Y Tyst a'r Dydd

AT EGLWYSIAC YSGOLION SABBOTHOL CYFUNDEB GOGLEDDOL MORGANWG. ANWYL FRODYR A CHWIORYDD, — Ychydig wyth- nosau yn ol anfonwyd cylchlythyrau atoch yn nghylch yr Ysgol Sabbothol yn y Cyfundeb, gyda dymuniad am eich barn ar amryw bethau. Y mae atebion wedi on dychwelyd o rhyw ddeg-ar-hugain o leoettd, ond y mae tua dwsin eto heb dd'od. Y tnae y Cyfarfod Chwar- terol nesaf yn ymyl, pan .ddysswylir i'r Pwyllgor a benodwyd yn Bedlinog i roi adroddiad o'r hyn y maent wedi wneyd gan hyny teimlwn yn ddiolchgar iawn am gael y gweddill o'r atebion mor fuan ag y gellir. Yr eiddoch, dros y Pwyllgor, Merthyr. J. THOMAS.

PEMBRE.—Dydd Sul a nos Lun, y 22ain a'r 23ain cynfiaol, cynaliwyd gwyl flynyddol Jerusalem. Y preg- ethwyr eleni oeddynt y Parch E H Davies, Llanoii, a'r Parch D. Williams, Ilhydybont. Yr oedd y gwirion- eddau yn cael eu pregethu gyda nerth a dylanwad i gynulleidfaoedd lluosog. Casglwyd ar ddiwtdd pob oedfa er dileu dyled y cape).—Gohebycld. ABERGORLECH.-Diwrnod hir gofiadwy yn nglyn & hanesyddiaeth y lie hwn fydd dydd Mawrih, Mehefin 17e! set dydd gwledd flynyddol gyntaf Budd Gyin- deithas Gyfeillgar Abergorlech Cadwyd y lie a'r gymydogaeth oddiamyylch mewn cyffro byw drwy'r dydd gan seindorf bres Llysnewydd. Cafwyd pregeth ar yr achlysur gan y Parch D. M. Jones, periglor, Brechfa, yn ysgoldy y Bwrdd, am fod yr eglwys yn y lie wedi ei dadgysylltu er mwyn adgyweiriad, yn yr hon yr oedd y gymdeithas i addoli ar ddydd y wledd y flwyddyn hon. Ar ol yr orymdaith eisteddodd pawb i lawr i ddiwalla angenrheidiau natur wrth fwrdd tor- eithiog mewn ystafeli eang yn pcrthyn i'r Wheat Sheaf Inn. Cafwyd cyfarfod hwvlus dros ben ar ol ciniaw. Yn y gadair yr oedd Mr D. Davies, Ffosgotta, yn ei bwyliau goren. Wedi darllen cyfrifon y gymdeithas gan yr ysgrifenydd, siaradwyd yn fyr, donioi, a phwr- pasol iawn gan y boneddigion canlynolMeistriaid R. Rhydderch, D. Evans, E. Jones, S. Griffiths a D. Jjewis, yr olaf o ba rai a siaradodd yn bynod o etfeith- iol. I, derfynu chwareuodd y seindorf bres yr Anthem Genedlaethol, ac aeth pawb adref mewn gwir foddbad. Bydded i'r mudiad da hwn gael ei goroui a llwyddiant mawr. HERMON, YSTRADFELLTE.-Mehefin ISfed a'r 19ecr, cynaliodd yr eglwys hon ei chylchwyl flynyddol, y gwahorideuigion eleni oeddynt y Parchn H. P. Jenkins, We n R. T. Jones, Pant-tea, Vstalyfera R Williams, Brychgoed; a B. Evans, Siloh, Castellnedd. Cafwyd preaethau grymus ac adeilaaol, a gallaswn feddwl fod yr Arglwydd yn gwenu yn naturiol ac ysbrydoi. Dy- mnnwn am i'r gwirioneddau a draethwyd gael ei fen- dithio i ddeffro yr eglwys at ei gwaith, ac i ddychwel- yd y gwrandawyr. Casglwyd at- ddiwedd yr oedfaon at dreuliau y cyfarfodydd.— Un oedd yno. PENARTH.—Cynaliodd Yssol Sabbothol yr AnDi- bynwyr yn y lie uchod eu gwyl flynyddol Sabboth cyn y diweddaf, pryd y pregethwyd dair t-waith gan y Parch W. E. Evans, Tresimwn, yn alluog a grymus Casglwyd tuag at dreuliau yr Ysgol Sabbothol ar ddi- wedd pob oed fa. Mae yr achos da yn myned rhau ei flaen yma,;a Mr Williams, y gweinidog, yn cael ei an- wylo gan bawb-—Aelod. NAZARETH, PONT YATES. — Cynaliodd yr eglwys uchod ei chyfarfodydd blynyddol, Sabboth, Mehefin 22ain, pryd y gweinyddwya ar yr achlysui" gan y Parchn J. T. Jones, DowJais; a J. D. Thomas, Dunvant. Cafwyd cyfarfodydd neillduol o dda yu nlbob ystyr.