Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
2 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
2 erthygl ar y dudalen hon
" PECHADURIAID PREGETHWROL…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
PECHADURIAID PREGETHWROL Y CWRDD CHWARTEROL. At Olygwyr y Tyst a'r Dydd. FONEDDIGION,—Ymddangosodd yr hyn a ganlyn ar y penawd uchod yn un o'r pipyrau Cymreig yn agos i bedair blynedd ar ddeg yn ol. Byddaf fi ac ereill yn dra diolchgar i chwi am roddi goleuni dydd iddo nn- waith eto, ac yn sicr os dygwydd i Llygad Clust Calon weled yr ail argraffiad ohono yn eich papyr clodwiw, ni chynygir gwrthwynebiad ganddo. Hwyr- ach i'r ILth hwn ar ei ymddangosiad cyntaf wneuthur rhyw les gobeithio y bydd iddo wneuthur mwy y tro hwn. Mae y pechaduriaid a ddesgrifir yma yn ami iawn yn ein dyddiau ni. PECHADUR DrwrGiEDia. I. I Nid oes dyn cyfiawn ar y ddaear a wna ddaioni, ac ni phecha,' meddai y gwr doeth ac fe fydd hyn bellach yn gystal gwirionedd yn ngenau dyn ffol ag oedd gynt yn ngenau Solomon. Diau mai y dosbarth o bobl mwyaf pur eu moes, mwyaf hnnanymwadol eu teimlad, mwyaf duwiolfrydig eu hysbrydyn y byd, yw pregeth- wyr yr Efengyl. Y mae safon eu swydd, pe byddai dim arall, yn -en rhwymo i fod felly. Gall y cymeriad- au mwyaf anfoesot lenwi bron unrhyw gylch arall yn y byd yma. Gall y meddw, y godinebwr, y cablwr, y penrhydd, &c., fod yn tfarmwr, yn siopwr, yn saer, yn of, ie, hyd yn nod yn Seneddwr yn nghynghor y wlad, neu yn frenin ar ei gorsedd hi. Diau mai y pur a lan- wai y cylchoedd yno. oreu, ond fe oddefir y lleill i'w llenwi. Ond am breeethwr yr Efengyl, y mae yn rhaid iddo fod o gymeriad moesol diamheuol da. Ond nid amddiffyn cymeriad moesol pregethwyr yr Efengyl yw fy ngwaith i ynawr; 'does dim eisieu gwneyd hyny ac nid tynu eu cymeriad moesol ilawr fedrwn i ddim gwneyd hyny; ond nodi rhai o frychau eu cy. meriad swyddol yn ea perthynas &'r Cwrdd Chwar- terol. Y mae Cwrdd Chwarterol yn cael ei gynal gan vr AnnibynAyr yn mhob sir yn Nghymru dysgwylir presenoldeb holl weinidogion y sir yno yn ddieithriad (os bydd y sir i gyd yn yr Undeb), oddigerth fod rbyw rwystr neillduol ar eu ffordd. Dysgwylir hwy i fod yn glust a thafod yn y gynadledd, ac yn rhywbeth tebyg yn y cyfarfodydd pregethu dilynol. Ond with sylwi ac ymwrando yr ydym yn deall fod yma dri dosbarth o bechaduriaid ydynt yn rhwystr i bethau gael eu cario yn mlaen yn y modd mwyaf dymunol. A dyna sydd yn dra chwerthinus, y mae y naill a'r liall o'r pechad- uriaid yn synu at bechodau eu gilydd. yn fwy nag at eu pechodau eu hunain. Y mae un yn torsvthu, yn synu, yn teimlo yn ofidus uwchben ei frawd onerwydd ei an- ffyddlondeb yn y peth yma, a'r brawd hwn yn synu yn 01 ato yntau am anfFyddlondeb mewn rhywbeth arall. Cawn enwi y tri dosbarth pechaduriaid "1. FDiweddar-ddyfodiaid.—Bydd Iiawer o'r cwrdd, a rhanau pwysig o'r cwrdd wedi myned drosedd cya y
EISTEDDFOD SILOH, PENTRE,…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
