Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
8 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
8 erthygl ar y dudalen hon
I.GOGLfeDD ABERTEIFI. .. -L-
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
I. GOGLfeDD ABERTEIFI. L C'hwith gan licill eglwysi y Cyfarfod Misol yw deall fad adeg ymadawiad y Parch. Maurice Gri- ffiths yn neshau. Hwylia am ei gylch newydd yn (Clifton wedi'r Sabboth cyntaf yn Ebrill, pryd y llenwirpwlpud Salem ganddo am y txo. olaf fel ei gweinidog a'i bugail. iN i adewir iddo dorri ei gys- ylltiad hapus a Mwyddiamia ag eglwys- ei ofalaeth am tua naw mlynedd, ;heb ddangoseg o'i p'harch a'i theimladau cymes tu-ag ato< Bw.iedir cyflwyno iddo dysteb werthfawr o lyfrau. Bydd, ymadawiad Mr. Griffiths, o'r cylch yn golledfawr i'r Cyfarfod Misol, and enill mawr fydd i'r Cyfarfod Misol yr ymuna ag ef gaBI ei fod yn dreifnydd di-ail, ac yn hynod fdeyrngarol fei arweinydd i'r Cyfundeb a'i symud- iadau. Ynglyiru a'i ymweliadi â'r Cyfarfod Misol yml Mla.mplvvyf, Mawrth 14 a 15, bydd y Parch. B. T. Stalinoii, is-oru,chwyliwr y iLlyfrfa yn y De, yn ymweled âgegiwysiy Bont nos Lun, 13eg; Llanilar. nos Ferclher, 15fed; Aberystwyth, lau, 16eg; a Phenllwyri, nos "V\6ein«r, 17eg.> Hyderir y bydd i ymweliacl, yr is-Gruehwyliwr lud yn unig dori tir newydd iddo ef a'i waith, ond sicrhau hetyd i'r wedd boii ar waith y Cyfundeb gyftelyb deyrngar- wch ag a ddanghosir gan yCyfadod Misol i ym- dreohion Cyrandebol ereill. Glymnir yn .ffyddlon wxtlh draddodiadau a. sefyd- liadau y tadlau yn ein plitli. Eto ofnir na chedwir yr hell sefydlia-ci—y Cyfarfod Gweddi Cenhadol nos Lun cyntaf yn y mis—gyda'r un cysondeb yn awr mewn llawer ootwys a.g a f,u., Un rhwyetr mawr ar iffordd hyn yw y ffaiUi fod y Llun cyntaf o'r mis yn ddiwrnod arbenig ynglyn fLtnasnach y dref a'r wlad, ac naia gall llawer gyrhaedd yn ol. mown pryd o'r ffair erbyn y cyfarfod gwedai yn eglwysi y wlad. Ar yr octhr arall eaathiwir pcpbl y dref wrta .e.u (maanaen hyd awr ddiweddarach na,c arfer y nosoii Jiono, a theneuir y cyfarfod oherwydd hynny. Yn nosbartJh Aberystwyth gwneir y.mchwiliad ar hyn o bryd i'r priodoldeb o gynal y Cyfarfod Gweddi Cenhadol Undebol ar noswaith arall. Ymwelodd Gyfarfod Dau-,fisol Dosbarth Aberys- twyth ag Ysgol Trdichan y Sul diweddaf, pryd y traetbwyd yn benaf ar Welliantau Angenrheidiol ynglyn a. gwaith yr Ysgol Sul" gan yir ysigolfeistres fedirus a. ffyddloiii, Miss M. J..Owen, yr hon a wir ofala er's blynyddau lawer am. Ysgol Sul y Plan,t, yn Silch. Nodwedd newydd arall yag ngweitihrediad- aju y dydd; oedd gwaith y cadeirydd, Mr. Jenkin James, M.A., Cyfarwyddwr Addysg y