Y Tyst a'r Dydd

YK YSGOL SABBOTHOL- .L. \1. kJ \x ..LJ -I- JJ "-J -L j Y WERS EHYNGWLADWKIAETHOL. (International Lesson.)- CAN Y PARCH D. OLIVER, TBEFFYNON. GOEPHENAF 5ed.—Gwrthrvfel y cleg liwvth.—1 Bren. xii. 6-17. Y TESTTN EuB/MDD.—" Yr hwn a rodia gvda doethion, fydd ddoeth end yr hwn sydd g-y fa ill i ynfydiou, a gystudriir."—Diar. xiii 20. RHAGARWEINIOL. YN ystod t"yrnasiad Rehoboam, rha'.wyd y gericdl Hebreaidd i ddwy deyrnas wahanol ae annibvnol, yr hyn a brysuiwyd gan ei fyrbwylldra, ei drahausder. a'i ortbrwm ef. Yr oedd yna hen deimlad o eiddigedd yn bodoli rhwng Judah a llwytbou erei!! Israel, ond yn ystod teyrnasiad Dafydd a Solomon nid oedd v teimlad hwn wedi cael matuais i ddangos ei hun ac enill north. Yn nivvedd teyrnasiad Solomon, C-lwn ef yn dyfod i'r golwg yn ngwrthryfel Hadad, Eezon. a Jeroboam. Yr oedd y beichiau trymion a roddwyd ar y bob! gan Solomon wedi creu anesmwythdo:1 yn eu meddyliau, a chryfhan eu t-wrthwynebiad i dy Dafydd lywod.aeth'u Yn essyniad Reboboam i'r orsedd av ol ei dad Solomon oafodd y teimlad hwn fantais i ddangos ei bun. Mae yn ymddangos fod y brenin ieuRne wedi cael aw^rymiad am eiddigedd y de? llwyth, ac felly y mae yn pender- tynu sralw y (le2 llwyth yn nghyd i'w iirddo yn Sichem I ac md yn Jerusalem ond erbyn byn, yr oedd Jeroboim wedi dyebwelyd o'r Aipht, a chydnabyddid of fel arwemydd gan y blaid oedd am ga.el addewid gan y brenin o ysgafnhad i'w beichian. Gosodasant en cais °,j en y brenin mewn dull teg a boneddiprai id, ac addawent ei waaanaethn ond iddo ef gydgynio a'u cais, uotynodd y brenin am amser i ystyded eu ca. s ac ymgyngbori a'i swyddogion. Ac efe a ddywedodd wrihynt, Ewch eto dndiau yna dychwelwch ataf fi. A r bobl a aetuanfc ymanh." ESBONIADOL. Adnod 6. A'r brenin Reboboam a ymsryn^horodd a r henuriaid a fuasaiyn sefyH ger bron Solomon ei dad, tra yr ydoedd efe yn fyw, ac a ddywedodd, Pa todd yr ydych chwi yn cynghori ateb i'r bob! hyn P Dengys betiderfyn i d doeth i ymgyngbori a'r henuriaid, neu yr ben bobl, ffan eu bo-) hwy yn ddiau yn gwybod am sefyllfa y bobl, ac effeithiau ni«eidiol blynyddoedd o toyrnasiad Solomon. Yr oedd ganddyn't brofiad a gwybodaeth, ae fally yn gymhwys i fod yn gynghorwyr iddo. Cawn fod Solomon ei hun yn rhoddi pwys mawr ar farn y rhai oe !d yn sefyll ger ei fron-gwel Diar. xi. 14; xv. 22; xxiv, 6. Pa fodd yr ydych chwi yn cynghori ateb i'r bobl hyn ? Cyf. Di w., pa gyng-hor yr ydych yn-ei roddi i mi i ateb i'r bobl byn." Teimlai rodda^ bvvysi8rwydd mawr y° a'r atebiad a 7. A hwy a lefarasant wrtho ef gan ddywedyd, Os byddi di herldyw was i'r bobl hyn, a'n gwrfsanaetbu hwynt, a'u hsteb hwynt, a llefarn wrthynt eirian tej; yna y byddant weision i ti." Os byddi di heddyw was r bobl. Hyny yw, os cydsynai 'a'u cais, a thrwy hyny enill eu serch a'n hymlyniad. Mas yn ainlwg fod yr henuriaid yn ystyried cais y bobl yn un teg a rbesyniol; Syniad priodol am frcnin ydyw un yn gwasanaetbu ei ddeihaid trwy lywodraethu yn ddoeth. hmau teg. Cyf. Diw., Eiriau da." Gfiriau caredig, yn