Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
3 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
3 erthygl ar y dudalen hon
YMNEILLDUWYR BABILON.
Rhestrau Manwl, Canlyniadau a Chanllawiau
Dyfynnu
Rhannu
YMNEILLDUWYR BABILON. Braslun o Bregeth a draddodwycl gan y Parch. S. Jones, Treoes, Gorph, 29, 1883. DANIEL iii. 12. Mae hanes holl gymeriadau y Beibl wedi ei fwriadu i fod yn addysg i ereill. Mae ynddo gy- meriadau i'w casau ac ereill i'w hoffi a'u hefelychu. Yn y benod hon ceir hanes Nebuchodonosor, yr hwn, oblegid ei falchder a'i hunanoldeb, a daflwyd i bori glaswellt gydag anifeiliaid y maes. Mae yr hanes yn y Beibl. Paham ? Am fod perygl i ninau fyned yn wreck ar yr un creigiau, ac y mae Duw am i ni gadw yn ddyogel rhagddynt. Felly hefyd am y tri cymeriad yn y testyn-Ymneilldu- wyr Babilon byddant yn addysg holl ddyddiau y ddaear, nid fel cymeriadau i'w casau, ond rhai i'w hoffi a'u hefelychu. Maent wedi gadael i ni esiampl fel y canlynem eu bol hwynt. Sylwn yn- 1. AR Y LLINELLAU SYDD YN EU CYMERIAD YN DEILWNG O'U HEFELYCHIAD FEL YMNEILLDUWYR. 1. Yr oeddynt yn ddynion o ymddiriedaeth.— Gwyr o Iuddewon a osodaist ti ar oruchwyliaeth talaeth Babilon." Dyma nod yn werth i bawb ei gyrhaedd. Beth sydd yn ofynol i hyny ? 1. Ufudd- (locl.- Wrth ufuddhau mown pethau bychain deuir i ymddiriedaeth mewn pethau sydd yn fwy ond os bydd balchder neu hunanoldeb yn Uethu ufudd- dod, bydd hyny yn sicr o ddinystrio y dyn fel cy- meriad y gellir ymddiried ynddo. 2. Geirwiredd. —Nis gall neb ymddiried yn y celwyddwr, ond dyn y gellir trustio i'w air-" yr hwn a dwng i'w niwed ei hun; dyna ddyn y teimlir y gellir ymddiried ynddo. 3. Sefydlogrwydd.-Tra mae y cyfnewid- iol a'r gwamal yn destyn chwerthin i ffyliaid ac yn wrthddrych tosturi y doethion, mae y sefydlog yn gymeriad mae cymdeithas yn gosod gwerth arno ac yn ei edmygu. 4. Cymeriad da.—Nid oedd yr elfenau blaenorol ond blodau, ond dyma y bywyd. Gofaler am yr elfenau hyn a bydd llwydd- iant yn sicr. Peidied neb gwangaloni yn wyneb rhwystrau a gwrthwynebiadau, bydd yr anrhyd- edd yn fwy pan gyrhaeddir y nod. Wele dri yn y testyn, yn rhinwedd eu cymeriadau, wedi dringo i fyny yn oruchwylwyr yn ngwlad eu gelynion. 2. Yr oeddynt yn barnu drostynt eu hunain.-Nid ufuddhau i orchymyn y brenin heb farnu ei deil- yngdod; nid cydffurflo a gweitbred y werin heb fwrw y draul i ba le yr oedd hyny yn arwain, ond barnent drostynt eu hunain. Dewisient uniondeb a gwrthodent anghyfiawnder. Mae Duw wedi rhoi gallu i ddyn i farnu rhwng pethau a phethau, a dylai pawb ei ddefnyddio. 