Sir, yn dwyn •lloaiVl ffetan o ,samplau o lyfrau a barotoir gan y Mri. Black, a Nelson, ae erajll, ar gyfer y plant. Petn mawr yw diddori athrawon ac attoaw'esau yr Ysgol Sul yn y cynorthwyon diwedd araf, a'u dwyn i wy- boda.eth o'r llen-yddiaeth werthfawr, dlos, ac atdyn- iadol a xoidir yn awr yn Ilaw plant. yr ysgolion dyddiol. Dylid talu teyrnged ddyladwy o gydhabyddiaeth i ffyd-dlondeb a gweithgarwoh swyddogion ae athraw- on ac .atlii-aweisau cyfundrefn; gyhoeddus Addysg y Sir i waith yr Ysgol Sul drwy yr holl gylch. Nid oies eglwys na changoa ysgol bron lie n:1,s gwelir un neu ddau '0'1" urdd athrawaidd yn cynorthwyo ac yn nawddosgi y gwaith. Yn y Cyfarfod Dau- fiisol uchod gwelid, heblaw Mr. Jenkin Jame.s, M.A., a Miss Owen, Cadeirydd Awdurdod Addysg y sir, yn bressnol, Mr. D. C. Boberts, Y.H. Can gen Ysgol Trefeehan. yw maes ei lafur ef o'r dechreuad, ac yn y cysylltiad hwn c,eidw'n fyw hen draddodiad- au ei deulu a'r fangre. Yn Ysgol Siloh gwelir Dr. Pa.rry Williams, a Mr. Jones Griffith o'.r Coleg Cenedlae.thol, yn athrawon. Yn Yfigol Salem, yr Athrawon Edward Edwards, Dr. E. A. Lewis, Dr. Lloyd Williams, a Mr. David Samuel, M.A., Prif- athiraw Ysgol y Sir, yn cario pwysau'r,gwaith ar hyd y blynyddau. Yn y Gaxn, Mr. Davies, yr ysgol- feistr, yw yr arolygwr. Yn y Borth ceoir Mr. Joseph Morgan, iC.M. yn Mynadb, Mr. T. Richards; yn y Bont, Mr. J. Rees yni gweithio'n ddyfal gyda'r hen isefydliad. Ym Mhenllwyn, lie bu y diweddas Richard Adams mor fifyddlo-n, y ceir yn awr Mr.. Plierea; yn y B?rth, Mr. T. 'Hopkins, B.A. yn y ■Chancery, Mr. D. J. Lewis, gynt o Cwmystwyth, tri yn wyr ieuainc brwdfrydisf eu sel o blaid yr Ys- gol Sul. Felly ysgolfeistriaid ffyddlo-n, Ponterwyd, TTisant, Goginan, Eglwysfach. Mi ddylai yr eg- lwysi lawenyehu yn yr uniad hapus hwn sydd, yn bodoli rhwng arweinwyr addysg yr ysgolion dydd- iol a Sabbothol.
ROCHDALE.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
ROCHDALE. Cyntialiwyd "social a chyfarfod amrywiaethol yn y c-apel Cymraeg yn y lie uehod nos lau, Mawrth 2, yn-glyn a da;thliad, Gwyl Dswi. Daeth nifer luosog ynghyd. Llywyddwyd gan y Parch. E. Humphreys, a chymerwyd rlian mewn canu, adrodd ac anerch gun v Parch. John Evans, B.A., Mr. Owen1 Jones, ac eraill. Gan fod y derbyniadau i fyined at yr Ysbyty Cynireig, yn Netley gwnaed ym- drech- a..rbenig, ac ymwelwyd a. bron pob Cymro a Chyrniraes sydd yn y dref, a rhoddodd pob un ei xodd yn llawen, a llwyddwyd i wneud dros 5p. Ciifwyd cyfarfod rhagorol, a phawb yn, teimlo yn bleh ei fod wedi cael y cyfleuisdra i wneud ychydig i leddfu dioddefiadau y rhai sydd yn amddiffyn rhyd.did a cihyfiawnder.
