Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
4 erthygl ar y dudalen hon
CYMANFA ABERTAWY. ■■■
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
CYMANFA ABERTAWY. ■ Gorphenaf 28ain, 29ain, 30ain. Mae yn arferiad bellach er's un flynedd ar ddeg gan eglwysi Cymreig y cylch hwn i gynal cymanfa flynyddol, ac nid oes un ddadl nad yw wedi bod yn foddion i wneuthur daioni mawr. Gwahoddir nifer o weinidogion o Dde a Gogledd Cymru—dau i bob capel fyddo yn uno, a phregethant ar gylch, fel mae pob eglwys gan atnlaf yn cael clywed yr oil. Trefnir fod y ddau a wahoddir gan eglwys i bregethu yn y lie hwnw nos Sabboth a nos Lun, a diau fod yn y cynllun hwn fantais i'r eglwysi a'r pregethwyr. Edrychir ar hon yn wledd ddan- teitbiol, ac y mae y Cristionogion hyny a hoffant yr Efengyl, a'r pregethiad ohoni, yn cael ea dwyn trwyddi i feddiant o fendithion nas gallant osod pris arnynt. Gwrandawsom bregethau y tro hwn oeddynt yn tueddu yn uniongyrcbol i loni a gwr- oli meddyliau y saint yn wyneb rhwystrau ac aflwyddiant, ac yr oedd ereill yn dangos y gwir- ionedd mewn agweddion mor newydd a pbriodol nes cynbyrfu ynom gariad dyfnach aphurach tuag at y gwirionedd ei hun. Cawsom ni y fraint o wrando deg o bregethau o nos Sadwrn hyd nos Lun, ac erioed ni wrandawsom yr Efengyl yn cael 0 11 ei pbregethu gyda mwy o eglurder a dylanwad. Mewn sobrwydd yr oedd rhai o'r oedfaon yn hollol orchfygol fel Ilifeiriant gwlaw taranau, yn ysgubo pob peth o'u blaen. Ni gawn weled eto wrth chwilio am y ffrwyth a argyhoeddwyd pecbadar- iaid ond yr ydym yn sier fod y saint wedi cael gwleddoedd ysbrydol i'w heneidiau nad angbof- iant hwynt yn fuan. Pared yr Arglwydd fod yma lawer o wrandawyr celyd yn cael eu dychwelyd trwy y Gymanfa hon. Y gweinidogion a bregetbasant eleni oedd y canlynol: — Parchn B. Davies, Treorci; D. Thomas, Cymer R. P. Williams, Ebenezer O. R. Owen, Glandwr 0. Jones, Pwllbeli; H. Jones, Birkenhead; J. P. Williams, Llanelli; a D. M. Jenkins, Liverpool. Mae enwau y boneddigion hyn yn ddigon o warantiad o bregethu sylweddol, efengylaidd, o ran mater a defnyddiau, hyawdl ac effeitbiolo ran y traddodiad, a gallwn ychwanegu eu bod oil, yn y dylanwad a gynyrchai eu pregeth- au, yn dwyn profion eu b,)d yn amlwg- iawn dan ddylanwad Ysbryd yr Arglwydd. Am haner awr wedi dau dydd Vun, cynaliwyd cyfeillach gyffrediuol yn Ebenezer, fel y lle mwyaf canolog a chyfleus. Daeth lluaws yn nghyd, ond eleni nid oedd y cynulliad mor lluosog ag y gwel- wyd ef, am i'r tywydd droi yn wlyb a chwerw. Eto yr oedd yno gynulliadau rhagorol, a llawer wedi dyfod i fewn o'r cyrau pellaf gan fawredd eu sel a'u hawydd i fwynhau y wledd arferol. Cy- merwyd y gadair gan