Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

2 erthygl ar y dudalen hon

-----YK YSGOL 8ACBOTHOL-

Rhestrau Manwl, Canlyniadau a Chanllawiau
Dyfynnu
Rhannu

YK YSGOL 8ACBOTHOL- Y WEliS RRYNGWLADWRIAETROL. (International Lesson.) GAN Y PARCH D. OLIVER, TBEFFYNON, Gobphenaf 26ain.-Elias y Thesbiad.-l Drcn. xvii. 1-16. Y TESTYN Euraidd.—" Ni edy yr Arglwydd i enaul y cyfiawn iiew^nn ond efe a chwal ymaith gyfoetii y drygionus."—Diar. x. 3. Rhagarweiniol. MAE hanes Elias yn un o'r rhai hynotaf yn yr Hen Dcstamellt. Pygir ef i sylw yn aydyn, heb unrhyw gyfcirLtd at ei dad, ra'i fam, na'i achau. Yr cedd ei genadwri yn lenaf at Ahab a'r deg llwyih. Yr oerld dylanwad Ahab a'i wrai? Jezebel wedi dwyn Israel yn gaeth i eilunaddoliaeth. Yr oedd alloran Jehofah wedi eu bwrw i iawr, ac ereill wedi eu codi i Baal a* Asherab. Gorfodid y bobl i addoli with allorau Baal, a chosbid pwy bynag nid nfuddhaent. Erlidid proffwydi yr Argbydd, a rhoddwyd liawer ohocynt i farwolaeth. Tybir mai at y cyfnad yma y cyfeirir yn y llythyr at yr Htbresid (xi. 37-33). Ar yr adeg dywyil hon y man Elias yn ymddangos ger ein bron fel cenad Duw. Yr oedd yn ddyn nodedig, wedi ei godi ran Dduwar pyftryrairgylehiadaa neilldnol oedd Israel ynddynt ar y pryd. Amgylchir of gan ryw fawredd moesol, IIC eta gan ryw wyJltineb aruthrol ag sydd yn orcbfygol bron. Ymdyr ar y golwg yn ddirvbudd, a din an a o r golwg me-tn agwedd wyrthol. Cagigfraio l w bortln, dyry angeu ei yaglyfaeth yn o! wrth ei arch, a gwreudy cymylau a th&n ei lais pan feta.ra. Dyn o'r nodwedd yma oedd yn angenrheidiol i wrthwynebu cynlluniau Jezebel, ac i aIw ar Israel i yddh;iu o'r caethiwed yr oeddynt wedi suddo iddo. All his acts show him, like a fire, consuming the ungodly; an embodiment of the avenging justice of Jehovah in an evil day. Glowing zeal, dauntlessness of son!, and unbending sincerity are his leading traits, though he showed the gentlest sympathy in the relations of private life. LI jah came to open the p^th for the kinrdota of God) and bv*n £ about a state of things in which the gentle message of love couid be proclaimed amongst meD." -Giekie. ESBONIADOL. Adnod 1. Ac Elias y Thesbiad, un o breswylw\r Gilead, a ddywedodd wrth Ahab, Pel mai byw Ar- glwydd Bdnw Israel, yr liwn yr ydwyf yn sefyll aer ei ton, ni bydd y blynyddo^dd hyn na gvviith na fwlaw, ond yn ol fy ngair i." Elias, sef "Fy Nuw yw Jehofah." Enw, y maeyn debygol, a gyinerodd arno ei bun pan yn dechren ar ei waith fel proffwyd yr Arglwydd. Yr oedd ercill wedi cymeryd Baal fel en duw. Yr oedd ei enw yn cyfateb i'w gymeriad. Y JhesOiad. Gelwid ef frlly oddiwrth Tishbi, neu Tishbeb, ei le genedigol, yr hwn oedd yn Gilead. Un 0 breswylxvyv Gilead, Cyf. Diw., Un o vmdeitbwyr Gilead." GwJad fynydd g ac anial o du y dwyrnin i'r Iorddonen, rhwng Basban o du y gogledd, a Moab o du y dehau. Un o yindeithwyr Gilead ydoedd. yn byw bywyd crwydiol tfbyg i'r Bedouin. A dclywedodd wrth Ahab. Naill ai cyfarfyddodd yn ddamweinicl ag ef, neu ynte aeth ato i'w lys. Yr oedd yn gofvn gwroldeb a phenderfyoiad neillduol i wneyd hyn." Fel "iyidi byw Argfovydd Dduw