Y Drych

■<Bin a'n Yinofyniad.-Byddwn yn ddiolchgar i rai o'n dar- llenwyr am gyfeiriad presenol J. M. JONES, diweddar >0 Marshall, Michigan. Atebion i Ofyniad J. J.-Yr ydym wedi derbyn amryw o atebion i ofyniad rhifyudol Joseph Jones, San Francisco. Ceir y manylion yn ein nesaf. W. O. Jones, BANGOR, PA.—Gofyna y gohebydd hwn i Cadfan"—" Pa beth sydd yn nghan Y Tyl- wyth Teg' yn anghydweddol a moesoldeb cyffredin?" Hefyd, Pa un ai ymddygiad moesol ai anfoesol oedd aflonyddu ar y cyfarfod mewn dadl, trwy i rai (ac yn eu plith Cadfan, meddir) fyned allan cyn terfynu?" Yn hytrach nag ysgrifenu un gair yn rhagor i'r DUYCH ar y materion personol hyn, bydded i Cadfan fynu gweled Mr. J. a dadleu wyneb yn wyneb ag ef. Byddai y cwestiwn cyntaf yn destyn dadl bur ddydd- orol l lenorion Bangor yn eu cyfarfod nesaf—Mr. J. a Cadfan i agor y ddadl. Cymerer yr awgrym mewn tymer dda.

DYDD IAU, EBRILL 29, 1875. T. J. GRIFFITHS, Cylioeddwr. GOLYGWYR, J. W. JONES, J. C. ROBERTS. Y CANMLWYDD CYNTAF. AR y 4ydd o Orphenaf nesaf bydd y Weriniaeth fawr Americanaidd yn gan' mlwydd oed, a'r amser hwnw y dathlir yr amgylchiad yn Philadelphia, gyda rhwysg- fawredd fydd yn gweddu i bwysigrwydd yr amgylchiad. Ar y 19eg o'r mis presenol dechreuodd pobl Massachusetts eu gorfol- edd can' mlwyddol, mewn coffawdwriaeth am y brwydrau bythgofiadwy aymladdwyd yn Lexington a Coucord, pryd y gwelwyd ychydig o wawr annibyniaeth yn ymsaethu i'r amlwg o ganol y gorthrwm Prydeinig. Ymgynullodd y bobl o'r wlad yn mhob cyfeiriad am ugeiniau o filltiroedd o ffordd yn hen, yn ieuainc, yn wyr, yn wragedd, ac yn blant, i glodfori ac anrhydeddu gwr- hydri a dewrder eu cyn dadau, gan' mlyn- edd i'r diwrnod hwnw. Yr oedd calon pob un yn llosgi o wladgarwch pur, ac nid cul- ni eiddigeddus, na chasineb tuag at y Seison. Nid ydyw y genedl Seisonig bres- enol yn gyfrifol am weithredoedd y Brenin George III, a'r pendefigion oeddynt yn teyrnasu gan' mlynedd yn ol; ac mae pob gwladgarwr o bob cenedl, yn falch o her- wydd yr ysbryd annibynol a feddianodd ein cyn dadau. Rhyddid ac annibyniaeth cyffredinol ydyw yr egwyddor fawr, nid yn y Talaethau Unedig yn unig, ond dros yr holl fyd. Darfydded caethiwed, gorth- rwm a thrais, a theyrnased rhyddid, an- nibyniaeth a chyfiawnder. Yr oedd Ebrill 19, 1775 yn rhagredegydd awgrymiadol i Orphenaf 4, 1776, a phery y deuddydd hyny mewn coffawdwriaeth cyhyd a hanes- ddiaeth ei hun. Cyfrifir fod wedi ymgynull i Concord ar Ily yr achlysur presenol, o'r hyn lleiaf 50,000 o ddyeithriaid, a 60,000 i Lexington. Yroedd yn angenrheidiol dathlu yr amgylchiad yn y ddau le, oherwydd y brwydrau a ym- laddwyd ynddynt gan' mlynedd yn ol; ac yr oedd cof-adeiladau o'r gwroniaid boreu- ol i gael eu dadlenu yn y ddau le. Yr oedd Arlywydd y Talaethau Unedig yn bresenol. Gwawriodd y boreu