Y Tyst a'r Dydd

Mac cu profodigaetbau yn atnlach—c:i profiad yn brinach—a'r can!yniad,m iddynt hwy fotbu yn bwysic- acli. Cycliwyn yr yrfa y maont hwy. Byddai- gog- wyddiad bychan yn adairi yr olwyn yn y botbyn dyweyd llawor erbyn cyrhaedd y oyiched. Deddf cvn- baimf ydyw i chwi fedi mwy na* a hanasoch. Nid cael yr had yn ol yn uniir mae yr hauwr, ond y mae yn ceiel bara i'r bwytawr yn llôg. Felly mewn ystyr foosol, hauwch chwi weithred, a chwi a fedwch arfer- iacl. Hauwch arferiad, a chwi a fedwch gymeriad. Hauwch gymeriad, a chwi a fedwch eich tynged. Mae tynged pob un yn tyfu o'i gymeriad—mae ei gymeriad yn tyfu o ymarferiad—mae arferiad yn tyfu o weith- red.- "Canys gwynt a hanasant, a chorwynt a fedas- ant." Arddasoch i chwi ddrygioni, medssoch an- wiredd, bwytowch ffrwyth celwydd." Adeg ddifrifol i'r ioaanc yw yr adeg hono pan mae yr holl gyfrifoldeb yn disgyn arno ef ei bun, Wedi bod am fiynyddau cyntaf ei oes dan nawdd ei rieni, ond dyrna yr boll gyf- rifoldeb arno ef ei hun mwy-fel y mae y pilot yn gadaeI y Hong1 i ofal y cidbcn, dim i'w wnnyd rawy ond d yinnno iddo safe passage. "Plescnleithian." Mao mwy o deithio yn ein boes ni nag a fu, ysgatfydd, mewn un oes. Ni byddai ein henafiaid yn myned nemawr byth o olwg mwg eu simddei, Bu llawer yn siroedd canoldirol Cymru fyw a marw hob weled mor erioed a'u llyeaid. Nid oedd ganddynt un meddyl- ddryeh pa both oedd Hong1, a rhyfed.d mor drwstan fyddai sylwarlau beirniadol rbai ami pan welont hi am y tro cyntaf erioed. Clywais am rai yn esbcmio i'w gilydd amy cychod bychain oeddynt yn cael ea tynu ar ol y llongau, mai en cywion oeddynt, ac fel y tyfent y byddai ganddynt hwy gyrn ac adenydd mawrion fel en mamau. Ac nid oedd doethion ein dinasoedd damaid gwell. Ni weisant hwythau, filoedd ohonynt, erioed mo'r gwenith arddorchog yn tyfu o ran dim a wydd- cnt hwy, tyfu yr oedd y tortbau fel y gwelent hwy yn ffenestr ypobydd; a meddyliant hwy mai dynion oedd yn gwneyd y llaeth gwyn yn gystal a'r porter du. 0 ran hyny, ymac gan ddynion ormod o law yn ngwneuthuriad llaeth ein trefydd mawrion hefyd. Mae be'lach wedi dyfod yn un o arihebgorion bywyd i fyned oddicartref am ysbaid yn yr haf i lanau ein mor- oedd, neu at ein ffynonqu, y rhai yr edrychir arnynt fel Llyn Bethesda," gynt, gyda chymaint a hyn o wahaniaeth—lie mae angel iechyd yn gorwedd yn glaf, yn ddall, yn gloff, a gwywedig drwy y flwyddyn, gan ddysgwyl am i'r lluaws manor sydd ar amseruu yn dyfod i gynhyrfu yr ardal—credit yr ydwyf fi pe cytunai y lluaws mawr i gyfarfod ar unrhyw fynyd, non wrth unrhyw ffynon,. y derbynieut adfywiad a hoewder, o ran hyny. Gweluia bod myned oddicartref i ymofyn iechyd wedi myned yn baint yn America i'r fath raddau fel y mae teuluoedd na fyddant yn gallu fforddio i fyned mewn gwiriooedd yn ffujno eu bod wedi myned. Gadflwant y plate pres ar y drws