Y Tyst a'r Dydd

Cynwysiad. Hyabysiadan j 2 ymy on Y Ffordd-O'm Llyfrgell 3 Coleg Dehendir Cymrn 4 HverpLjI—Nowyddion Cyffredinol 5 Hirwaun-Talgarth g Llnndain 7 At ein Gohebwyr-Yr Wythnos g Cenadon Madagascar m' a Gohebiaethan—Cyfarfodydd JQ Genedigaethan, Ac. JJ Y Wers Rhyngwladwriaethol 12 Hysbysiadan 13, 14, 15, 16

YR WYTHNOS. m ^Ymosodwyd gan haid o ladron o Bulgaria ar orsaf y rheilffordd yn agos i Rustchuk, a chymerasant gyda hwynt bobpeth o werth a allasent ei gario. ? Yn Hanley, y Sadwrn diweddaf, aeth dyn o'r enw Davies yn wallgof yn nghyfarfod Byddin Iachawdwriaeth. Bu raid ei gy- meryd i wallgofdy. Un o'r dyddiau diweddaf, cymerodd ffrwydriad le mewn gwaith pylor yn California, mewn lie o'r enw Sieges Station. Lladdwyd deugain o Chineaid oedd yno yn gweithio, gan eu chwalu yn chwilfriw. Yn herwydd y gwlawogydd mawrion dydd Sadwrn a'r Sul diweddaf, mae rhai canoedd o aceri o dir Ilafur rhwng Boston a Lincoln wedi eu gorlifo, a'r gwastatir yn ymddangos fel llyn anferth. Cynelir Cyfarfodydd Hydrefol Undeb y Bedyddwyr yr wythnos hon yn Leicester. Gwnaed darpariaeth ar gyfer 1,000 o ym- welwyr. Y Cadeirydd am y flwyddyn yw y Parch J. P. Chown, Llundain. Mewn cyfarfod Ceidwadol yn Portsmouth, nos Lun diweddaf, priodolai Syr H. Drummond Wolff arafwch gweithrediadau y Senedd, nid i waith yr aelodau yn parhau y dadleuon yn ddiangenrhaid, ond i'r ffaith fod yr etholaethau yn gwasgu ar eu cynrych- iolwyr i ddwyn mesurau ereill yn mlaen. Ceisia y Ceidwadwyr osod y bai wrth ddrw pawb a phobpeth yn lie wrth eu drws eu hunain. Dydd Llun diweddaf, fel yr oedd Burgan, goruchwyliwr y banc a ddiangodd o Bir- mingham bythefnos yn ol, wedi eymeryd ganddo £8,000, ar fwrdd agerlong yn Havre, ac ar gychwyn i Ddeheubarth America, gos- ododd Helden, heddgeidwad o Birmingham, ei law ar ei ysgwydd, a gwahoddodd ef yn foesgar i ddyfod gydag ef. Deallodd Burgan mai ofer oedd gwingo. Onid gwir yr hen air, "Gwybydd y goddiwedda dy bechod dydi? Mae awdurdodau Coleg y Brifysgol yn Nghaerdydd yn cyflym berffeithio eu trefn- iadau ar gyfer agor y Coleg. Dydd Mercher, y 24ain o'r mis hwn, fydd y dydd i agor y sefydliad yn ffurfiol, yr hyn a wneir gyda chryn lawer o rwysg. Yn yr arholiad a gynaliwyd mewn gwahanol fanau yr wythnos ddiweddaf, pan yr oedd nifer mawr yn cystadlu am yr ysgoloriaethau, gwobrau, &c., cipiwyd y brif ysgoloriaeth gan fonedd- iges ieuanc. Yn gystal a bod yn symbyliad i'r myfyrwyr, bydd yr ysgoloriaetbau, &c., yn help mawr i ddynion a merched ieuainc i gynal eu hunain tra yn dilyn eu hefryd- iaeth yn y Coleg. Dydd Llun diweddaf, gwnaeth y Ceidwad- wyr arddangosiad mor fawreddog ag oedd yn bosibl yn Birmingham ar yr achlysur o gynal cyfarfod blynyddol Undeb Cenedl- aethol y Cymdeithasau Ceidwadol. Cafwyd i ddechreu y gweithrediadau wledd ardderch- og yn y prydnawn, o dan lywyddiaeth Iarll Dartmouth. Rhai nodedig am wleddoedd da yw y Tor'iaid. Yn yr hwyr cynaliwyd pedwar o gyfarfodydd cyhoeddus mewn gwahanol fanau o'r ddinas, a phasiwyd yn- ddynt bleidlais o ymddiriedaeth yn mlaenor- iaid y blaid yn y Senedd. Llongyfarchent eu gilydd wrth weled eu nerth, gan dwyllo eu hunain mai Toriaid oedd pawb oeddynt yn bresenol. Mae yr elfen Wyddelig mor gryf yn Man- chester, fel y bernir ei bod yn ddigon i droi y fantol yn yr etholiad'sydd ar gymeryd lie, ac y mae cryn bryder yn nghylch yr ochr a gymerant. Aeth Mr Parnell yno ddydd Sadwrn diweddaf i ymgyiighori a blaenor- iaid Ileol y Cyngrair Cenedlaethol, ac mewn canlyniad penderfynodd i beidio cymeryd rhan gyhoeddus yn y frwydr. Ond dywedir ei fod wedi hysbysu y blaid Wyddelig fod datganiad Dr Parkhurst o'i olygiadau ar gwestiynau Gwyddelig yn foddhaol iddo, ac mai y canlyniad fydd iddynt bleidio y Doctor ar ddydd yr etholiad. Anrhydeddir Reading y dyddiau hyn a phresenoldeb urddasolion yr Eglwys Sef- ydledig, ar achlysur ymweliad y Gynadledd Eglwysig a'r lie. Mae neuadd bwrpasol wedi ei chodi cymhwys i gynwys 3,000 o ddynion, ac y mae 900 yn fwy nag a fu yn Derby y Ilynedd,wedi mynegi eu bwriad i fod yn bresenol. Y maent wedi dylifo i'r lie o bob cwr o'r wlad, o Archesgob Caergrawnt hyd y curad distadlaf. Nid yw hyn yn brawf o lwyddiant yr Eglwys, ond dengys fod ei hamddiffynwyr yn teimlo nas gellir gwrthsefyll llanw y farn gyhoeddus, a bod yr hen sefydliad yn gwynebu ar argyfwng digyffelyb yn ei hanes. Ymgasglant at eu gilydd yn fawrion a bychain, er cael cydym- gynghoriad yn nghylch yr hyn fydd ddoethaf iddynt ei wneyd yn wyneb yr amgylchiadau, fel ag i sicrhau cymaint ag a ellir o'r dorth a'r anrhydedd sydd yn ngtyn a'r Eglwys. Nid ydym yn rhyfeddu dim at hyn, oblegid llwm fyddai bwrdd a llwyd fyddai gwisg llawer clerigwr pe gorfodid ef i ddibynu ar roddion gwirfoddol y rhai a wrandawent arno. Dydd Sadwrn diweddaf, aeth Brenin Ysbaen i Paris i dalu ymweliad ag M. Grèvy, Arlywydd y Werinlywodraeth, ond er ei fawr siomedigaeth, derbyniwyd ef gan y werin mewn modd a brofai iddo yn ddi- gamsyniol nad oedd yn ymwelydd cymer- adwy. Ped aethai i Paris cyn myned i Berlin, ni roddasid iddo dderbyniad gyda hwtiadau, hisses, &c.; ond gan iddo fyned i Berlin yn gyntaf, tybiodd y Ffrancod fod ganddo ddrwg mewn bwriad, ac nas gallasai fod yn gyfaill trwyadl i ddau elyn i'w gilydd fel Ffrainc a Germany. Trodd ei gefn ar y ddinas yn gynt nag y bwriadai, gan gyfeirio ei gamrau yn ol i Ysbaen. Pan ddeallwyd yn Madrid, prifddinas Ysbaen, fod eu brenin wedi ei hwtio a'i hisio ganol dydd goleu ar heolydd Paris, bu agos i gythrwfl aflywodraethus dori allan. Aeth y werin allan yn finteioedd cynhyrfus, gan ymddwyn at y Ffrancod a drigent yn y ddinas fel yr ymddygwyd at y brenin yn Paris. Cylch- ynwyd swyddfa y Consul Ffrengig gan haid o ddynion cymhwys at waith o gymeriad dinystriol, ac oni buasai i'r milwyr gael eu galw allan, buasai drwg wedi ei gyflawni a barasai flinder rhwng y ddwy wlad ond yn ffodus, ni wnaed niwed i neb.

