanesion a hen dra- dèodiadau-" Y Bardd a'r Cerddor." Yna "Oriau EreiU," ac "Oriau'r Haf," sef casgl- iad helaeth o hen hwiangerddi. Ac yn ei lyfrau i gyd canu am fywyd Cymru wnaeth Ceiriog. Yr oedd ganddo eisiau i hob Cymro fod yn Gymro, glan, I gleew Y pefch pwysicaf ynddo fel dvn a baidd, oedd ei gariad mawr at ei wlad; a hotf destyn ei gan ydyw y gwir Gymro sydd yn cadw iaith ac arferion Gwalia yn fyw. Ae I er iddo dreulio rhan oreu ei fywyd ym Manceinion, am Gymru yr oedd Ceiriog yn meddwl yn wasted- Am hynnyr rriac yn v bed ac yn gallu Canu yn ardderchog am fywyd ^Cymreig. tBardd yn canu am gartref oddicartref oedd Mae'n dweyd yn biaen mi "yn y mynydd" mae ei galon, "efo'r grug a'r adar man." Dyma ei brofiad ef ei hun Er mynd ymhell o Walia Wen A byw ohoni'n his; Ac er i'r gwallt claer-dduaf droi wyn mewn estron dir; Mae'r cof am dad a mam yn mynd I'r bwthyn yn v ddol, A chlychau mebyd yn y gwynt Yn galw, galw'n ol. Eniiled aur ac uchel glod Mewn gwlad o win a mel, Aed yn ei longau ar y mor, Er maint o'r byd a wel; Wrth edyrch ar faehludiad haul A gwylio ser y nos, iBydd clychaou arian yn y gwynt Yn son am Gymru dlos." Am ei fod wedi ysgrifennu cymaiat o gan- euon ar hen alawon Cymru, buan iawn yj daeth pawb i'w clywed, i'w dysgu, ac i'w canu. Aeth talent Ceiriog yn naturiol at y gan J "Nid oes gennyf," meddai, "fawr o bleser Fi ^s^nfennu un math ar farddoniaeth ncblaw caneuon by chain o'r fath "hyn. Fy mhlant fy hun ydyw'r caniadau. Dymuniad y nghalon a balchter fy mynwes ydyw eu dviyn 1 fyny yn blant da." Yna, ymhellaoh ymlaen, dywed- Caitf bechgyn weithio yn y graig a bu- gemo ar y mynydd, a phan fvddo dolefiad corn y gad yn galw, fe'u cyfeiriaf i faes y irwydr 1 amddiffyn eu cartref ac i farw'n ddewr dros ryddid eu mamwiad. Yn nesaf at oini Duw, cant aru eu gwlad a meddwl vn dda am eu hiaith a'u cenedl." Yr oedd mor dda fel ysgrifennydd caneu- on am ei fod yn deall yr hyn o awgrvmid I gan lais yr hen alawon. 31i wyddwch cystal a mmnau fod gan hob alaw lyw neges i'w ddweyd, ac am fod Ceiriog yn ddigon craff i weled y neges ymhob un y mae mor llwydd- lannus yn ei ganeuon. Fel enghraifft, dyma ei eiriau ar yr hen alaw bruddglwyfus "Breuddwyd y Bardd": Er na bu un Uinell mewn argraff 0 waith y breuddwydiwr erioed, Fe wel ef ei waith yn gyfrolau, A dynion yn rhodio fel coed; Fe wel anfarwoldeb trw-'i gwsg, ac fe I chwardd- I Bi-euddwydion ei galon freuddwydiodd y bardd." I Aincaii Ceiriog yn ei ganeuon oedd dysgu pob Cymro,, hen ac ieuanc, i garu'r Da, i garu Duw, ac i garu eu Hiaith a'u Cenedl. Yr wythnos nesaf, sylwn ar ei farddoniaeth Natur. Yr eiddoch yn bur. J. ELLIS WILLIAMS. Normal College, Bangor.
INDIGESTION?
