Y Tyst a'r Dydd

_o-.n- Cynwysiad. Hysbysiadan 1, 2 Ifmylon y Ffordd 3 Athrofa Ffrwdval—Cymanfa Maldwyn 4 Llandilo Cyfundeb Seisonig Penfro — Ba!a — Henllan Amgoed-Galwadan 5 Cotofn y Dhdgysylltiad — Llanarmon-yn-Ial — Fforestfach a'r Cylchoedd 6 Oddiar Ben y Corn-Carmel, Tresirawn—Cymanfa Castellnedd 7 At ein Gohebwyr-Yr Wythnos 8 Y BRIF ERTHYGL- Mr Gladstone a Th# yr Arglwyddi 8 Prifysgol Cymru a Choleg Llanbedr 9 Rhodiad y Brenin, ger Tyddewi-Anrhegu y Parch D. M. Davies, Firteg, Mynwy—Llechryd 10 Madagascar—CwmBhondda—Cwmnedd 11 Y Wers Rhyngwladwriaethol-Gohebiaetban 12 Cyfarfodydd, &c.—Abergwann 13 Hysbysiadan 14. 15, 16

ILLTJMI 1ST AT ED WORK, Testimonials, Presentation Addresses, cfc., executed in the purest styles, in gold and colours. TYSTEBAT7 AC ANERCHIADAU ANRHEGOL YN Gymraeg neu Saesoneg (gwaith llaw), wedi eu gwycliu yn y dull mwyaf dilh n a hardd, a llythyrenau addurnedig a Uiflriedig, ac as arwyddluniau cyfaddas, mewu ymylwaith amryhw. RHAr ANERCH[ADA[; A WNAED Mr D. Simons, Manager, Moss Bay Steel Works, Cumberland, late Manager of the Bessemer Steel Works, Rhymney. ■Mr T). Phillips, New Tredegar, P.P.G.M., presented by the oddfellows of the Rhymney District. Mr J. Price, Manager, Treharris, late Manager of the Clydaoh Is Colliery, Rhondda. V»ev D. Silyn Evans, Aberdare. Rev W. Edwards, Aberdare, Chairman of the Welsh Congre- Ronal Union. gati6.w. S. D, ROBERTS, Trealaw, Pontypridd. Y MISOLYN RHATAF YN YR ENWAD. Y CENAD HEDD. Pris DWY GEINIOG yn y Mis. Dan Olygiaeth y Parch W. NICHOLSON, Liverpool. CYNWYSIAD RHIFYN GORPHENAF. Y GwM Da, a I'fyddlawn, gau y Parch T. Roberts, Wyddgrng Dyddlyfr Diacon ,,r r ,r Y Golofu Ddirwestol—Crefydd a Dirwest—gan U. J. N„ Liverpool Yr Haul, gan Mr O. R. Jones, Ashwell-street, Liverpool O Pis i 1 is. gan W. N.— Hunanladdiad Deon Bangor Pai-cli W. Glanffrwd Thomas Y Duedd i Ddyweyd ei Kara Coffadwriaeth Deon Bangor Yr Eisteddfod a'r Pantomime Peryglonleucnctyd Cymreig yu Nhrefydd Lioegi, Adolygiad y Wasg Amrywiaethau Y Were Sabbothol, gan y Parch O. Thomas, M.A., Trenynou. Yr clw arferol i Ddosbartliwyr., Pob arehcbion am dano i'w liani'on i'r Cyhoeddwr— JOSEPH WILLIAMS, Swyddfa'r TYST A'K DYDD, Merthyr. LLYFBA.U CYHOEDDEDIGr CAN T. GEE A'l FAB, DINBYCH. Y OWYDDONIADUR CYMREIG. Y Gwaith CenedlaetUol mwyaf a gyhoeddwyd yn Gymraeg. Dan olygiaeth v diweddar Barbh John Parry, D.D., Bala. Mewn deg o gyfrolau. Mewu lliau, pr,s £7 10s. Gellir ei gael yn gytrotnu os dewisir, neu ar "eSBONIAI) AR Y TESTAMENT NEWYDP. Gan y Parch Albert Barnes. Mewn ehweeh o gyt'rolau. Mewn llian hardd, pris 8s. He. Gellir cael y Gwaith hwn hefyd yu gyt'rolau, neu yn ^TESTAMENT YR YSGOL SABBOTHOL. Gan aniryw o Weinidogion y Method'sUaid Calttuaidd, gyda phump o Fapiau Cvmreig rhagorol. Mewn dwy gyfrol, pris ,-fil lliewn byrddau. 'TESTAMENT Y MILOEDD. Gau y Parch J. Ogwen Jones, B.A., Rhyl. Gyda, neu lieb y Cyfnewidiadau a wnaed yn nhestyn v Cytteitliiad Seisonig Diwygiedig. Pris 12s. Ge. mewn byrddau. OEM ALT DUWINYDDOL., Gan y Parch Robert Jones, Llaullyfni. Ail-argraffiad, gyda JVodiadau ychioaneyol helaeth. Pr'itf (Js. mewn byrddau. PREGETHAU Y PARCH JOHN PARRY, D.D., BALA. Pris !5s. tie. mewn byrddau. Y mae y gyfrol hou yn cymvys deuddeg-ar-hugain o Bregethau. „ r „ Y mae Catalogue cyflawn newydd ei gylioeddi o'r lioll Ljfrau a argratfwyd gan T. GISJS A'I FAB, yr hwn a anfonir yu rhad I r neb a ddenfyn am dano. -i-7.8-l.r j Y Parch R. Hughes, gynt o Blaenafon. GAS nad yw enw Mr Hughes yn Kyddiadur nac Tear Booh ein Henwad am y flwyddyn lioii. a clian ein bod yn tybied fod llawer a srarent wybod yn mha le y mae a pha beth eydd yn dyfod oliouo, yr'ydym yn ysgrifenvi i hysbysu y eylioedd ei fod ef yn gytlawn a rlieolaidd aelod o'r