y Parch B. Williams, Canaan, oblegid fe ymddengys mai ei dro ef oedd llywyddu y flwyddyn hon. Dechrenwyd trwy ddarilen a gweddio yn hynod effeithiol gan y Parch J. Davies, Cendl, ac yr oedd dechreuad y gyfeillach wedi codi ysbryd pawb ohonom i ys- bryd dymunol iawn, a'n cwbl addasu i fwynhau y wledd oedd i ganlyn. Wedi i'r Cadeirydd wneyd rhai sylwadau priodol i'r amgylchiad, gan gyfeirio at y tangnefedd a'r cydweithrediad oedd yn ffynu yn yr eglwysi, a rhoddi rheswm am absenoldeb Dr Rees, trwy ei fod wedi gorfod myned i weinyddu yn angladd y diweddar Barch Griffith Jones, Cefncribwr, galwodd ar y gweinidogion i lefaru. Yr oedd dau fater wedi cael eu nodi iddynt, sef 1. Dylanwad crefydd i ragflaenn gorbryder yn ngbylch amgylcbiadau bywyd. Siaradwyd yn nodedig o effeithiol ar y mater hwn gaa Williams, Llanelli; Williams, Ebenezer; Jones, Pwllheli a Davies, Treorci. 2. Dylanwad crefydd i gysuro yn wyneb trallodion bywyd. Siaradwyd ar hwn drachefn gan Jones, Birkenhead Owen, Glandwr; Jen- kins, Liverpool; a Thomas, Cymer. Diweddwyd trwy weddi gan y Parch J. Thomas, Bryn. Cafwyd cyfeillacb fendigedig-yr oedd y cwb] yn ddystaw fel y gwlith boreuol, ond yr oedd dylan- wadau ysbrydol yn cael eu teimlo iror drwyadl, nes oedd pob calon yn toddi, ac yn barod i folianu Duw am ei wenau. Tystiai pawb yn ddieithriad, mai da iawn oedd bod yno, canys yn ddiau fod yr Arglwydd ya ein plith. Da. iawn oedd genym weled amryw o weinidogion ac aelodau o eglwysi yr enwadau ereill yn bresenol, ac yr oedd hyny yn brawf o frawdgarwch a tbeimladau da. Megys arfer, gwahoddodd Mr Harris y gweinidogion a'r diaconiaid oedd yn bresenol i'r ysgoldy i gael cwpanaid o de, am yr hyn y diolchwyd yn gynes. Mae Mr Harris wedi gwneutbur hyn o'r dechreu- ad, ac y mae yn garedigrwydd neillduol. Pregeth- wyd y noson hono yn y gwahanol gapeli, ac yr oedd y gymanfa yn terfynu yn nCdedig o dda. Barna pawb fod hon yn un o'r cymanfaoedd goreu gafwyd, ac yr ydym yn dra byderus y gwelir ffrwyth dymunol yn cael ei gasglu. C YMANFA WR.
MAESTEG.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
MAESTEG. Dyffryn.—Cynaliodd yr eglwys hon ei chylchwyl flynyddol yn ddiweddar, pan y pregethwyd yn afaelgar a dylanwadol gan y Parchn T. J. Morris, Aberteifi; B. Evans, Melincrytban; J. Ceulanydd Williams (B), Salem; a W. B. Morgan, Saron; Cafwyd profion diamheuol o wenau y Nefoedd, a charedigrwydd y ddaear at yr achos yn y Dyffryn a'i gweinidog ieuanc, y Parch J. Morris. Siloh.