INDIGESTION? I Then you want BJSURATED Magnesia Never mind wha you have tried before with- out, result-take Bisurated Magnesia while you have the pain and you will get relief within fiye minutes. Bisurated Magnesia, though perfectly safe and harmless, is won- derfully quick in its effects because it neutral- ises the acid which, is the 'cause of your trouble. (Keep Bisurated Magnesia by you, I use as directed, and you will find that you can eat just whatever you fancy without fear of aTij painful or uncomfortable after-effects. People who have been cnronic dyspeptics for years say that owing to Bisurated Magnesia their diet is no longer restricted and that now they can thoroughly enjoy a hearty meal and experience no reaction. Bisurated Magnesia is obtainable in powder form at 3s. per bottle or in handy flasks of tablets for It. 3d. and 8s. 6d. Every package contains a binding guarantee of satisfaction or money back, so you risk neither disappointment nor loss by trying Bisurated Magnesia, tke Antacid and Food Corrective whicb. will soon make yea forget what indigestion is.
CYMRU FU ^ V •%
CYMRU FU Chwarelau Sir Gaernarfon Nid annidd-orol fydd rhoddi sipdrem ar kanes chwarelau sir GaernarTon. Y mae nifer fawr, hyd yn oed o chwarelwyr ieuainc, na wyddantddim ibron am hanes dechreuad a datblygiad y chwarel y gweithian;t ynddi. Yr hybairoh) John Wynne fydd ein harweinydd .to yn hyn o beth. Ni arferid yr enw "chwarel" yn yr hen amser. "Cloddfeydd" a arferid ddywedyd. Er enghraifft, "Cloddfa'r.Coed," Talysarn. Deohireuwn gyda CHWAREL CAE-BRAICH-Y-CAFN. Gelwid hi yn yr hen amser yn "Cloddfa Pennant," ac yn awr "Chwarel Bethesda." Dywed John Wynne am y chwarel hon mai Iti yw "y fwyaf godidog a ellir ei gweled mewn un man yn y byd." Yn 1860 dywedir am dani:—"Mae yn cynyrchu gwaith a chyfoeth mawr, dim llai na 100,L00p mewm blwyddyn i'w pherchenog, a gwaitli 1 o leiaf dair mil o ddynion. Yn y flwyddyn 1793 nid oedd ond 150 o wethwyr ynddi. Yr un modd y mae porthladd Penrhyn wedi ei wneuthur yn hollol newydd. "Yn y flwyddyn 1715 y cairawyd y pwn gyntaf o lechi ohonni, gan Elizabeth Griffith, i Aberogwen. Yr oedd hi yn ieuanc ar y ipryd. Priododd wedi hynny gyda John Pugh, Ty Hen, Liandegai. Yr oedd y chwa- rel yn cael ei gweithio amser maith cyn hyn. Gwerthid y cerrig yn y wlad. Ymhiein amser wedi hyn cludid y llechi yn bynnau i Abercegin (Portli Penrhyn) Yn 1792 cymerwyd leiise ar -y gloddfa gan Wil- liam Williams, o'r Ddol; William Palrry, Buynllys; (Rowland Davies, OilgerainiD- David Parry, Ty Hen; a Griffith Jones, Ty Hen. Gwnaed ymchwiliad, cyn ei gosod iddynt, a chaed ei ibod yn clirio yn flynyddol, ar ol talu y costau, ac i'r arolygwr yn Aber- ?6gin, y «wm o 40p yn y flwyddyn. Arfer- lad y cwmpeini hwn fyddai anfon i lawir eu chwarelwyr i',r Aber (Port Penrhyn) pan y l .j n» yn