Y Tyst a'r Dydd

UNDEB YR ANNIBYNWYR CYMBEie. CYFARFODYDD BLYNYDDOL YN FFESTINIOG, AWST 21AIN, 22AIN, AR 23AIN, 1883. CYNALIWYD y Cyfarfodydd bIynyddo1 eleni yn Ffestiniog. Hwn ydoedd y deuddegfed Cyfar- fod Blynyddol, a'r chweched yn y Gogledd, gan gynwys Liverpool. Ofnai llawer ar y declireu y cawsid anhawsder i gael lleoedd yn y Gog. ledd yn barod i'w dderbyn bob yn ail a'r De ond erbyn hyn mae ofnau y cyfryw wedi diflanu gan gymaint awydd gwahanol leoedd yn y Gogledd, fel yn y De, am ei gael. Ac yn ol yr arwyddion presenol mae y dydd yn mhell pan y bydd yr Undeb Oymreig heb neb yn ei goisio. Deallwn fod dau o leoedd yn y De yn cystadlu am dano y flwyddyn nesaf, ac y mae mwy nag un lie yn y Gogledd yn dechreu meddwl o ddifrif am dano y flwyddyn ganlynol. Diau fod dyfodol pwysig yn aros yr Undeb, ac y teimlir ei wasanaeth i'r Enwad ac i achos y Gwaredwr fwy-fwy y naill flwyddyn ar ol y llall. Nid ydym yn sicrhau cywirdeb y llechres a ganlyn o enwau yr ymwelwyr. Ceir yr un swyddogol yn Adroddiad y Pwyllgor. GWEINIDOGION. Anthony, T, Tongwynlais Jones, U, Rhesycn.e Adams, D, B.A, Hawen Jones, D C, Merthyr Bowen, D, Hermon Johns, T, Llanelli Bowen, W, l'enygroes Jones, J, Llangiwc Beynon, D J, Ruabon Jenk'ne, LI E, Ton Pentre Charles, J, Croesoswallt J- nes, E, Llanbedrog Davies, W S, Aberdar Jones, J, Machynlleth Davies, J, Llithfaen1 Jores, J B, B.A, Aber- Davies, J, Bronllwyn honddu Davies, P, Clarach Jones, J E, Ceidio Davies, W, Rhosybol Jones, D A, Llangenech Davies, J B, Talysarn Jones, D, Cwmbwrla Davies, W, Llandilo Jones, B, Trawsfynydd Davies, H A, Cwmaman Jones, E A, Castel'ncwydd Davies, W H, Tower Hill Jones, D, B.A, Abertawy Davies, B, 1'reorci Jones, R, Berea Davies, W V, Moelfro Jones, W W, Pisgah Davies, E H, Llanon Jones, T, Eisteddfa Davies, W C, Llantrisant Lumley, R, Trefor Davies, H, Moeltryfan Lewis, H E, Bwcle Edwards, W R, SHrdis Lewis, T, H.A, Bata, Edwards, Roger, Mold Lewis, R C Trefoiris Ellis, H, Llangwm Morgan, R, St Clears Evans, S, Hebron Mathers, Z, Abermaw Evans, D S, Aberdar Morris, E, Llanrhaiadr Evans, J S, Bodedeyrn Morris, W I, Pontypridd Evans, 0 Llundain Morgan, J, Own-, bach Evans, E D, Brynmawr Morgan, Miles, Pontypridd Evans, T, Amlwch Mason, E C, Penycoed Evans, R 0, Sammah Miles, J. Aberystwyth Evans, T P, Pontardulais Marks, W B, Cricieth Evans, D G, Penrhyn Morgan, E, Bethesda Evans, W, Aberaeron Nicholson, W, Liverpool Evans, M, Bwlchyffridd Owen, 0 R, Glandwr Evans, T D, Ebbw Vale Oliver, D, Treffynon Edmunds, D M,Crososwallt Owen, J, Llanegryn Evans, D, BurryPort Owen, E, Clydach Evans, J C, Gilfachgoch Parry, J B, Llansamlet Edwards, W, Aberdar Pritchard, J, Druid Foulkes, J, Aberafon Parry, H, Chwarel Goch Griffith, D A, Troedrhiw- Powell, R, Drefnewydd dalar