Isvcicl. IvTac yn ryferbynu Jebofab, y Duw by, a Baal, yr oilun dduw marw. Jehofab ydnedd Dnw Israel. Yr oedd yn Dduw cyfamodol a bwvnt, ond yr oeddynt, trwy eu beilun- ad(!oliaeth, yn vmdrechu tori y cyfamod. IV hwn yr ydwyf yn sefyll ger ei fron, sef yn ei wasanaethn. Safai l'er bron Ahab fei gwasanaethwr neu genad Duw. Ni bydcl y blynyddoedd hyn na. gwlith na gwlaw. Syebder ydoedd un o'r barnau bygythiedig yn y gyfraith, os byddai i Israel Ildad Jehof b a throi at eilunaddoliaetb (Dent. xi. 17; xxviii. 23; Ler. xxvi. 13, &o ). Yn ol fy ngair i. Nid ydyw yn yolygu yn ol ei awdurdod, ond yn ol ei air fel proflSvyd nen gcnad yr Arglwydd. Yr oedd am brofi fod y gwl-th a'r gwlaw yn llaw Jehofah. Honai proffwydi Baal mai efe ydoedd yn eu rhoddi. Adnnd 2.—" A gair yr Arglwydd a ddaeili ato gam adywedyd." Gair yr Arglwydd i'w gyfarwyddo. Yr oedd ei holl Bymndiadau yn ol cyfarwyddyd Duw. Ni ddywedir pa fodd y daeth y gair ato. Adn'd 3 Dos oddiyma, a thro tua'r dwyrain, ac ymguddia wrth afon Oerith, yr hon sydd ar gyfer yr Iorddonen." Yr oedd i ddycbwelyd tlnt'r dwyrain o Samaria, lie yr oedd wedi hGdyn eyhoeddi ei genadwri wrth Ahab. Ac ymguddia. Er mwyn diane erladig- acth, ac or IDwyn i'r lJewyn gael amsor i effnithio ar feddwl y brenin a'r bob]. Afon Ccrith, Afon o lifeiriant gauaf, aji gwely yn ddwfn, ac yn lie maate;siol i ymgudtiio. Nid oes sicrwydd pale yr ydoedd. Tybia Dr Eobinson ei bo yr un a'r Wady Kebt. yr hon a lifa o'r mynyddoedd sydd ar y gorllewin i Jericho, ac i yin- 3r a ^'r ^01^f^0neri ycbydig oddiwrtb y lie hwnw. Adnod 4.—" Ac o'r afon yr yfi a mi a berais i'r cigfrain dy borthi di yno." Mae y cigfran yn un o'r sdiir mwyaf adnabyddus yn Palcstina..Mae rh;d yn tybiel fod y gair a gyfieithir cigfrain yn golygu preswylwyr Arabia,, nen Orbites, pveswylwyr Oreb ond md oes sad ddigonol i'r dyb. Trefnodd yr Ar- glwydd i r adar hyn l wasanaethn ar ei ivas. Mae holl adar y nefoedd yn gwneuthur ei ewyllys Ef. Adnod 5. Folly efe a aeth, ac a wnaeth yn ol gair yr Argiwyda canys efe a aeth, ac a aroaodd wrth afon Cerith; yr hon sydd ar gyfer yr lorddonen." Os yw Rbagluniaetb yn ein galw ni i unigolrwydd a neui- duedd, y mae yn gw :ddu i ni gydsynio pin nas gallon weithioidroa Dduw, rhaid ini eistedd yn llonydd drosto Ef." Y mae Elias yn danyos ufudd-dod parod i air yr Arglwyad. Adnod 6. A'r cigfrain a ddygent iddo fara, a chig y boieii, a bara chig brydnawn: ac efe a yf<.i o'r afon." Gallaaai y cig^ain, gan ddiJyn eu harferion naturiol, gasglu helaethrwydd o fara a chig, a thrwy oruweh- lywodraeth Shavlaniaetb ei oRod yn y lIe mwyaf cyfleus at wasanaeth y proffwyd. Gofdlodd yr Arglwydd am ddarpariaeth ddigonol i'w was yu ei unigedd. Adnod 7. Ac yn ol talra o ddyddiau y sychodd vr afon: oblegid na bUdsai wlaw yn y wlad." Nis gclfir pendeifynu pa famt o amser y bu wrth afon Cerith. Y mae yr ymadrodd "taIm 0 ddvddiall" yn anmber-odol. Sychodd yr afon. Yr oedd hyn yn brawf iddo fod gan yr Arglwydd orcbymyn pellach iddo. Ni buasai tvlaiv yn y wlad. Golygir gwlaw trwm i effeithio ar yr afon. Sychodd afon Elias i fyny oblegid na fu;.sai wlaw os palia y nefoedd, y mae