—Bu y Parch J. Davies, Taihirion, yn darlithio yma ar "Evans o'r Maendy," nos Fercher wythnos i'r diweddaf. Daeth cynulliad lluosog o wrandawyr yn nghyd. Llywyddwyd yn ddeheuig, fel arfer, gan Mr D. Davies, Liverpool House. Yr oedd y ddarlith yn cael ei rhoddi yn rhad mewn cydymdeimlad a'r frawdoliaeth yn Siloh. Hefyd, y mae yn deg dyweyd fod yr eglwysi wedi dangos pob parodrwydd i gynorth- wyo yn yr achos trwy brynu tocynau, ond yn hyn tra. ragorodd hen eglwys barchus Carmel trwy gymeryd y cyfrifoldeb am werth X10 o docynau. Cynygiwyd diolcbgarwch i'r darlithiwr gan y Parch J. Jones, Soar, ac eiliwyd gan y Parch D. Prosser, gweinidog y lie. Pasiodd y cyfan yn dra chymeradwy. Saron.-Dyddiau Sul a Llun olaf o Orphenaf, cynaliodd yr eglwys hon ei chyfarfodydd blyn- yddol. Y gweinidogion dewisedig eleni oeddent y Parchn R. Thomas, Glandwr; R. Rees, Alltwen; a D. Jones, B.A., Abertawy. Oherwydd rhyw amryfusedd, methodd y blaenaf gadw at ei addewid, a sicrhawyd gwasanaeth y Parch W. Tibbott, diweddar or Fochriw, yr hwn a ddy- gwyddai fod yn y gymydogaeth. Cafwyd cyf- arfodydd dymunol iawn. Yr oedd y cynulliadau lluosocach nag arferol ar y cyfryw achlysuron, ac yr oedd y gweinidogion yn traddodi y genadwri gyda nerth mawr. Dechreuwyd y cyfarfodydd gan y boneddigion uchod, yn nghyda'r Parchn LI. E. Jenkins, Blaenafan; 1. Evans, Llan- gynwyd; a D. Prosser, Siloh. Gwelsom hefyd yn bresenol y Parchn J. Ceulanydd Williams, J. Morris. Dyffryn; a Dr Fred Evans, Franklin, America. Yr oedd y casgliadau yn wir galonogol o dan yr amgylchiadau. Gobeithio y bydd .Y effeithiau dymunol yn canlyn. Llawenydd Priodasol.—Yr oedd yn llawenydd mawr yn rhan uchaf y cwm dydd Mawrth cyn y diweddaf, yn gymaint mai dyna y dydd yr oedd y Parch Gwilym Evans (B), Penydarren, yn priodi a Miss E. M. Grove, merch Mr W. Grove, grocer. Yn Salem y gweinyddid y briodas, a'r gweinydd- wyr oeddent y Parcbn Dr Evans (brawd y priodfab) a J. Lewis, Abertawy. Dangoswyd yn axlwg fod Miss Grove yn barchus iawn gan bawb a'i hadwaenai. Dymunwn o galon i'r par ieuanc bob llwyddiant. GOHEBYDD. —
Advertising
Hysbysebu
Dyfynnu
Rhannu
BUCHTJPAIBA."—Gwellhad newydd a chyflym o boll anhwylderan y Heisw a'r arenau. 48. Gofynwch am dano i'r Druggists. Prif Swyddfa—Llun lain, No. 1, King Edward-street. "RUl'l'UHES. "'JIITE'S HOC-MAIN LEVER Tucssis the most effective invention for the treatment of Hernia. The use of a steel spring, so hurtful in its effect, is avoided, alsoft bandajje being worn round the body, while the requisite resisting power is sup- plied by the Moo-Main Pad and Patent'^ever, fitting with so much ease and closeness that it cannot be detected. Send for descriptive circular, with "testimonials and prices, to J. White and Co. (Limited) 228, Piccadilly, London. Do not buy of Ciicmists, who ofen sell an IMITATION of our 3Ioc-jMain. J. Wfiite and Cv-i have not any Agents.
