Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

1 erthygl ar y dudalen hon

UNDEB YR ANNIBYNWYRI 0 Y M…

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

GEIBWIREDD A MASNACH REOLAIDD Y WL&D. Yr ydym yn son am fasnach reolaidd or mwyn poidio a son am ymdrafodaeth afreolaidd a ddawallan yn niwyg masnach. Byddai yu afrosymol amhen fed masnach reolaidd y dydd yn arnddifad o eirwiredd yn ei hamrywio! agweddion ymarferol, oblegid ar hyu y gorphwys ei chadwraeth rhag dibena ei ban mewn gtvarth a gond ond ai tybed fo 1 yr hyn sydd ynddi o eirwiredd, yn rhy ami ac yn rhy bolaoth, yn cael ei gymysgu a'r liyn sydd anwireddus ? Sylwer am foment ar brynwr a gwertbwr wrth y masnach-fwrdd. 'Beth ydyw pris y nwydd hwn,' mediiai'r prynwr. 'Tri a chwech,' meddai'r gwerthwr. Mae yu rhy nehel, meddai'r prynwr. Os mynwch rboddaf i chwi haner coron am dano.'Jj' Dim posibl,' meddai'r gwerthwr,' heb golledi fy hun; ac mae pawb yn dyweyd fod hwn yn hynodorad, a_pwn y dywedwch chwithau yr un poth ond i chwi sylwi yn fwy manwl ar y quality. Quality noti ddim,' meddai'r prynwr; 'mie hanerooron yn llawn gwerth hwna. 'Vol,' meddai'r gwerthwr, gan eich bod yn gwsmer cyson i mi, eodwch chwi chwech a gos- tyngaf finn-a y llaal], a chyfarfyddwn felly ary tri swllt.' Felly y bn. Gofyner i'r masnachvvr am ei reawm dr 's ofyn tri a chwecb, a gworthu wedi hyny am dri swllt, a'i ateb yw, fod y cwsmer yna bob tro yn cynyg chwech neu s'dlt yn llai na'r gofyn. Felly. Gofyner i'r prynwr, pabam ydoedd of yn cynyg haner coron ar y dechreu, ac ar 01 taerai yn enw byd ac eglwys, na roddasai ychwancg, yn rhoddi chwech yn ychwaneg, a'i ateb yntau yw, fod y siopwr yna fel rheol yn gwerthu yn rhatach ar y diwedd nag y mae'n gofyn ar y dechreu. Felly. Mae'r dd-iu, y naill fel y Hall, yn amhen goncstrwydd en gilydd, yr byn sydd bob amser yn arwain i ystranciaeth feiddgar, ac nid i fas- nach blaon. Paham rhaid gwyro oddiwrth ffiniau y gwir ms !n cyflawniadau maanachol ? Dywed y Sais, "The struggle is keen through life between the prin- ciple of truthfulness and the desire to make money." Mae'r "desire to make money," yn enyu anghydym- dcimlad ag amser a modd gwirionedd syml i wneyd ei waith mewn masnach. Agwedd arbenig ar y cyfnod yr ydym yn byw ynddo ydyw prysurdefc, ae mae'r cyflym- dra a pba un y dyga'r dyfeisiau diweddaf bethau oddi- nmgyleh yn cyfrif am hyn. Alai amynedd dynion yn riiy fyr i aros yn hir awchben dim nas gellir ei (iroi i ddefnydd ymarferol gyda chyflvmdra.'r telegraph a'r telephone. Edrychir ar yr oil, nid yn en perthynas a chwrs cgwyddorion teg, ond a liwyddiant buan mas ji.ich.. Un tro hauodd hogyn had yn ei ardd tua mach- lad haul, a phrin digon o amser a gafodd vr haul tranoeth i ddod