cael ei llwytno. Y Gwir An- rhydeddus itichard Pennant a briododd Anne busanah, unig etifeddes Lieutenant Warbur- ton. Efe a fu yn aelod Seneddol dros Lyn- lleifiad, ac a grew yd yn Farwn Penrhyn yn 1783. Efe a agorodd y ffordd gyntaf trwy Nant Iifrancori, ac a wnaeth y llwythfa yn Port Penrhyn. Bu farw yn Warrington, sir Gaerlleon, Ionawtr 21ain., 1808, yn 70 mlwydd oed. "Y Wir AnThydeddus Anne Susanah, Bar- wnes Penrhyn, a anwyd yng Ngiliaerlleon, ar J2 ofed o Ch wel,iol, 1745, ac a fu farw ya y Penrhyn, Ionawr laf, 1816. "George Hay Dawkins Pennant, Yew. a ddaeth i'r etifeddiaeth, ac a fu farw Rhagfyr 17eg., 184C', yn 77 mlwydd oed. Claddwyd ef yn Chipping Norton, sir Rhydychen. Juliana Isabella Mary Douglas Pennant oedd merch henaf ac etifeddes Georgie Hay Dawkin,s Pennant, Ysw., a gwraig gyntaf yr Anrhydeddus Edward Gordon Douglas Pen- I nant, meddianydd presennol (1860). Bu hi farw yn Pisa, Ebrill 23adn., .1842, yn 35 mlwydd oed. "Mewn perthyn&a i'r Chwarel, bu Mr. I John Bayer yn oruchwyliwr arni. Yn ei am- ser ef nid oedd un matth o awyddfa yn perth- yn iddi. Talai y cyflogai i'r chwarelwyr yn eu gwaith. Un o i> enw Haie ddaeth ar ei ol af. Mj. Richard Williams, Dolawen, oedd ei oiynydd ef. Yr oedd ef yn frawd i John Williams, Talsarn. Ac air yr un pryd yr oedd Evan Jones, ei frawd-yng-nghyfraith, yn or- uchwyliwr dan Lord Penrhyn "Y Jl 1799 gwnaed Mr. Grenfield yn oruch- wyliwr ar y chwairel. Ax ei ol ef daeth Mr. ETan Thomas. Mr. W. Francis fu yn y swydd hefyd ax ol Mr. Grenfield. Yn 1825 daeth Mr. Henry Page yn oruchwyliwr yn y Chwarel, ac yn 1861 y mae Mr. NVilliarn Francis a'i fab yn oruchwyliwr ynddi. Mr. 'I William Williams, Liandegai, a thad y Parch. Robert Williams, Clynnog, oedd prif oruoh- wyliwr yr etdfeddiaeth dan Lord Penrhyn. "Mor sklhveddar ag 1820 nid oedd y fath le a Beithesda. Anamle oedd y tai yrt yr ar- I dal. Y pryd hynny yr oedd Abercaseg, y lai Duon, a thy Altr. Rogers, Tan-y-Chwarel, yn lleoedd amlwg. Nantle mae'n debyg', oedd yn cyrraedd o Aberoegin i Capel Curig, hyd nes yr agorodd Arglwydd Penrhyn ffordd trwy Nant Ffrancon, yr hon oedd yn rhedeg yn yr ochr ddeheuol i Afon Ogwen. "Mae yr Anrhydeddus Filwriad Edward I Gordon Douglas Pennant, A.S., wedi gwn- euth ur llawer er gwella'r etifeddiaeth, llesoli yr ardal, a dwyn Cymru i sylw." Mae un peth yn tarro yn darllenydd yn ar- .bennig, sef y [rhan fawr a phwysig gymerodd Lyrnry yn nechreuad a da.tblygiad y Chwarel. Fe sylwir, hefyd; fod Cymry wedi bod, o dro i dro, yn oruchwylwyr ar yr ystad. I Yn aw, sylwn ar Chwarel fawr arall, sef CHWAREL DINORWIG. Dywedir am dani (yn 1860) "Y mae hon wedi ei helaethu yn fawr iawn. Cynyrcha swm mawr o leohi rhagorol. Mae ynddi dros 2,000 o weithwyr. Saif ar ochr Mynydd yr Elidyr, i r gogledd i'r Wyddfa, ar ei chyfer, a N ant Llanberis yn eu