Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

1 erthygl ar y dudalen hon

YMYLON Y rrOEDD.

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

YMYLON Y rrOEDD. Nos Sadwrn, Gorphenaf lleg. Peth digon diflas ydyw fod dyn dan ryw- *ath o angenrheidrwydd i ysgrifenu rhyw- beth bob wythnos, pa un bynag a fydd gu,nddo ddim neillduol i'w ddyweyd ai peidio. Nid nad oes digon o ddygwyddiad- au yn cymeryd lie, ond nid gweddus fyddai cofnodi llawer ohonynt; ac am y rhai y byddai yn ddigon gweddus eu cyhoeddi, ychydig ohonynt sydd o ddyddordeb cyffred- inol. Treuliais WYTHNOS YN LLUNDAIN, -ondmai wythnos for oedd ond beth yw wythnos yn Llundain Nid yw hyny ond prin ddigon o amser i un i agor ei lygaid ar nfddinas y byd a pha mor anal bynag o'r blaen y mae un wedi bod ynddi, y mae ar- Ufchredd poblogaeth a thrafnidiaeth y ddinas yn syndod parhaus. Rhyw bwyllgorau yn fngll^n A'r Church Aid a'r Undeb Cynulleid- faoI a'm harweiniodd i fynyyr wythnos bou. p mae 7. gymdeithas a adnabyddir fel y Church Aid wedi ei dwyn i argyfwng. Nid yw eglwySi cryfion a pbersonau cyfoethog yn cymeryd ynddi y dyddordeb. a ddys- gwylid a hwyrach fod llawer o'r eglwysi a gynorthwyir dan brofedigaeth i ddysgwyl j?°rtnod oddiwrthi yn lie dibvnu yn fwy ar eu hadooddau eu hunain. Mae i gymdeith- asau cynorthwyol eu manteision a'u han- tanteision a hwyrach pe chwilid y ceid fod ^oynu ar gynorthwy allanol wedi bod yn nychod i lawn cymaint o eglwysi bychain ag fu beichiau trymion yn eu gwasgu nes ron eu lletbu. Y mae yr ysgrifenydd Pfesenol, Mr Hartland, yn ymddiswyddo, ac oict yw y pwyllgor eto wedi gweled neb yn Synihwys i gymeryd ei le. Amceijiir sicrhau ^^asanaeth un sydd yn alluog i gynhyrfu yr eolwysi i haelioni, ac yn fedrus i gynllunio a threfnu ond nid yw dynion o'r fath Synahwysderau mor hawdd eu cael. j j nahwyllgor yr Undeb y prif waith oedd all c^arfod Hydrefol; ac os gellir cario lan y rhaglen y cytunwyd ami, gellir dys- |wyl cyfarfodydd rhagorol. Dysgwylir Dr arker yno i bregethu; ac yn mysg ereill i ddarllen p-ipyrau ar faterion pwvsig y ttiae Dr Fairburn a Dr Allon ac yn mysg y rbai a enwyd i areithio yn y cyfarfodydd cYhoeddus, yr oedd Dr Dale, Dr Bevan, Dr tpunay, Mr Herber Evans, Mr Guiness °gers, a Mr Gibbon. Cwynir yn ami mai J* rbai sydd yn cael eu rhoddi o hyd and synwyd fi yn fawr yn y pwyllgor eleni, Pan ddaethpwyd at y gorchwyl o enwi per- °Qau, mor hwyrfrydig oedd pawb i euwi 5 > a disgynwyd ar vr hen ddwylaw, legid nad oedd odid neb yn barod i gym- eryd y cyfrifoldeb o gynyg personau anad- a yddus i sefyll mewn lie amlwg. Oni ^Uasai am reswni neillduol, a ddeallir, hwyr- ^,e » heb i mi ei roddi, buaswn yn cymeryd y rhyddid i enwi un neu ddau o Gymru ac yr wyf yn sicr, oddiwrth yr awydd a angoswyd am gael gwaedd newydd i v 8?,n' Pe. yr enwasid hwy, y derbyniasid hwy well D'- e"oe^ ya hanes yr Enwad Wp.c.y% i adyn, os oes rhywbeth ynddo, i 10 sylw nag sydd yn awr; ond wedi cael y