Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
4 erthygl ar y dudalen hon
_._-,--' Cynwygiad.
Rhestrau Manwl, Canlyniadau a Chanllawiau
Dyfynnu
Rhannu
Cynwygiad. Hysbyaiadao .1,2 UnJeb yr Annibynwyr Cymreig .3,'4 Cendl-Eilteddfod Geuedlaothol 1885-Genedig- aethaa,.A,e.; 5 Cymanfa Si; Gaerfyrddin—Cyfarfod Chwarterol Brycbeiniog-Llundain 6 Gwaelod Gwlad Myrddin-Merthyr Tydfil-Cyf- nndeb Deheuol'Morganwg W YrWythnot (it g Y BRI), ERTHYGL- Yr Undeb Cymreig 8 Lloffion o Abertawy—Llanwrda—Tredegar 9 Marwolseth a Claddediaaeth y Parch M. B. Jones, Meifod—Talybont—Rb<s a'r Cyichoedd 10 Gobebiaetbau 11 Y Wers Bhyngwladwiiaethol 12 Cyfarfodydd 13 "Hysbysiadau 13,14,15,16
Advertising
Hysbysebu
Dyfynnu
Rhannu
YN AWB YN BAROD (RHIFYN MEHEFIN). "Y" CENAD. HEDD. Pris D WY GEINIOG yn y Mis. Dan Qlygiaeth y Parch W. NICHOLSON, Liverpool. CYNWYSIAD RHIFYN MEHEFIN. T Pwlpud Cymreig a'r Hen Derfynau, gan y Paroh J Morris, Pontyjjof. Maddeuant, (an W J. P., Coetmor Hall. OyfieitUad Hapns. firiffith WillianiR, C ic'r Brenin. gan Gvvionfab. Hpistol Paul at Philemon, gan Pentyrch Y diweddar Hybaich Ddr Rees Abertawy. Y diweddar Bureh E. Stephen, Tmymaiian. Fis i Fin. gin W. N. Diolch am Mr Gladstone-Herber a Chynrychlolaeth sir Gaernar ou—C.tdair yr Undeb Cvnu I- eiilfAol-Undeb Chwarelwyr Gog'edd Cymru. J Y rs Sabbothol, gan y Parch D Jones* Cwmbwrla. Yr e!w arfnrol i Ddosbarfchwyr. Pob archebion am dano i'w tianfon i r Cyhoeddwr— JOSEPH WILLIAMS, Trsr A'R DVDD Office, Merthyr. J "BYWYD GEORGE MULLER" Sylfaenydd dnvy ffydd a gweddi y Tai i 2,050 o Amddifaid, Bryste. I ris 6c., gyda'r post 6|c., neu 10 am 4s. 6c. Blaendal. I'w gael gan y Cyfieithydd- J. P. JONES, Caerwent House, Bridgend Glamorganshire.
--YR W YTHNOS,
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
YR W YTHNOS, HEDDWCH, HEDDWCH Ië, hyn sydd yn awr yn destyn siarad rhwng pob dau, beth bvnag yw eu golygiadau politicaidd, ac yn destyn llawenydd a diolchgarwch pawb, ond y rhai sydd dda ganddynt ryfel, ond cael oreill i fyned i'r tan. Ya ystod y misoedd diweddaf yr ydym wedi bod ar fin rhyfel, yr hwn pe torai allan yn ddiau a fyddai y mwyaf dinystriol yn banes rhyfeloedd y ganrif. Anhawdd dychymygu y pryder a lanwai filiynau o fynwesau trwy y wlad hon a gwledydd ereill, pryder ac ofn a barlysodd fasnach yn ei boll gangenau, ac a daenodd gwmwl du dros y wlad. Yr unig gysur genym oedd fod yr aweiiau yn Haw un yr oedd gen.vm berffaith ymddiried ynddo, na fyadai iddo mewn un modd ddwyn gwarad- wydd ar faner Lloegr trwy ymostwng yn wasaidd i Rwsia, ac un na ddiweiniai y cledd hyd nes y hyddai pob dyfais am hedd- weh ar dir anrhydeddus wedi inethu. 0 dan yr amgylcbi idau, pwy all ddirnad y baich a orweddai ar ysbryd a meddwl y Prif- weinidog, a'r dreth a osodwyd ar ei adnodd- au a'i alluoedd, er mor gryfion. Ac yn lie cydymdeimlo ag ef, a rhoddi iddo bob help ag oedd yn eu gallu, safodd y Toriaid a'r Purnelliaid ar ei ffordd, poenasant ei feddwl a'u cwestiynau atreolusa'u hareithiau beirn- iadol a chondemniol. Yn wir, gwnaeth y Wasg Doriaidd fwy na dim i beri i Rwsia ymgyndynu a myned yn mlaen a'i pharoto- adau i ryfel, oblegid mwy cydweddol ag ysbryd uchelgeisioi Rwsia oedd credu gelyn- ion y Llywodraeth na gwrando ar ei llefer- ydd hi. Gwnaetbant bob