YIt YSGOL SABBOTHOL. Y WEES RHYNGWLADWRIAETHOL. (International Lesson.) GAN Y PARCH D. OLIVER, TREFFYNON. MER. 21ain.—Cynydd Cristionogol.-2 Pedr i. 1-11. Y TESTYN EURAIDD. — "Eithr cynyddwch mewn gras a gwybodaeth ein Harglwydd a'n Hiachawdwr Iesu Grist.Pen. iii. 18. RHAGARWEINIOL. PRIF amcan y llythyr hwn ydyw rhoddi anogaeth i'r saint i gynyddu mewn gras. Y mae yma gymhe'lion cryfionyn cael eu rhoddi i hyny, a rhybnddion difrifol i ochf 1yd dylanwadau niweidiol twyllwyr a gwawdwyr crefydd. Y mae cryn amheuaeth wedi bod am ddi- dwylledd a dilysrwydd yr pistol, ond y mae profion digon cryfion dios ei restru yn mysg yr Ysgrytliyrau Canonaidd. Y mae holl athrawiaethau yr Epistolyn ol cysondeb y ffydd, ac y mae. ei arddull yn arddangos nodweddion ysgrifeniadau Pedr. ESBONIADOL. Adnod I. Simon Pedr, gwasanaethwr ac apostol Iesu Giist, at v rhai a. gawsant gyllelyb werthfawr ffydd a ninau trwy gyfiawnder ein Daw ni, a'n Hiach- awdwr Iesu Grist." Cyf. Diw., "Simon Pedr, gwas- anaethwr ac apostol Iesu Grist, at y rbai a gawsant gyffelyb werthfawr ffydd a ninau yn nghyfiawnder ein Dnw ni a'n Hiacbawdwr Iesu Grist." Gwasanaethwr. Yn Uythyrenol caethwas, gan olygu ymgyflwyniad hollol i wasanaeth Crist. Apostol. Ei swydd neill- duol fel gwasanaethwr Iesu Grist. Nid ydvw pob gwas- anaethwr yn apostol. Yr oedd yn ofynol fod yr apostolion wedi gweled Cr;st, a'u galw ganddo, a der- byn eu cenadwri yn uniongyrchol oddiwrtho." A gaw- sant, gan Dduw. Dynoda y gair yn IlythyrenoJ cael trwy drefniad-obtained by lot. Gyffelyb werthfaivr ffydd. With ffydd y golygir yn y fan hon wirioneddau yr Ffengyl. Yr oedd y gwirioneddan hyn yr un mor werthfawr i bawb gan eu bod yn cynwys datguddiad wn drefn maddeuant a chyfiawnhad pechadur ger bron Duw. Ninau. Yr apostolion. Trwy gyfiawnder. Npu yn fwy priodol yn nghyfiawnder ein Dnw ni. Nid cyfiawnder cyfrifedig Crist yn y cyfiawnhad a olygir, ond y briodoleftd o gyfiawnder yn Nnw. Y mae ffydd yr Efengyl wedi dyfod yn unol a chyfiawnder. Adnod 2. Gras i chwi a thangnefedd a amlhaer, trwy adnabod Duw, ac lesu Grist ein Harglwydd ni." Cyf. Diw., "Yn yr adnabyddiaeth o Dduw, aco Iesu ein Harglwydd ni." Gras. Pob gras angenrheidiol. Effaith gras neu ffafr Duw ydyw tangnefedd. Y modd- ion i gael gras a tbangnefedd ydyw aros yn yr adna- byddiaeth o Dduw, ac o lesu ein Harglwydd. Adnod 3.—" Megys y rhoddes ei dduwiol jillu Ef i ni bob peth a berthyn i fywyd a duwioldeb, trwy ei adna- bod Ef yr hwn a'n galwodd ni i osoniant a rhinwedd." Cyf. Diw., Yn gymaint a bod ei al:u Dwyfol wedi rboddi i ni bob peth yr hwn a'n galwodd ni trwy ei ogoniant a'i rinwedd ei hun." Anogir y saint i gynyddu ar y sail fod Duw wedi addaw iddynt bob peth angenrheidiol at hyny, ac y mae Ef ei hun yn ewyllysio eu perffeithiad. Bywyd. Bywyd y credadyn yn rhin- wedd ei undeb a, Christ. Duwioldeb. Y bywyd hwn yn amlygu ei hun. Trwy ei adnabod Ef, Trwy ad- nabyddiaeth o Dduw y cynyrchir ac y cynelir bywyd a duwioldeb yn y credadyn. Trwy ei ogoniant a'i rin- wedd. Dyma'r priodoleddau yn Nuw trwy ba rai y mae yn galw. "Cyfeirir priodoliaethau naturiol Duw at y gogoniant, a'r rbai a elwir yn foesol at y rhin- wedd ond y mae y ddau ddosbarth yn yr undeb agosaf a u: gilydd." Adnod 4.