Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
2 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
2 erthygl ar y dudalen hon
CYFARFOD OHWAETEEOL MYNWY.
Rhestrau Manwl, Canlyniadau a Chanllawiau
Dyfynnu
Rhannu
CYFARFOD OHWAETEEOL MYNWY. Cynaliwyd y cyfarfod uchod yn Ebenezer, Pontypool, ar y dyddiau Llun a Mawrtli y 3ydd a'r 4ydd o Fedi. Bu cynadledd am 10.30 dydd Mawrth. Wedi dewis Mr R. Humphreys, Troedrhiwgwair, yn gadeirydd, ac i'r Parch J. Griffiths, Casnewydd, weddio, darllenwyd a chadarnhawyd cofnodion y cyfarfod blaenorol, a phenderfynwyd 1. Fod y cyfarfod nesaf i'w gynal yn Seion, Rhymni, a'r Parchn D. M. Davies, Farteg, a J. Hughes, Pontypool, i bregethu ar y pynciau. Y blaenaf ar Addoli," a'r olaf ar fater a roddir iddo gan eglwys Seion. 2. Nad yw Mr Hughes, gynt o Blaenafon, yn cael ei ystyried o byn allan yn aelod o'r Cyfundeb hwn. 3. Fod y Gynadledd hon yn datgan ei cbydym- deimlad dwysaf a'r Parch Dr Rees, Abertawy, yn ei gystudd diweddar, ac yn llawenhau fod gobaitb iddo gael adferiad buan i'w nerth a'i iechyd arferol. 4. Ein bod yn dymuno i'r Cyfarfod Chwarterol gael ei gynal o hyn allan yn ei ben ddull arferol, sef y Gynadledd am 2.30 y dydd cyntaf, a pbreg- ethu yn yr hwyr, a dranoeth trwy y dydd, os bydd yn bosibl. 5. Fod y Parch W. Griffiths, Cendl, i fyned trwy y sir dros y Genadaeth y flwyddyn nesaf. 6. Fod y Parch J. Hughes, Tredegar, i gael llythyr gollyngdod i undeb Brycheiniog ar ei symudiad i Pennortb. Drwg genym golli Mr Hughes, dymunwn iddo gael cysur a llwyddiant yn ei le newydd. 7. Penderfynwyd argraffu cylcblytbyr yn Gym- raeg a Saesoneg, yn cynwys ystadegaeth yr cglwysi yn y Cyfundeb, pris ceiniog, a dymuniad am i'r eglwysi ei brynu fel y gellir talu treuliau yr argraffu. I MODDION CYHOEDDUS. Am 7 o'r gloch nos Lun, dechreuodd y Parch J). M. Davies, Farteg, a phregethodd y Parchn E. I). Evans, Bethesda, Brynmawr, yn Gym- raeg; a J. B. Williams, Rehoboth, Brynmawr, yn Saesoneg; a J. Hughes, Pennorth, yn Gymraeg. Am 2, dydd Mawrth, dechreuodd y Parch J. Griffiths, Casnewydd, a phregethodd y Parchn J. Jones, Mynyddislwyn, yn Saesoneg; ac E. Powell, Tredegar, yn Gymraeg. Am 6, dechreuodd y Parch J. Morris, a phregethodd y Parchn D. LI. Williams, Mach- Z, cn, yn Saesoneg ar y pwnc, sef Dyledswvdd aelodau crefyddol i fynychu moddion gras ac B. Humphreys, Troedrhiwgwair, yn Gymraeg, a J. Morris, Pontygof, yn Saesoneg. Cafwycl cyfarfodydd da iawn, a phrcgethau grymus, a derbyniad croesawus gan y cyfeillion. W. WILLIAMS, Ysgrifenydd.