-J. W. CAPEL ALS, LLANELLI. —Cynaliwyd cyfaifod blynyddol yn y lie ucho Sabboth a Llun, Mehefin 22ain a'r 2,3 tin, pryd y prfigethwyd gan y Par hn F. Samuel, Ahertawy a W. Bowen, P. nygroes, gyda;? hwyl ac arddel ad. Cafwyd «^'nulleidiaoedd lluosog, pregethau grymus, a chasgliadau da. NIWBWRCH, SIR FON. — Cynaliwyd cynserdd poblogaidd yn Ysgoldy y Bwrdd yn y lie uchod, nos Lun, Mehefin 23.tin, gan laoymariau a chantoriou lleol. Llywyddwyd gan y Parch J. Williams, y gwein- idog. Cafwyd cynulliad lhagorol. Tanymariau mewn hwyl. Yr oe.id yn dda genym weled ni fod yn parhau mor gryf a bywiog. Car,odd Mri T. Pea'sc, Niwbwrch Smith, Ty'nycae a Hughes Ty'nygoeden, befyd yn Bwynol iawn. Yr oedd yr elw yn myned i dahi am drwsio capel yr Annibynwyr yn y lie. Mao yr achos goreu yn! yn d'od i fyny, daeth dan i'r gyfeillach nos Ferchor diweddaf. Hhitg ei Baen yr elo, yw dymnniad un sydd yn ewyllysio yn dda iddo. NEBO, GER LLATsfRWST — Nos Fawrth, Mehefin 24ain, traddodwyd darlith yn y lie ucho 1 gan y Parch T. P. Evans, Pontardukia, ar Bod yn Iach." Ni raid iddo ef wrth ganmoliaeth, a digon yw dywedyd ei fod yn hollol fel efe ei hun. Cadeiriwyd gan y Parch J. Machreth Rees, Pentrefoelas. Y nos Fercher a'r dydd Ian dilynol, cynaiiwyd cyfarfod pregethu yn yr un addoidy. Gweinyrfdwyd. gan y Parchn T. P. EvanK, W. Davies, Llandilo a J- P. Wiiliatns, Llanelli. Cafwyd cyfarfoJ o'r fath fwyaf dymunol, v capel yn orlawn o wr. n lawyr astud, ac arwyddion amlwg fod Duw yn nerthu ei weision i letaru. MOELFRO, GEii ABERGELE. — Cynaliodd yr eglwys Annibynol yn y lie uchod ei chyfarfod pregethu blynyddol, ar y dyddiau Tau a Gwener, MoheH!, 19-g a'r 20ted, pryd y pregethvvyd gan y Parchn R. Williams, Llanerehymedd a J. Machreth Re: s, Pen- trevoelas. Yr oedd y tywydd yn ddymunol, y cvniill- eidfaoedd yn lluosog, y gwrandawiad yn asfcud. ac ?r- wyd ion fod y bobl yn mwynhau gwrando yr Efengyl. — :—

ABERGWAUN. Efengylesau,-Bu y ddwy efyngyles dalentog o Gwm Rhondda heibio i'r ardal yma yr wythnos ddiweddaf, ac y rnaent wedi ga-dael argratf ddymunol a gobeithio hir barbaol ar eu hoi. Maent ar ymweliad a'r sir mewn uindd-dod i wahoddiad taer oddiwrth Gyfarfodydd Misol y Methodistiaid. Diamheu genym y bydd eu hymweliad yn felus gan lawer. Maent yn rhai difalch, syml, a difrifol gyda'u gwaith. Trueni fod y Sabboth yn cael ei halogi gan ddynion o bellder ar yr esgusawd o'u bod yn myned i wrando yr efengylesau. Nid ydyin yn credu yn nghre- fyddolder y rbai hyny weithia eu hanifeiliaid, eu gweision, &c., i ymbleseru o dan rith crefydd ar y Sabboth. Darlith.—Nos Fawrth, Mehefin 24ain, bu y Parch W. Jenkins, Peutre, yn darlithio yn y Taber-nacl ar yr enwog George Whitfield." Cadeiriwyd gan yr hybarch D. Bateman, Rhosy- caerau. Nid ydyrn yn credu fod eisieu dyrchafu clod Mr J'enkins fel pregethwr neu ddarlithydd. Mae ei bregetbau a'i ddarlithiau yn emau fel cyfansoddiadau caboledig a gorpbenol, a byddai astndio ei ddullwedd ef o gyfansoddi yn werth i bob efrydydd a pbregethwr ieuanc. Daeth cynulliad Iluosog yn nghyd i'w wrando, a theimlwyd fod yno wledd flasus wedi dyfod. Can odd y cor rai o'i ddarnau dewisol ar yr achlysur. Mae'a ddagenym gael ar ddeall y ceir cyfle i fwynbau rhai o gynyichion Mr Jenkins trwy y wasg cyn hir, gan ei fod yn parotoi i ddwyn cyfrol o'i bregethau, &c., o'r wasg yn fuan.