3. Bod yn "loyal" hyd nes gwrthdarawyd yn erbyn matcr cydwybod-ymyru a'u crefydd. Ath- rawiaeth eglur yn yr Ysgrythyr ydyw fod yn ddy- ledswydd i bawb ufuddhau i'r awdurdodau gwlad- ol. Ond os bydd cyfraith yn gwrthdaraw yn erbyn cyfiawnder dylid ei gwrthwynebu; ond rhaid gwneyd hyny yn unol a'r Beibl. Nid cyfiawni llofruddiaethau a drygioni i ddwyn yr amcan fel y gwna y Gwyddelod, ond gwrthdystio yn erbyn yr anghyfiawnder nes argyhoeddi y werin i hawlio cyfnewidiad yn y gyfraith. Da gcnym feddwl am deyrngarwch ein cenedl, a gobeitbiwn yr erys yr ysbryd hwn i'n llywodraethu tra dyfroedd yn llifo llifo yn ein hafonydd a'r haul yn tywynu ar ein gwlad. 4. Yr oeddynt yn ffyddlawn i argyhoeddiad eu barn a'u proffes.—Un o'r pethau mwyaf annyodd- efol mewn dynion ydyw diffyg ffyddlondeb i'r eg- wyddorion a broffesant. Unwaith darfu i fyddin o Roegiaid farw, bob un, wrth ymladd yn erbyn eu gelynion, oeddynt lawer mwy lluosog; ond mae oesau wedi bod yn edrych gydag edmygedd ar eu gwroldeb a'u ffyddlondeb-yn marw i am- ddiffyn hawliau eu gwlad. Y mae genym, fel Ym- neillduwyr, ein hegwyddorion. Yr ydytn yn proffesu sefyll o blaid rhyddid; ac er i ni golli ambell frwydr, bydd yn anrhydedd os glynwn yn ffyddlawn yn ein proffes. Ond os bydd i ni gefnu ar ein hegwyddorion yn boethder y frwydr, bydd rhai yn edrych arnom gyda dirmyg cyfiawn, fel rhai wedi bradychu eu hegwyddorion proffesedig. II. Y RHWYSTRAU OEDD AR EU FFORDD I GARIO ALLAN EU HEGWYDDORION. 1. Gorchymyn y brenin.- Y r oedd peidio addoli y ddelw aur yn drosedd yn erbyn y llywodraeth. Bu amser pan oedd Ymneillduaeth yn y wlad hon yn cael ei hystyried yn drosedd yn erbyn y gyf- raith; ond erbyn heddyw mae pethau wedi newid no Ymneillduaeth yn cael ei goddef. Ond os bu ein tadau Ymneillduol mor ffyddlon, a glynu wrth eu hegwyddorion er colli eu meddianau, a rhai o honynt eu gwaed drostynt, nid gormod i ninau fod yn ffyddlon i'n proffes. Os bnont hwy yn arloesi y tir ac yn planu yr had yn nyfnder y gauaf gerwin, nid gormod i ninau ddadwreiddio y chwyn a mwynhau y ffrwythau yn fisoedd yr hif. Gan fod yr etifeddiaetb wedi disgyn i ni, gostiodd gymaint iddynt hwy, dylem beidio dilyn esiampl ddrwg y mab afradlon," a gwario yr estate mewn diffrwythdra. Os bu ein tadau yn ifyddlawn pan oedd y gyfraith yn eu berbyn, dylem ninau fod felly pan mae y gyfraith o'n plaid. Os ydyw yn werth proffesu Ymneillduaeth, mae yn werth gweithredu yn unol a'n proffes. 2. Barn y lluaws,—Yr oedd public opinion yn eu herbyn. Mae llawer wedi eu cario ymaith oddi- wrth argyhoeddiad eu barn dan ddylanwad y lluaws. Hyny andwyodd Pilat. Ond yr oedd y tri llanc yn glynu wrth eu hegwyddorion er fod y bobloedd a'r cyfoethogion yn ymgrymu i'r ddelw. Dyma benderfyniad yn werth ei gadw mewn coff- adwriaeth holl ddyddiau y ddaear. O na byddai pawb a broffesant Ymneillduaeth o'r un stamp a'r cewri hyn, yna buan iawn ceid cydraddoldeb cref- yddol trwy yr holl fyd. 3. Bygythiad o gosbedigaeth. A pbwy bynag ni syrthio ac ni addolo a fwrir i ganol ffwrn o dan poeth." Nid bygwth drygu