Phillip3, T T, Llanrwst Gibbon, W, Llanymddyfri Parry, J, Crughywcl Griffith, D, Cwmdar Probert, L, Potthmadog Griffith, H S, Upper Bangor Rees, J M, Peutrefoelas Griffith, R W, Bethel Rees, W G, Fflint George, T, Dinas Roberts, D, Wrexham Griffith, W, Amana Rowlands, D, B.A, Aber- Griffith, D, Dolgellau honddu Hongh, P W, Merthyr Roberts, R, Manchester Huws, W Pad, Beulah Roberts, T, Mold Hughes, T, L'ansantffraid Roberts, 0 L, Penarth Huahes, W, Ebbw Vale Rees, T J, Carno Howell, R T, Aberdar Rees, D G, Whitchurch Hughes, W E, Dolgellau Richards, D D, Nantglyn Jones, L, Ty'nycoed Rowlands, R, Bethesda Jones, T D, Plasxarl Rowlands, J, Llundain Jones, H, Birkenhead Rowlands, R, Aberaman Jones, J M, Caergwrle Roberts, J, Towyn Jones, R T, Pant-teg Richards, E. Tonypandy Jenkins, D M, Liverpool Roberts, R, Rhos Johns, D, Rhuthyn Roberts, J A, B D, Caer- Jours, H Ivor, Llanrwst gybi Jones, J C, Penygroes Richards, D B, Crugybar Jone3, O, Pwllheli ltoberts, D, Itbyl Jones, D S, f'atia Roberts, J A, Nantymoel Jones, J S, Llanidloes Stephen, E, Tanymarian Jenkins, J, B.A, Aberys- Thomas, 0, D.D, Liver- twyth pool I Jorcs, H S, Ebenrzer Thomas, 0, Brynmair Jones, J V, New Tredegar Thomas, D, Llanstephan James, E, Nefyn Thomas, W, Gwynfe Thomas, T E, Abcrgynol- Williams, J, Borth wyn Will;atiia, W P, Waenfawr Thomas, J, Merthyr Williams, C, Dwygyfylchi Thomas, R, Glandwr Williams, T R, Dowlais Thomas, D S, Penrhyn Williams, D E, Henllan Thomas, S, Newmarket Williams, J. R, Hirwaen Thomas, R L, Liundain Williams, J P, Llanelii Thomas,O.M.A, Treffynon Williams, T, Capelhelyg Thomas, T, Llangadog Williams, L, Bontnewydd Thomas, D, Canterbury Williams, D, Maencloehog Williams, R T.GwaeDysgorWilliams, R S, Bethesda Williams, B, Abertawy Williams, R P, Ebenezor LLEYGWYR. Askin, T, Liverpool Lloyd, D, Beaumaris Beddoe, W, Nelson Lloyd, S, Liverpool Beddoe, EW, eto Lewis, W, Pontlotyn Bevan, H, Abertawy Lloyd, E. Liverpool Bowen, W R, Plas-y-betws Morris, J, Liverpool Charles, R, Sandy Mathews, B, Abercarn Davies, I M, Manchester Morris, W, Cerygydruidion Davies, W, Llansamlet Martin, T L, Western Davies, D, Llanelli Co'lege Davies, L J, Llannwchllyn Millward, T, Bangor Davies, D, Liverpool Morgan, D B, Llansamlet Davies, T, Liverpool Morris, J, Llanelli Davies, W, Liverpool Mathews, H, Liverpool Davies, J, Llanllyfni Morgan, R, Llanllyfni Davies, Morris, Pennal Michael, P, Caergwrle Davies, D, Llansamlet Martin, R, Birchgrovo Davies, J, eto Morris, 0, Porthmadog Davies, E H, Pentre Morgan, T W, Nelson Davies, Jenkin, Y.H, Aber-Morgan, D, Ystradfellta ystwyth Vanghan, J W, Colwyn Davies, W, Llaridderfel Owen, J, Llangefni Ellis, T J, Cricieth Owen, L, Pwllheli Evans, W, Lancashire Owen, H, Pentrefoelas I College Owen, T, Llatillechid