AD-DIIEM AR GYFARFODYDD YR…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
AD-DIIEM AR GYFARFODYDD YR UNDEB. GAN TITUS LLWYD. EHBYN hyn y mae Uchelwyl yr Enwad Annibynol am y flwyddyn 1883 yn mhlith y pethau a fu, a diau mai profiad pawb gafodd eu mwynhau ydyw, fod y cyfarfodydd yn rhai rhagorol. Cydunai am- ryw bethau er gwneyd yr Undeb eleni yn llwydd- iant. Yr oedd y lle y cynelid ef yn gyfleus, can- olog, ac atdyniadol, ac Annibyniaeth yn y cylch- oadd yn allu cryf a dylanwadol.' Ni arbedodd y pwyllgorau, cyffredinol a lleol, draul na thrafferth gyda'r trefniadau, a'r prawf goreu o'u heffeithiol- rwydd yw y ffaith na ddygwyddodd un anhwylus- dod o'r dcchreu i'r diwedd. Yr oedd Rhaglun- iaeth hefyd ar ei goreu yn croesawu drwy gan- iatau tywydd sych a dymunol. Y rhan amlaf, os nad yn ddieithriad, hyd eleni byddai y cymylau yu arllwys eu cynwysiad ar ddyddiau cynaliad yr Undeb. Ond eleni cafwyd tywydd nad allesid dymuno ei well, ac yr oedd hyn yn rbyfedd yn Ffestiniog, oblegid y mae yn gwlawio yno bron bob amser. Yr unig beth a daflai brudd-der dros y cynulliadau ydoedd absenoldeb amlwg rhai g-.vyr enwog. Chwith oedd gweled cyfarfodydd yr Undeb hob Dr Rees, Caer; DrRees, Abertawy; Dr Thomas, Liverpool; y Parch Herber Evans, ac ercill, yn enwedig wrth ddeall mai cystudd a phrofedigaethau oedd yr achos eu bod yn absenol. Hyderwn y cant oil adferiad buan, ac y gwelir hwy dros lawer o flynyddau eto ar y ffrynt yn ein huchalwyliau. Yr oedd y pregethau, yr anerchiadau, yr areith- iau, a'r papyrau oil yn dda, ac ar y cyfan yn dda iawn. Nid awn i wenieithio drwy ddywedyd eu bod y rhai goreu a gafwyd er dechreuad yr Undeb. Ni byddai hyny yn gywir ond credwn y eymer. ant eu lie yn anrhydeddus ar y rhestr. Diau fod y rhan fwyaf o'r brodyr yn ystyried pwysigrwydd yr achlysui,, ac yu ymegnyo i fod yn deilwdg ohono, tra yr oedd ereill yn fwy esmwyth a di- fater. Addefodd un yn gvhoeddus nad oedd ef wedi cymaint ag ysgrifenu yr hyn a fwriadai draethu, ac yr oedd arddull wasgarog llawer o'i sylwadau yn profi ei fod yn dyweyd y gwir. Nis gallwn edrych ar beth felly yn ddim amgen nag esgeulusdra, anesgusodol, yn enwedig er cael mwy na deuddeng mis o amser i barotoi. Gan i'r g'VT parchedig hwnw ddangos y fath allu, a dyweyd cymaint o sylwadau gwertbfawr, newydd, a thlys- ion, heb un ymdrech eithriadol, nis gallem lai na gofyn, Beth a wnaethai pe ar ei oreu? Yn sicr y mae yr Undeb yn achlysur digon pwysig i dynu allan holl adnoddau meddyliol y rhai yr ymddir- iedir iddynt y gwasanaeth cyhoeddus, ac os na bydd dyn yn barod i hyny, dylai fod yn ddigon anrhydeddus i ymwrthod a'r cyfrifoldeb. Gellir cydymdeimlo a diffyg gallu, ond y mae difrawder a diofalwch yn ngJ;tn a'r fath