gwahanu. Perthyna i George William Duff Assheton Smith, Ysw., yr hwn a ddaeth yn etifedd ohoni, ac hefyd o etifeddiaeth y Faenol, ar ol marwolaeth kIrs Matilda Assheton-Smifth. Bone-ddwr ieu- anc dan oed yw efe, ac yr oedd yn 12 mlwydd oed yn Mehefin, 1860. "Nid oedd y Chwarel hon, megis eraill, kyehan ar y dechreu. Gweithid hi gan ychydig o ddynion ar eu traul eu hunain, gan roddi ychydig gydnabyddiaeth i'r medd- ianydd. "Yr arferiad, am amser, oedd cario cerrig ohoni mewn cychod o Benllyn a Chwmyglot O'r lie olaf fe'u cludid yn bynnau i Gaernar- foii^ ar fath o ifachau s» wn^i-d i'r pwrpias hwnnw, ac o'r lie olaf yn 'benaf mewn trol- iau, trwy Brynrefal, Brynmadog, Galltycaer- au, Llanddeiniolen, Pentrefallen, Gall-y- Bush, a GalLt Garddfa i Felinheli. Yr oedd y ffordd bron yn ga.m iawn, ac yn ddihairebol o arw. Elai tros fryniau a thrwy bantiau, fel y byddid dan yr angenrheidrwydd yn fyn- ych i ddadfachu y oeffyl blaen a'i osod o'r tu 01 i'r drol i ddal. "Pan y canfyddwyd fod y chwarel hon yn dwyn elw i'r gwerthwr .fe-'i gosodwyd gan Mr. Smith ar lease i Mr. Hugh Ellis, cyf- reithiwr, Northgate Street Caernarfon. Aeth yntau i bartneriaeth a Mr. Smith a Mr. Wright, ei oruchwyliwr, yn rhanog a hwynt'. Ar ol hyn aeth Mr. W. Turner, Parcia, i ibartneriaeth a -Mr. Smifth, ac a Mr. Jones, banker, Dolgellau, am ychydig amser. Fel y bu am beth amser..Mr. Turner yn managing partner" hyd farwolaeth Mr. Smith, tad y diweddar Mr. Smith. Mr. Henry Turner a fu yn oruchwyliwr ar y chwarel ar ol ei daid. « Mr: Smit,h (nid J diweddar) ffordd dda, ragor< i gano'r: llechi mewn gwagem, yr hon oedd yn myned heibio i 1 T ^f1' agos l'r Gastell> trwy Groes- ,Jy^awr a Nant y Oainth. Y ffordd ho« a ddaeth yn ddifudd o ran y pwrpas cyn- tehg pan y gwnaed gledr-ffordd, ar yr hon y cludid y ceTig mewn gwageni bychain yn cael eu tynnu gan geffylau. Ownaed celdr- ffordd gan y diweddar Mr. Smith, ar yr hoa y cludid cynnyrch y Chwarel gydag ager. Hon, drachefn, a ddiddymodd defnyddioldeb y llall. J Mae Felinheh wedi ei hadeidladu a'i drefuu aor gyfer Uestri mawrion. Oddiamgylch y mae tai mawrion a gwych, ac adeiladu yn cym- •ryd lie yn ibarhaus. Bydd y lie ytiii dref yn fuan. Y diweddar Mr. Smith a gymerodd y gloddfa yn hollol i'w law ei hun. Cyn ihynny y cerrig a werthid i fan "merchants," y trhai drachefn a'u gwerthent yn Lloegr a'r Iwer- ddon. Y boneddgion oanlynol a fu yn oruchwyl- wyr ar Ystad y Faenol:—Mr. Wright, Mr. Minington, Mr. (Roberts, Mr. John Evans, Tynycoed, AbeTerch; Mr. Williams, Treffos; Mr. Owen 'Roberts, Dinas; ac yn 1861 y mae Mr. John Millington (ieu.) yn oruchwyliwr arni. Bu Mr. Evan Evans a Mr. Griffith Ellis yn oruchwylwyr ar y chwarel, ac yn 1801 y sia-e Mr. Griffith Ellis, ei fab, a Mr. Robert Parry yn oruchwylwyr ynddi. Rhaid gadael ChwaTelau Nantlle hyd yr wyfeinos oeeaf. J. W. P.