heb ei lanhau, a'r lleni drog y ffenestri, er rnwyn i bobl feddwl en bod hwythau wedi diiyn y fashion, pryd mewn gwirionedd y byddantyn cyfyngu eu hunain ac yn byw yn yr ystafelloedd cefn, gan ragrithio eu bod wedi myned am iechyd! Ond "pleserdeithiau" yw y testyn. Nid ydym yn condevnnio pleserdeithiau, ond nis gallwn weled paham na chaniateir i'r Cymro yr un manteision i fyned ar ei bleaerdeithiau i wlad y Sais ag- a ganiateir i'r Sais ddyfod i'w wlad ef. Ni ehaiff y Cymro weled na chlywed dim o'u hynodion hwy heb dalu. Os am fyned i'r Botanical Gardens, rhaid caBI ticket. Os am weled y Picture Gallery, tal. Os my no5. i'r Zoological Gardens, pay gate. Museums, rhaid myned i'eh pocket. Exhibition, charge. Os am fyned i'r concerts, talu yn ddrud. Os am weled Eglwys bt. Paul, fee os myned i'r Whispering Gallery, extra charge Ond caiff y Sais ddringo ein Moelydd, ein Carueddan, ein Harran, a'n Wyddfa, ac eistedd ar ein Cadair heb un tal. People's park yr Anfeidrol ydyw ein raynyddoedd, a daflwvd ynagored i'r public. Cant whispero yn ein Nant Pf ran con, nes bydd yr adsain yn cerdded am fiildiroedd, a'r ewbl yn free. Mae concert hall a adeiladodd y Brcnin Mawr ag admission free. A dyna opera gan y fwyalchen,-a'r fronfiaith, a'r nchedydd, a'r eos, ac yn y season y g&g yn can a solo free of charge. Cant rodio ein traefcbau tywodlyd ni hub yr un pay gate ar en ffordd. Picture Gallery Mao pob rliyddid iddynt i ddyfod i weled yr originals, a hyny gratis. Ein dyffrynoedd prydferth, ein in hafonydd grisialaidd, ein creigian ysgythrog, ein rhaiadrau hydrwyllt, lie mae y llifeiriant yn cael ei darawo yn erbyn y meini" nes dryllio ei esgyrn, a braidd na thybiech fod y tawch yn esgyn, fel ei ysbryd, ar ol gadacl ei gorff drylliedig. Botanical Gardens, wir Cant hwy ddyfo i i weled y blodau amryliw ac amryfatb yn eu natur gynhenid, y mwswgl tynerlyfn, a'r rhedyn yn ei fil rbywogaeth, heb docyn yn unman yn gwahardd i'r ymwelydd ei gyfi'wrdd, ond pob can- iatad i gario syda hwy adref y rhywogaeth a fynont, a hyny heb un foe. Zoological Gardens Cant ymddi- fyru wrth edrych arein defaid a'n goifr yn dawnsio ar lethrau ein creigiau, nad oes ganddynt hwy yr un Bloiidinwedi ei eni a ymgystadla a hwynt; ac nid liyny yn unig, ond cant weled "gwyllt anifeiliaid y maes," y rhftl ydynt eiddo yr Anfeidrol, na chaniata- odd i Dob erioed i nodi clust yr un ysgyfarnog, na rheddi mark coch ni. du ar yr un wningen, a mwynliati yr olygfa ar adav y raynyddoedd," pob petrisen, a bebog y mae Efe yn adwaen. A chant hwy y cwbl o'r golygfeydd yna heb dal. Yn ychwanegol at hyn oil, y mae y Saeson yn cael pob mantaisgan gwmr.'iau y rheilffyrdd, Cauiateir iddynt hwy tourist ticket i ddyfod o Loegr i Gymru. Mae yn ddirgelwch i mi paham na ehaniateid yr un rhagorfraint i fyueil o Gymru i Loegr. Beth a fyddai i'r Cymry anfon edeb