peth yn eu gallu i chwythu y tan, a chefnogi Rwsia yn erbyn Lloegr. Ond er gwaethaf hyn oil mae Mr I Gladstone wedi profi ei hun yn ddigonol i'r 'amgylchiad, ac y mae heddwch yh rhin- weddol wedi ei gyrhaedd. Mae Rwsia wedi cydsynio a'r telerau terfynol gynygiwyd gan Lywodraeth Lloegr, ac ar hyny y mae hedd- wch cystal a bod wedi ei sefydlu. Mae yn wir fod y gohebiaethau yn myned yn mlaen gyda golwg ar y manylion yn nghylch y linell derfynol rhwng Rwsia ag Afghanistan, ond gan fod Rwsia wedi derbyu y prif bwyntiau gynygiwyd gan Loegr yn y linell hono, nid oes dim perygl i wrthdarawiad pwysig i allu codi mewn un man arali. Yr ydym felly yn gorfoleddu fod heddwch wedi ei sicrbau, ac y mae mwy yn y gair hwn i'r wlad hon, ac i'r byd, nag y gall neb ei ddir- nad. Ac y mae cael heddwch ar fin rbyfel, ac yn ymyl etholiad cyffredinol, yn fenditb anmhrisiadwy i'r wlad o dan y fath am- gylchiadau. Amcan mawr y Toriaid oedd ein cael i ryfel a Rwsia erbyn yr etholiad sydd yn yr y-myl, fel ag i gael cri yn erbyn y Llywodraeth o flaen y wlad. Credent y buasai hyny yn ddigon i sicrhau eu llwydd- iant bwy, ac i ddymchwelyd y Llywodraetb. Nid oedd o ddim pwys ganddynt beth a gostiai hyny i'r wlad mewn eiddo a bywyd- au, mewn caledi a dirwasgiad masnachol, dim ond iddynt hwy gael mwyafrif yn yr etholiad, dyna ddigon ganddynt hwy. Ond y mae eu dyfais wedi ei dyrysu, eu cynllun- iau wedi eu chwalu, a'r crogbren a godasant i Gladstone & Co., hwynthwy eu hunain a grogir arni. Dyledwyr ydym i Mr Glad- stone a'i Weinyddiaeth am ein heddwch, a gobaith ein llwyddiant tymhorol, ac yn yr etholiad sydd wrth y drws, dysgwyliwn y cydnebydd y wlad hyny, ac y gosodir y Tori- aid yn is ar y rhes nag y buont erioed. YR ETHOLIAD.—Yn gyson a'r hen wireb fod pob amgylchiad mawr a phwysig yn taflu ei gysgod o'i flaen, mae yr etholiad cyffredinol ydym yn debyg o'i gael yn Tachwedd nesaf wedi dechreu bwrw ei gys- god mewn llawer man yn y wlad er's wyth- nosau a misoedd. Yn Morganwg y mae y cynbwrf mwyaf yn Ngbymru hyd yn hyn, ac yn ol yr arwyddion presenol mae y frwydr yno yn debyg o fod yn un boeth a chaled iawn. Yn nosbarth Llandaf, mae Mr J. T. D. Llewelyn, Penllergare (C.), allan er yn foreu yn y ffrae. Am ychydig ni ymddang- osai neb yn barod i wrthwynebu gelyn mor alluog. Ond yn y diwedd casglodd Mr Arthur J. Williams, bargyfreithiwr, ddigon o nerth i groesi cleddyfau ag ef, a barnu wrth y croesaw brwdfrvdig dderbynia yn mbob man, efe yw dewisddyn y bobl. Ond ni ddylid dibynu ar arddangosiadau brwd- frydig mewn cyfarfodydd cyhoeddus, nid yw y gwrthwynebwyr yno, ac nid mewn cyfar- fodydd cyhoeddus y mae cryfder eu nerth hwy, yn neillduol mewn dosbarth lie y mae Eglwys Gadeiriol, Esgob, Archddiacon, Can- oniaid, tirfeddianwyr, ac Eglwyswyr cyfrifol i'w cael. Dylid yn arbenig gadw golwg ar Fro Morganwg, lie y mae cynifer o amaeth- wyr yn dyfod i gyffyrddiad uniongyrchol a'u tirfeddianwyr, a chynal cyfarfodydd cyson yn y gwabanol bentrefydd i berswadio y bobl mai eiddynt hwy, ac nid eu meistri yw yr etholfraint, a bod y tugel (ballot) mor ddy- ogel, fel na fynegir bytb pa fodd y pleidleis- iant, ond iddynt hwy eu bunain fod yn ddystaw. Ond gan fod plwyf Llantrisant, yr hwn a gymer i fewn ddarn mawr o'r Rhondda yn y dosbarth, mai genym hyder