y ddaear yn pallu o ganlyniad; y cyfryw yw ein eysuron oddiwrth y creadur; yr ydvm yn cu colli pan y mae avuom fwyaf o'u hangen, fel y llifeiriant yn yr haf (Job vi. 15). Ond y mae ;)fon a'i ffrydiau a lawenhant ddinas Daw nad yw byth yn sychu; tfynon o ddwfr yu tarddu i fywyd traaywyddol." Adnod 8. A gair yr Arglwydd a ddaeth ato ef, g"n d-iywedyd." Mae gan Dduw amrywiaeth o ffyrdd i àdarparu ar gyfer ei bobl. Adnod 9" Cyfod, dos i Sarephtah, yr hon sydd yn perthyn i Sidon, ac aros yno: wele gorchysnynais i wraig weddw dv borthi di yno." Sarephtah. Tref rhwng Tyrus a Sidon, yr hon a elwir Sarepta yn Luc iv. 26 ond ya awr a adnabyddir wrth yr enw Sarafenol. Yr hon sydd yn perthyn i Sidon. Dan ei llywodraeth. Yroedd tuallan i derfynan llywodraeth Ahab, ond o fewn terfynau llywoJraeth tad Jezebel. Yr oedd yn ddyogel, gan na buasai Jezebel byth yn meddwl am chwilio am dano yno. Gorchymyniis i wraig tueddw. Yr oedd sefyllfa y gwrailedd gwe idwon yn un truenns, a aejiir casjilu oddiwrth Luc (vi. 25, 26) fod y proffwyd wedi ei anfon ati yn aymaint er ei chynorthwyo hi a'i ddyogelwch ei hun. Gorchymynais. Cafodd hysbys- rwydd am ddyfodiad y proffwyd. Adnod 10.—" Felly efe a <jyfododd, ne a aeth i Sarephta. A phan ddaeth efe at borth y ddinas, wnle yno wraig weddw yn casglu briw-wydd ac efe a alwodd arni, ac a ddywedodd, Dwg, atoiwg, i mi ycbydig ddwfr mewn llestr, fel vr yfwyf. At borth y ddinas, sef y fynedfa i'r ddinas. Gxraig weddw. Adnabyddodd hi, y mae yn debyg, wrth ei gwisg (Gen. xxxviii. 14), ond ni wyddai eto mai hon oedd y wraig weddw oedd i ofalu am dano ef. Yn casglu briw-wydd. Mae hyn yn dangos ei sefyllfa isel ac ansenog. Yf oedd gofyn am ddwfr yn gals cyffiedin yn y dwyrain, ac ni feddyliai neb am ei wrthod. Adnod 11.—" Ac a hi yn myned i'w gyrchu, efe a alwodd arni, ac a ddywedodd, Dwg-, atolwg, i mi damaid o fara yn dy law." Yr oedd yn teimlo yn sychedig ac yn newynog ar cl ei daith. Mae yn debyg ei fod yn cael ei gyfarwyddo i'w phrdi, fel y cawsai wybod ai hon oedd y weddw. Adnod 12.—"A hi a ddywedodd, Fel mai byw yr Arglwydd dy Dduw, nid oes genyf deisen, ond llonaid llaw o flawd mewn ce:wrn, ac ychydig olew mewn ysteo ac wele fi yn casgln dau o friw wydd, i fyned i mewn, aci ba,rotoi hyny i mi ac i'oo mab, fel y bwytaom hyny, ac y byddam feirw." Fel mai byw yr Arglwydd, &o. Mae yn amJwg ei bod yn ei adnabod fel luddew wrth ei wisg (2 Breo. 1-8). Nid oes genyf deisen. Y math lleiaf o dorth. Olew. Defnyddid olew fel eullyn, yr un fath ag y defnyddir yr ymenyn yn ein gwlad ni. Ac welefi yn casglu, &c. Mae ei hatebiad yn dangos ei bod yn teimlo ei hun mewn cyfyngder mawr. JJau o friw ivydd. Arferir dau am luaws rif anmhenodol, Ite nid anfynych y clywir yr un fath ymadroddiad yn mysg gwerin Cymrn, pan wrih gasglu dau neu dri o briciau y meddyliant coflaid bychan. Adnod i3.—"Ac Elias a ddywedodd wrthi, Nac ofna, dos, gwna yn ol dy air eto gwna i mi o hyny deisen fechan yn ^yntaf, a dwg i mi: a gwna i ti ac i'th fab ar ol hyny." Y mae yn amlwg fod y proffwyd erbyn hyn wedi deall mai hon ydoedd y wraig weddw yr anfmwyd ef ati. Y mae gorchymyn Elias am iddi wneyd teisen yn gyntaf iddo ef i brofi ei ffydd a'i bufudd dod yn mheliach. Wrth ofyn hyn, y mae yn gofalu rhoddi yr addewid a g-eir yn yr adnod nesaf. Adnod 14.