—" Trwy yr hyn y rhoddwyd i ni ac'dewid- ion mawr iawn a gwe thfawr fel trwy y rhai hyn y byddech gyfranogion o'r duwiol anian, wedi diane oddi- wrth y llygredigaeth sydd yn y byd trwy drachwant." Cyf. Diw., "Trwy yr hyn y rboddodd Efe i ni ei addewidion gwerthfawr a mawr dros ben fel trwy y rhai hyn y delem i fod yn eyfranogion o'r natur ddwy- fol, wedi dianc," &c. Trwy yr hyn, Sfc. Trwy y gogoriiant a'r rhinwedd y rhoddwyd yr addewidion. Yr addewidion i ddechreu—a'u cyflawniad i ddilyn. Yr oedd eisieu y gogoniant a'r rhinwedd i roddi yr addew- idion, oblegiii. yr un peth oedd byny i'r Dnw d;gel- wyddog a'u cyflawni. Y mae'r gogoniant yn peri i'r addewidion fod yn fawr iawn, neu y mwyaf a'r rhin- wedd yn peri iddynt fod yn werthfawr." Amcan cynwys yr addewidion ydyw gwneyd y saint yn gyfran- ogion o'r dduwiol anian, neu o'r natur Ddwyfol. sef dyfod yn debyg i natur foesol Duw ei hun. Wedi dianc, Sfc. Y mae y credadyn yn dechreu eyfranogi o'r dduwiol anian yn yr adenedigaeth ond wedi gorch- fygu ei holl drachwantau, a dianc ocidiwrth lygredig- aeth y byd, y bydd yr anian wedi ei pherffeithio. Dangosir fod y llygredigaeth hwn, n;d yn yr elfenau sydd yn ein hamgylchynu, ond yn ein calon ni, am mai yno y mae nwydau drygionus a chyfeiliornus yn teyrn- asu a dynodir eu ffynonell, neu eu gwreiddyn, gan y gair trachwant. Am hyny y mae yn gosod y llygredig- aeth hwn yn y byd fel y gwybyddoin fod y byd ynom ni." Adnod 5.—" A hyn ywa hefyd, gan roddi cwbl ddi- wydrwydd, chwanegwch at eich ffydd, rinwedd ac at rinwedd, wybodaeth." Cyf. Diw., Ie, ac am yr achos hwn yn gymhwys, pan chwanegu o'ch tu chwi bob di- wydrwydd, yn eich ffydd cyflenwch rinwedd ae yn eich rhinwedd wybodaeth." Am yr achos hwn, sef yn gymaint a bod ei allu Dwyfol wedi rhoddi i ni bob peth a berthyu i fywyd a. duwioldeb. Y mae Duw wedi gwneyd ei ran. Chwanegweh chwithan o'ch tu chwi bob diwydrwydd. Yn eich ffydd. Dyma sylfaen y bywyd crefyddol, a dyma wreiddyn yr holl rinweddau Cristionogol. Rinwedd. Golygir dewrder neu wrol- deb. Y duedd a'r penderfynia, i i ymgyflwyno j waith mawr ac anhawdd yn codi oddiar ffydd. Gwybodaeth. Gwybodaeth ymarferol. Er meddu penderfyniad a gwroldeb i ymgyflwyno i waith mawr, l'haid meddu doethineb a gwybodaeth ymarferol cyn y byddir yn llwyddianns. Adnod €.—" Ac at wybodaeth, gymedrolder; ac at gymedrolder, amynedd ac at amynedd, dduwioldeb." Cyf. Diw., Ac yn eich gwybodaeth gymedroldeb, ac yn eich cymedroldeb amynedd; ac yn eich amynedd dduwioldeb." Cymedrolder. Hunan-lywodraeth. Amynedd i wynebu yr holl wrthwynebiadau a phrofed- igaethau. Duwioldeb. Teimlad addolgar a dibynol ar Dduw. Adnod 7.—" Ac at dduwioldeb, garedigrwydd brawd- ol, ac at garedigrwydd brawdol, gariad." Cyf. Diw., "Ac yn eich duwioldeb gariad brawdol; ac yn eioh cariad brawdol gariad. Garedignvydd brawdol. Neu frawdgarwch Cristionogol at holl aelodau yr eglwys. Cariad. Y mae hwn yn eangach, sef ewyllys da at holl ddynolryw. Adnod 8.