cryf na welir Tori yn aelod dros Fro Morganwg. Nid oeddym yn dysgwyl y buasai Tori yn rhyfygu aflonyddu ar heddwch un dosbarth arall yn y sir; ond er "c- ein th-iwr syndod, mae Toriaid tref Abertawy wedi cymeryd yn en penau i geisio cipio y sedd y mae Mr Dillwyn wedi eistedd yn anrhydeddus am 30 mlynedd, a hyny trwy y u rhyw Mr Meredyth, llanc ieuanc 21 mlwydd oed o Lundain, yr hwn nid oes ond ambfeH i Dori yn gwybod am ei fodoketh, na dii)i mwy o gysylltiad rhyngddo a'r clref a' buddianau nag sydd gan y dyn a'r baich drain yn y lleuad., Ond i symud yr anghy- mhwysder blaehaf, y maent wedi ei ddwyll yno i r trigolion gael ei weledr gan ddysgwyl! ni dybiwn, y bydd cael dim ond golwg ar ei ymddangosiad bachgenaidd, a'i ddiwyg aristocrataidd yn ddigon i beri i'r Rhyda1- frydwyr syrthio mewn cariad ag ef. Hwyrach y gwha ambell foneddiges ieuane sydd ag eisieu gwr arni beth felly, ond nid oes neb o Ryddfrydwyr y dref mor ddi- egwyddor a difarn a hyny. Mae'r heil wron profiadol Mr Dillwyn wedi det-bytl gwahoddiad unol a brwdfrydig y tfchydd- frydwyr, nos Lun diweddaf, mewn cvfarfod Iluosog yn yr Albert Hall; a phe caniateid i ni dynu y casgliad beth fydd canlyniad yr etholiad oddiwrth frwdfrydedd y cyfarfod hwnw, gallem ddyweyd wrth y llanc ieuanc Mr Meredyth tn&i goreu pa gyntaf iddo wneyd i fyny ei bortmanteau, a myned yn ei ol at ei dad a'i fafn, cyn gwario ychwaneg o'i arian i borthi blysiau y Toriaid gwancus. Er rhoddi calon yn Mr Dillwyn i ymladd a'r llanc, os bydd raid, beth pe yr ymgymerai y Gymdeithas Rhyddfrydig yn y dref A dwyn holl draul yr etholiad droato.. Ni fyddai hyny ond ychydig iddynt hwy, ond yn llawer iddo ef, ac yn galondid dirfawr iddo.
YK UNDEB OYMREIG."
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
YK UNDEB OYMREIG. MAE yr adroddiad helaeth a roddir yo eitt colofnau yr wythnos hon o gyfarfodydd yr Undeb Cymreig yn ei gwneyd yn ddiangen- rhaid i ni ysgrifenu ond ychydig yn ei gylch. Yr oedd yn amlwg ddydd Llun yn gynar fod rbywbeth anarferol i fod yn Aber- ystwyth. Dylifai llawer i mewn gyda phob tren o ganol hyd hwyr y dydd o Dde 0 Gogledd. Trodd yr hin allan yn nodedig a ffafriol; ni chafwyd y fath dywydd yn yr un o'r cyfarfodydd o'r dechreuad ac er eu bod yn cael eu cynal yn gynt yn y flwyddyn nag arferol, eto ni bu hyny mewn un modd yn rhwystr i'w llwyddiant. Daeth torf fawrya ngbyd i'r oedfa y noson gyntaf i wrando pregetbau yr Undeb, fel eu gelwir, yn ngbapel Baker-street; ond ni cbynwysai y capel, er ei fod yn eang, yr holl bobl a ddaeth yn ngbyd, ac oblegid byny rhaid oedd cael pregetbu mewn capel arall befyd. Y Parchedigion T. JOHNS, Llanelli, a W- NICHOLSON, Liverpool, oedd pregethwvr dewisedig yr Undeb eleni. Llawen oedd gan bawb weled Mr JOHNS yn edrycb mor dda, ac yn pregethu mor gryf, er y brofed- igaeth chwerw a ddaeth i'w gyfarfod yn marwolaeth ei anwyl wraig-un o'r gwrag- edd rhagoraf a ddisgynodd erioed i ran gweinidog. Drwg oedd gan bawb ddeall fod Mr NICHOLSON yn eisieu oblegid llesg- edd a gwendid mawr, a dttJngoswyd fod Y cydymdeimlad cynesaf ag ef yn ei absenol- deb anocheladwy. Pregethwyd gan Dr THOMAS, Liverpool, yr hwn sydd bellach yn gyfarwydd a cbau adwyau a chan fody PwyIIgor Lleol wedi dymuno ar iddo yn ystod y eyfarfodydd bregethu pregeth yn