eyfle, os na bydd i fyny a'r amgylch-. iad, rhaid iddo gymeryd y canlyniadau. Bydd yn dda gan holl gyfeillion MR MORLAIS JONES gly wed -ei fod yn gwella yn dda ar ol ei 'hir waeledd. Aethum i lawr un diwrno,d i Lewisham gyda fy nghyfeillion Mr Evans, Fetter-lane, a Mr Thomas, Boro'; a threul- iasom ddiwrnod yn hapus dros ben. Nis gellir cyfarfod a dyn mwy caredig na Mr Morlais Jones, ac y mae gan Mrs Jones fedr nodedig i wneyd pawb o'i chylch yn. gysurus. Yn nechreu y flwyddyn hon torodd Mr Jones i lawr trwy orlafur. Mae ambell un ) yn tybied mai peth hawdd iawn. yw casglu cynulleidfa yn Llundain; ond pwy bynag sydd yn credu felly, gwnaed brawf ar y peth. Mae yno ddigon o gapeli gweigion, a hyny yn nghanol cyflawnder o bobl. Y gwir yw, nid oes neb wedi llwyddo i gadw cynulleidfa a gasglwyd gan rywun arall, llawer llai i gasglu cynulleidfa lie nad oedd yr un, heb Z3 weithio yn galed, mewn amser ac allan o amser. Am y Cymry ieuainc sydd yn awr yn Llundain yn casglu cynulleidf&oedd, mae yn hawdd deall arnynt nad byd segur y maent yu ei gael. Y mae casglu a chadw cynulleidfa mewn lie y mae y fath gydym- gais, a chynifer o ddylanwadau i hud-ddenu dynion, yn gofyn rhywbeth allan o'r ffordd gyffredin. Nid bywyd segur y mae Mr Morlais Jones wedi ei gael am yn agos i ddwy flynedd ar bymtheg ac fe ddeallir hyn pan gofir nad oedd y gynulleidfa yno pan gychwynodd yn aiiuog i roddi iddo fwy na £300 y flwyddyn, ond cynyddodd o flwyddyn i flwyddyn :nes erbyn eleni y maent yn ewyllysgar yn rhoddi iddo fil o bunau ac y mae wedi enill ei boblogrwydd a'i ddy- lanwad yn benaf trwy nerth y pulpud. Preg- ethwr ydyw uwchlaw pobpeth arall; ac nis gallasai ddarparu i gyfarfod ei bobl ddwy- waith bob Sabboth trwy y blynyddoedd heb i hyny ddyweyd ar ei natur. Yr wyf yn crybwyll y pethau hyn nid i fawrygu Mr Jones, ond am fy mod yn fwy argyhoeddedig nag erioed, os myn dyn ieuanc ddringo i sylw ac enwogrwydd parhaol, fod yn rhaid iddo lwyrymroddi, ac ymroddi yn benaf i ddarparu ar gvfer y pulpud, fel y bvddo ei bobl yn awyddus am ei glywed. Mae y chwe' mis llonyddwch, a newid hinsawdd a golygfeydd, wedi adfer Mr Jones bron yu hollol. Mae wedi pregethu unwaith y Sab- both dros amryw Sabbotbau; ac yfory y mae Y11 bwriadu gwneyd hyny ddwywaith, ac o hyny allan ail ymafael yn ei waith fel cynt. Tarawyd fi a. syndod, fel y tarawyd pawb arall, pan glywais nos lau am losgiad COLEG ABERYSTWYTH. Nid wyf am gynyg rhoddi manylion y dy- gwyddiad trychinebus. Diau y ceir byny gan rywun arall; ond nis gallaf lai na chyf- eirio at y colledion mawrion a. gafwyd. Yn gyntaf oil, y'bywydau gwerthfawr a gollwyd. Mae y rhai byny o flaen pobpeth arall. Dyn- ion caredig ac anturiaethus yn eu hymgais i aMhub y lie rhag llwyr ddinystr, yn myned eu hunain yn aberth i'r dinystr. Nis gellir ir estyn bellach unrhyw help iddyut hwy, ond gellir dangos cydymdeimlad â'u gweddwon a'u hamddifaid sydd wedi eu gadael ar ol; a da iawn genyf weled