barebns ;tt gyfanvyddwyr y rheililyrdd i ofyn am yr un muutoisiou i Ucithio o Gyiuru i Lwgr ag a »aiiiateir i deithio 0 Loegr i Gymru. Tra y rhoddir i'r Sais y Ho pasgedig," prin y rhoddir i'r Cymro "fyn i fod yn llawen gyda'i gyfoid'on." Yn sicr, nid ydynt yn rhanu yn deg. Y maent yn rhy debyg i'r Invr hwnw oedd yn myned i r.tnu y wystrysen rhwng ei fachgen ei hun a bachgen cysrydog. Wedi agor y wystrysen mae yn rboddi y pysgodyn i'w fachgen ei hun, a'r gragen i'r Hail. "Dyna fi," meddai, "wedi rhanu yn deg rhyngoch eieh dan." Tra y l'hoddir i drigolion yr ochr arall i Glawdd Offa docyn rhad sydd yn parhau am ddau fis, a ihyddid iddynt aros yn y man y myn- ont hyd y mynont, yr boll dreat a roddir i drigolion Gwydt Walia ydyw excursion trip yn achlysurol i fyned i rai o'n trefydd mawrion. 'Preat! Y mae ar lawer adeg yn debycaeh i sentence to hard labour. Ehaid i chwi gychwyn am 3 neu 4 o'r gloch y boreu, a chael eich cau i fyny mewn cerbyd gorlawn, y bydd yn anhawdd anadlu ynddo, a chyrhaedd yo ol y plygain dranoeth Ac y mae yn debyg y dylid bod yn ddiolch- gar iawn am y treat yna PERYGLON IEUENCTYD ODDIWETII BLESERDEITHIAU. Y mae y porygloa hyn yn amrywio. Prin y mae angen am i ni ddyweyd eto, ar ol cymaint sydd wedi ei ddy weyd yn y cyfarfod nos Lun, am y perygl oddiwrth y ddiod feddwol. Pa "(Vr ieuanc bynag a ddechreua ymollwng i'r arferiad, efe a'i gesyd ei hun ar ffordd nid yw dda." Priodol y c.ynghor—" Gochel hi, na dclns ar hyd-ddi cilia oddiwrth', a dos heibio." Ond mae y peryglon yn benaf oddiwrth gwmni. Llawer math o gwmni sydd i daraw wrthynt ar deithiau y dylid en gwylio. Yr ymholwur fydd oisicu gwybod eich holl hanes, am eu bod mor hy' a gofyn." Llawer yn eu diniweidrwydd sydd wedi syrthio i ddwylaw drwg, drwy fod yn ddigon annwyliadwrus i ddyweyd i ba le y byddant yn myned, a beth fydd eu neges, &c. Ffordd yr lanci ydyw yr oreu gyda'r dosba! th yma. Dechreu- odd un ohonynt ymosod ar Jonathan. Hulo, wr dyeithr, yr ydych chwi yn edrych fel un ar daith." Wei, byddaf yn teithio bob amser pan fyddaf ar siwrnai." "Yr ydwyf yn mcddwl fy mod wedi eich gweled o'r blaen yn rbywle." "Digon posibl, mi fu'm yno lawer gwaith." "AUai eich enw chwi ddim bod yn Smith? Wel gallaaai yn ddigon hawdd, oni bai mai rhywbeth arail mae yn dygwydd bod." A ydych chwi wedi bod yn hir yn y gymydogaeth yma ? Erioed yn hwy nag- ydwyf yn awr-5 troedfedd a 9 modfedd." A ydych y:i bwriadu aros yma am beth amsprP" Wei, yr ydwyf yn meddwl aros nes y bydJaf yn barod i ymadacl." "Yr ydwyf yn casglu eich bod ya enedigol o New England." "Wel, cefais fy ngeni yno, neu yn rhywle arall." "Yr ydych yn teithio fel pe na byddai prinder arian arnoch." "W el, gallasai fod genyf ychwaneg." A oes genych ddim newyddp" Oes, mae genyf galan hogi newydd a brynais y boreu yma." Nhy, gallwn feddwl hyny chwi yw y llafn mwyaf