achlysur yn anesgusodol. Yr hyn yr edrychir mwyaf yn mlaen ato yn nglyn a'r Undeb ydyw yr Anerchiad o'r Gadair, a chafwyd gan y ParchiW. Edwards Anerchiad cryf, goleu, a manwl, ar yr Eglwys a'r Oes." Nis gallasai ddewis testyn mwy amserol, a sicr genym na bu ef erioed yn fwy hapus yn ei ymdriniaeth o'i bwnc. Unig fai yr Anerchiad ydoedd ei feith- der ac oni bai ei fod yn dda buasai wedi myned yn feichus. Braidd yn ormod ydyw dysgwyl i un- rhyw gynulliad eistedd yn dawel am awr a thri chwarter i wrando ar un gwr, pa mor alluog bynag, yn llefaru. Dymunwn awgrymu yn gar- edig i'r Cadeirwyr dyfodol, Ai nid doeth fyddai iddynt gyfyngu eu banerchiadau i gylch awr neu awr a chwarter o amser. Dylai hyd yn nod y Cadeirydd ystyried fod papyr arall ar fater penod- edig i gael ei ddarllen yn yr un cyfarfod, ac os cymer ef amser hir iawn gosodir y darllenydd o dan anfantais. Ni bydd y bobl mewn hwyl i wrando, a pbar hyny iddo yntau golli yr hwyl i ddarllen. Yr oedd gan y Parch T. Roberts, Wyddgrug, bapyr da, ar fater amserol a dyddorol -mater y mae dyfodol ein Henwad yn Ngbymru yn anwahanol gysylltiedig ag ef ond pa ysbryd allai fod ynddo i godi i fyny i draethu arno yn ymyl deuddeg o'r gloch, a'r gynulleidfa wedi bod yn eistedd am ddwy awr a haner. Yn yr un eisteddiad gwnaed coffad am frodyr a fuont feirw yn ystod y flwyddyn, a. phasiwyd penderfyniad o gydymdeimlad &'u teuluoedd ac A'r eglwysi a was- anaethid ganddynt. Teimlwn yn wastad mai dyma un o'r pethau mwyaf delicate yn yr holl gyf- arfodydd, ac ofnwn weithiau iddo golli ei eflaith a'i ddylanwad. Braidd na chredwn, oddigerth fod rhyw dywysog wedi syrthio, mai gwell fyddai pasio y penderfyniad heb unrhyw sylwadau arno o gwbl, neu, ynte, ofalu am rywun i'w ddwyn ger bron fyddo yn adnabod pob un o'r rhai ymadaw- edig. Nis gallwn byth anghofio y dull effeithrol a thoddedig y cynygiwyd penderfyniad cyffelyb yn Nghwm Rhondda dair blynedd yn ol. Ni wnaed dim erioed gyda mwy o barch a dignity. Eithr nid oes ond ychydig yn meddu y fath adna- byddiaeth drwyadl o'r boll onwau a'r g-ftr yr ym- ddiriedwyd y gwaith iddo y pryd hwnw. Gwnaed cyfeiriad tynor iawn yn Ffostiniog at amryw o'r brodyr anwyl a gollwyd ond teimlem fod ereill yn cael eu gadael heb y sylw a deilyngent, a hyny yn unig am na feddai cynygydd ac eilydd y pen- derfyniad adnabyddiaeth ohonynt. Cyfarfod brwdfrydig drwyddo ydoedd y cyfar- fod dau o'r gloch dydd Mercher yn nghapel Bryn- bowydd. Y gwaethaf oedd, fod y brwdfrydedd heb fod yn hollol deilwng o urddas yr Undeb. Yn wir, yr oedd yr holl weithrediadau i ryw raddau yn amddifad o'r dignity fuasid yn ddysgwyl mewn cynulliad mor barcbus. Yr oedd y cyfarfod yn Brynbowydd yn neillduol felly. Nis gallem lai na