Advertising
[nrnwi^ar | j AT REASONABLE PRICES. 9 6EASY PAYMENTS We are keen to ha-ve you came info oor Showrooms and gee 08l fiae selection of famritnre because we can then prove to yoo flat H hagfa qaafity of every piece el fumiture we sell, and towiam ■ t tkat oor virues are lfie best obtainable. H [ Our farattnxe ls <fistiacSve iastyie; It it made of scwd malecWi I E hy men wbo-pat their best craftmanaUp into all they make. | The generoos natore of our easy paymment system Is a leituw H £ whidi attracts every pendent bayer who are abeot fiiniiili. H e »aftai»ii«b> or making artditiorrg to tbeir roonsa, r I £ I EAfiLI CLOSING S1TUSOAYS, 1 O'CLOCK; ] H | I OTHEB DAYS 7 O'CLOCK. I B GLOB1 FURNISHING C* I (J. R. GRANT, PropHetor) ■ I PEIBROHE PLACE, LIVEfiPOOL I P" — ———— — | ONLY THOSE WHO ARE WELL j S can be said to know the joy of living. Nothing can compensate for S A the loss of health. Dyspeptic millionaires are by no means to be A envied. On the other hand, no man is really poor who is rich in health. f People who possess abundant energy and vitality, although in ▼ m indifferent circumstances, m ARE REALLY WELL OFF. j d In our pursuit of prosperity our first aim should be to secure health m x and fitness and to this end we should be particularly careful to j f maintain the efficiency of the digestive organs. For this purpose we T f shall find nothing better than the systematic use of Beecham's Pills. r A They keep the stomach strong, the liver active, the bowels regular J and the blood pure and thus make it easy for one to be well. | BEECHAM'S PILLS i J Ompared only by THOMAS BEECHAM, St. Helens, Lanes Sold everywhere in boxes, labelled Is-3d and 3s-0d. mElocr:EEJeauLJ::¡O=sr=::s:: I A Good Record f, | 1 Over SO years Leaders 1 [ in Fur Fashions [ am p j§ ffiI] (IJIJ [ffi] U. I I jOy \J/ ^7nod&r(ite fvri&i f S Famed for Reliability and Sterling Value in Fur Coats, p J5 Fur Sets, &c. I CREAMER'S—PRACTICAL FURIERS Manufactories:- [ 5 6,Bold Street, Liverpool. [ m Te!ephon3 3454Royal. r You f 1$day* wNk§at M. Can. {$day* without Watar< 0 LIVe 1 Only S mlautas without 4/r> Coughs, Colds, Influenza, Bronchitis, Asthma, Catarrh and Whooping Cough Itoduoe the Air Ration below Health Point. thi imiii—it—new is that th« breathing la affcoted, the bronchial tnbM •r branohl lit")— Mti—i, and cough, more or leaa serious, follows. If neffleeted the entire ventratoiy systesB ia weakened, and that way consumption Ilea. I OhlMrm more frequently from such oempl&inta than do their elders, the deftth rate among the very young being truly appalling, and in too many butham due SE&vly to thoughtless neglect. The World's Supreme Remedy ia Vino's TJfrKfwinf Qoogh Core, so called because of the rapidity with which U overcomes chronic eoagha and cures deep-seated and long-standing cases of any of the above-named troubles. Veno's Lightning Cough Cure, in Open Competition with the world, was AWARDED GRAND PRIX AND COLD MEDAL AT THE INTERNATIONAL HEALTH EXHIBITION, PARIS, 1910 I for its parity, eiffcacy, and pharmaceutical excellence. Many thooaands of testimonials from cured patients, scientific men, fijESSSSB! and doetora have been received. The following is an exampleVfnwjTw m Myott-Wootf, Baq* MP4, PJIitX* ia Mi work. ■JjflflMKK TruOu About TMm* W* IA* Om and Bail* 17M." taw: I have taaefimented i* As laboratory «oiiA F«no*« Uohtnino Cough Cure, ond Kf!f!RTW jZuid a in vraeUet Jn qR eaut te which J '1?M lyll aepHed U Iks Mmm! ef ftw rwmiJw was awl marked." N«v«i* TouolMd by Hand. Liquid op Pastilles. The manufacture of Veno's Ught- Veno's Lightning Cough Oire is nlng Cough Cure la conducted prepared as a liquid medicine, nnaw th« most hygienic oondi- ana also in the form of pastilles, re-"—<—rng tions, supervised by trained the latter being packed in php-rmaoists, and the product ia hermetically • aealed tins, which ^5 touched by human hands, are always bandy for use. l9H^Sv Ask alunw /or Veno't Liohtnino Court Curt. H if told b? Reduced. fac-timOt ChemitU. Store*, and Medicine Dealer* to all «ari* of the qforiffinaipaekaae world. It tour Chemist u out of dock he will Mid for tro»*. Be/iise all imita- Engllsh Pploss, 1/3 & 3/- itone* eubttUutee fENO'S COUGH CURE Sole Proprietors: The Verio Drug Co.. Ltd.. Manufacturino Chemists. Manchester. Eng.