TYWALLT GWAED YN NGHYMRU. WILTII daflu eipdrem yn ol dros hanes ein gwlad nis gallwn lai na synu at y tywallt gwaed ofnadwy sydd wedi bod ar hyd mynydd- oedd a dylfrynoedd Gwalia yn ystod yr oe&oedd a fu. Hraidd nas gallwn ddyweyd fod y rlian fwyaf o ddaear Cymru wedi ei mwydo a gwaed dewrion rliyfolwyr. Tywalltwyd gwaed rhwng pentref St. Fagaa's a plientref Llansantffraid, yn sir Forganwg, yn yr ymdrech ddyehrynllyd liono rhwng byddin Cromwel a byddin y Brenin, fel yr oedd y nant sydd yn rhedeg rliwng y ddau bentref uchod i afon Lai wedi ei lliwio gan waed y lIaddedigiori; ae nid yw hon ond un engraifft o lawer eyffelyb iddi yn hanes Cymru. Ond y mae tywallt gwaed mewn modd arall wedi bod yn Nghymru yn nyddiau ein tadau. Pan fuasai y tadau yn meddwl fod eu gwaed yn anmhur, gollyngent ef i redeg drwy agor gwytliien yn y raieli hyd nes byddai ond ychydig ynaros ar olyn y cyfa:isoddiaa, atcbai hyny ddyben, feddylient lnvy, i iachau clefydau, ond, a ddyweyd y lleiaf. arferiad farbaraidd ydoedd, ac arferiad ag y mae meddygon goreu yr oes hon yn arswydo rhagddi ydoedd. Ac nid rhyfedd pan ystyrion y perygl oedd dynion yn gosod.eu hunain yn agored iddo drwy ollwng eu gwaed yn y modd y gwnelent. Y mae yn dda genym feddwl fod cyfnewidiad er gwell wedi cymeryd lie yn nhriniaethau meddygol y byd yn y cyfeiriad hwn, ac fod dynion o ddeall goleu a dysg ucliel wedillwyddo ddyfeieio modd i buro y gwaed yn y cyfanaoddiad dynol, a hyny yn y moild dyogelaf i'r bywyd a'r modd mwyaf diboen a didra- fferth i'r cyfryw a fyddont mewn angen am hyny. A lieddyw y mae y ddarpariaeth fyd-enwog sydd wedi ei dyfeisio gan y Fferyllydd galluog a' thalentog a adnabyddir drwy yr holi fyd gwareiddiedig wrth yr enw JACOB HUGHES o fewn eyrhaedd i bob dyn; ac o bob darpariaeth feddygol a ddyfeisiwyd erioed yn ein byd ni nid oes yr un yn rhagorach na Iluqhes' Blood Pills." Nid oes eisien tywallt gwaed dynol mwyach er cael iechyd i'r cyfan- soddiad. Ond myner blychaid o Jlnghes' Blood Pills," y rhai a werthir gan bob Fferyilydd. Gofaler eu cymeryd yn unol a'r cyfarwyddiadau argrattedig a geir gyda pliob blwch, a buan yr argyhoeddir y sawl a'u defnyddiant o'r effaitli wyrthiol y maent yn ei gael ar y cyfansoddiad. Ceir gweled fod y Pills hyn yn diwreiddio pob atiechyd, yn ei glirio o'r cyfansoddiad, yn puro a chryfhau y gwaed, ae yn peri i waod iach i fyrlymu ar hyd yr holl ryd-weliau drwy bob aelod o'r corff, yn adferyd nerth a bywiog- rwydd nes y byddo dyn yn teimlo ei hun mewn sefyllfa galonog, fwynhau bywyd ac i fyned rhagddo yn llawen yn y cyfluwlliad i ddyledswyddau bywyd er^lleshad i bawb o'i gwmpas, ae er daioni cyffredinol i'r byd. Os am iechyd, ynte, gofalweh ddefnyddio Hughes' Blood Pills." Nid ydynt byth yn methu oscanteliwareu teg. Ar wertlimewn Blychau gan holl Chemists y deyrnas am Is. lie. 2s.9e., 4s. 6c.; gyda'r post. Is. 3c., 2s. 11c., a 4s. 9c. oddiwrth y I Pcrchenog-J ACOB HUGHES, Chemical and Medical Laboratory, Penarth, Cardiff, England (late Llanelly). Home and Foreign Depot. Wholesale and Export. Agents in all parts of the World.