—" Canys fel hyn y dywed Arglwydd Dduw Israel, Y blawd yn y celwrn ni threulir, a'r olew o'r ysten ni dderfydd, hyd y dydd y ihoddo yr Argiwydd ..wlaw ar wyneb y ddaear." Y mae Elias yn rhoddi siciv.ydd id<ii hi am gynaliaetli hyd nes delai y gwlaw. Adnod 15.—" A hi a aeth, ac'a wnaeth yn ol gair Elias a hi a fwytaodd, ac yntau, a'i thylwyth ysbaid blwyddyn." A'i thyiwyth. Yr oedd rhai o'i pberth- ynasau heblaw ei orab yn caelrlxati. Ysbaid blwyddyn. Saesoneg, l.'awer o ddyddiau. Yn golygu amser anmhenodol. Adnod 16.—" Ni ddarfu'r celwrn blawd, a'r yst6n olew ni ddarfu, yn ol gair yr Arglwydd, yr hwn a ddywedasai efe trwy law Elias." Y mae yn amlwg fod moddion cynaliaeth wedi cael ei roddi i'r teulu yma trwy wyrth. Parbaodd blawd yn y celwrn, ac olew yn yr ystea, hyd nes daeth y gwlaw. Fel yr oeddynt hwy yn cymeryd ohom nt, yr oedd ychwaneg yn cael ei roddi ynddynt trwy foddion gorawch-naturiol. GWERSI. Mewn ade^au o gyfyngder ar yr Eglwys, y mae yr Arglwydd yn codi dynion neillduol, wedi eu donio a. galluoedd neillduol, i amddiffyu ei enw, ac i ofalu am ei achos. Un felly oeld Eiias. Yr oedd yn wrol a diofn. Yn meddu ffyJd ddiysgog yn NtlW, a pbarod- rwydd i ufoddhau i orcbymyn ion Dnw. Y mac ffydd gref bob amser yn cynyrchu ufudd-dsd parod. Yr oedd yn dal cymundeb nior agos a Duw, fel yr oedd yn g-illu hysbysu bwriadan Duw yn y gos:. oedd i ddisgyn ar y wlad am eilunaddoliaetb y tris'tolion. Y mae dirgelwch yr Arglwydd gyda'r rhai sydd yn ef o'ni. Y mae yr Arglwydd yn sicr o ofalu am ei weision pan yn cyflawni ci orchym vnion Ef. Gofalodd mewn modd scrunch natnrioj am EIi?s. Ni fydd neb ar ei golled wrth ddango? caredigrwydd i achos crefydd aci weision yr Arglwydd. Y m-epob aw isariatth goriest a ffyddiog yn sicr o gael eiwobrwyo. Gobeithia yn yr Arg wydd, a gwna dda felly y trigi yn y tir a thi a borthir yn ddiau." Bywyd o ufudd-dod i Dduw ac o wasanaeth i achos crefydd ydyw y bywyd uchaf y gall dyn ei fyw. Dvma y bywyd syd yn sicrhau y dylanwad mwyaf, yn dwyn gvdng ef fwyaf o gysnroo, ac yn y diwedd yn rhoddi mynediad helaeth i mewn i o^oniant y nefoedd. Gofyniadatj AR Y WERS. 1. Paham y g Iwir Elias yn Elias y Thesbiad, un o brrswylwyr Gilead P 2 Beth oedd Cenadtft Elias i Ahab, a pha fodd yr oe Ul yn galln cyhoeddi y faih genadwri p 3. Pahann y mae yr Arglwydd yn gorchymyn id !o ymguddio wrth afon Cerith? Pa le yroedd yr afan yma? 4. Pa fodd yr oefid yn cael ei gynaliaeth yn y 110 hwn? Beth a olygir wrth y cigfrain P 5. Beth fu yr achos iddo symud oddiwrtli afon Cerith, ac i ba lë yr aeth ? 6 P.i fodd yr oeid i gael <i gynaliaeth yn Sarephta b ? 7. Eglurwch pi fodd y daeth i adnabyddiaeth a'r wraig weddw oedd weii cael gorchymyn i'w borthi ef. 8 Paba/n y gofyna y proffwyd am iddi wneyd teisen fechan i ido yn gyntaf P 9. Pa fodd yr ydych yn esbonio y ffaith na. ddarfu y bla,wd yn y celwrn na'r olew yn yr ystên, er eu bod fel teulu wedi b vyta ohonynt am dalm o ddyddiau ?

Family Notices