EISTEDDFOD SILOH, PENTRE, RHONDDA. LLUN Y PASG, EBRILL 14EG, 1884. BEIRNIADAETH AR Y GYFANSODDIADAU RHYDD- IEITHOL A BARDDONOL, GAN CAERONWY. 0,111. Goffadwriaethol i'r diweddmr Mrs Thomas Rogers, Ty'nybeclw, Trenrci, Morganwg. Bu farw Mai Id eg, 1883, yn 54 oed. DAETH pedwar cyfansoddiad i law, yn dwyn y ffugenwan "Awell Wylofus," "LIef o'r Fynwent," Er Cof Anwyl," a Sibrydon Hiraeth." Er Cof Anwyl.—Daeth ef i law yn rhy ddiweddar o ddeg niwrnod—Mawrth 25ain yn lie y 15fed. Tebyg iddo gysgu dipyn yn ormod ond pe daetliai mewn pryd ni fuasai yn fuddugol, yna gall gysgu yn esmwyth eto. Cana yn ddigon tyner, ond yn dra chyffredin. Ergydion o'r hen ffasiwn sydd ganddo ambell dro— curo ar angeu; y mae yn hen brvd i'r beirdd roddi heibio ffonodio angeu bellach. Wele engraifit o'i gyfanaoddiad, y penill eyutaf- Anseu haerllng gelyn creulon, Hyll ymwelydd wyt i'n byd Torwr heddwch pob cysuron Yw dy neges gwael o hyd Ti gymeraist un oedd anwyl I fynwesau Gwalia Wen, Galargann sydd i'w ddysgwyl Drwy y gan o hyn i'r pen." Mae y eyfansoddiad yn wallus o ran iaitb mewn ambell fan, megys pan ddywed yr awdwr Colled mawr i Thomas Rogers" yn lie "colled fawr," "Aelod ffyddlon bu i'r Iesu" yn lie Aelod ffyddlon fa," lluoedd gafodd ganddi wledd" yn lie "Fuoedd gawsant," Hoffus gymydoges mwyn yn lie cym- ydoges fwyn." Can gyffredin o ran syniadaeth yw hon. Lief o'r Fynwent.—Amddifa 1 o brydferthweh bard, onol yw y gan hon eto, er ei bod yn cynwys llawer o rinweddau dysglaer Mrs Rogers. Cynwysa 112 o linellan ar y mesur 8.7. Colla yr awdwr mewn gramadegiaeth. Engreifftiaa-" Galarnadau ami rhi (ami eu rhi), "bedd i'w pnw" (gwrywaidd) yn lie bedd i'w henw da nis cloddir," bysaedd yn lie "bysedd," "cadarn fre^chiau yn lie "ceHyrn freichiau." Gwel yr awdwr ei feiau wedi eu nodi ar ei gyfansoddiad. Gallesid caboli y gan bon gydag ychydig ofal a thrafferth, a'i gwne\d yn ddarllenadwy iawn. Cynwysa lawer o ddrychfeddyliau campus. Awen Wylofus.—Mae yr awdwr hwn wedi tynu darlun tlws o Mrs Rogers mewn 112 o linellau. Gwlychodd ei ysgritbin yn ngwlith Hel con, a medda ar deimlad tyner a dwys. Ymeifl yn Haw ei awen, a threiddia hyd gyran Penfro, a chenfydd hi ar aelwyd ei rhieni yn eneth ieuanc lawn o dlysni, diniweidrwydd, a duwiolfrydedd. Gweiwn hi yn eglwys henafol Henllan, Trown yn awr i eglwys Henllan, Lie bu Ann yn moren 'i hoes, Yno'n rhodio mewn ffyddlondeb Ac yn decbreu cario'r Groes." Gwelwn hi yn wraig dirion ac yn fam dyner yn ei chartref- Ty'nybedw anfarwolwyd Yn ei hanfirwoldeb hi, Ar ein cof am bytli fe'i cerfiwyd Gyda phwyutil teimlad cu." Nid da hyn. Paentio wneir gyda pbwyntil-tynu darlun. Pwytel-peitcit, brush (vide Spurrell). Cerfio wneir a'r cyn (chisel). Cawn fo,1 ei chartref bnb amser yn nyth ddedwydd i bregethwr Efengyl, bithau wrth ben y bwrJd, a gwen seichog ar ei grudd. Morwyn i Drugaredd ydoedd, Gwraig rinweddol yn ei bri; Ab 'roedrl llewyrch nef y nefoedd Ar ei holl weitliredoedd hi." Yr oedd Mrs Rogers yn aelod hardd a defnyddiol yn eglwys Annibynol Siloh, Pentre. Teithiai yno drwy bob tywydd- Pan y metbai 'i phriod ddyfod, Elai Ann i'r daith ei hun Nifer bynag fyddai yno, Mrs Rogers fyddai'n un." Ond- Yn nglnnol ei gweithsrarweh Angen ddaetb i'w thori i lawr, Ac vn nos marwolaeth gwenai Megys un yn gwei'd y wawr." Can dda iawn yw hon. Y mae yr awdwr yn wir fardd. Sibrydon Hiraeth.