—"Canys os yw y pethau hyn genycfe, ac yn ami hwynt, y maen t yn peri na hyddoch na se, ur na diffrwyth yn ngwybodaeth ein Harglwydd lesu." Cyf. Diw., Canys os ydyw y pethau hyn yn eiddoch, ac yn helaetb na segur na diffrwyth i wybodaeth, &c. Os ydych yn meddu y grasau hyn mewn cyflwr cynydd- ol y canlyniad ydyw nad ydych naaegnr,&e. I wy- bodaeth, &c. I feddu gwybodaeth. Y mae ymarfer y grasau a nodwyd yn arwain i wybodaeth lawnach o'r Arglwydd Iesn. Hanfod gwir grefydd ydyw gwybod- aeth gywir o Iesu Grist. Adnod 9.—" Oblegid yr hwn nid yw y rhai hyn ffanddo, dall ydyw, heb weled yn mhell, wedi gollwng dros gof ei lanban oddiwrih ei bechodau gynt." Cyf. Diw., "Heb weled ond yr hyn sydd agos." Cyferbynir y diffyg o'r grasau a nodwyd a meddiant ohonyntyn yr adnod o'r blaen. Dall ysbrydol. Y mae y dallineb hwn yn effaith aughofrwydd o'r hyn dderbyniodd yn ei droedigaeth. Fe ddylai y syniad o faddeuant pechodau gynyrchn awydd am sancteiddrwydd. Adnod 10.—" Oherwydd paham yn hytrach, frodyr, byddwch ddiwyd i wneuthur eich galwedigaeth a'ch etholedigaeth yn sier; canys tra fyddocb yn gwneuthur y pethau hyn, ni lithrwch chwi ddim byth." Anoga yr APWltol iddynt fod yn ddiwyd i wneyd yr hyn oedd yn perthyn iddynt hwy fel dynion. Y mae y penderfyniad uchaf yn aros gyda Duw. Ond galw i sancteiddrwydd ac ethol i iachawdwriaeth y mae Duw. Sylwa Alford, "Fod yr alwedigaeth a'r etholedigaeth mor bell ag ydym ni yn edrych arnynt oddi-isod, heb fod yn alluog i dreiddio i gynghorau Duw, yn ansicr, os nad ydynt yn cael eu cadarnhau drwy sancteiddrwydd ymarwedd- iad. Yn ei ragwybodaeth a'i fwriadau Ef, nid oes nn annyogelwch nac ansicrwydd ond yn ein gwelediad a'n dirnadaeth ohonynt, fel y maent yn bod ynom ac erom ni, y mae llawer, hyd nes iddynt gael eu gwneyd yn sicr yn y ffordd a ddangosir yma." Adnod 11.—" Canys felly yn helaeth y lrefnir i chwi fvnediad i mewn i dragywyddol deyrnas ein Harglwydd a'n Hachubwr Iesu Grist." Y trefnir. Yr un gair ag yn adnod 5. Y cyfiwynir. Cyfeirir at fynediad y Cristion i ogoniant. Os llenwir y bywyd a'r grasusau a grybwyllir yn yr adnodau blaenorol, ceir mynediad helaeth—mynediad gorfoleddus i ogoniant. GWERSI. Rhaid i'r bywyd crefyddol fod yn gynyddol cyn y gall fod yn nerthol ac yn ffynonell go foledd a thang. nefedd yn yr enaid. Y mae gallu Dwyfol Daw wedi rhoddi pob peth sydd yn angenrheidiol er cynydd a dadblygiad y bywyd dnwiol. Y mae yn gofyn diwydrwydd a phenderfyniad ar ran y dyn er dyfod i feddiant sicr o fendithion yr Efengyl sydd wedi eu haddaw. Trwy ddiwydrwydd ac ymdrech gall dyn ddyfod i ymwybyddiaeth brofiadol a sicr ohonynt. Y rhai sydd yn meddu y grasusau hyn a hyny yn gynyddol, y maent yn ffrwythlawn-yn derbyn goleuni ychwanegol gan Dduw — yn ddyogel rhag llithro, a chant fynediad helaeth i mewn i ogoniant. GOFYNIADAU AR Y WERS. 1. Beth oedd amcan yr Apostol wrth ys^riferiu yr Epistol hwn ? 2. Eglurwch yr ymadrodd a gawsant gyffelyb werthfawr ffydd a ninau," yn adnod 1. 3. Pa beth a olygir wrth ras a thangnefedd yn adnod 2 ? 4. Eglurwch y cysylltiad sydd rhwng adnodau 3 a 4. 5. Esboniwch yr ymadroddion bywyd a duwiol- deb i ogoniant a rhinwedd ?" 6. Esboniwch ystyr neillduol y grasau a nodir yn adnodau 5, 6 a 7 ? Paham y dechrena gyda ffydd P 7. Beth fydd canlyniad meddiant o'r grasau hyn yn helaeth P 8. Beth ydyw canlyniad y diffyg meddiant ohonynt? 9. Esboniwch adnod 10.