o'i ystafell ganddo cyn ei fod a'i fasged YilO yn dysgwyl am y ffrwyth. Dyna fasnachaeth lLtwcr Tin ar raddra fcchan. Nis gallant aros i gwrs natnriol pethan i gael eu cylchdro, ac am hyny dyfeisir a gorwoithir yn ngtyg a masnach. Onid ydyw'r modd ago y mae masnach yn galw sylw a.t ei barworthiadau blynyddol a'i bargeinion mawrion, a'i ffordd froliog i adveriisio ei bun, yn fradychiad o'i hanymddiriedaeth yn effeithiolrwydd gwirionedd plaen i dalu a llwyddo. 03 geilw sylw at ei masnachdy, dywedir The largest house in Wales," er wid yw yn nernawr yn fwy na thy tni-nos. Os sonia am radedd ei nwyddau, taera, eu bod y rbataf yn yr boll le, er fod dwsin wedi dyweyd hyny yn b-trod am, eu nwyddau hwythau. Os rhydd gyfrif 0 faint y stock, cyhoodda hi y mwyaf yn y wlad, er y gellid ei chymeryd yn hamddenol mewn berfa drol o faintioli cyffredin. Ac yn ngwyneb hysbysiadau meddygQ.l cin papyrau, mae'n syn genym fod cystndd a marwolaetli yn gallu teyrnasa yma o gwbl! Nid ydyw byn ond prawf o ddiffyg ymddiriedaeth yn y gwir i wneyd ei waith, ac o ganlyniad rhaid fordo masnach yn mhen a baldordd disail, a hyny gyda'r fatb annaturioldeb nes y byddo cyn pen y hydig wyth- nosau wedi tyfu yn monstrous mewn ardal. Os ydyw masnach dyn yn iach yn ei gwrauld, yn anrhydeddus yn ei hamcan, ac yn deg yn ei gweinyddiad, nid ydyw ei ffyniant yn dibynu ar ddyfais na dad!, ond ar gwrs egwyddorion, y rhai os ydynt lawer pryd ac mown liawer man yn arafachea camrau, eto sydd ddyogeiach uu iiv/yddiant yu y diwedd na'r un cwrs ii-all. GKIKWIUEDD A LLKNYDDIAILTH GYIIOEDDU8 Y WASG. Gellid meddwl ein bod yn carnu dus y ffin wrth son am y Wasg yn nglyn a'r mater hwn, ond yr ydym yn cordded yn hollol "yfochroK ti hi. Yr ydym yn son am uodvvodd gymdeithasol a chencdlaethol, a chrodwn fod ein lienyddiaeth, ein newyddiadnron a'n cylchgronau, yn arilewyrchiad 0 gyineriad yr oes, ac i raddan peli yn gynrycbioliad gogwyddiadau meddwl a theimlaj yr oes bono tuag at eu gilydd a thnag at wirionedd yn gy- ffredinol. Un 0 alluoedcl mwyaf cyrhaeddbell ac an- feanrol ei ddylanwad a fedd y byd gwareiddiodig ydyw'r argraffwasg y mae fel Ilyw y llong, yn alluog i droi cwrs barn a gweithrediadau ei hedmygwyr fel y myno, ac i'r cyfeiriad yr ewyllysio. Onid oes ganrldi gyfrau helaeth heddyw yn ffurfiad ein noiiweddion ccnedlaethol ? Onid ydyw y werin-bobl yn (,i (le -byrt yn oiael iddynt, ac yu cymeryd yn ganiataol, yn ol nafcar gwasanaeth pethau, fod yr hyn oil a ddyweu hi yn gywir P Ategydd cryf ambell un i dclilysrwydd ei osodiad ydyw iddo ei weled yn argraffedig ar dell) a gwyn. Os ydyw hyn yn gywir, y mae perthynas ariithrol 0 bwysig rhwng mynegiadau y Was:; a geir- wiredd. Dyma al!u, a dylai fod yn ymwybodol o'i gallu yn y