—Dyroa gyfansoddiad tlws eto. Nis medrasai neb ond plentyn eneiniedig tei'mlad ac awen nef anedig gynyrchu y fath alargerdd goffadwr- iaethol. Dilyna y bardd hi o'i chryd i'w beddrod. Dywed- Penlanfach, yn mhlwyf Llanfyrnacb, A'i meithrinai'n lili wan, Bydd yr enw'n anwyl mwyach I bob un adwaenai Ann," Cawa ddarlun o'i chyrreriao,- Pwy all harddu gwrid y wawrddydd ? Rhoi i'r enfys arall liw ? Felly nis gall un darfelvdd Wyou bancs plentyn Duw." Cawn Aberdar (lie y bu yn byw unwaith) yn dwyn blodeuyn yn ei Haw i urdduno ei bedd. Dygodd ei chymeriad gloew gyda hi i'r Rhondda Fawr, ac wyla'r awen gyda ei phriod hoff, ei phlant anwyl, ac eglwys Iôr ar ei hoi. Nis gallwi) wneyd dim yn well na rbanu y wobr yn gyfartal rhwng Awen Wylofns a Sibrydon Hiraeth,"f er fod pob un o'r ddwy gan yn fwy na gwerth y wobr yn ddwbl. Cyhoedder hwynt gan y pwyllgor neu denlu Mrs Rogers, os bydd yn bosibl. Awen Wylofus ydoedd Ferwig, Treorci. f "Sibrydon Hiraeth" ydoedd Myfyr Wyn, Treorci. Pedwar Penill Y Boreu." Cododd pedwar bardd yn ddigon cynar i gann i'r boren. Dywedir fod llenorion, duwinyddion, a beirdd enwocaf yr oesau yn foren-godwyr. Codai Syr Walter Scott am bedwar o'r gloch y boreu, cvnenai ei dan ei hun, ac ysgrifenodd ei Waverley Novels yn y modd hyn. Gellid enwi Albert Barnes ae ereill yn gwneuthur yr unrhyw beth. Daeth i law eiddo Anianydd," Carlyle," Gwyliwr," a Chatte-ton." Mae yr oil yn dda, ond rhai yn well na'u gilydd. Mae rhagor ihwng seren a seren mewn gogoniant" boreuol. Aniai,tydd.-Poni Ilion da iawn, yn arddangos gallu celfyddgar i farddoni. Llaw-ysgrifen brydfertli. Ambell wall sillebol a eramadegol yma a thraw, megys cc Hyd broydd a bryniau (froydd), gwledd heang (eang), deffru yn lie detfry. Wele engraifft o fardd- oniaeth Anianydd "— O foreu, mor swynol dy wenau serchiadol, Mae'th awel iachusol yn fywiol a lion Fel ton yn ymledu o f6r mawr goleuni Yw'r wawr uwch y twyni, gan loni pob bron." Carlyle.—Gwel»n fod Carlyle" yn fardd yn gystal ag athronydd. Can farddonol yw hon-meddyl- ddrychau tlysion a byw drwyddi. Egyr ei gan fel hyn— HawadLarol foreu glan Mor brydferth yw Yn cychwyn fel o bresenoldeb Duw, Mewn lifrau aur-mor hardd a phur ei wedd Y daw i amddifadn'r nos o'i se,id Fel rbyw bendefig rhodia'r werddlas dd61, Gan hau elfenau iechyd pur o'i ol: Rhydd aur-ymylon harddwych i'r eymylan- Hongianant fry fel lleni nweh ein penau." Buasai Carlyle yn bur sier o enill y gamp yn y redegfa hon oni buasai i'w farch awenol (Pegasus Groeg) neidio dros glawdd y mesur, a thori ei heglau yn y manau canlynol:— Swyno! foren, mae 'i ymddangosiad lIon" [cam- aceniad] Foreu lion, mae'r greadigaeth fawr mewn hwy]." Penill camp yw yr un olaf. Mae Carlyle yn fardd o'r iawn ryw. Gresyn iddo wneuthur y gwallau a nodasom onide buasai ganddo chance deg i enill y wobr. Chatterton.