.BETHLEHEJI, LLAMSAMLET.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
BETHLEHEJI, LLAMSAMLET. Rhoddwyd datganiad canmoladwy iawn o'r Twelfth -N-fac-s (Mozart) gan gor y lie uchod, o dan carw-ainiad y cerddor aunabyddus, Mr. David Williams, y Sadwra olaf yn Chwelror. Cyil- o'rthwyid y cor gani Madam Alicia Core, Trecynon; 6,rthwvid y e 6 t.- g,an, Miss M. L. Vv uiiams, Abertawe Mr. Ben Davie-s, Sci-wen, a Mr. David iDavies, lAlltwen, ynghyda Lnerddorfa Mr. Willie Roberts, Morriston. Buwyd yn pryderu nid ycnydig elsni am yr ym. gymeriad, yn iierwydd y.r aingyLhiadau eithriadol, ond o daii lywyddiaeth lJwyIlog Mr. T. Bodycombe, llwyddodd Mr. Williams gyda i fedr arferol i gryn- hoi o'i gwmpas nifer o weitnwyr rhagorol iawn, a throdd1 y cyngerdd lallan yn llwyddiaut mawr ym mhob ystyrr. Gall y frawdoliaeth ym Methlehem fod yn falc-h. o'i harweinydd corawl galluog; am ei wasanaeth. mawr gyda r acho.s goreu yma-el iddo air da gan bawb a chan y gwïrionedd ei hun. Gwnaeth Mr. T. Ihomasj yr ysgrifenydd, ei waith yn ganmoladwy iawn, fel rhwng yr oil cafwyd gw-ledd o'.r fath oreu, agobeithiol1 uchel am dw sylweddol, ar ol misoedd -o laiur caled. Melus moea eto." LLEYGWR.
..LLANELLI..I ..i..
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
LLANELLI. i Tr.¡,dd'odwyddarlithboblogaidd iawn ar yiGen- hadaetlh yng Nghapel Newydd Llanelli, nos Lun cyli y diweddaf, a theimlwn ei bod yn tealyngu cofnod- iad yn, y Goleuacl." Y Parch. Wynne Tiiamas, Abertawe, oedd yn darlithio, ac yr oedd y llusern gydag ef yn dangos y cyfan fel yn fyw iger ein biron. Caed, golwg glir a;r y gwahanol xeusydd cenhadol, ar jy cenhadon, a'r biodorion, ac ar yr ysgolion a'r plant amddifaid. Yn sicr, fe ddylai wlad yn gy- ffredinol gael y ddarlith lion nis .gwyddom am ddim svdd yn debyg o enyn mwy o ysbryd: eehaadol ym mhawb na darlith a darluniau Mr. Thomas. Yr oedd tyrfa fawr wedi dyfod ynghyd i wrando ac i fwynhau'r ddarfith, a, cnafodd pawb fwy na'u dis- gwyliadau yn y cyfarfod. Da iawn oedd gweled Methodistiaid1 yr iholl gylch yn ccfnogi y mudiad ■'hifyd., canys yr oedd dos.ba;rt;i Llanelli yn gyffred- inol yri cefnogi y ddarlith, a- sicr yw y bydd elw syl- weddol iawn mown canlyniad. Dylid ychv/aaegu hefyd fod un. ohwaeir dda, o Gasnewvdcl, sef Mrs. !E. Davies, wedi anion banner 'gini, trwy law Mr. David Thomas, i -refnogi y mudiad, a theg yw dweyd anai dyma. yr a.il hannar gini i Mrs. DavieiS anfon yn ddiweddar er eynorthwyü y gwaith -cenibadol. Am y darlithydd enwog. mae'r rhaid dweyd ei fod yv. cyflawni gwaith ardderehog yn y cyfeiriad hwn. 1, Y mae yn Uafurio hefyd fel unag awdurdod ganddo, gan fat fod wedi bod, allaa ar y maes, ac .ifelly yn llygad-dyst o bob goJvgfa a drosglwVddid i'r cynfafs, ac yntau yn gallu llefaru oddiar wybodaeth bersonol am y cwbl. Da y gwnai pob lie i iynu cael y ddar- lith, a Ukrefnu i'r elw, fcl yn Llanelli, fyned at y Genhadaeth. i — +