dangos cydymdeimlad a bwynt. (Diar. fj- l J Yna y byddcnt weision i. ti. Cvf. Diw Yna y byddant weision i ti byth." Ond iddo ef yraddwyn yn deilwng, sierhä; hyny ffyddlondeb y bobl iddo rev bvpnm. Adnod 8. Ond efe a. wrthorlodd gynohor yr henuriaid, yr hwn a gynghorasant iddo ef fac efe a ymgynghorodd &'r gwyr ienainc a gynyddasai gydag ef, a v rhai oedd yn sefyll ger ei fron ef." Gwrthododd eu cynghor, am ei fod yn *gwrthdaro yn erbyn ei falcbder a I ysbryd trahaus. Ac efe a ymgynghorodd (i,'r qiviir ieuainc, Yn hyn daw ei wendid i'r golwg. Mae yn debygol mai meibion i gynghorwyr Solomon ydoedd y rhai hyn, wedi eu cydfajju ag ef, aa yn cael en llvw- ™ lr nV',ed,diadau nsf y-nt!in' acheb brofiad gwybodaeth.^ Gosodent hwy bwys neilldnol ar bawiiau y brenin, ac ystyrient mai' dyledswydd y deiliaid ydoedd ufuddbau heb rwgnach. A'r rhai oedd yn sefyll ger ei fron ef. Y rbai oe ld efe wedi ei ddew s l rod yn gynghorwyr iddo. Adnod 10. A'r gwyr ieuainc, y rhai a gynvddasent gydag ef, a lefarasant wriho, gan ddywedyd, Fel hyn y dywedi di wrth y bibl yma, y rhai a lefarasant wrthvt, gan ddywedyd, Dy dad di a drymhaodd ein hiau ei ond ysgafnha di hi arnom ni fel hyn y Ileferi di WI A>> IY mys ac!1 ^r('^ breisgach na llwynau fy nnad. Dy dad di a drymhaodd einhiauni. Yn mlynyddoedd olaf teyrnasiad Solomon, cynyddodd fin,? mU J^y wodraeth yn ddirfawr, gan was<ru yn afe y gw^r ieuainc ydoedd iddo ^cf M,rS°d fe!l;lbrcn,u. a rhod; i i lawr a llaw vnimvJalfarVI d' a flanK0S iddynt nafl oedd ef ddv^u L-S -d/i /bwar«" ag ef. Gwell fyddai iddo ddysgu gwers lddynt ar unwaith nad anghofirnt hi yn fuan. Fy mys bach fydd (Cyf. Diw "sydd'') breisgach na llwynau fy nhady ^do yn golysu -fod ei allu yn llawer mwv na Solnmo i n' v bnasai yn defnyddio y gallu hwnw er eu porfod'i i'w wasanaethu. Yr oedd cynghor y ieuainc yn cyfateb yn union i deimlad balch ac uchelfr.d-s y brenin. Yr oedd yn hawdd ganddo ei dderbyn. istyriai ef a'i gynghorwyr dibrohad mai haerllugvwydd yn y bohl oedd gofyn y fafch beth, a goreu pa gyntaf 'iddynt d. eall naa un i gellwa r ag ef oedd Behoboam. Adnod 11.—" Ac yn awr fy nhad a'ch llwythodd a .iaa drom, a minan a chwanegaf ar eich iau chwi: fy nnad a ch crsbo^d chwi a ffrewyil m, n. mi a'ch cosbaf chwi âg ysgcrpionau." Iau—arwyddlun ymostyugiad. Wrth iau dram Rolygir beiehiau trym;on y rhn ooddynt waaanaeth rhad neu drethoedd i'r brenin. Ffrewylla .ysgorpionau. Mae y diweddaf yn goJygU ehwip oedd yn dolurio fel brathiad ysgorpion. Yr oedd hon y matn greulonaf a ddefnyddid i ffl sngellu troaeddwyr. Ma" yr ymidroddion yn golygu y byddai oi freniniaeth yn fwy caeth na'r eiddo ei dad, ac y mynai ufudd-dod. Adrod 12 A daeth Jeroboam a'r holl bobl at Rehoboam y trvdydd dydd, fel y llefarasai y brenin, gan ddywedyd, Dychwelwch ataf fi y trvdydd dydd Jeroboam y;.oedd arwe'nydd y bobl. Uo medr. s at'y gwaith, ac wedi cael profiad fel llywodraethwr. Yr oedd yn adnabvddns i'r bobl, ac y" mae yn amiww f0d ganddynt ffydd ynddo fel arweinydd. Diau fod "eirian y proffwyd Alrah (pen. xi. 31J wedi gadael dyfanwad cryf ar ei feddwl, a'i fod yn parotoi ei ffordd i fod yn .rerun ar y dej llwyth; ond nid ydyw a;» wneuthur dim yn fy-bwyll. Aeth drachefn gyda'r bobl i Sichem i gyiariod llehobofm yn ol ei gais. Acinad 13. A'r brenin a atebodd y bob] yn arvv, FLO a wrfli,.)