SING WELL! SPEAK WELL!—Doughty s Voice Lozenge has been gratefully appreciated by thousands of clerical, musical, and other celebrities for nearly 40 years. It imparts to the voice clearness of sound and brilliancy of tone. JENNY LIND.—" I have mqch pleasure in confirming, as far as my experience/extends, the testimony already so general in favour ol the Lozenges prepared by you (Miles Doughty). 6d, Is, 2s 6d, 6s and lis—post free, 7d, Is 2<1, &o. Ask your liemist for them.—F. NEWBURY and SONS, 1, King Edward- steet, London, E,C. Established A.D 1746.
CAPEL SEION, PONTYBEREM.—Cynaliwyd cyfarfod blynyddol y lie hwn nos Sadwrn a'r Sulgwyn. Y pregethwyr oeddynt y Parehn W. Thomas, Gwynfe, a — Williams (B), Llanddarog. Yr oedd y capel eang yn orlawn o gynulleidfa astud, a'r brodyr yn pregethu yn luddiol ac effeithiol iawn. Clywsom fod y casgliad wedi bod yn dda iawn-yn well felly nac y bu mewn un cyfarfod blynyddol er pan agorwyd y capel saith mlynedd yn ol. Os peri y gynulleidfa hon i fyned rbagddi am ychydig eto heb ddiffygio, cant gyhoeddi en jubili yn fuan iawn.-Eryr Gwendraeth. Y PRIORDY, CAERFYRDDTN—Cafwyd ein cyfarfodydd blynyddol Sulgwyn eto eleni, fel arferol. Yroeddidwedi meddwl unwaith am gael ein blwydd gyfitrfod eleni yn gyfarfod ein jubili hefyd. Yr oedd arnom yn aros ar ddiwedd y flwyddyn y llynedd ychydig gyda chant pnntoddyledyn ngweddill. Ar ddiwedd ein cyfarfodydd, hysbyswyd ni ei fod wedi syrthio i lawr i tua £80, a diau y bydd y swm yn rhy fychan yn ngolwg y cyfeillion iddo gael aros llawer yn hwy heb ei lwyr gymeryd ymaith. Cafwyd cyfarfodydd blynyddol eleni a hir gofir. Ein gwahoddedigion oeddynt y Parchn W. Thomas, Whitland; J. Miles, Aberystwyth; a T. Eynon Davies, Llundain. Faint bynag o ysgafn- had i'r eglwys yw diddylediad y capel, yr ydym o'r farn pe cai ein cynulleidfaoedd blynyddol eu dewisiad, pa un ai cyfarfodydd blynyddol a chasgliadau, neu roddi ein blwydd gyfarfodydd i fyny, y dewisent y cyntaf, oblegid a' bamu wrtli haelioni y cynulliadau tuallan i'r eglwys, yr oedd y casgliadau yn uwch eleni nag y buont er's blynyddau lawer, a dim arwyddion blinder mewn gwyneb na llogell. Traddodwyd darlith gan Mr Eynon Davies y nos Iau canlynol, yn yr un lie, i gynulleidfa oedd yn ymgolli yn nghanol ffrydiau ei hyawdledd. Teimlad pawb ydoedd, melus, moes eto.—Amicus. TONTRE'RBEL, GER CRUMLIN.—CynaIiwyd cyfarfod pregethu yn y lie hwn Sul a Linn, Mehefin 7fed a'r Sfed, pryd y pregethwyd y Sul, yn Gymraeg a Saesonesr, gan y Parehn R. Hughes, a J. Lloyd (B), Llanhiddel; a'r Linn, gan y Parchn R. Williams (M.C) Abertileri; J. Hughes a J. G. Davies (B), Pont- newynydd a J. Morris, Pontygof. Cafwyd cynulliad- an lluosog, a chasglwyd tuag at dalu am adgyweirio, glanhau, a phaentio y capel. Nid yw yn arferiad i gael cyfarfod blynyddal yn y capel hwn er adeiladwyd ef yn 1829, ond mae'n bosibl y ceir un felJy ynddo bellach bob blwyddyn.