amgylcbiadau, ond dinystrio y bywyd. A mwy na byny, fe geisiwyd eu llwgrwobrwyo—cynygiodd y breninfribeiddynt am wadu eu hegwyddorion. Os byddwch ch wi barod i syrthio ac i addoli y ddelw a wneutbum, da." Dyma beth oedd bribe yn werth cael gafael arni-addewid o ddaioni gan frenin mawr Babilon, yr hwn oedd a'r ymherodraeth gyfoethocaf ar y ddaear ond gwell oedd ganddynt oddef adfyd gyda phobl Dduw na chael mwyniant pechod dros amser, oblegid yr oeddynt yn edrych ar daledigaeth y gwobrwy. III. CANLYNIADAU EU FFYDDLONDE13 I'W IlEG- WYDDOEION. 1. Daeth Duw allan i'w hamddi.ffyn.-Er mor dywyll oedd y ffurfafen, ac er i orchymyn y brenin gael ei osod mewn gweithrediad, eto gofalodd Duw am eu hamddiffyn. Mae y brenin yn edrych i ganol y tan, ac yn gweled pedwar o wyr yn rhodio yn rhyddion, heb niwed arnynt, a dull y pedwer- ydd yn debyg i Fab Duw. Nid oes eisieu ofni sefyll dros gyfiawnder; .mae y Duw a agorodd y nefoedd i Stephan ac a waredodd y Tri LIane yn barod i'n hamddiffyn yn mhob cyfyngder. 2. Cijfiawnder gariodd y dydct- Y r oedd y gelyn- ion yn lluosog a'r rhwystrau yn fawrion, ond fe ofalodd Duw osod y fuddugoliaeth o blaid cyfiawn- der. Ar gyfiawnder a barn mae ei orsedd of yn sylfaenedig, ac am hyny mae cyfiawnder i fuddug- oliaethu ac megys yr argyhoeddwyd y gelyn yn Babilon ac y cyhoeddwyd gorchymyn i bawb i addoli Duw Sadracb, Meaach, ac Abednego, felly hefyd gwelir y dydd yn gwawrio yn y man pan fyddo holl elynion rhyddid wedi eu hargyhoeddi, a phawb yn diolch am gydraddoldeb crefyddol. 3. Cawsant eu dyrchafu am eu goncstrwydd.— Yna y mawrhaodd y brenin Sadrach, Mcsach, ac Abednego o fewn talaeth Babilon." Gwelodd yn eu cymeriad rywbeth yn fwy gwerthfawr nag aur —penderfyniad i lynu wrth uniondcb yn wyneb I pob rhwystr. Dyma y peth mwyaf gwerthfawr ar y ddaear, ydyw cymeriad wedi ei brofi mewn ys- tormydd. Hyn oedd yn gosod gwerth ar fywyd Job. Os ydym am ddringo grisiau anrhydedd, gofalwn fod yn ffyddlon i uniondeb, ac fe ofala Duw am y canlyniadau. ADDYSGIADAU. 1. Dylem ymddwyn yn unol <Vr egwyddorion a broffeswn.-Mae yn fwy na tbebyg na fydd dim eisieu i ni beryglu ein bywyd o blaid ein Hym- neillduaeth ond datfr eisieu i ni sefyll o blaid ein proffes. Mae yr adeg yn ymyl pan fydd galw arnom i gefnogi y Dadgysylltiad, a gobeithio na fydd neb sydd yn cymeryd arno i fod yn Ymncill- duwr mor wael a signo petition o blaid yr Eg-lwys. Hefyd yn ein hetlioliadau, gofalwn bleidleisio o blaid ein hegwyddorion. Trueni gweled meibion Ephraim, yn arfog ac yn saethu a bwa, yn troi eu cefnau yn nydd y frwydr. 2. Peidiwn gwangaloni yn ivyneb anhaivsdcrau.— Mae rhai wedi bod mewn rhwystrau cryfach o'n blaen, ac wedi dyfod allan ohonynt yn fwy na choncwerwyr. 3. Ymddiriedwn am amddiffynfa yn Arghvydd.— Y mae efe yn 11 gymhorth hawdd ei gael mewn cyfyngder."