eglwys yn nghapel Tontre'rbel, sir Eynvvy, yr hwn sydd o fewn oddeutu milldir i bout enwog Orumliu, a'i fod hefyd yn hollol reolaidd yma fel pregcthwr a gweinidog fheb ofal eglwys;. Br pan y mae efe mewn cysylltiad a ni yma fel eghvys, y mae wedi pregethu yma ar amry w Sabbothau, a ehymeryd ar ein eaisran yn y gvvasanaeth gyda gweinidog y lie ar ein Suliau Cymundeb ar amser gweinyddiad Swperyr Arglwydd. Fel y cyfryw gall pa eglwys bynag a ewyllysio alw am ei wasanactli. Ydym, dros yr eglwys, T. L. LEWIS, Gweimdog. T. AP LEWIS, Pregethwr. Lt.. J. LEWIS, Ysgrifenydd. T. WILLIAMS, Trysorydd. W. WILLIAMS, Diacon. i 7,r H. EDWARDS, Diacon. 4ol.r H. EDWARDS, Diacon.

YE WYTHNOS. DYMCHWELIAD OWCR YN PENAETH.— Dydd lau, y 25ain o Fehefin, dygwyddodd amgylchiad galarus iawn yn Penarth, ger Caerdydd. Yn y tymhoi* yma o'r flwyddyn gellir dysgwyl hanesion torcalonus am fodd- I iadau wrth ymdrocbi a thrwy suddiad cych- od gorlwythog. Nid yw rhybudd yn cael dylanwad o gwbl ar rai meddyliau, ac nid oes terfyn ar ryfyg ac anystyriaetli rhai per- sonau. Ar y dydd crybwylledig aeth wyth o bersonau allan i'r rnor mewn cwch agored, a dim ond un.morwr i'w hwylio. Yr oedd- ynt agos oil yn berthynasau, ac yn eu plith I yr oedd un Mrs Burton a'i baban o New- castle-on-Tyne. Wedi myned allan codwyd hwyl, ac yr oedd y cwch yn cyflymu yn ddy- Iwúuol iawn. Yr oedd y mor ychydig bach yn arw, ac ymdaflodd un don gawod fechan ( o ddwfr man ewynog i'r bad, a chyfododd Mrs Burton ar ei thraed i ysgwyd y dwfr ymaith oddiwrth ei dillad. Gwnaeth hyny ychydig yn drwsgl a diofal, a'r canlyniad fu dymchwelyd y cwch a thaflu pawb i'r mor. Bu yno ymdrech galed am fywyd. Gwnaeth gwr ieuanc o'r enw Daniel Baker oedd yn y cwch ymdrech wronaidd nid yn unig i achub ei fywyd ei hun, ond i achub bywyd y lleill hefyd. Ymaflodd yn y ddau blentyn a'u ddwylaw-un yil mbob llaw—ac ya nillad ei chwaer, Lizzie, a'i ddanedd. Cadwodd y tri rbag suddo am dymhor, byd oni ddaeth cymhorth ond ar eu gwaethaf oil boddodd y baban. Gwelodd y ddwy wraig (Mrs Burton a Mrs Harriet Baker) yn suddo yn I mreichiau eu gilydd, ac yr oedd golwg ddifrifol arnynt. Gwelodd cadben llong oedd ger llaw y cwch yn dymchwelyd, a gwnaeth ef ac un o is-swyddogion y llong fyned yno mewn cwch yn ddioed, a rhoisant pob cymhorth i achub y bywydau oedd yn y fath berygl. Mae yr amgylchiad wedi taflu prudd-der trwy y lie. RHEILFFORDD A DOCIAU Y BARRY.— Dyma un o'r brwydrau poethaf sydd wedi ei bymladd erioed yn un o Bwyllgorau y Senedd. Teimla perchenogion gweithiau glo ac ereill ydynt yn anfon eu glo o borth- ladd Caerdydd nad ydynt yn cael manteis- ion a chyfleusderau digonol gan Gwmni y Taff na chan A-rdalydd Bute (perchenog dociau mawr Caerdydd), am hyny ffurfiasant yn gwmni cryf a dylanwadol er mynu awdurdod Seneddol i wneyd cledrffbrdd newydd o Gwm Rhondda i Dock newydd yn y Barry, ger llaw Caerdydd. Collodd y cwmni newydd y dydd y llynedd, ond eleni mae y Pwyllgor wedi datgan fod rhaglith y mesur wedi ei brofi. Treuliwyd dyddiau lawer i ddadleu yr achos, bolwyd tystion amryw, a gwariwyd SWill anferth o arian. Modd bynag, mae y mesur pwysig hwn wedi cyrhaedd y fan yna yn ddyogel, ond mae yr Arglwyddi o'i flaen eto, ac y mae llawer cynygiad da wedi myned yu ddrvlliau yno. Heblaw byn, mae Syr George Elliot wedi gwneyd cytundeb yn ddystaw bach a chwmni y gledrffordd newydd o Bontypridd i Gas- newydd i gludo glo y Rhondda i'r Dociau yno. Mae hyn eto wedi peri dychryn i lawer o drigolion Caerdydd, ac ofna llawer y gall y petbau hyn ell niweidio llawer ar fasnach y lie yn y dyfodol. Y mae gorfaeliaeth ac unbenaeth wedi gwneyd llawer dros Gaer- dydd, ond gall yr elfenau hyny yn y diwedd brofi yn rhwystr ac yn atalfa i'w chynydd a'i llwyddiant.