(lodif eyu-,hor yr henii,iaid, a gynghorasent hwy iddo." Atebodd y bobl yn arw. Atebodd hwy mewn geiriau garw ac anfoneddigaidd, ac mewn dull garw a balch. Yr oedd yr henuriaid wedi ei gynghori i arfer geiriau teg, ac ymddwyn yn foneddigaidd ond yr oedd ei falchder wedi ei gynhyrfu gan weniaefch y gwyr ieuainc, ac ymddengys ger bron y bobl fel un oedd yn teimlo ei hun yn cael ei sarhau Pw eu bod yn gofyn am ysgafnbad i'w beiehiau. Adnod 14.—" Ac a lefarodd wrthynt hwy yn ol cynghor y gwyr ieuainc, gan ddywedyd, Fy nhad a wnaeth e|ch iau chwi yn drom, a minan a ch-fanegaf ar eich iau chwi: fy nhad a'ch ceryddodd chwi a ftrewyllau, a minau a'ch ceryddaf chwi ag vaTorpionau." Y fath ynfy^-rwydd a ddangosir gan v brenin yn wyneb yr amsylchiadau yr oedd ynddynt. Nis gallasai adyreisio moddion niwy efteithiol i greu rhwvg yn ej deyrnas. a rhoddi Jeroboam mewn awdurdod. Adnod 15- Ac ni wrandawodd y brenin ar y bobl Uherwydd yr achos oedd oddiwrth yr Arglwydd, fel y cwblhaid ei air ef, yr hwn a lefarasai yr Arglwydd trwy law Ahiah y Siloniad wrth Jeroboam mab Nebat." Cyf. Diw., Felly ni wrandawodd y br nin ar y bobi gan ei fod yn beth a ddygwyd oddiamgylch gan yr Arglwydd, fel y cwblhaid ei air ei," &o. Yma y ceir y rheswm dvfnaf dros bethau. Yr oeld Duw wedi bwriadu i'r dygwyddiadau hyn fod yn gosb ar dy Dafydd am ei anffyddlorideb i Jehofah, a'r modd yr oedd wedi chwareu fig eilunaddoliaeth. Mae tuedd- iadaa llygredig dyn weithiau yn dwyn oddiamgylch aincamon Duw. Mae Duw yn goruwch-lywodraethu cwrs pethau, heb ymyraetb dim a rhyddid ewyllys dyn, i ddwyn oddiameylch ei fwriadau ei hun. Nid oedd pechodan Solomon na flolineb balch Rehoboam oddi wrth yr Arglwydd, ond yr oedd Efe yn rhagweled hyn, ac yn dwyn oddiamgylch ei amcanion ei hun. Def. nyddia. jr; Arglwydd ffolineb Rehoboam yn offeryn i geryddn Israel am eu lianffyddlondebj iddo. Ahiah y Siloniad. Yn perthyn i Siloh. Yr oedd yn broffwyd Arglwydd. Cofnodir'dwy broffwydoliaeth hynod o'i eiddo—un wrth Jeroboam am rwygiad y deg llwyth a'r llall wrth wraig Jeroboam pan oe Id yn hen wr. Cyhoedda fain Duw ar dy Jeroboam-gwell Bren. xi. 29-39, a xiv. 6-16. Adnod 16.—" A phan welodd ho!J Israel na wran- dawai y brenin arnynt hwy, y bobl a atebasant y brenm gan ddywedyd, Pa ran sydd i ni yn Dafydd x°lait n' etifeddiaeth yn mab Jesse O Israel, doB l fh bebyil; edrych yn awr ar dy dy "dy h>.n, Dafydd. lelly Israel a aethant i'w pebyll." Holl Israel. Golygir ymOl y deg llwyth. Defnyddir yr un geiriau a ddetnyddiodd Seba pan yn arwan gwrthryfel yn erbyn Dafydd-gw. I 2 Sam. xx. 1. Maent yn ymddangos tod yna deimlad o wrthwynebiad dy Dafydd yn aros yn eu mysg. < lJa ran sycld 4 ni yn Dafydd ? Pa beth ydyw ty D''fydd i m, jran nad ydym yn derhyn dim caredigrwydd oddiwrthoP Paham y rhaid i ni dalu gwarogaeth i'w olafi .id ? Nid oes i ni eVfeddiaeth yn mab Jesse. Nid ydym ni yn perthyn i'w IWYlh ef, ac md oes genym ddim interest yn ei lwyth ef. 0 Israel, dos t th bebyil. Ymadrodd yn golvyu paroto'id i ryfel. lJyma oeld eu barwyddair i ryfel (2 Sam. xx 1) Mirych yn awr ar dy dy dy hun Dafydd. Dyma rygythiad yn golygu en bod hwy yn ymneillduo. Adnod 17.