Advertising
Hysbysebu
Dyfynnu
Rhannu
"CERDDOR Y CYMI-m.Dyrna enw cylioeddiad newydd a gyhoeddir gan D. Williams a'i Fab, Llanelli, o dan olygiaeth Alaw Ddu. Y mae y rhifyn cyntaf yn ein Jlaw, a chynwysa amrywiaoth mawr o'r hyn sydd yn wir ddyddorol i gerddorion a chorau yn gyffredinol. Anrhegir y darlleuwyr bob mis a darn o gerddoriaeth, megys gyda'r rhifyn hwn-Unawd a chydgan, Cyd- folianed y byd," gan y Golygydd. "GREEN MOUNTAIN ASTHMA. CUBE. — Anfonir tiniau byclinin yn rliydd trwy y llyUiyrdy am Is 2c.—F. .NLOWLIERV, a'i FKIBION, 1, lvii)y Edwaid-ttieet, Lluudain SctydlwyU yn y flwyddyn 17iG.
CENADAETH TANGANYIKA.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
CENADAETH TANGANYIKA. Dichon mai nid anfuddiol gan eich lluosog ddarllonwyr fydd y llytbyr a ganlyn, yr hwn a dderbyniais oddiwrth iy anwyl gyfaill y Parch D. P. Jones, Tanganyika. Gwel y darllenydd nad oedd Mr Jones, pan yn ysgrifenu, yn gwybod dim am amgylchiadau ei gyfaill Mr Penry, ond ei fod wedi ei adael ar ol yn Urambo. Diau ei fod wedi clywed am ei farwolaeth erbyn hyn, ac yn sicr bydd yn siomedigaeth fawr iddo. Cefais lythyr oddiwrtho wedi ei ysgrifenu o Pembryn House, Uguha. Y mae wedi cyrhaedd pen ei daith yn ddyogel, ac yn berffaith iaeh. Y mae wedi agor ysgol yno i ddysgu y plant i ddarllen, ysgrifenu, a chanu, ac y mae wedi argraffu Tonic Sol-ffa Modulator. Dywed fod eu lleisiau eto yn bur aflafar, ond yn mhen ychydig y mae yn dysgwyl y deuant yn ganwyr. Y mae wedi mabwysiadu bachgen bychan, deuddeg oed, yn fab iddo eihun, i'r hwn y perthyn hanes pur ddyddorol. Er's rbai blynyddau yn ol, yr oedd of a'i rieni yn gaethion gan yr Arabiaid. Wedi ei lanw a tbosturi tnag ato, prynodd Cadben Hore of am ychydig ddoleri, a bu gydag ef hyd ei ddycbweliad i'r wlad hon yn 1880, pryd y cyflwynodd of i ofal Mr Williams, Urambo. Ar farwolaeth Mr Williams, cymorodd Dr Southon ato, ac ar farwolaeth Dr Southon, cafodd ei adael iddo ei hun; ond pan yn arwain y fintai ddiwoddaf allan, tarawodd Cadben Hore wrtho yn ddamweiniol, a chyflwynodd ef i Mr Jones. Rhwng y naill a'r llall, y mae wedi dysgu darllen ac ysgrifenu yn bur dda, ac y mae yn cynorthwyo yn nygiad yn mlaen yr ysgol sydd wedi ei hngor. Ei enw yw Swedi, ac y mae wedi ei fedyddio yn Swedi Jones. Y mae y byd yn gorfod teimlo yn y blynyddoedd diweddaf yma fod "John Jones" yu gwthio ei hun i gylchoedd pur amlwg mewn cymdeithas, a dyma .ei enw nodweddiadol wedi ei drosglwyddo i fysg brodorion Tanganyika! Aed crefydd y Cymro a Duw y Cymro yno hefyd, yw fy nymun- iad a'm gweddi. Pontardulais. T. PENRY EVANS. Ga-Jawsom Mpwapwa o'r diwcrldar y Sadwrn, yr 2il o Ba^iyr. Yn ol arfcr caravans, ni wnaethom y diwrnod cyntaf orid taith for (chwe' milldir), a phaboll- wyd yn Kisokwe, lie y mae gorsaf Genadol gan y C. M. S. Mae y tymhor gwlawiog eisoea wedi dechreu, a chawsom