-Gohebydd. BETHEL NEWYDD, CWMAMAN, SIR GAER- FYRDDIN.-Cynaliodd yr eglwys hon ei chyfarfod blynyddol ar y dyddiau Llun a Mawrth, Mehefin 9fed a'r IOfed Gwasanaethwyd gan y Parchn R. Thomas, Ghndwr; J. P. Williams, Llanelli; a J. Thomas, D.D., Liverpool. Cafwyd hin d iymunol, cynulliadau lluosog, casgliadau da, pregethau ne'thol, ac arwyddion amlwg fod Ysbryd Duw yn cydfyn'd a'r weinidogaeth. Dylanwad da y cyfarfodydd aroso yn hir ar yr eglwys a'r gymydogaeth.-M. D. -TYNEWYDD, LLANEDI.-Cynaliodd yr eglwys yn y lie nchod ei chyfarfod blynyddol nos Sadwrn a dydd Sul, Mai 30ain a'r 31ain. Y pregethwyr oeddynt y Parchn T. P. Evans, Pontardulais, a W. Bowen, Penygroes. SALEM, BOW.STREET.-Yma y dechreuodd y Parch W. Jansen Davies, Clockheaton, weinidogaethn, ac yn ei amser ef yr adeiladwyd Siloah-capel arall yn perthyn i'r un weinidogaeth. Mae yn Siloah eglwys nodedig o weithgar, ond mae yn aros ar y lie .£165 o ddyled. Mae eglwys Salem wedi adeiladu ty prydferth a chostfawr i'r gweinidog, ac ymdrecba ei goreu i'w gael yn ddiddyled yn fuan, fel nad yw yn allnog i gynorthwyo ond ychydig ar ei chwaer eglwys. Nid yw masnach ychwaith mor fywiog yn y parthau hyn ag y bu unwaith, er fod y rhagolygon yn gwella ychydig ar hyn o bryd. Mae eglwys Siloah yn penderfynu ysgafn- hau y baich eleni, a chan fod un o'r diaconiaid (Mr Jones, Darren) wedi addaw < £ 25 os casgla yr eglwys £ 40, dysgwyliwn bethau dymunol cyn diwedd y flwyddyD. Nos Iau, Mehefin 4ydd, traddododd y Parch W. Jansen Davies ei ddarlith ar Y fodrwy briodasol" yn nghapel Salem. Ni raid dyweyd fod y gwrandawi-id yn astud, oblegid nis gallai fod yn wahan- ol. Yn absenoldeb Mr G Jones, cyfreithiwr, Aber- ystwyth (yr hwu oedd yn gorfod bod yn Llundain ar y pryd), llywyddwyd yn ddehenig gan y Parch J. Davies, Bethesda. Yr oedd y gynulleidfa yn lluosog, a chredaf fod yr elw at drysorfa capel Siloah yn foddhaol. EBENEZER, CRWBIN.-Saif y lie hwn ar lechwedd bryn o fewn milltir i bentref Langendeirne, ar y ffordd i Larnlli trwy Bontybarem a Llanou o dref Caerfyrddin. Arfera pobl Ebenezer er's blynyddoedd gadw gwyl i blant yr Ysgol Sul ar y Llung*yn, a chan fod mynydd cyfleus ger llaw, byddent yn arfer myned yn orymdaith am dro i ford Arthur, a chael areithian gan bersonau ar wahanol bynciau yn y fan hono; ond siomwyd hwy eleni, gan fod yr hin yn anffafriol, ond cafwyd yr areitbiau yn y capel yn flaenorol i'r te. Y testyn eleni oedd Sulgwyn," a chafwyd pregethau gan W. Richards, T. Walters, R. Rees, a T. Rees, pa rai oedd tuhwnt i ddysgwyliad pawb. Wedi hyny cafwyd gwledd o do a bara brith trwy ddwylaw Mrs Jones, Torcoedganol; Mrs a Miss Thomas, Glanyr- ynys; Mrs Rees Miss Anthony, Rhydhowel Fawr; a Miss Hughes, Wern, i ba rai mae clod mawr yn weddns am eu hymdrech i wneyd pawb yn gysurus a'u digoni. Yn yr hwyr, adroddwyd a chanwyd yn ardderchog. Cadeiriwyd gan y Parch Mr Rees, Llangendeirne, a