YR EISTEDDFOD GENEDLAETHOL…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
byniodd, a rhoddodd fraslun o hanes ei fywyd i ni oddiar pan ydoedd yn bleutyn yn dechreu gweithio yn y chwarelau Ilechi yn Ffestiniog ei fod ar ol dyfod i fyny yn gweithio i gael ysgol, ac ar ol i'r arian ddarfod gweithio drachefn, &c., nes myned i Goleg Aberhonddu, a dyfod o'r Coleg heb gein- iog arno i neb. Ei ddyfodiad dros y mynyddoedd i Ebenezer; yn ofnus yn dechreu ar ei weinidog- aeth, llawer o'r gwahanol dywydd a gyfarfyddodd yn ystod ei weiaidogaeth yn y lie, a'i anwyldeb at bobl ei ofal, ei frodyr yn y weinidogaeth, y gwa- hanol enwadau, a phawb yn y lie. Yna y cadeir- ydd yn galw yn farddonol ar y beirdd, os oeddent yno i ollwng ffrydlif eu hawea allan ar yr achlysur. Galwodd hwynt yn farddonol fel yma:— Ptvy a draetha oes ein cyfaill, P'le mae'r dyn, pwy fedda'r dawn ? Iiydd i'n gyflawn olwg arno, Yn ei ddrwg a'i dda yn llawn Ilhoed ei dda gan yr areithwyr, A oes beirdd a ddaw y'mlaen ? I roi eto i ni ffeithiau P Dewch yn awr a hwy ar gan. Cafwyd canmoliaeth iddo o'r fath oreu, ond nid ydynt wrth law genyf. Yna galwyd ar y Parch W. James, Bcthania, yr hwn a ddaeth i'r esgynlawr i gynrychioli y Trefn- yddion Calfinaidd. Dywedodd Mr James yn bwyllog, ac yn hoelio adref bob ergyd Pan ddaethym gyntaf i Aberdar yn fachgenyn, meddai, yr wyf yn cofio y dywediad, mai Mr Edwards oedd y pregethwr goreu yn y lie o'r boll weini- dogion a'r offeiriaid, ond nid oedd yr un gweinidog gan y Trefnyddion Calfinaidd yn Aberdar yr amaer hwnw. Dywedodd wrth eglwys Ebenezer am beidio meddwl eu bod yn gwneutbur mwy nag a ddylasent wrth wneyd hyn i Mr Edwards; y dy- lasent fod wedi ei gwneuthur er's blynyddoedd, ei fod wedi cael yn ddigon bach ganddynt. Ei fod yn cofio ymadroddion y gweithwyr glo er pan ydoedd yn gweithio yn eu plith ei hunan-" Yr hen bregethwyr, ar ein cefnau ni y maent yn byw." Gallent ddywedyd hefyd mai ar eu cefnau hwy mae y meddygon yn byw, y rhai sydd yn cael yn glir o bump cant i ddwy fil y flwyddyn, y rhai pe troai yn feddyg, na byddai eu hofn arno; ac yn ami cyfarfyddai a'r meddyg yn dyfod allan o dy y claf, ac yn dywedyd wrtho ef, Ewch i mewn, nis gallaf fi wneuthur dim i'r claf yna; yr wyf wedi ei roddi fyny. Dicbon y gallwch chwi gyfarwyddo ei enaid at feddyginiaeth anffaeledig." Gwneyd rhywbeth ar ol i'r meddyg fethu. Pob parch iddynt, nid wyf yn eu gwelod yn cael gormod, ac na feddylied y bobl yma. eu bod wedi gwneyd mwy na ddylasent i Mr Edwards. Y Parch Rhys Jenkin Jones, M.A., yn cynrych- ioli yr Undodiaid. Aoth dros lawer o dywydd poeth fu rhwng ei ddiweddar anwyl dad a Mr Edwards. Dau ddadIeuwr oeddent. Fe roddodd ei dad lawer cynghor i Mr Edwards, er mwyn ei gylla a'i fynych wendid, ond nid oedd wedi deall iddo ufuddhau i'w gyfarwyddiadau. Nid oedd yntau yn meddwl fod Mr Edwards wedi cael ei dalu fel y dylasai. Dichon na welsai