minioy a gyfarfum er's llawer dydd Dyna y ffordd i'w drin ef a'i fath. Y ffol a dywallt ei holl feddwl, ond gwr doeth a'i hatal hyd yn ol." Ond oddiwrth gwmni llygredig mae y perygl mwyaf. Mae yr iaith a glywir yn rhy fynych yn ngherbydau ein rheilffyrdd yn dcliraddiad ar ein gwlad. Gwelir llanciau yn gwybod pa fodd i ddilladu en hunain yn urddasol, yn arfer geiriau a fradychant r eu llygredigaeth. Y ffol, tra tawo. a gyfrifir yn gall." Mae cymdeithas yn ddigon haelfrydig i roddi the benefit of the doubt 0 da y da. B.haid i ddyn gon- demnio ei hun cyn y cyfrifir ef yn ffol. Genau y ffol I yw ei ddinystr, a'i wefusau sydd fagl i'w enaid." Mor fynych y temtid ni i ddefnyddio geiriau Job, 0 gan dewi na thawech, a hyny a fycidai i chwi yn ddoeth- incb." Gwelwyd liawer chwarelwr a chot deilwng o fone idwr am ei gefn. ond a geiriau teilwng o'r ysbeil- iwr mwyaf diflaidà ar ei wefusau. Ni bu erioed y fnth ieuo anghymharus Y dwylaw, dwylaw teilwng 0 wlad y menyar gwynion" ydynt; a'r wisg, gwisg deilwng n'r wlad sydd wedi ei breintio a'r Ysgol Sab- bothol ydyw ond y 11ais. llais teilwng o'r barbatiad mwyaf ysgymnnedig ydyw Nid oes dim sydd yn di- raddio dyn yn fwy yn aghyfrif cymdeithas wareidd- iedi,, iitt'r ar feriad o lwon a rhegfeydd. Ar ami nos Sa.dwrn yn y train, bnasai yn dda genyf pe na fuaswn yn deall yr ia, th Gymraeg Y mae iaith fy mam i mi y bereiddiaf dan y nefoedd. Y mae fel yr enaint gwerthfawrocaf- Byddaf yn dymuno" Oes y byd i'r iaith Gymraeg." Nid oes dim a wnai i mi ymd'awelu i'w marwolaeth ond y llwon a'r rhegfeydd a wnaed o'i llythyrenau sydd, fel gwybed meirw, yn gwneyd i'r enaint ddrewi. Dynion i'w gwylio, cymeriadau peryglus, ydyw y rhai nad of nant Dduw ac na pharch- ant ddyn. Galvvodd un gyda'r onwog Rowland Hill ar foreu Llun, ar ol i'r gweinidog teilwng hwnw fod yn pregethu y dydd blacnorol ar y Ddeddf Foesol," or, meddai, i gael eglurhad ganddo ar yr athrawiaeth a draethai o'r pwlpuel y Sabbotb. Beth gofynai Mr Hill, "a ydych chwi ddim yn cr :du yn ein rhwymed- igaeth ni i gadw y Ddeddf Foesol ? Nag oedd of. Ar hyn canodd y pregethwr y gloch a phan ymddang- osodd y gwas dywedai wrtho, "Dangoswch y drws i'r dyn yma, achadwoh eich llygaid arno nes iddo fyned drNY y lobùy." Eitliaf cyson. Os gwelwch chwi ddyn fedr dori y 3ydd a'r 4ydd gorchymyn, pa ymddiried sydd yn hwnw na thorai yr Si'ed a'r 6ed hefyd pe caffai gyfleusdra. Fe glywyd, er ein gofid, cyn hyn, gwmni o ganol y gwamalrwydd mwyaf, a'r yniadroddion mwyaf (ableddus, yn taro i ganu thai 0 ber eroynau Seion Yr oedd yr iaith frwmstanaidd HaonoroJ yn peri, yn He perarogl, ddrewi yn ffroenau nefoedd a daear. Ithyfyg tdbng o'r brenin hwnw a welodd fysedd llaw dyn yn ysgrifenu ar galchiad pared ei lya y geiriau cyffrous, Meiie, mene, tecel, upharsin." Nid yw ddim gweli na dwyn llestri fy Dduw i gollwair gyda hwy J