MR GLADSTONE A THY YR ARGLWYDDI. MAE Mesur yr Etholfraint erbyn hyn wedi myned trwy y trydydd ddarlleniad yn Nh £ y Cyffredin. Bu raid ei wylio yn ofalus yn ei fynediad trwy y pwyllgor, oblegid yr oedd y Torïaid fel gwylliaid yn dysgwyl am ryw gyfle i'w ladd, neu o leiaf ei wneyd yn ddi- werth a dinerth os pasid ef. Ond bu eu holl ystryw yn ofer. Pasiwyd ef heb iddo dder- byn dim niwed, ac ar y trydydd darlleniad aeth trwy y rry heb raniad arno. Y cwest- iwn bellach ydyw beth a wna yr Arglwyddi. Nid ydynt yn proffesu dyweyd dim yn erbyn y mesur ynddo ei hun. Er y ceisiant haeru mai mesur i wasanaethu amcanion plaid ydyw, ac mai i estyn dyddiau ei Weinydd- iaeth y mae Mr GLADSTONE wedi ei ddwyn i mewn. Ond fel y mae Mr GLADSTONE wedi dyweyd, fwy nag unwaith, mai mwyaf oil y cywilvdd i'r Arglwyddi a'r Pendefigion os y Rhyddfrydwyr fydd ar eu henill trwy y mesur. Bydd i'r mesur ddwyn i fewn i'r etholaeth ddwy filiwn o bersonau, a'r rhai hyny oil yn y siroedd, lie y mae yr Ar- glwyddi yn perehenogi y tiroedd gan mwy- af, a lie y mae lluaws mawr o'r rhai a ddaw i feddiant o'r bleidlais yn ngwasanaeth y pendefigion, ac felly o dan eu dylanwad un- iongyrchol, ac os na allant gael y dynion MY hyn sydd mor agos atynt, ac mor ddibynol arnynt i bleidleisio gyda hwy, rhaid eu bod wedi gwneyd rhywbeth i golli eu hyder a'u hymddiried. Ond cymerant arnynt eu bod dros helaethiad y bleidlais, ond eu bod am i ad-drefniad y seddau i ddyfod yr un.pryd. Nid yw hyn oil ond esgus, a ffordd anun- iongyrchol i wrthwynebu y mesur. Onid ydyw wedi ei ddangos yn eglur lawer gwaith nad ydyw y naill o angenrheidrwydd yn cynwys y llall ? Onid ydyw wedi ei ddangos iddynt y byddai dwyn y ddau yn nghyd yn rhwym o ddyrysu yr holl gynllun. Ac onid ydyw ad-drefniad y seddau wedi ei addaw yn ddioed i ganlyn estyniad yr etholfraint ? Mae y pethau hyn oil mor amlwg fel nad yw yr holl dwrw a wneir am gael mesur cyflawn ger bron, ond achlysur i ddyrysu y cwbl, a phe buasai ad-drefniad yr eisteddleoedd wedi ei ddwyn yr un pryd, buasai y gwrthwynebiad yn gryfach nag erioed. Ond y mae eto yn hollol ansicr pa beth a wna yr Arglwyddi. Mae Arglwydd SALISBURY wedi rhoddi ar ddeall lawer gwaith mai taflu y mesur allan ar yr. ail-ddarlleniad a wna y Ty uchaf. Mae amryw ereill wedi datgan yn gyffelyb. Ond tybia llawer yr ymbwyllant cyn gwneyd y fath beth. Mae yn eu plith luaws 0 ddynion call, pwyllog, sydd yn edrych cyn rhoddi naid, a pha mor wrth- wynebol bynag y gallant deimlo yn erbyn y mesur, eto na feiddiant ruthro i'w wrth- wynebu. Mae ofn y bobl yn cadw rhyw atalfa ar lawer eto. Er nad ydynt wedi eu hanfon yno gan y bobl eto ni fyiiaut wneyd