OENADON MADAGASCAR. MAE helyntion Madagascar, ac ymlidiad y cenadon o'r ynys, a cbarchariad Mr SHAW, yn adnabyddus erbyn hyn i'n darllenwyr oil. Nos Iau diweddaf, cynaliwyd cyfarfod mawr yn Exeter Hall i groesawu y cenadon, a chafwyd gan y Parch GEORGE COUSINS, cenadwr o Antananarivo, adroddiad helaeth o agwedd pethau yn Madagascar, a ffrwyth ei sylw a'i brofiad yn ystod pedair blynedd ar bymtheg o ymdaith yn yr ynys a chafwyd gan y Parch G. A. SHAW fanylion ei garchariad, a'r caledfyd a ddyoddefodd. Diangenrhaid i ni ddyweyd iddynt gael derbyniad cynes, ac er) fel y dywedodd y Cadeirydd—Mr ALEXANDER HUBBARD- nad yw croesawu ein cenadon ar eu hym- weliad a'r wlad, wedi hir lafur, yn beth dyeithr yn y wlad bon, eto yr oedd y cyfarfod hwn yn eithriad i'r cyfryw gyfar- fodydd yn gyffredinol, oblegid fod yr amgylchiadau yn eithriadol. Yr oedd y prif ffeithiau yn ngtyn a charchariad Mr SHAW yn adnabyddus o'r blaen, ond yr oedd eu clywed o'i enau ef ei hunan yn gosod newydd-deb arnynt, nes fod yr effeithiau yn anarferol ar y rhai a'i gwrandawai; ac fel yr oedd yn naturiol dysgwyl, yr oedd digllonedd llawer yn cyffroi at swyddogion