cymeriad 0 arweinydd gwlad, am fodganddi er dyrchafu ceuedl yn mhob anwodd ar focsoldeb, i fod owchlaw chwaetb iscsl, a nwydau drygionus ac anican- ion hnnanol y genedl hono, ac nn elfon hanfodol yn ei fjalln tuag at bytiyma ydyw cywirdeb mynegiadol— Ueirwiredd. Llefarwyd "gaiv yn ei amser" gan ddyn o safio a sylw, oddiar lwyfan yr Eisteddfod Genedl- acthol am cloni, a ddylai gael ei ys^rifenu yn y graig dros bytb a phin 0 haiarn ac a phlwm, I urge upon those ivho are connected with newspapers to use thaAr position to encourage purity and correctness of language." Dibyna y gefnogaeth hon ar astudiaeth o'r hyn syd yn gywir, ac nid o'r hyn sydd yn fodd- haus. Darllen-isom am ddyn flynyddoedd yn ol yn y vlad, a adwaenid wrth yr enw Owen Giasdwr. Cerddai Owen yn hyfol o dy i dy am ei fywodactb, a'i hoff yaiborth ondd plasdwr, ac am mai llaeth a dwfr osdd yn geisio, llaeth a dwfr ydoedd yn ei gael. Pe buasai Owen yrs y byd yn awr ni buasai wrtho ei bun- Ceir haid fawr 0 OweniÜd y dyddiau hyn yn cer.dded o gyhoedd- iarl i gykoeddiad, ac o ysgrif i ysgrif, i chwibo am laeth a d dr, ac oherwydd hyny, mae digon, ac ychydig dros ben 0 lasdwr i'w gael bob wythnos- Beth ydyw y cynyrchion llenyddol hyny sydd yn cynwys nofelau cynhyrfas, a damcaniaethau gwylltion, a llyfrau mym- pwyol, a cbanmoliaethfiU anghymesur, a honiadau bost- fawr, a phwff gwrthwynablyd ? Beth ydynt P Beth ydynt yn wir, onid glasdwr i borthi blys Owen gynt ? Ac mae Owen yn blasn cymaint ariiynt, nes mae ol ei fwycl ar ei fywyd dihoenus a chaingymeriadol. Crodwn fod y Wasg yn pori ar weirgloddiau digon bras a cbynyrchiol i osod llaeth pur ar fwrdd ei chefnogwyr, ac oddigerth iddi ystyried yr hyn sydd yn lleshau cym- deithas, yn fwy na'r hyn sydd yn ei bodd.io, cy!l ei gwerthfawrodd ac nis gall ddyrcbafu cenedl mewn moesoldeb a sefylifa. GEIRWIREDD A CHYFBYNGAU CEEPYDCOL CYM- ES ITH AS. Cyfyngwn oin sylwadau i ddau gyfrwng sydd gan gymdeithas i grefyddoli a dyrchafu ei hun, scf addysg yr aelwyd, a dysgeidiaeth yr Eglwys, a dangoswn y berthynas a ddylai fodoli rhwng y rhai hyn a goirwir- add. I gychwyn nnrhyw ddiwygiad-, non i ddyogelu unrhyw iawnder, y galluocdd sydd mewn avvdurdod a ddylent roddi symudiad arwoiniol, ac mae eu bod yn wrthwyiieb i byn yn anfannis i hwylusdod a llwyrdeb eu liwyddiant. Gwelir hyn yn arafweh gwelliantau gwleidyddol, pan mae'r werin yn y wlad ar y blaen i'r hendefuaeth yn y Senedd. Y rhai amlycaf ae uchaf eu hymddiriedaoth sydd i flacnori yn mhob cyfnowidiad er gwell, Os deallir fod plant ar yr heolydd ac yn aglyn a negeseuau yn euog 0 ddyweyd anwircdd, nid ydyw hyny o bosibl ond ffurf ar ddylanwad esiampl. Y mae ytaddygiadau, yn ogystal a geiriau rhieni i fod yn foeswersi i'w plant ar