yn ddysglaer, ond oer; a'r peth cyntaf a glywyd oedcL rhuadau y magnelau, yn rhoddi ar ddeall fod dydd genedigaeth ounmlwyddol y Weriniaeth yn gwawrio. Er na chyhoeddwyd hyny yn ffurfiol am flwyddyn, ond mewn gwirion- edd yn Concord a Lexington, Ebrill 19, 1775, y dechreuodd annibyniaeth America, mewn modd ymarferol. Chwifiai y baner- au oddiar benau y tai, pinaclau yr eglwys- ydd, y bryniau, brigau y coedydd, &c., ac yr oedd pawb yn y teimladau goreu. Wedi i'r cadeirydd gyflwyno y nodedig Ralph Waldo Emerson i'r gwyddfodolion, hysbys- odd yn fyr amcan eu cyfarfyddiad, gan gyfeirio ei law at gerf-ddelw o'r dynion bychain, neu Minute-men, o gofnod y Chwyldroad, sef y ffarmwyr, a'r dynion cyffredin. Yr oedd y cerflun yn dangos fiarmwr yn sefyll wrth yr arad, llewys ei grys wedi eu torchi i fyny, a'i siaced wedi ei thaflu ar draws corn yr arad, ac yntau yn edrych yn ol mewn gwyliadwriaeth a'i wn yn ei law dde, yn barod i danio ar y gelyn- ion. Mae y cerflun yn sefyll ar yr ysmotyn He safai y dynion dewr, pan dderbyniasant orchymyn i danio gyntaf ar filwyr y Brenin George III. Aeth yn mlaen i ddesgrifio yr olygfa gyda dawn ac athrylith, nad oes neb ond efe yn eu meddu. Anfonwyd 800 o filwyr Prydeinig profedig o Boston i ymos- od ar y lie; ond yno cyfarfuasant a dynion yn ymladd am eu hiawnderau, a'u rhyddid; a'r merthyr cyntaf ar yr allor fawr oedd un Isaac Davies (Cymro?) o Acton. Dyna y gwrthwynebiad cyntaf a. dderbyniodd y Fyddin Brydeinig; ac er na laddwyd ond tri ar ochr y trefedigaethwyr, yr oedd y fuddugoliaeth yn bwysig yn ei chanlyniad- au. Yn mhen 60 o ddyddiau ar ol marwol- aeth Isaac Davies, ymladdwyd brwydr Bunker Hill; yna cyrliaeddodd y Cadfrid- og Washington i Cambridge, a dilynwyd hyn a buddugoliaethau amlwg dros annib- yniaeth a rhyddid. Ac yn mlien blwyddyn a deuddeg diwrnod, ar ol marwolaeth y merthyr cyntaf, Isaac Davies, liwyliodd y Llyngesydd Hosmer gyda 120 o longau yn cario y Fyddin Brydeinig a'i swyddogion adref, i ddychwelyd byth mwy. Traddod- odd yr Anrli. George William Curtis, gol- ygydd Harpers Weekly, brif anercliiad y dydd, yn feistrolgar a dylanwadol dros ben. Dechreuwyd y dathliad yn Lexington drwy danio 100 o fagnelau ar doriad y wawr; yna yn ddiatreg dechreuodd y tyr- faoedd arllwys i mewn o bob cyfeiriad, nes oedd y pentref prydferth wedi ei lanw a thros dri ugain mil o bobl! Dechreuwyd gweithredoedd cyhoeddus am ddeg, ac er fod banerau prydferth yn britho pob man, yr oedd hen faner amlwg yn tynu sylw pawb yn ymyl bwrdd y cadeirydd. ar yr hon yr oedd 12 o ser, ac yn argraffedig arni Tliq j-lag ol tlte good vhip Bon Homme Richard, rhudd Miss Sardu Stafford, per- thynas i'r MiL, Stafford, yr hwn a wasan- aethodd dan y nodedig Paul Jones, ar fwrdd llong y Bon Homme Richard. Yr oedd hefyd oddiamgylch y faner hon law- ddrylliau