Yr yd- vvyt dyweyd tod syrthio S gwmrii y cyfryw ddyniou am un bleserdaith yn beryjl. Y mae ymddyddanion drwg ynllygru moesau.da." Maerhai sydd "mewn tcitbiau yn fynych," yn mherygloa yn aml-llifddyfr- oedd—yr anialwch, &c., na ddaw y pleserdeithiwr ddim i gyffyrddiad a hwy. Ond gall yntau ddyfod i "beryglon ar y mor" weithiau. Y mae y mor pan yn gynddeiriog i'w ofni. Y creadur mwyaf aflonydd a grow yd. Nid oes dim llonydd yn ei groen-" Yr hwn y ni all fod yn llonydd." Y mae y llew yn llonydd weithiau, a'r nrth yn llonydd ar adegau. Gwelwyd rhai yn beiddio chwareu a hwynt me^ys Sg aderyn," "p-inculla.nwerofwyd." Ond rhyw grombil sydd gan y mor na ddywed byth, Digon. Ond eto y mae llawer o'r rhai dibrofiad hefyd yn "ofni De nad oes ofn," fel yr offeiriad oedd yn myned dros y culfor i Ffrainc gyda'i wraij ieuanc ar eu priodas-daitb. Gofynai yn awr ao eilwaith i'r cad ben a oedd perygl, yr hwn a'i sicrhaai nad oedd dim mewn un modd. Ac o'r diwedd, er ei sicrhau, mae yn ei gymeryd i lo y griilai welod a chlywed y firemen. "Dyna," meddai, "pan y bydd perygl, gweddïo, ac nid cablu, y cewch chwi y rhai hyn." Bob tro y byddai ton fwy na'r cyffredin yn ymdaffu i'r llong, gadawai ei briod ieuanc er gweled pa fodd yr oedd y firemen yn ym Idwyn, a deuai yn ol gan ddyweyd. Nid ces dim perygl; nid ydynt wedi dechreu gwedd'io acw eto, diolch i'r Nef- oedd Y cowards mwyaf ydyw yr annuwiolion mewn perygl. Gellir syrthio weithiau ar deithian i gwmni yr xlnifyddwyr. Y mae y dosbarth yma yn wastad yn hoff o ddangos eu dyfnddysg, fel mai "hwy sydd bobl, a chyda hwy y byd marw doethineb." Goruchwylwyr Satan ydyw y dosbarth yma, yn myned ar byd y wlad i gymhell eu ffug—pedlars isaf y ddynoliaeth. Ymosod- odd un ohonynt ar fercli ieuanc yn y train-un o ddysgyblion isaf yr Evolutionists oedd hwn-y llyfryn swllt oedd wedi ei brynu wedi troi ei ben yn lan—un o'r rhai a adwaenid gan yr hen bobl dan yr enw Shon gwell na'i feistr." Gofynai i'r ferch ieuanc, yr hon oedd yn darllen ei Beibl, Pa novel ydyw houa ydych chwi yn ei darllen, Miss?" "Y Beibl ydyw," ebai hithau. Ho, A ydych chwi yn credn y llyfr yna ? gofynai y coegyn. "A ydych chwi ddim?" medd hithau. "Yr oeddwn cyn astudio philosophy," meddai yr ysgogyn. Wei, ni ddarfu i mi diiim astudio philosophy, ond byddwn yn ddiolchgar i chwi am ateb un cwestiwn bach." "0, gyda phleser; beth ydyw ? Hyn, ebai hithau; "hoffwn wybod pa un ai yr iar at yr wy oedd gyntaf ? 