YR AROSTOL PAUL YN NGHYMRU! LLA WER sydd wedi ei siarad a'i ysgrifenu o bryd i bryd yn -*— ngbylch y dybiaeth fod yr Apoatol Paul wedi talu ymwel iad a Chymru fynyddió. Myn lhai iddo dirio j n mro Morgaawg, ac iddo alw heibio i Lanillryd Fawr, yr hwn le ydoedd y pryd hwnw yn enwog am y manteision addysg oeddynt i'w cael yno, mor enwog fel ag yr oedd dynion ieuanc o deuluoedd urddasol oddiar Gyfandir Ewrop, ac o wledyld tranior ereill, yn dyfod yno i berffeithio eu hunain mewn dysgeidiaeth. Myn rhai hefyd ddarfod i'r Apostol alw heibio i Ogof Caradog, yn rhanau uchaf Cwm Tawe, ac iddo fyned rhagddo oddiyno yn groes i'r wlad. Ond credwn y gallwn ddyweyd mai tybiaeth yw y cwbl ac nad oes yr un ffaith ar gael yn hanes y wlad hon, nac un- rhyw wlad arall, yn profi gwirioneddolrwydd yr hyn a ddywedir am ymweliad Apostol Mawr y Ctnedloedd a Chymru. Felly nis gallwn ddyweyd dim amgen nad tybiaeth yw y cwbl Ond er hyny y mae dynion wedi treulio llawer iawn o anise, gweith- fawr i siarad ac ysgrifenu am hyny heb fod ganddynt dditn ond tybiaeth yn sail, a'r dybiaeth hono, ife idwl clir a goleuedig, yn wan a disylwedd. Os oas y fath ddylanwad gan dybiaeth ar dllYllion fel Hg i'w catio mor bell, pa faint mwy dylanwad a ddylai fod gan flu-ith ?' yn enwedig 02 bydd y ffaith hono yn gyfryw ag y gellir ei chyf- rif o werth i'r byd, a thuedd yudLli i lesoli dynoliaeth ac i leddfu y dyoddefiadau hyny ag y mae oyrff dynion yu agoied iddyut tra yn byw ac yu ymsymud ar y blaned ddaearol yma. Y in Le yna un ffaith fawr, yr hon sydd un o rai bwysicaf yr oes hon, a'r hon sydd yn fit gweithfawrocacli i ddynion na'1' ho.l dyt)ia.ethau disyhvedd mewn perthynas i ymweliad yr Apostol Paul 8, Chymru, ae yr ysgrifenir ac y siaredir cymaint am dan- ynt; a'r ffaith ryfeddol hono yw, fod Mr J Acon HUOHKS (Cymro o waed coch cyfan, gwr genedigol o sir Aherteifi), wedi darganfod uu o'r maddyginiaethau rliyieddaf a mwyaf effeith- io! a fu yn y byd edoed ar gyfer gwelltiau y gwahanol gietydau ag y niae y teulu dynol vu ddarostyngedig iddynt. Y mae y feddyginiaeth hon y fath yn ei hbffdithiau iachaol fel ag y mae rhai o brif feddygon yr oes yn sefyll uwch ei phen mewn syndod ac yn rhyfeddu at y modd y mae yn peri i glefydau fyddont wedi lien artrefi mewn cyfansoddiadau dynol i gilio a difUnu 0 o'r golwg fel rhew o flaen gwres nell dy wyLwch o flaen goieuni, gan roddi lie i iechyd a lioenusrwydd. Nid yn unig gyr y feddyginiaeth hon wahanol glefydau yti llwyr o gyfansoddiadau dynion, ond adnewydda y cyfansoddiadau hyny, a daw a by"- ogrwydd a nerth leuenctyd i bob aelod a clivmai ohonynt. Y mae y byd wedi bod ar ei eithaf yn dyfeisio er ceisio cael o hyd i feddyginiaetliau