wlaw cvson ar y Sul o chwcch yn y boreu tan bedwar yn y prydnawn ond pan ein bod yn y camp, nid effeithioiid arnom yn mhellach na dilFodd ein tanau, a'n gorfodi i ymprydio i raddau mwy nou lai, Tranoefch cychwynasom gyda'r wawr. Yr oedd ein ffordd yn gorwedd -trwy y Chunio Pass, a chan mwyaf yn arw a serth-mwy anbawdd i'r trucks nag i'r porters; ae ni chyrhaoddwyc1 Mkambi tan dn o'r glpch y prydnawn, er nad oedd y pellder ond naw milldir. Oddiyma hyd Mahamba yr oedd pellder o ddeg milldir ar ugain, a chan nad oedd yr oil ohono ond pori (diffaethweh), tcimlcm mai goreu pa gyntaf y gwnaom ei orphen, a cheisiwyd ei deithio mown diwrnod, a diwrnod bythgofiadwy a wnaed ohono. Llwyddodd pedwar "honom gyrhaeod Mahamba yn mrig yr hwyr, wedi ein gwlycliu isnvoni, ac morllinodig- a Jacob gynt pan orphwysodd yn Bethel ar ei daith i dir Laban. Yn oin eanlyn yr oodd lianor dwsin mwy neu lai o'r porters yn dwyn loads, yn mysg pa rai, yn ffodus, yr oedd tent, tri gwely, ac ychydig fwyd. Bwytawyd y Doson hon yn y ffasiwn Iuddewig, am nad oedd na chyllell, na fforc, na llw,y o fewn y lie, ac nid wyf yn meddwl i mi worthfawrogi pryd o fwyd i'r f;.th raddau yn fy mywyd. Gan nad oedd genym ond tri gwely, cysgodd fy ngbyfai.M Mr Penry a minau-y naill ar y bedstead, a'r llall ar y mattress—ar y ddacar, ao o d:m yr amgylchiadau treuliwyJ noson bur gysurus. Oddeutu haner dydd dranoeth, cyrhaedlodd y gweddill o'r caravan, ond ni ddaeth y certi i fewn tan fin yr hwyr. Mahamba yw v lie cyr.taf yn y (listrict ean? a olwir Ugogo, a'r pentrof cyntaf yn yr hwn y tilir hongo. Wrth hongo dynodir y liian (cloth) a hawlia y chief iol m-fch o drcth am gaci pasio trwy ei ardal, a gofynant weithi -u gyraaint a 120 cloths gwerth dau cant o ddoleri; ond ni roddir iddynt fel rheol fwy naa; ngain-weithiau lai. Beth bynag, gadawj d i ni basio trwy yr oil o Ugogo, gyda'r eithriad o bentref neu ddau, heb gymaint a gofyn am hongo, am ba reswrn nis gwn, os nad am eu bod oil wodi eu dyclirynu gall y trucks, yr liyn fyddai yn duigon rhesymol, cauys ni welwyd olwynion yn y parth hwn o Affrica or dyddiau arsghof. Nid yw y Wagogo yn euwog am ddim^ ond am eu llwfrdra, a'u hymlyni:id diysgog wrth ddulliau ae arferion on lienafiaiti. Byddai gweled Mgogo allan o'i wlad yn de-ityn syndol, ac ni byddai ceisio ei berswadio i adael ei ddnll o fyw ond ymgais at symnd mynydd yn llythyrenol. Cyrhaeddwyd Muhalala, y pontrcf diweddaf yn Ugogo, ar y 19og o Ragfyr. Bhwng y dalaeth hon ae Unyamwezi y mae diffaethweh c:mg- a elwir yMag-undu Mkali, yr hwn sydd mewn lied yn 108 o filldiroedd am ei hyd, nis gwn fod ei derfynau yn hysbys. Yn herwydd prinder dwfr, gorfrl arnom ci de; thio mown chwe' diwrnod, yr hyn a wnai gyfartaledd o ddeunaw milldir y dydd. Trouliasom y Nadoiig yn yr auialwoh, hob ddim yn yr amgylchiadau i'li hadgolio o noiilduoh wydd y