0, yr iar oedd gyntaf," atebai ar unwaith. Felly yr oedd yn rhaid fod yr iar wedi ei chreu cyn bod wy iddi gael ei deor," ebai hi. "Na, gwnaethum gamsrymeriad," meddai, "yr wy oedd gyutaf." "Felly," ebe hithau, yr oedd yn rhaid bod yr wy wedi ei greu gan rywun cyn bod i&r i'w ddodwy. Yr ydwyf yn gweled nad ellir dibynu ar eich gwybod- aeth chwi i wadu Achos heb Effaith, gan fod esbonio iar ac wy yn fwy nas gellwch wneyd." "Pan dybient eu bod yn ddoethion, hwy a aethant yn ffyliaid." Ysywaetb, nid ydych yn gwbl rydd oddiwrthy peryglon hyn gsn eich cenedl eich hun." Mae llawer 0 du- edd ynom i feddwl yn dda am y Cymry a thrwy dru- garedd mae genym le i ymffrostio nad oes yr un genedl o rldynion gonestach, ffyddlonaeh, a mwy teilwng neg sydd yn ng henedl y Cymry; ond drwg genyf orfod addef bod y Cymro, pan wedi ymollwng, yn myned yn is mt'r isaf yn ein trefydd mawrion. Ceir llawer o rai a feithrinwyd yn foethus, ae a ddilladwyd ag ysgarlad, yn cofleidio y tomenydd ffieiddiaf, yn byw yn y sel- erydd isaf, heb wely, na chanwyllbren, na bwrdd, na st61. Nid ydych i ymddiried i bawb a fedr siarad Cymraeg. Y mae un perygl arall ar bleserdaith; ar 01 cael rhyddid am ddiwrnod, a datod yr iau, i ollwng yr awenall ar war y nwydau, a throi rheswm yn gwbl o'r neilldu. Pleser, mwyniant, difyrwch moibion dyn- ion ydyw y cwbl ar y pryd. Cynghor y gwr doeth yw, Pan gaffech fel, bwyta a'th wasanaetho, rhag wedi dylenwi ohono i ti ei chwydu ef." "Nid da bwyta gormod o fel." Beth a feddylid o ddyn wodi cael mel yn ei gymeryd i bob pryd. Beth fydd i frecwast, meistr ? Me!. Beth a welwch chwi yn dda gael i giniaw? Mel. Beth i swper 1 Met. Dyna fwyta gormod o fel; dylai fod yna locustiaid, neu ddarn o bysgodyn wedi ei rostio, neu rywbeth gyda'r mel. Dylai rheswm fod wrth y llyw bob amser. Gwelaoch y papyr sydd yn cae! ei werthu i ladd gwybed. Tebyg bod rliyw felusder ar ei wyneb i ddenu y gwybed, ond y mae gwenwyn ynddo, ac argraff Marwolaeth i wybed" (Death to flies). Gwelais un gwybedyn gwirion yn gwledda ar y gair "Death!" Ah! meddwa,pe byddit ti yn gallu darllen, ti wnaifc ddcf- nydd o dy aden, nes i mi gofio pa nifer o resymolion sydd yn gwledda, er medru darllen, "Diwedd y pethau hyn yw marwolaeth." Y mae ffyrdd (pleserau) a dybir eu bod yn uniawn yn ngolwg dyn, ond eu diwedd yw ffyrdd marwolaeth." A cheisir denu ieuenctyd i y vi i dai sydd "yn ffordd i uffern, yn disgyn i ystafelloedd angeu." Wedi gwneyd defnydd o'r chwedl am y Syreno yn hudo y morwyr a'u peroriaeth swynol, a dameg Rhinwecld, Athrylith, a Chymeriad ar eu taitb, yn trefnu pa fodd i ddyfod 0 hyd i'w gilydd ar ol colli y naill y lIal1, terfynodd gyda dyweyd nad oedd yn erbyn pleserdeithiau, ond iddynt fod dan lywodraeth rheswm. Na. Gwna yn liawen, wf ieuanc, yn dy a ieuoactyd. a Hawenyched dy salon yn nyddiau dy ieu- enctyd, a rhodlit yn fl'yrdd dy galon, ac yn ngolwg dy lyja'd." Pe terfynid yn y fan yna, mae fel Jonathan gyda'i lane yn" rhoi arwydd i Dafydd— pob peth yn ddyogel—y faner wen-" Wele y aaethau o'r tu yma i t;, dwsr hwynt." Ond, ond, mae yn rhaid codi y faner goch r,v y diwedd. i.)f.d gwybydd y geilw Duw di i'r farn am hyn oil." Onid yw y saoth tu Invnt i ti ? Oyflyma, brysia, »a lufc" "Chwnntttu ieuenctyd ffo oddiwrtbyut." Y