elfeithiol ar gyfer anhwylderau dynion, ac, yn wir, y mae 1 wyddiant mawr wedi dilyn ymdrechiou gwahauol bersoinui; ond beiddiwn ddyweyd, a hyny yn ddi- betrus, er yr holl iwyadiautag sydd wedi nodwaddu ymchwil- adaa meddygon yr Odsau, nad oes yr un ddyfais eto wedi ei cliael allan yn rhagori ar yr un dan syiw, os, yn wir, y gweiodd y hyd erioed ddim yn eyrhaedd rhitii cyflfeiytorwydd oheni. Nid rhyw iachad arwynebol y mae y feddyginiaeth lion yn ei gynyrcliu. Nage ond y mae yn myned at wraidd y drwg, yn chwilio am wreiddiau y clefyd, ac yu ei ddiwreiddio, giLn ei ysgubo allan o'r cyfansoddiad mor llwyr fel nad oes yr un gronyn yn cael ei adael ar ol i wenwyrio y corff Hen wirion- edd yn y byd yw, mai Y gwaed yw bywyd y corff," ac fe'u dysgir mai o'r gwaed y gwneir cig, giau, esgyrn, Ac., ae o ganlyniad y mae yn ddigon natmiol i ni gi-edii, os gellir cael gwaed pur ac iach i lifo trwy y gwythienau, y bydd y corff 0 angenrheidrwydd yn sicr o fod yn iach, cryf, a bywiog. Y mae y darganfyddiad rhyfeddol hwn yn ffaith ag sydd eisoes wedi ei phrofi gan filoedd drwy yr holl fyd adnabyddus, yn un o'r ffeithiau tymhorol gweithfawrocaf a welodd y byd erioed, fel y profa y miloedd tystiolaethau ag sydd wedi oil derbyn o bedwar ban y byd. Y mae y feddyginiaeth hon yn gwneyd ei gw aith mor sicr, mor drwyadl, ac mor effeithiol, fel nad oes yr un engraifft wedi ei chael o'i bod welli methu mewn cymaint ag un amgylchiad ag y cafodd ei defnyddio mewn pryd ac yn nnol a'r cyfarwydd iadau a roddir gan y darganfyddwr. Boed i bob Cymro, a phob un o ba genedl bynag y dichon ictdo fod, a fyddo yn dyoddef oddiwrth anhwylderau corfforol, roddi cynyg teg i'r feddyginiaeth ryfeddol ac effeithiol hon. Gellir ei chael g in bob fferyllydd cymeradwy drwy y deyrnas hon, a theyrnasoedd eceill hefyd; ac os dichon fod rliyw an- hawsder i'w chael yn rhywle, jinfoner yn ddioed at y Dargan- fyddwr ei hunan, yr hwn a'i denfyn gyda throau y post i un- rhyw gyfeiriad ar dderbyniad y pris roddir ar ddiwedd y nod- iadau hyn. Oofiwch ofyn am "HUGHES' BLOOD PILLS," ac ar ol i cliwi eu cael byddweh yu ofalus i ddilyn y cyfar- wyddiadau a gewch gyda phob blychaid ac yn wobr am eich traff .rth cewch gyfansoddiad cryf ac iach ar gyfer myned drwy ymdrechion ae amgylchiadau bywyd. Ac ar ol i chwi eu defnyddio, gwyddom na oiphwyswch heb eu cymeradwyo i ereill a welwch yn dyoddef o'ch cwmpas. IiHYBYDD.—Dim yn bur heb arwyddnod calon ar y blwch. Ar werth drwy y d<yrnas am Is. 1 jc., 2s 9c 4s. 6c. gyda'r Post Is. 3c., 2s. 11c., a 4s. 9c. oddiwith y Perehenog, JACOB HUGHES, Chemical and Medical Laboratory. Penarth, Carditf, England (late^of Llanelly). Goruchwjlwyr ynmhob parth o'r byd. 4.1 84. p.