Evans, W, Llundain Owen, R, Caernarfon Edwards, T, Bethlehem Owen, R R, Tyddynmawr Evans, B, Castellnedd Owen, E R, eto J Evans, R, Carmel Owen, 0 R, Menai Bridge Evans, D, Treorci Owen, T, Liverpool Evans, W, Abertawy Owen, O J, Bala j Evans, J, Liverpool Parry, E, Tregarth Evans, W L,Penybontfawr Parry, J, Bethesda Evans, A, Liverpool Phillips, E, Aberafon Evans, G, Llanllyfni Pritchard, J. Tiellynon Evans, S, Bangor Parry, J, Bala Evans, C E, Wrexham Phillips, T, Caerfyrddin Freeman, —, Abertawy Phillips, D, Bala Griffith, R, Chwilog Price, P, Dolgellau Griffith, D, Bethel Poweil, W, Merthyr Green, R D (myfyriwr), Parry, W J, Maesygi'oes Caernarfon Parry, W R, Manchester Harris, D W, Pontsenni Phillips, J, Whitchurch Hughes, T, Rhuddlan Roberts, W R, Penmaen- H nghes, E P, Bala mawr Hughes, W, Beaumaris Rogers, H, Rhuddlan Hughes, R 0, Bethesda Richards, T, Carno Harris, W, Llanelli Rees, R, Treffynon Hughes, 0 H, Talysarn Roberts, D, Llangwin Harrison, B, Coedpoeth Roberts, D, Llandegla Hughes, J, Treffynon Roberts, D, Liverpool Hughes, P, eto Roberts, R, Pwliheii Hughes, D, Menai Bridge Robots, T, Abertawy Hughes, J, Pontypool Roberts, E E, Bala Howes, S, Abertawy Rowlands, T, Llandderfel Hughes, 0, Bethesda Scourfield, W, Whitland Hughes, T, Llanelli Sims, W, let Hughes, D B, Bala Samuel, J, Llanelli Humphreys, R G, Porth- Stephens, J, Llwynyrhwrdd madog Thomas, T, Tregavth Joseph, J, Llangenech Thomas, H, Llanelli Jones, J, Y.H, Llanfyllin Thomas, J, eto James, E H, Y.H, Glandwr Thomas, J, Penybont Jones, CR, Y.H, Llanfyllin Thomar, D S, Pentre, Jenkins, D T, Bala Rhondda Jones, J, Pentrtfoelas Thomas, W, Llanelli Jones, J H, Aberdyfi Thomas, E, Bala Jones, E, Pi:.schwi eg Wiiliams, 0, Colwyn Johns, W A, Llanelli Williams, J D, Abertawy Jones, J, Colwyn Williams, J, Merthyr Jones, W, Treffynon Williams, D E, Castellnedd Jones, J, Llaniestyn Williams, E J, Manchester Jones, J N, Blaenblodau Williams, J C, New Tre- Jones, W, Talywacm degar Jones, J A, Llanelli Williams, D, Treffynon John, D,eto Williams, W, Llmidain James, J P, Greenfield Williams, T, Y.H. Merthyr Jones, W, Liverpool Williams, H, Bangor Jones, J, Rhuthyn Williams, J B, Llansamlet Jones, D, Bala WDiams WW, Llansamlet Jones, T, Wrexham Williams, J W, eto Jones. W, Bontne Nydd Williams, J, Llanelli Knoyle, D R, Landore Williams, J, Llanelli W H, Bangor Williams, W, Glandwr Lloyd, J E, Liverpool Williams, W J, Caernarfon Lewis, J, Caerdyiid Cyfarfu Pwyllgor yr Undeb dydd Mawrth am 3 o'r gloch, yn ngliapel Brynbowydd, o dan lywyddiaeth y Parch D. Jones, B.A., Aber- tawy. Nos Fawrth, erbyn 7 o'r gloch, yr oedd capel eang a phrydferth Jerusalem yn orlawn o gyn- ulieidfa barchus, ac ni welwyd erioed o'r blaen rhwng creigiau Ffestiniog y fath gynulliad