DYFFRYN OONWY.,II
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
DYFFRYN OONWY. I Symuda'r Cyfarfod Misol i ad-drefnu gc falaeihau ei gylch. Ystyrir fod llawer 00 arian, yn cael eu talu'n ofer am ofaJaiathau bychain, pan ellid uno dwy neu dair o eglwysi o dan ofat yr un bugail- Byddai hyn yii, gam pwysig i arbed arian, er cael mwy o bregethu. v Bellaeh y thie Mr. fDavid Jones, Ariandv'r Metro- politan, Gonwy, wedi vmneilltuo ar ben tymor hir o wasanaeth. Penodwyd ef yn rhaolwr yn Slain oed, a bu 'n rheolwr cangen. Conwy am 39 o flynyddoedd. Ar y cyntaf yr oedd GonwJ a Cholwyn Bay o dan ei ofal, a'r pryd, hwnw nid oedd Golwyn Bay ond trefla,ii, fechan, rhyw imp. yn blaendarddu. Efe ioSsdd yr arianydd cyntaf i agor ba-ic yn y lie. Y mae Mr. Jones yn athraw ar ddosbirth y bobl ieu- aino yng Ngharniel. Conwy, er's 37ain o flynydd- oedd, a bu'n foddion i gychwyn i fywyd do ar ol to •o. bobl ieuainc, Danghosodd ofal mawr am danynt a boneddigeiddrwydd 'mawr tuag atynt, a daeth rhai ohonynt erbyn hym yn bobl o ddylanwad yn y byd. Cred yn, gi-yf yn awyr y mymydd a phleser glam yp afon. Yn yr baf gwelir ef yn pyisgota'n ddvddiol, a hynny yn llynoedd ac afonydd eithaf- oedd y mynyddoedd. Merch iddo ef yw priod y Parch. T. Charles Williams, M.A. Ddydd Sul diweddaf cynhaliwyd Cyfarfod Ysgol yn Bethel, ger Llanrwst, dan lywyddiaeth Mr. R. WilliarttS, Grosvenor House. Yn y boreu holwyd y plaint offdiar y Rhodd Mam gan Mr. Owen Wil- liams, A.C. Eglwysbadhi; yn y prydnawn holwyd y dosbarth canol ar y Gwyi-thiau gan Mr. W. Wil- liamis, Plas Lilecheiddior aaynvr hwylr h-olwyddot- wyd yr oadolion oddiar Rhutf. V., gan y Parch. 0. ,Gai,aiivdd Williamis,, Roewen. Agorwyd y mater, sef Hanes cen-edl Israel yn esiampi a. rhybudd i'n hoes ni." gan Mr. Henry Davies, Talybont. Caed cyfarfndydd gwir dda, ae arwyddion .amlwer fod ysgol Bethel yn etnill nertlhi ac yn .mynied r^agddi. iFeroher, yn Seion, Llanr^—t, derbyniwyd tair-ar-ddeg o chwiorydd ieuni-c yn gyflawn aclodt- au. Bu iddynt gyfrano" o'x- ordinhad tsa-nctaidd o Swp-er yr Airsrlwydd tro cyntaf nos Sul diwedd^ .af. Gweinyddi"— -♦ sacrament gan y gweinidog, y Parch. Willi- "omas, a theimlid iody,r holl was- anaeth (I- arddeliad neiUduol.