a magnelau a daniwyd 100 o fiynyddoedd yn ol i'r diwrnod hwnw; ac hefyd yr oedd yno amryw o gleddyfau, cyllill a drylliau byrion, perthynol i'r un cyfnod. Prif bwnc y boreu oedd dadlenu cerfluniau Samuel Adams a John Hacoock, gwroniaid y cyfnod a glodforir. Maent wedi eu cerfio yn y modd goreu yn Itali, ac o faintioli naturiol. Traddodwyd an- erchiadau pwrpasol i'r amgylchiad gan Mr. Dana a Mr. Hudson; yna ffurfiwyd gorym- daith ysblenydd i fyned i gyfarfod yr Ar- lywydd a'i Gyfringyngor, y rhai oeddynt yn dyfod yno o Concord. Yn yr orym- daith yr oedd 100 o'r Minute-men," wedi eu gwisgo yn nullwedd rhyfelwyr y Chwyl- droad, a hwy a dderbyniwyd gyda banllef- au gorfoleddus ar hyd y ffordd. Yn y prydnawn cymerodd y wledd le, mewn pabell eangfawr a ddarparwyd i'r amgylch- oy iad; ac yr oedd yn bresenol yr Arlywydd, yr Is-Arlywydd, Llywodraethwyr South Carolina, Maine, Vermont, New Hamp- shire, Massachusetts—Barnwyr, Senedd- wyr, Cadfridogion, &c. Ar ol ciniawa dechreuwyd adrodd y llwnc destynau, atliraddodi areithiau brwd- frydig a doniol. Wedi talu parch i'r Ar- lywydd, adroddodd y cadeirydd lwnc- destyn o barch coffawdwaiaetbol i South Carolina, oherwydd iddi ddyfod i'r maes i gefnogi y symudiad, ar ol dechreu ymladd yn Lexington gan mlynedd yn ol; ac an- erchwyd y gwyddfodolion gan y Llywod- raethwr Chamberlain. Y testyn nesaf oedd, LLOEGR AC AMERICA, yn awr yn gyfeillion trwy- adl a ffyddlon. Mae y ddwy genedl fawr Anglo- Saxonaidd yn gwastadhau eu hanghydfod drwy gyf- iawnder, ac heb y cleddyf." Y cofiadur Fish oedd i ateb y testyn ucliod, ond bu raid iddo ymadael gyda'r Arlywydd cyn gwneyd; ac yn ei absen- oldeb ef darllenwyd llythyr dyddorol oddi- wrth y Gwir Anrh. William Ewart Glad- stone, dyddiedig Llundain, Mawrth Sfed, 1875.. Yr oedd y llythyr hwn mewn ateb- iad i wahoddiad a anfonwyd i Mr. Glad- stone i fod yn bresenol yn y dathliad; ac er mai ymorfoleddu yr oeddynt o herwydd i'w cyndadau orchfygu Lloegr, wrth ym- ladd am eu hannibyniaeth, y mae Mr. Glad- stone yn cydnabod ei fod yn cymeradwyo y symudiad. Mae ei lythyr yn llawn o wladgarwch pur a chyffredinol, a syniadau eang, yn cymeryd i mewn helyntion yr holl hil ddynol. Dywed fod Seison y dyddiau presenol yn gwerthfawrogi am- canion ac egwyddorion tadau y Weriniaeth Americanaidd, ac awdwyr y cyfansoddiad; ond er hyny creda nad teg beio gormod ar eu henafiaid am ymdrechu cadw cyfan- rwydd yr Ymerodraeth Brydeinig. Hefyd y mae yn credu fod y gwroniaid a enillas ant annibyniaeth America yn offerynau yn llaw Rhaglnniaeth i gario allan amcanion er lies cyffredinol i'r byd. Dangoswyd doethineb mawr yn yr holl areithiau a draddodwyd drwy beidio gwneyd awgrymiadau personol a chas, i greu oerfelgarwch rhwng y wlad hon a Lloegr; ac er fod Mr. Emerson yn nodedig am ymadroddionllymion,sarhaus, yn