-Perillion llawn o dlysni barddonol fel y boren tawel ei hun. Rhaid eu darlleri oil er gweled eu gogoniant. Wele engraifft o farddas hudolfwyn Chatterton Deffry an:an ar amrantiad, Chwardd holl natur arno'n lion Plethu ysnodenau cariad Wna hyd wisg y ddaear hon Sychu nosawl ddagrau'r measydd, A'i wen gynta'r boreu bydd Adsain Bydded y Creawdydd Egyr glaer ffenestri'r dydd." Gwyliwr.—Bardd gwirioneddol, heb ddim sham na nonsense o'i gylch, yw y Gwyliwr hwn. Mae yn bleser bod yn ei awmni difyr. Pe cai y penillion gyhoeddusrwydd drwy i ryw gerddor talentog gjfan- soddi miwsig arnynt, denent mor enwog a Beth sydd hardd," gan Ieuan o Leyn, neu Fedd y dyn tlawd," gan loan Emlyn; a pallwn ddyweyd yr un peth am eiddo "Chatterton." Wele beri ill cyntaf "Gwyliwr": Hardd yw nos a'i mwyn dawelwch, Anian mewn rhyw lesmair myg Hithau'r awel mewn tynerwch Yn cusanu gwallt y wig Ond mae'r boreu pan yn dyfod Dan ddylanwad teyrn y dydd, Megys gwr dan nawdd ei briod, A sirioldeb ar ei rudd." Rhaner y goron a'r anrhydedd rhwng Gwyliwr a Chatterton." Tri Englyn, Yr Enllibwr." Tri ymgeisydd a ddaethant allan i dynu picture o'r enllibwr, un o'r creaduriaid atgasaf a welodd oleu haul erioed yw < fe. Y ffugenwau ydynt, Amos," Glas- welltyn o Eglwys Elltyd," a Y gwir yn erbyn y byd." Englynion difai o ran cynghanedd sydd gan Amos." Rhyw ddofion ydynt, heb ddim i'n taraw a swyn edmygol. Arfera rai geiriau ansathredig, an- nealladwy, efallai i gyfangorft y w erin, megys Hyll hebu"—to utter, to speak- wna'r enllibwr;" ''A rheiddyn "—dart, glanec-"unwireddus, ei awelir, o galouddirmygus;" Mae 'i ddygasedd, lidiog lus"- bilberry, lIns, yn arogli'n beryglus." Methwn weled y cj sylltiad rhwng y ddwy linell hon— "Cudd derfysgwr, geiriwr gau, O'i eiddilwch feddyliau." 1 Ai ni buasai "O eiddilaf feddyliau?" yn well- ansoddair yn lie enw ? Nid ydym yn hoffi y ddwy linell olaf yn englyn cyntaf Glaswelltyn o Eglwys ElItyd- Arllwys wna coegwr oerllyd Trwyth o'r fall fel treth ar fyd." Buasai "Drwyth o'r fath yn dreth ar fyd" yn well. Englyn campus yw yr olaf- I'r mawr a'r bach, i'r marw a'r byw-rhydd hwn Brudd anair dig-yfryw Hen filain drwg fel neidr yw- Dyn a nwyd anwn ydyw." Cyfansoddoid "Y Gwir yn erbyn y Byd" dri englyn go dda, ond nid ydynt yn bobpeth a allasem ddysgwyl. Y cyntaf yn ganolog- Enllibwr, arwr mewn aowiredd-cawr Yn mhob certh lysnafedd; A'i dafod cas fel glas gledd Yn trywanu plant rhinwedd," Pa le y mae y cysylltiad meddyliol yn nwy linell olaf ei ail engWn ? Tywyll a diamcan ydyw, os ydyw i'w gael o gwbl.* Wele'r englyn— Lluniedydd pob gwall nodau—hen swyddo^ Gorseddawl llys beiau; A rhwd ar gymeriadau Rhydd i'r byd i gyd air gau." Ceir ei englyn olfif yn medda ar dipyn yn ormod o arogl brwmstan, ond diwedda yn gryf- Y cenaw mwll ca'n y man, A'i iaith ddieflig nyth aflan." Nid ydym yn hoff o'r dasg o hollti blewyn—job anhawdd yw; ond rhaid gwneyd hyny ambell dro. Ar ol mantoli rhaioriaethau a diffygion, prydferthwch meddyliol, a chywreindeb cynghaneddol, Glaswelltyn Eglwy& Elltyd" a'r "Gwir yn erbyn y byd" am anoser maith, nid oes dim i'w wneuthur ond rhanu y wobr rhwng y ddau fardd-tri swllt a thair ceiniog yr un iddynt! Ar air a chydwybod, 2, Roseland-terrace, Mumbles, D. C. HARRIS Ebrill 5,1884. (Caeronwy).