YNYSHIR.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
YNYSHIR. Oynhaliwyd: cenha.dae.th effeithiol iawn yug. nghapel Moriah, y He tMjbod, o nos Jbun, Chwefiw 21, hyd nos Sadwrn, y 26. Gwasanaethwyd gan y Pardhn. Sydney Evana, B.A., Porth, Ifor, Jenkins, Trewil'Jiara; R. J. Jonts, Penygraig; E. C. Davies (A.), ac R. B. Jones. <B.), Ynyshir, ac Emrys Jones ,( W.), Porth, a datganwyd yn. yr holl gyfarfodydd nes gwefreiddio v cynulleidfaaedd, gain Miss May John, Jt.A.M. Da. oedd gan y cynuileidfaoedd llu- osog a ddaeth yngnyd glywed y gweision yn traethu eu csnadwri gyda r fatn nerth, a chlywed Miss May Jü'hu yncaIia mor i'endigedig; end yn! goron, ax, y -ewbl fe ddaeth rhai afradloniaid yn oi o'r wilact bell, ac ui a obeithiwn hefyd fod y isaint wedi cael eyebwyniad newydd. ar egi gyrfa ysprydol. Y mae yn gysur imeddwl nad yw naws y Diwygiad ddim .wedi gadael y gymydogaeth hon, er dwndwr y ,rhyfel a pbob eigni o. eiddo y diafol i fyned yn erbyn, vTeyrna.s yr Arglwydd lesu. Ein gweddi ydyw, Cerdcl ymlaen, nefol dan, cymer feddiant glan o Gymru i. gyd, ac yn wir yr holl fyd; yna fe geir heddweh (a hwnw yn un isefydlog) fel yr adoil,, a.. chyfiawnder fel tonau'r mor."
CAPEL M.C. MIDDLESBRO'.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
CAPEL M.C. MIDDLESBRO'. Nos Sabboth, Chweifror 27, cynhaliwyd gwasan- aeth .arbenig yn y capel uchod, i gofio am nawdd- Sant y Cvinry. Ma.& hyn yn arfeiiad. genym er's blynyctd^u beilaeh. Edrychir ymlaen mid yn unrig at yr wyl bnd at y iSabbcth. o ttaen yr wyl, pryd y casgl y llu Cymry sydd yn y dref i wrando pregetb ai.- waith a-.chymeriad iDewi Sant. Y pregetihiwr eleni eto ydoedd y gweinidog, y Parch. R. Pryce 4011:0:3, B.A., B.Litt., a, cbaifwyd ganddo sylwadau gwertnlawr, yn cael eu triaddodi gyda. grym. Yn ystod y gwasanaeth canwyd gan, Madame L. Morton, Miss Eaith, M. 'Hall, a Mr. Edwin Finch. Nos Fercher, ar ddydd yr wyl, cynhaliwyd ymgomwest yn nsuadd y capel, o dan lywyddiaetln Dr. a Mrs. Edwards. Datganwyd yn Gymraeg gan y mwyafrif .1.1 talentau a sicrhawyd i'n, hadloni, aef Misses Annie Davies, Edyth Liddell, Nurse Edwards, Miss Marie Evans, Msistri Featherstone, Tom Morris a Harri Jones; yr offeiynwyr cerdd. Miss Meniai iDavies, L.R.A.M., a'r cyfaill G. Coady (Lerpwl). -Cyfeiliwyd gan ein organyddes, Mrs. Edyardi Evans. Siaradodd y cadearydd yn uchei iawÍÍ am y Cymry ac am y rhan gym-arir gan fechgyn yr Hen Wlad yn y rhyfe]. Dywedodd fod mwy 0 V.C.'s o bhth y iC ymry nac o unrhyw ran arall o'r Deyrnas. Wedi'r arlwy, talwyd y diolcihiadau gan Mr. W. Jonathan, DavieiS, Sapper Ernest Thomas, 'R.E., a'r Parch. R. Pryce Jones. Terfynwyd cyfarfod lluos- og a. brwd gydag Hen Wlad fy Nhadau."