o weinidogion a lleygwyr parchus o bob parth o'r Dywysogaetli. Teimlasai Williams o'r Worn, John Elias, a Christmas Evans hi yn anrhydedd i gaol anerch y fath gynulliad. Yn y cyfarfod hwn traddodwyd Pregethau yr Undeb. Wedi dechreu trwy ddarllen a gweddio gan y Parch E. Stephen, Tanymarian, csgynodd y Parch R. Rowlands, Treflys, i'r areithfa, a chymerodd yn dcstyn- TEYRNAS CRIST. Yna y bydd y diwe Id, wedi y rhoddo ef, y deyi nas i Dduw a'r Tad, wedi iddo ddileu pob pendefi^aeth a phob awdurdod a nerth,canysrhaid iddo deyrnasu hyd oni osodo ei boll elynion dan ei draed."—1 Cor, xv. 24, 25. YNA y bydd ydiwedd." Mae natur pethau yn dysgu fod dechreu wedi bod i bob peth y mae diwedd iddo ond nid yw hyny yn profi fod diwedd i fod i bob peth y bu dechreuad i ido. Mae yr hwn oedd yn alluog i ddwyn i fodolaeth yr hyn nad oedd, yn abl hefyd i roddi bodolaeth nad oes diwedd i fod ami. Mae y gallu sydd yn abl i'r nail!, yn ein rhwymo i gredu nad yw y llall yn anmhosibl iddo. Mae yn ein byd ni gymaint o gyfnewidiadau, a chynifer o wrthddrychau yn diweddu a bodoli beu. nydd, nes ein dwyn i gredu fod dechreu wedi bod i'r cwbl a welir yma, ac yna y rhaid fod rhyw achos mawr na bu dechreu iddo erioed, ac na bydd diwedd iddo byth, o'r hwn a thrwy yr hwn y mae pob peth. Mao rheswm yn awgrymu i ddyn fod yn dra naturiol i'r hwn a fodolai erioed, ac a bery byth, roddi bodolaeth hefyd i ryw wrthddrychau a barhant byth fel efe ei hun. Yn ol yr hen syniad uniorigred yn rnhob oes, credir fod y natui ddynol felly, ac nid yn unig y natur ddynol ond fod pob dyn felly yn bersonol. Bu adeg pryd nad oedd dyn, ond ni bydd adeg pryd na byddwn mwyaeh. Mae yn uir y daw adeg, a hyny yn fuan iawn, pryd na byddwn mwy yn y fuchedd hon, canys bydd wyneb pob un obonom wedi ei "newid," a ninait wedi ein "hanfon i ffwrdd." Y mae diwedd i fod i'r sefyllfa bl cscnol i bawb ohonom. Y mae diwedd hefyd i fod i'r byd hwn yn ei drefn a'i agwedd bivsonol, ac y mae yn dra sicr, feJdyliem, mai at y diwedd" rhyfedd hwnw y mae brawddeg cyntaf ein testyn yn cyfeirio. Diwedd y byd. Yr adeg y bydd i'r Crowr a'r Llywydd mawr ddirwyn i fyny holl atngylchiadati y ddaear hon, yr ader; pryd na bydd amser mwyach, ond y Hyncir y cwbl i fyny yn y tra- gywyddoldeb mawr. Mae cyfeiliornadau ac ofergoel- ion lawer wedi bodoli yn mysg dynion o oes i oes ar y mater yma. Mae llawer gan broffwyd a gau-bro- ffwydes wedi codi mewn manau, ac wedi twyllo a dychrynu llawer trwy honi hysbysn yr amser y dcuai hyn i ben. Dysga yr Ysgrythyrau fod yr aniser yn ansicr a chuddiedig i ni, ond cynwysa yr Ysgrythyrau wirioneddau ac egwyddorion a brolant yn eglur nad yw hyny i gymeryd lie yn fuan, ac na ddaw "y dydd hwnw" hyd nes y byddo amcanion a bwriadau gogon- eddus Dnw am iachawdwriaeth y byd wedi