ddyweyd y gwir, a'r olygfa fwyaf annaturiol i ni ydyw, tad a mam i bump neu chwecb o blarit yn troulio oriau i'w dysgti i asio celwyddau wrth wahanol amcanion, ac yn wynebmethiant eu plant i weitbredu yn ol y cyfarwyddiadau, yn eu curo ffleng- yll a'u gwatwar a rhegfeydd." Dyma olygfn, a barai Herod doimio, ac aachlysurai i Nero roddi ochonaid, a hyn sydd Yl1 cyfrif am fod cynifer 0 blant wedi oumagu yn eu carpiau, wedi treulio rhanau o'u hoes yn y car- char, ac wedi ffarwelio a'u rhieni oddiar y crogbren. Nid ocs nob nior galonagored i dderbyn gwirionedd, a thrwy hyny mor anmharod ac afler i ddyweyd anwir- edd a pblentyn bach. Yn mlynyddoedd dedwydd ei fachgendod nid yw yn ymwybodol 0 fodolaeth celwydd, H rhyfedd mor liedchwitb a hurt ydyw wrth ei dori i mewn i'r arferiad. Gwelai main ddyn oedd yn ei ddy- led yn cyrchu at ei thy, a gorc,hymynodrI i'w bilchgenyn i fyned i'w gyfaifoci, a. dyweyd ei bod oddicanref. "0, wel, fy machgen i," meddai'r ymwelydd, "P1 bryd y "Dwn i tldim Sir," meddai," ond gofynaf iddi 'nawr. Mam, mae e'n gofyn pryd dowch chi'n nol P" Digon hawdd gweled na fwriadodd Duw i rai o'r fath ddyfod i'r bya i ddyweyd anwireddau. Dysged rhieni ea plant i ddyweyd y gwir, ac na fydded iddynt eu dysgu am dwyll, a'u cefaogi mewn twytl, a'u hainddiffyn yn wyncb cerydd ereill iddynt am dwyll, onide tyfant yn badau dinystriol i gymdeitbas ac yn warthnod i'w gwareiddiad a'u crefydd. Nid ydym yn sicr fod y safle a fabwysiadai eglwys ar y pen hwn bob amser yn benodol a Bernir gan rai fod cel- wydd yn interest crefydd yn wasanacthgar, ac felly gwadant eu pechodau yn lied cydwybodol am fud y gwadiad hwnw o wasanaeth i urddas a liwyddiant cref- ydd. Pe dywedasant fod y fath beth yn Jesuitaidd, buasent yn nes i'w lie na dyweyd ei fod yn wasanaeth- gar. Tybia rhai fod anwireddau o duedd dda yn ddof- nyddiol, 11,111 fod amcan da yn rhoddi cymeriad da i weithred ddrwg, a gwneir defnydd helaoth o honynt i gaJonogi crefyddwyr gwrthgiliudig, ac i gysuro pobl helbalus. Nis gwyddom pa ddedfryd i'w phasio ar y ddiareb bono sydd yn dysgu •'Lhwor gwir goreu ei geln." Ofnwn mai gau-athrawes ydyw, ac y buasai yn well ei cheln hi o gryn dipyn- Un gwendid amlwg ydyw, diffyg gwroldeb i gydgerdded a gwirionedd yn y canlyniad-iu o'i ddyvvevd. Y lilac anwiredd yn beth mor hawdd a gwirionedd yn bath mor anhawdd, medd- ai awdnres enwog George Eliot. Y gwir yn erbyn y byd ydyw, ac am hyny Pwy a oddef ddydd.ei ddy- fodiad ef, a phwy a saif pan ymddangoso efe ?" Son am wroniaeth yn wir Pwy yrlyw y gwron ? Nid y rnilwr dewr yn mhoethder y frwydr, neu'r morwr hunanfeddianol yn ngerwinder yr ystorm, ond y dyn hwuw a ddaw allan oddiwrth Dduw yn mhoethder ar- "yhoeddiad ei gydwybod, ac yn ngerwinder