tori i'r byw, bu yn hynod o ochelgar yn ei araeth, gan osod yr holl fai ar Frenin Lloegr ar y pryd. Dywedodd mai efe oedd yn gyfrifol am Ddatganiad Annibyniaeth yr amser y cymerodd hyny le. Yr oedd y dynion goreu yn Lloegr yn amser George III, megis Lord Chatham, Fox, Burke ac eraill, yn wrthwynebol i gario y rhyfel yn mlaen yn erbyn y trefedigaethau Americanaidd; ac yr oedd y Parliament ei hun yn sigledig ei syniadau ar y pwnc. Hefyd yr oedd Lord North ei hun, Prif. Weinidog y Brenin, yn cloffi rhwng dau feddwl ar y mater. Nid oedd neb o honynt ond y Brenin, yn gallu gweled fod yn deg i Barliarnent Lloegr drethu pobl yn America, heb fod hawl ganddynt i anfon cynrych- iolwyr i'r Parliament. Mae trethiad a cliynrycliiolaeth yn egwyddor fawr yn y cyfansoddiad Prydeinig; ac yr oedd y dynion goreu yn gwel-d fod gan bobl America hawl gyfiawn i hyny. Mae yn amlwg oddiwrth hyn nad ydyw dathliad canmlwydd cyntaf America yn ddim am- gen na llawenhau mewn coffawdwriaeth am yr amser y meddianodd pobl y trefed- igaethau, yr un iawnderau ag oedd yn meddiant eu ceraint a'n cyfeillion yr ochr draw i'r Werydd. Egwyddor yn buddug- oliaethu oedd wrth wraidd y cwbl.

PR A WF Y PARCH. Ll W. BEE CHER. Yr wythnos ddiweddaf, terfynodd tyst- iolaeth Mr. Beecher, ar ol agos i un diwrn- od ar ddeg o lefaru. Fel yr oedd yn natur- iol iddo, ymladdodd yn wrol a di-ildio dros ei gymeriad, a daeth ei ddawn a'i athrylith yn amlwg i'r golwg o ddydd i ddydd; ond y teimlad cyffredin yw fod cymaint o ddirgelwch ag erioed yn bodoli parth ymgyfathrach y diffynydd a'r Tiltons a'r Moultons. Yr oedd llawer yn coleddu gobeithion cryfion y buasai y pwnc yn hollol glir wedi i Mr. Beecher ei hun roddi ei dystiolaeth; ond teimlir nad oes eto "weledigaeth eglur;" ac y mae y cyhoedd, ac o bosibl y rheithwyr, yn parhau i wa- haniaethu yn fawr yn eu syniadau ar y pwnc dyrys. Bu y croesholiad yn llym, treiddiola maith; ac yr oeddidyn gorfod ymsynio mai y tyst pwysicaf yn erbyn Mr. Beecher oedd efe ei hun—yn ei lythyrau a'i ymddygiadau yn ystod y blynyddoedd a aethant helbio. Tra yn ateb holiadau arweiniol esmwyth Mr. Evarts, yr oedd pob peth yn myned yn mlaen yn rhwydd, a gwadai Mr. Beecher mewn modd pen- dant, bob peth yn anffafriol iddo yn nhyst- iolaethau ei wrthwynebwyr; ond dan oruchwyliaeth y croeshoeliad, yr oedd yn anghofio péthau pwysig, pan y deuai yn gyfyng arno. Pa fodd bynag, y mae yn rhy fuan i ddatgan barn ar euogrwydd a diniweidrwydd y pregethwr poblogaidd; y 11 canys ymddengys fod llawer o dystion eto i'w holi; ac os dygir Bowen o flaen y faine, gall fod ganddo ef agoriad i'r holl ddirgel- wch. Yn ol yr argoelion presenol, nid yw yn debyg y terfyna y cyngaws am wyth- nosau i ddyfod-cyn diwedd Mai, feallai. Diau fod pob dyn diragfarn yn dymuno o waelod calon i Mr. Beecher ddyfod