""P m qwl NODION 0 FALDWYN.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
""P m qwl NODION 0 FALDWYN. Da genym fod yr amaethwyr crefyddol yn symud i geisio cael gwell trefn ar y fasniach; feddwol o fewn y sir. Dywedodd Mr. William Evans, But ting ton. Hall, mewn pwyllgor o. amaethwyr, fod goreuon y gweision, o'r ffermydd wedi ymuno a'r fyddin, a hoodl eisieuj eadw y cwrw rhag y dosbartih oedd ar oJ, onide ni weithient yn iawn. Yr hen syniad oedd, bod yn rhaid wrth gwrw i weithio. Cytunwyd i apdinaty Prif Gwnstabl ar iddo osod y ddeddtl cau yn gynar mewn gweithrediad. Colled fawr sydd ar ol Mr. David Gethin, arwein- ydd y mawl yn yr Efail Fach, corlan y Paich. Johtii Davies, Berriew. Bu farw Mr. Gethin ar y LlurOi cyn y diweddaf, yn 74 oed. Yr oedd yn ddi-briod, a'r olaf o 7 o feibion. Claddwyd ef ym Macpe'la'r teulu yn yr Adfa. Daetli, lluawa mawr i'r angladd o'r boll wlad oddiamgyloh. Gweinyddwyd gan y Parch. John Davies, Berriew. Apeliodd 321 o ddynion yn Llanfyllin, a bu y pwyllgor yn eistedd QI 10 y boreu 'hyd 10 y nos. Ni's igsllir cyhuddo y pwyllgor hwn 0' fod yn frysiog. Rhoddwyd ganddynt ystyriaeth fanwl i'r holl geis- iadau a danghosodd rhai o'r ffermwyT eu bod ym aberthu yn fawr ac yn. ceisio gwneud gwyrthiau drwy ffermioi heb nemawr neb ond iuwy eu hunain i drin y tir. Cadeiriwyd gan Mr. John Jones, (Varchoel), ac yn yr holl ymdrafod bu boneddigeidd- rwydd ac amyncdcl ar lawn gwaith, heb son am ras a synwyr. RhoddAvyd: eyngerdd i gynorthwyo y milwyr yn Ysgoldy Heol China, Llanidloes, air Ddydd Gwyl Dewi. Yn ystod y cyfarfod rhoddwyd sketch, Y Bakehouse." Nid oes eisieu dweyd fod' y fath beth- au yn hollol a:nghydweddol a datliliad "gwyl Sant Cymru. Esgob oedd Dewi, a. gwladgarw.r. Purion deithi Cymreig, yn farddoniaeth, dramodaeth., a oherddoriaeth. Gwell fyddai gwasanaeth crefyddol .a'r teithi hyn, ynddo, ynghyda phregeth, ond y mae tuedd yn yr elfen Dio Sion Dafyddol o'n nobl i dynu yr hen wyl i'r llwch. Sylwasom ar un lie yn bwr- iadu cychwyn c-hware cajidiau, ond bu digon o syn- wyr ynddynt i gadw y eardiau o'r golw.g. Dylais;ai rhai o'n cymdeithasau llenyddbl gymerydi gwera oddiwrth blant ac athrawon yr ysgolion dyddiol. Dathlwyd yr wyl Gymreig yn symvyrgall yn Llanfechain. Galwodd y Person, y Parch. Andrew 'Hyslop, ed blwyfolion ac eraill ynghyd i'r gosper, a bu canu crefyddol, gwladgarol, a phregeth bwr- pasol i'<r amgylchiad. Hyderwn fod hyn yn gych- wyniad yn yr iawn gyfeiriad. iDylasai fod mwy o gysylltiad rihwng y Hanau a'r capelau ar yr wyl, a llai o loddest a rialtwch. Diwygiwr, ysgolor, pre- g.ethwr a sant oedd Dewi. Yr oedd yn hoff o'i fam, ,ac yn caru lies Cymru. Gwyl y fam sanctaidd a'i mhab cVefyddol—dyna yw yr wyl hon. Caned holl