gwrido wrth ystyried fod aelodau parchus o en- wadau oreill yn wyddfodol pan oeddis yn pender- fynu lie y cynelid y cyfarfodydd y flwyddyn nesaf. Medrwn fwynhau wits a jolces cystal a neb ond eu cael yn yr adeg a'r lie priodol. Nid cwestiwn i'w benderfynu yn nghanol chwerthin byddarol ydyw lie yr Undeb. Dymunol oedd gweled y cenadau o Llanelli ac Aberdar mor llawn o ■sol a ph onder- iad dros ei gael, ond buasai i un o bob lie roddi gwaboddiad mewn ychydig eiriau cynes a syn- wyrol yn llawn digon, ac yna ploidloisio ar un- waitli. Beth a enillwyd drwy yr areithiau doniol a hwyliog ? Nid ydym yn credu iddynt droi un bleidlais i'r naill gyfeiriad na'r Hall ond collwyd amser, a thynwyd oddiwrth urddas y cyfarfod. Yr oedd yn llawenydd mawr genym weled y Parch W. Roberts, Liverpool, yn cael ei etbol i'r gadair gyda'r fath fwyafrif anrhydeddus. Haeddai ef wneuthur o'i frodyr hyn iddo. Nid oes neb wedi bod yn fwy ffyddlon li'r Undeb or ei gycbwyniad, .a. chyn bod son am Undeb yr oedd ef wedi treulio blynyddau lawer i wasan- aethu yr egwyddorion ar ba rai y mae yn syl- faenedig. Diamheu y bydd ganddo Anerchiad a rydd gymaint o anrbydedd ar y gadair ag a rydd y gadair arno yntau. Cafwyd ymddyddan bywiog a brwdfrydig dros ben vn nghylch Y Beibl ac Addysg Orfodol yn ngol^uni Ymneiliduaeth." Dyma un o brif bynciau y dydd, a phwnc y dylid bod yn ystyriol a phwyllog wrth ei benderfynu. Yr oedd yn eglur fod y rhan luosocaf o lawer o aelodau yr Undeb yn teimlo fod cysylltu y Beibl Ag Addysg Orfodol yn anghyson ag egwyddorion Ymneilidu- aetb. Ond yr oedd yno leiafrif cryf yn teimlo fel arall, ac hwyrach mai y peth goreu o dan yr am- gylchiadau ydoedd pasio penderfyniad penagored. Gadawodd yr ymddyddan ddwy argraff ddofn ar ein meddwl-y perygl o gymeryd side issue ar gwestiynau cyhoeddus, a'r anhawsder i gael discussion teg mewn cynulliad Iluosog. O'r holl nifer a godasant i siarad, yr oeddynt i gyd ond un neu ddau yn gadael y pwnc dan sylw heb ei gyffwrdd. Y Beibl ac Addysg Orfodol" oedd y mater; nid, Y pwysigrwydd o ddysgu y Beibl i'r plant; nid, Faint yw swm gwybodaeth Feiblaidd y to ieuanc yn y dyddiau hyn; nid, Cymhwysder neu anghymhwysder ysgolfeistriaid i ddysgu y Beibl; ac nid, A ddylai y Beibl gael lie yn addysg yr ysgolion dyddiol P Ond dyna y cyfeiriadau a gymerid gan y rhan fwyaf yn Ffestiniog. Pyncian dyddorol yw pob un o'r rhai a nodwyd, a buddiol fyddai cael ymddyddan arnynt, ond nid yn ngly-n a'r mater osodasid i lawr gan Bwyllgor yr Undeb. Ac nid "Y Beibl ac Addysg Orfodol" yn ei agweddau cyffredinol (abstract) ychwaith a olygid, ond mewn un agwedd arbenig arno—" yn ngoleuni Ymneillduaeth" -yn ngoleuni hanes Ymneilldu- aeth yn y gorphenol, yn ngoleuni yr egwyddor- ion