allan yn lan, fel aur wedi ei buro drwy dan— ond ar yr un pryd dylid bod yr un nor awyddus i gyfiawnder gael ei weinyddu yn yr achos, deued a ddelo. Rhaid fod llawer o dyngu anudon yn yr achos, ar y naill oehr neu y llall; canys y mae yn anmhosibl eu bod oil yn dweyd y gwir, tra yn croes ddywedyd eu gilydd mor amlwg a gwyneb galed. Y mae y DRYCH yn olygyddol, wedi ym- gadw oddiwrth ddatgan barn ar yr achos gofidus hwn; ond gellir sylwi nad oes ond ychydig o'r newyddiaduron Seisnig yn dilyn y cwrs hwn. Fel mater o gywrein- rwydd, y dydd o'r blaen, cymerwyd pleid- lais y personau ydynt yn dal cysylltiad a'r wasg yn swyddfau prif newyddiaduron New York ar euogrwydd a dieuogrwydd Mr. Beecher? a dichon na bydd y ffigyrau yn annyddorol i'n darllenwyr-er nad yd- ynt "yn profi" rhyw lawer, efallai. Dyma nhw: Newyddiaduron. Euog. Dieuog. Tribune. 32 30 World 24 9 Times. 34 23 Herald. 21 31 Sun 20 4 Star. 4 6 Cyfanrif 135 103

YMDDIS W YDDI AD WILLIAMS. Mae y Cyfreithiwr Cyffredinol, George H. Williams, wedi rhoddi ei swydd i fyny, a bydd iddo drosglwyddo ei gyfrifon i'w olynydd, pwy bynag fydd hwnw, Mai 15. Dywed un adroddiad o Washington fod yr Arlywydd, cyn iddo gychwyn ar ei daith i Massachusetts, wedi erfyn arno ymddi- swyddo yn anrhydeddus, rhag derbyn y sarhad o'i droi i ffwrdd. Taenir llawer o chwedlau yn nghylch y pwnc, fel nad yw yn hawdd gwybod beth i'w gredu; a dy- wedir y buasai yr Arlywydd wedi diswyddo Williams er's llawer dydd pe na buasai i Mrs. Williams, yr hon sydd yn ieuanc, deniadol a phrydferth, eiriol dros ei phriod o flaen yr Arlywydd. Mae un hysbysiad yn awgrymu fod yr Arlywydd wedi cynyg penodi Williams yn Weinidog i Rwsia; ond nad oedd Mrs. Williams yn dewis myned i'r wlad oer hono, eto yr oedd yn foddlon i fyned i Loegr. Mae y Cadfridog Schenck yn Llys Prydain, ac .mae yn wr rhy ddylanwadol i'w ddiswyddo ar yr adeg bresenol. Nid oes neb yn ameu gallu Wil- liams fel cyfreithiwr, yn ol llythyren y gyfraith; ond bernir ei fod yn israddol fel meddyliwr i ddeall egwyddorion dyfnion cyfrithiau cydgenedlaethol. Myn rhai ei fod wedi cam-arwain yr Arlywydd yn mhynciau dyrys yr anghydfod Deheuol; ond y mae yn haws canfod gwallau ar ol gweithredu na rhoddi cyngorion cywir yn mlaen Haw. Rhaid fod yr Arlywydd yn meddwl yn uchel o alluoedd Williams; canys penododd ef yn un o Farnwyr yr Uchaf Lys, y swydd fwyaf aruchel o fewn y llywodraeth, ond gwrthododd y Senedd ei gadarnhau. Os na ddangosodd lawer o allu fel Cyfreithiwr Cyffredinol, nis gellir dweyd iddo wneyd niwed, na dwyn gwarth ar ei sefyllfa. Mae llawer o ddyfalu pwy fydd ei olyn- ydd. Enwir y Barnydd Pierrepont, o New York, y Cad. Benjamin F. Butler o Massa- chusetts; M. H. Carpenter, o Wisconsin, ac eraill. Diau y bydd ''rhedeg" brwd- frydig am y. swydd o hyn i'r 15fed o'r mis nesaf.