eu cyrhaedd a'u eyflawni-pochod wedi ei Jwyr ddarostwng a'i orcii fygu- wait li gras ar y ddaear wedi ei orphen- heddwch cyffredincl wedi ei sicrhau ar seiliau cedyrn a thragywyddol—" yna y bydd y diwedd." Y mater y cawn sylwi arno oddiwrth y geiriau, fydd TEYRNAS Ciiisr FEL DAEPAKIAEIH GYFADDAS A SIen. 0 DDWYN Y GWAJTII MAWR IiW N I BEN. Nid teyrnas Crist yn oi eglwys, neu deyrnasiad Crist ar ac yn ei bobl a feddylir yn un y, nac yn benaf yn y geiriau hyn, ond ei deyrnasiad fel adferwr a buddusrol- iaethwr ar holl ddrygioni, anhrefn, a thrueni y byd. Mae y deyrnas y sonir am dani yma i gael ei chyf- lwyno i fyny i Dduw y tad yn y diwedd. Ond y mae Crist i deyrnasu ar, ac yn ei bobl yn oes oesoedd. 1. Fel tei/mas y mae yn cyfarfod u'r teimlad a r syniad cryfaf yn hanes dynolryw.—Ain hyn v mae y byd yma yn ymgals yn mliob oes. Dyma yr elten fawr amlyeaf yn hanes holl penedloedd y byd. Hanes teymasoedd yw hanes ein byd ni o oes i oes. Dyma y pegwn y mae hanesyddiaeth yn hongian arno yn mhob gwlad. Mae y llwythau a'r cenedloedd mwyaf anwar- aidd, barbataidd, ac anwybodus, oil yn mron yn meddu eu brenin, eu gorsedd, a'u teyrnas. Codiad a ebwymp teyrnasoedd ac ymherodraethau ydyw hanes holl gen- edloedd" gwareiddiedig y byd o'r naill oes i'r llall. Amlwg yw fod y syniad a'r teimlad hwn yn ddwfn yn eu natur. Nid creu angen yn y natur ddynol y mae Cristionogaeth, ond cyfarfod yr angen sydd ynddi gyda darpariadau cyfaddas ar ei chyfer. Mae Iesu o Naza- reth a'i deyrnas fendigedig yn cyfarfod y teimlad a'r syniad yma i berffeithrwydd; yn ei gyfarfod i raddau cyflawnach a pherffeithiach na dim a feddyliodd y byd erioed. Efe a esyd i fyny deyrnas, yr hon yn ei nhatnr a'i heangder, yn ei gogoniant a'i hawdurdod, yn ei harncanion a'i dylanwa 1 daionus fydd tuhwnt i ddim welodd llygad, glywodd clust, nac a ddaeth i galon dyn erioed." 2. Teyrnas a phob mawredd ac awdwdod, galltt a doethineb, yn cydgyfarfod yn ei Brenin Dyma yr elfeuau y dysgwylid eu cael i ryw f. sur yn ^h^b teyrnas ar y de.aear. Dylai yr hwn fyddo yn eistedd ar yr orsedd fod yn ddigon mawr i'r holl ddeiliaid edrych i fyny ato, yn ddigon awdurdodol » hawlio ufudd-dod, yn ddigon galluog i ddarostwng y gelynion, ac amddiffyn ei ddeiliaid, ac yn ddigon doeth tel na chyfeiliorna mewn barn na gweithied. Nid oes ac ni bu yr un dyn yn meddu ar y cymhwysderau hyn i'r graddau gofyno!. Ond dyma un a holl bertteithtlerau y natur ddynol yn cyfarfod ynddo yn berffaitn, ac heb ddim o'i gwaeleddau. Y mae ei holl hanes yn profi ei fod ef ei hun yn ymwybodol ohyny, hyd yn nod yn ei ofidiau a dyfnder isaf ei ddarostyngiad. Nl bll dan yr angenrheidrwydd o ddadwneyd dim a wnaeth, na galw yn ol ddim a ddywedodd, na gwneyd un math o ym- ddiheurad (apology) am un ymddygiad o'i eiddo I