—"Oud meibion Israel, y rhai oedd yn p^eswylio yn ninasoedd Judah, Reboboam a deyrnaso id arnynt bwy." Cyf. Diwo, "Ond am feibioll Israel, y rhai oedd yn preswylio yn ninasoedd Judah," &c. Meibion Israel, sef rhai o'r deg llwyth oedd wedi ym- neillduo. Arosasant hwy dan Ivwodraeth Rehoboam ond y mae y deg llwyth yn ymneillduo. GWERSI. Yn hanes Rohoboim yr ydym yn gwal d y raodd y gall ayn goili ei afael o'r cyfleusterau goreu, a dibrisio pob mantais. Yr oedd yn wyr i Dafydd, a mab oolomon. Gallesid dys/jwyl ei fod yn meddu ar rai o'r noweddion rhagorol oedd yn perthyn i' v cymeriadau, J 1 d?r| do"tJ1 ydoedd. Ni chymerodd arattertn l ;awn farnu ei rwymedigaethau fel brenin pan eajynodd i'r orsedd. Tybiai y gallasai wneuthur tel yr oedd yn dew s. Nid ydym yn ei gael fel toxomon, ei dad, yn troi at yr Arglwydd i ofyn am gytarwyddyd a help i jj-yHawni ei duyie 'swydaau. Yn ei ftolineb, y mae yn gwra^do ar gyngborw yr drygionus, y rhai a wenieitheot id-do er mwyn porthi ei falchder, a'i gadarnhau yn ei ystyfnigrwydd. Gwrth. ododd gynghor yr henuriaid. Mae y cynghor sydd yn gwenieithio i ddyn-y cynghor sydd yn nnol a blys dyn —yn ami yn cael ei dderbyn, a'r cynghor a wna les yn cael ei w) thod. Ymgyngborwn a'r da a'r nniawn bob amser, a gweithredwn yn ei of. 0 hyn y daw i ni ddaioni. Nid oes dirri ond dinystr tymhorol ac ysbrydol yn aros y rhai sydd yn cael eu llywodraethu gan falchder, ac yn gwrando ar hudoliaethau pechod. Y mae o bwys mawr i bersonau ienamc ag ydynt yn niyned allan i'r byd i gael personau addas i ymgyfeillachu a hwynt Os gwnant gyfrif y rhai hyny, y rhai a borthant eu balchder, a foduhant eu hofereld, a'u cefnogant yn eu difyrweh, eu cyfeillion goreu, y mael:t yn barod wedi eu nodi'i ddinystr." GOFYNIADAU AR Y WEBS. 1. Pahatn yr aeth Rehoboam i Sichem i gael ei urddo yn freriin P Ai Sichem oedd y brifddinas ? 2. Bith oedd natur y cais a wnaeth y bobl i Reho- boam yr adeg'yma P 3. Pa atebiad a roddodd iddynt, a pha fodd y mae yu gweithvedu ? 4. Pa beth ydoedd natur y cynghor a roddodd yr henuriaid? Paham na fuasai yn ei dderbyn P 5. Pa beth ydoedd y cynghor a roddwyd iddo gran y gwyr ieuainc p Beth oedd yn ei gymhell i'w dderbyn "? 6. Paham y nodir Jeroboam fel un oedd yn dyfod gyda'r holl bobl y trydydd dydd i wrando atebiad Rehoboam i'w cais ? 7. Esboniwch ystyr yr ymadrodd yn adnod 15— Oherwydd yr achos oedd oddiwrth yr Arglwydd fel y cwblhaid ei air ef." 8. Pa ddylanwad gafodd atebiad y bren:n ar y bobl ? 9. Beth ydyw ystyr yr ymadroddion, Pa ran sydd i ni yn Israel ? Nid oes i ni et feddiaeth yn mab Jesse o Israel, dos i'th bebyll ?