peehod ei wlad, ac a anturia wrthwyneba y Uuaws yn eu harfer- ion drwg, ac a wrthdystia yn erbyn trachwanfcau gwye mewn awdurdod, ac a gyhoodda anathema uwchben h. n ddaliadau cyfeiliornna—ydyw y gwron. Y mae an- wiredd yn cael gormod o nawdd hyd yn nod yn eriwys Ddnw, oherwydd diffyg dewrder 1 ddyweyd y gwir, ac i sc.fyll canlyjiiadau cbwyldroadol y gwir. lihaid erlid ar ol pechodnn ereill, ao ni roddir troed i lawr hyd nes eu dal, a rhwydd hynfc i'r rhedegv/yr hefyd, ond mac anvfiredd mewn eglwys fel No. 1. yn yr Iwerddon, a dim posibl a'i gael i'r ddalfa. Coir mwy 0 benblcth a phoen i-ddarganfod ambell anw:redd nag a gafodd Dr Livingstone i explorio'r Zambezi. Mae'r ffordd yn fwy anhygyrch, a'r troion yn fwy dyrys, a'r anbaws- ,Ierau yn fwy ami, a'i brodorion yn fwy ymladdgar o lawer. Dywedir am gelwydd ei fod yn gloff, ond er ei gloffni, medr bercian gyda'r fath fnaudra ag a barodd Tlawer dyn lied ddisgloff i roddi'r cwrs i fyny ar ol rhedeg- yn dda ar ei o!. Onid rhedeg trwy ddrain a dyrysni, a thros gorsydd a siglenydd, yr ydys menu ambell gyfarCod eglwys wrth chwilio allan fanyiion, ac olrhain tarddle, yr hyn oedd Betsi, Tyllwyd, wedi ei ddyweyd wrth Jane C iegarw am Cati Tydu ? O'r dy. ryswch a'r brwdfrydedd a'r tywydd garw sydd yn oydymdeitbio a'r olrhemiad hwn Wel, mae'n rhan o ^enadaetb yr eglwys i dd'od allan yn gryf, ac heb bar- 'iaetb, vn e:byn y peehod hwn fel pob pechod arall, ac or ei chyfaddasu i hyny, dylai gcirwiredd i gael lie amlwg gan rieni ar yr aelwyd yn ngwydd en plant, a chan aelodau yn yr eglwys yn ngwydd y byd. GEIBWIREDD A LLWYDDIAXT DXAMIIEUOL BYWYD. Y mae ymgais pob dyn doeth a diwyd tuag at amean teilwng i fywyd, a liwyddiant digymysgyn yr amcan hwnw. Anhawsdra ambell un ydyw sicrhau yr amcan; anhawsdra arall ydyw sicrhau y cyfrwng goreu i ddadblygiad ymarferol yr amcan. Mae'n bosibl i amcan teilwng i golli ei gymeriad trwy ddulll anmliriodol i'w weithio allan. Barn rhai ydyw nas gall un amcan lwyddo mewn byd fel hwn, heb ddyweyd ychydig o an- wiredd. Er y credant yn ddystaw fod anwiredd yn ddrwg, ni chredant yn gryf fod geirwiredd yn dda, ei fod bob" amser ac i bawb y peth mwyaf manteisiol a sicr i gymeradwyaeth, dyrcbafiad, a liwyddiant. Camgymeriad peryglus. Ond odid y cyst dyweyd y gwir i ddyn garchar, a bara blin- der, a dwfr cystudd, ac efallai y bydd ei ffordd drwy ddigofaint cyfeillion, cabledd anghefnogwyr, cynddaredd gelynion, a gwaradwydd y groes; er hyny, efe a godir, a ddyrchefir, ac a fydd uchel iawn." Ymdrechfa ydyw bywyd, ac ni choronir neb onid ymdreclia yn gyfreithlon. Nid gwag- nod ar y ddaear, a blank yn y greadigaeth ydyw dyn. Mae deddfau ei ffyniant a'i anrhydedd o'r un natur a deddfau ffyniant ac anrhydedd y Duwdod. Ni