ar ba rai y mae yn seiliedig. Gwelir fod y pwnc yn cael ei gyfyngu i gylch bychan mewn cymhariaeth, ac eto yn ddigon eang i'r siaradwr mwyaf hirwyntog gael digon i draethu arno, a gresyn na buasid wedi aros o fewn ei derfynau. Tybiwn fod mwy o'r gwrandawyr yn meddu syn- iad clir am y mater dan sylw nag o'r siaradwyr, a dangosent hyny drwy arwyddion digamsyniol. Yn ystod y ddadl-y discussion yn hytrach-dy- wedwyd rhai pethau a barodd gryn lawer o syn- dod. Eithafion haerllugrwydd oedd cyhuddo cynulliad parchus o grefyddwyr o fod am gadw oddiwrth eu plant y Llyfr y gwneid cymaint o ymdrech i'w roddi i'r paganiaid. Nid rhyfedd i'r cyhuddiad gael ei daflu yn ol mewn banllefau o "No, no." A bron eyfartal miewn haerllugrwydd oedd dadleu fod plant Eglwyswyr yn fwy hy- ddysg yn y Beibl na phlant Ymneillduwyr, am eu bod yn medru adrodd Gweddi'r Alglwydd yn well. Nid yw Ymneillduwyr yn edrych ar Weddi'r Arglwydd uwchlaw rbyw ran arall o'r Gwirionedd, tra y mae yn un o'r ychydig ranau a ystyrir gan Egiwys Loegr yn holl-bwysig. Gwyddom am ddigon o engreifftiau o rai yn medru adrodd y Pader heb fethu Ilythyren, ae eto mor dywyll yn hanes bywyd yr Hwn a'i llef- arodd fel ag i ddyweyd mai yn Jerusalem y gan- wyd ef, a bod Nazareth, lie ei magwyd ef, yn Judea. Ond yr ydym yn myned i grwydro oddi- wrth ein testyn pan newydd gondemnio creill am hyny. Y mae yn bryd i ni bellach gau yr ad-drem hon i fyny. Nid oes i'w ddywedyd am y gyfeillach boreu Mercher, a'r cwrdd cyhoeddus nos Fercher, ond eu bod yn gwbl deilwng o'r achlysur, ac wedi gadael dylanwad cryf ar bawb a roddasant eu presenoldeb ynddynt. Yn y Gynadledd boreu Iau, pan etholid Pwyllgor am y flwyddyn, tara- wyd ni a'r syniad fod yr un personau yu cael eu nodi yn Iled ami. Y mae yn perthyn i'r Undeb rai dynion y buasai yn dda eu cael ar y Pwyllgor o hyd, ac nid ofn i'w lywodraethiad fyned i ddwy- law ychydig wyr enwog a barodd i ni sylwi pwy sydd yn ei wneyd i fyny. Y mae ar y Pwyllgor eleni un brawd, beth bynag, a fu yn aelod o'r blaen ychydig flynyddau yn ol, ac er hyny ni bu yn cymeryd un rhan gyhoeddus yn y cyfarfodydd. 0 ran oedran a gallu y mae y gwr hwnw yn hawlio rhan lied amlwg bellacb, ond y mae wedi ei gau allan am ddwy flynedd eto. Diau mai yn anfwriadol hollol y bu hyn, a'u hunig amcanyn ei nodi ydyw, rhag y dygwydd peth tebyg yn y dyfodol. Yr ydym yn fwy argyhoeddiadol bob blwyddyn mai gwell fyddai ymddiried y trefn- iadau i wyr oedranus a phrofiadol, a gosod rhai ieuengach yn y gwaith cyhoeddus. Y maeynyr Enwad Annibynol lawer o dalentau cuddiedig t to a dylid rhoddi lly wodraethiad yr Undeb i'r rha.i a wyddant oreu pa fodd i'w dwyn i'r golwg. [Bydd yn dda. genym glywed oddiwrthych pan yn gyfleus.-GoL. ]