ddeugain inlyncdd eto iddynt wneuthur tysteb iddo, ond am iddynt i'w gwneuthur yn fisol yn eu cyfraniadau. Y Parch H. A. Da vies, Cwmaman, siaradodd yn nesaf am y son a glywodd yn ei wlad (Sir Aber- teifi) am Mr Edwards, fod arno braidd ei ofn; ond wedi ei weled a dyfod i'w dy, cafodd ef yn dad tirion, felly y gwelodd ef yn Ngholeg;Aberhonddu, yn arw wrthynt fel myfyrwyr weithiau, ond ar ol myned i'r cysegr sancteiddiolaf y-n eiriol drostynt, pan fuasai rhyw amryfusedd wedi cyrneryd lie. Felly yr awrhon eto-dadl boeth yn ami, ac ym- adael yn hytrach yn chwerw, ond pan gyfarfydd- ent y tro nesaf, pob peth yn dda. Y nesaf a alwyd oedd Y Parch R. Rowlands, Aberaman. Yr oedd ef yn cofio am garedigrwydd Mrs Edwards iddo pan ar ei daith gasglvddol o'r Bala ar ddiwrnod ofn- adwy cyn iddi fedclwl am ddyfod yn Mrs Edwards, a dyna fel y mae hi wedi parhau hyd y dydd hwn. Mai llety fforddolion Seion ydyw ty Mr Edwards, gyda y wraig gyntaf fel yr un bresenol. Cafodd llawer myfyriwr artref am wythnos yn ei dy ef, ac yohydig wrth ymadael yn nghil ei ddwrn. Ben- dithion y nefoedd a'r ddaear fyddo ar deulu Mr Edwards byth. Yr oedd yny cyfarfod hefyd lawer o weinidogion ereill o wahanol enwadau, y rhai y pallodd amser 10 iddynt i siarad. Yr oedd y Parchn Davies, Llwydcoed Selby Jones, a Rees, Salem, yn gy- mydogion mor agos, a'r Parch D. Griffiths, Cwm- dar, ddim yn ddigon iach i allu bod yn bresenol. Siaradodd Mr R. Bedlington yn uchel iawn am ei gymydog Mr Edwards, fel dyn cywir, cymydog calon dyner, _a pharod i bob peth da o'fewn ei allu. Oarai iddo (j-ael cos faith i wasanaethu ei genedlaeth, ac iddo gael parch teilwng o un o laguroliuii y ddaear hyd ei awr olaf. Sais ydyw ef, ond yn gwerthfawrogi talent a cbydwybod dda cymydog o Gymro. Siaradodd Mr Richard Wickley yn hynod barchus am ei weinidog, Mr Edwards, ac am ei lafur diflino yn eu plith am yn agos i ddeugain mlynedd, a bod yr eglwys yn llewyrchus dan ei ofal hyd y dydd hwn. Cyn dystewi, cynygiodd ddiolcbgarwcb y cyfarfod i swyddogion y Pwyllgor fu mor ffyddlon a gweith- gar gyda y Dysteb o'i chychwyniad. Haner y peth ydyw cael y llestr dan ofal dwylaw da. Cyplysodd gyda hwy y foneddiges Miss Morgan, Clive House, yr hon ydoedd wedi gwneuthur y god. Yr oedd rhai yn meddwl mai aur oedd y pwrs hefyd. Eiliodd rbywun o'r dorf y diolch- garweh iddynt oil, a phasiwyd yn unfrydol gyda llawenydd mawr. Yna cyfododd Mr David John, blaenor y gan er's blynyddoedd lawer, i gynyg diolchgarwch i'r cadeirydd, ac fe gafodd yntau ei eilio gan rywun o'r gynulleidfa, a phasiwyd yn hwylus. Yna ter- fynwyd trwy weddi gan y cadeirydd, un o'r cyfar- fodydd mwyaf llewyrchus, yn gymysg o lawenydd a dagrau. Mae Mr Edwards wedi cael blwyddyn dda eleni-mae yn Gadeirydd yr Undeb Cynulleid- faol Cymreig, yr anrhydedd uchaf sydd gan yr Enwad i'w roddi i neb, a'r dysteb ardderchog hon. Byw byth fyddo Mr Edwards. GOHEBYDD.