fod hyn eisoes yn cael ei wneyd. Na adawer hyn i bobl gyf- oethog yn unig, ond chwydder y swm trwy fan roddion pobl dlodion. Daw dyfodol y coleg yn fuan dan sylw y llywodraethwyr; a da fydd bod yn bwyllog cyn penderfynu pa gwrs a gymerir. Gwertbfawr iawn ydyw fod yr Amgueddfa, a'r Llyfrgell, a Th y Prifatbraw wedi eu hachub rhag y dinystr, er nad heb eu niweidio, ac y mae rhai wedi cael coliedion trymion. Yr wyf yn cael fod y cydymdeimlad mwyaf ag athrawon y Coleg a'r Cynghor yn yr amgylchiad adfyd- us, a-c nid oes dadl na roddir iddynt bob help. Nid yw yr yswiriad, fel y tybir, yn ddigon i gyfarfod yr holl golled ac o dan yr amgylcbiadau eithriadol, nid gormod fyddai dysgwyl ryw help oddiwrth y Llyw- odraeth. Pa fodd bynag, y mae yn bur sicr genyf na oddefir i'r Coleg ddyoddef, oblegid y dygwyddiad anffodus a thorcalonus. Esgusoder fi am grybwyll un peth arall Z5 9 yn ngtyn a LLYFRAU DR REES. Fel y gwyr y rhan fwyaf, yr oedd ar ganol gwerthu yr ail argraffiad o'r "History of Nonconformity," ac er yr holl ymdrech a, wnaed, y mae eto 400 o gopiau ar law, a swm o arian yn ddyledus i'r argraffydd, Yn awr, beth a ellir wneyd i wertbu y copiati hyn P Mae Mr Roberts, Castellnedd, ar vr hwn yn benaf y mae cario allan ewyllys Dr Rees, yn awyddus iawn am droi pobpeth a adawodd ar ol yn arian ac wedi cyfarfod yr holl ofynion, i wneyd y goreu o'r gweddill yn fFafr ei unig ferch, yr hon sydd wedi ei gadael yn Hed ddiddarpariaeth. Ond fy mhwnc i heno sydd yn Dglj^n a'r "History." Ai ni fyddai yn bosibl trwy holl Gymru i gael 100 o bersonau a gymerai bedwar copi hob un, ac iddynt eu cael am 5s. y copi ? Ni byddai hytly yn faich trwm, ond sicrhiii, pe gweithid ef allan, £100 am v 400 copi sydd ar law. Pwy gymer at hyn ? Yr oedd i'r Doctor filoedd o edmygwyr, ac ai tybed nad oes yn eu plith eto 400 a rydd '5s. yr un am gopi o'r "History?" ac os oes llawer ohonynt eisoes yn ei feddu, ni byddai yn fawr o beth i'r rbai all fforddio ei gy- meryd, a'i roddi yu anrheg am ryw lafur yn ngJyn a'r Ysgol Sabbotbol. Mae nifer" o gopiau o ".Hanes yr Eglwysi" befyd ar law, ac yr oedd fy nghyfaill yn meddu yr hawl ar eu haner. Nid wyf yn cymhell y rhai hyny, rhag i neb dybied fy mod am en gwerthu er mwyn y rhan a ddaw i mi o'r elw. Nid oes mwy na 30 o gopiau cyfain ar law, ac y mae galw parhaus am danynt, fel y byddant wedi myned wrth eu pwysau cyn pen ychydig flynyddau ond o dan yr am- gylcbiadau, byddai yn fantais i Miss Hees i gael gwerthiad dioed arnynt. Pwy bynag a anfono P. 0. Order am danynt, ceir y pedair cyfrol yn haner rhwym am 25s. o hyn hyd ddiwedd Awst. Ar ol hyny, ni anfonir copi heb y pris gwreiddiol, 34s. 6c. Mae yn ddrwg genyf wythnos ar ol wythnos gyfeirio at achosioi-i sydd yn gofyn cydymdeimlad a chynoithwy, ond y mae rbyw adegau pan y mae y filth achosion yn ami iawn, ac njd oes dim y fath help i gy modi a'r cvybl a chofio geiriau y Gwaredwr —" Mai cledwydd jw rhoddi yn hytrach na derbyn,"