bu dyn erioed, ac ni fydd byth, ar ei golled a'i anfantais o ddyweyd y gwir etyb y dyben iddo i'w ddyweyd, pe na chodasai elw pell- ach ohyny na'r elw o gael ei ddyweyd. Gofynai boneddwr i gaethfachgen addfetach na'i flynydd- oedd, pan ydoedd ar werth, "A wnewch chwi fyw yn eirwir fy machgen i, os prynafchwi P" Bydd- af byw yn eirwir, pa un a brynwch chwi fi ai peidio," oedd ei ateb. A fydd i ddynion ieuainc ein gwlad, tra yn sefyll yn ddiofal unwaith am byth ar ben-ffordd bywyd, i fyned i gyfamod a Djiw Rhagluniaeth cyn symud haner cam y bydd iddynt yn mhob man, ac yn ngwydd pob dyn, ac yn mhoethder pob temtasiwn, ac yn nghanol pob gofid, i ddyweyd y gwir, yr holl wir, a dim ond y gwir, ac os felly, sicrhant iddynt eu hunain enw a bery yn ei brydferthwch pan bydd y beddfacn marmoraidd wedi ei falurio yn llwch gan ystorm- ydd amser, a pha beth bynag a wnelont, hwy a lwyddant, canys cailf ffynonau'r dyfnder, a thany nefoedd, a cherubiaid a chleddyf tanllyd ysgyd- wedig ac awdurdod yr orsedd wen fawr eu gwneyd yn ofnadwy fel llu banerog, ac yn anffaeledig fel engyl Duw. Faint bynag a fath bynag ydyw y rhwystrau i ddyweyd y gwir, a pha mor anghef- nogol bynag iddo ydyw y ffurfian sydd arragrith a balchder, ao oferedd, a drwgdeimlad, eto teimlwn y gallwn osod ein troed ar esgynlawr caaamach na safle mynyddoedd yr Eryri, a chy- meryd oddiar hono lydandrem i bedwar pwynt y nefoedd, a chyhocddi cystil gwirioneed ag a gy- hoodda angel y farn ddiweddaf—" G wirionedd sydd fawr, ac efe a lwydda"—" Truth is great and will prevail." Galwodd y Cadeirydd yn ddiweddaf ar y Parch D. Roberts, Wrexham, i dractku ar BEEYGLON IEUENCTYD ODDIWRTH BLESERDEtTHIAU. Wrth deithio ar y rheilffyrdd yr ydych wedi sylwi bod gan y gwyliedydd fanorau bychain o wahauol Iiw- iau. Yr un iven fyddaf fi yn hoffi ci gweled, am ei bod yn arwyddo bod y ffordd yn glir, a phobpeth yn iawn. Nid mor esmwyth y teimlaf pan ysgydwir y fancr werdd, yr hon sydd yn gosod y gyriedydd ar ei ochol- iad. Ond o'r cwbl, y fwyaf annymuDol gcnyf fi ydyw y fanner goch, yr hon sydd yn arwyddo perygt! Mao y Pwyllgor wedi rhoddi baneri gwynion i'm brodyr Meistri Williams, Gibbon, ac Evans. Buasai yn well genyf finau gael baner wen. Oad y faner goch a rodd- wyd yn fy Ilaw i. "Perygl!" Denser Y mae y train wedi myned yn hwylus hyd yma. Nis gallaf fi ddysgwyl eich cadw mor gysurns. Arafu raid weith- ian. Pawb am y ffenestr, er gweled beth a all fod yr aehos o'r arafu, fyddaf yn weled dan amgylchiadau folly. Oiid, wed i'r cwbl, os nad mor ddya;unol, y mae y faner goch fcchan mor wasauacfcbol ac nsor angen- riioidiol a'r nn o'r ilodl. T'ERYGLON IEUENCTYD. Yr vdym bawb in-wn pcrygl bob awr" yn y byd yma. Ond y mae "prryglon ieueuctyd" yn fwy.