ANQHYDFOD CREFYDDOL. Un o ddirgelion yr amserau ydyw fod crefydd mor ami yn achosi anghydfod gwladol, ymrysonau a rhyfeloedd; ac er mai hanfod crefydd ydyw ufudd-dod, tangnefedd a chyfiawnder, eto y mae y ddaear yn cael ei mwydo yn ami a gwaed dynol, o herwydd ymrysonau crefyddol.— Mae Ewrop yn cael ei chynyrfu y dyddiau hyn drwyddi oil, o gongl i gongl, gan bync- iau crefyddol; ac nid oes neb a wyr pa mor fuan y brawychir yr holl fyd gwar- eiddiedig gan swn arfau rhyfel, a hyny o herwydd pynciau crefydd. Mae ein gwei- nidog, neu ein llysgenad yn Rwsia yn hys- bysu fod lluoedd o'r Pabyddion yn Poland yn troi at yr hen grefydd Roegaidd, a broffesir yn holl Rwsia; ond y mae y gallu Pabyddol yn gwrthdystio yn erbyn ymyr- iad Rwsia yn y pwnc, gan ddywedyd fod y bobl yn cael eu gyru o'u hanfodd i'r eg- lwys Roegaidd, a hyny a blaen y bidog.— Anfonodd Rwsia nifer mawr o filwyr i Poland, y rhai a orfodasant y bobl i ymad- ael o'r eglwys Babaidd, ac i ymuno a'r eg- lwys uniawngred yn Rwsia, sef yr eglwys Roegaidd. Darfu i lawer o'r gwragedd wrthod p-wneyd hyny, a chawsant hwy a'r plant eu fflangellu yn greulon gan yr aw- durdodau, nes oedd yn dda ganddynt gael ufuddhau. Ofnir y bydd i hyn achosi rhyfeloedd. Yn Mexico y mae awdurdod- au gwladol ac eglwysyddol mewn gwrth- darawiad dyddiol; a'r un modd gellir dweyd am Germani, Spaen, Itali a Ffraine, ond i raddau llai.

COF gan ein darllenwyr weled cyfeiriadau mynych amser yn ol, at yr anonestrwydd mawr a fodolai mewn cysylltiad a gwasau- aeth y llythyr-gludiad i'r tawel-for, yr hyn a derfynodd drwy ddiddymu y cytundeb gyda'r llywodraeth, a hyny er boddlon- rwydd cyffredinol i'r wlad. Ymddengys yn awr fod Cwmni y Pacific Mail wedi darganfod twyll o $400,000 yn nghyfrifon eu goruchwyliwr yn China, neu ar y ffordd oddiyno i New York. Yr oedd y Cwmni yn y dwyrain yn barnu, yn ol eu cyfrif on hwy, fod $400,000 ar law yn China a Ja- pan, ond erbyn anfon yno am arian, der- byniwyd hysbysiad fod y gangen ddwyr- einiol wedi tynu oddiyno yn barod $30,000 dros ben y cyfrif Yr oedd hyn yn gwneyd gwall yn y cyfrifon o rhwng $300,000 a $400,000. Henry Hart ydyw enw y gor- uchwyliwr yn China; ac y mae ef wedi derbyn gorchymyn i ddychwelyd i New York, i roddi cyfrif o'i oruchwyliaeth, ac mae yn debyg y darganfyddir fod rhyw "Ring" eto mewn cysylltiad a'r mater hwn.

Yn oedd angladd y ddau athronydd a fuont feirw yn yr awyren a aeth i fyny i'r uchder o bum" milltir o Paris, yr wythnos ddiweddaf, yn un o'r rhai lluosocaf a mwyaf difrifol a gymerodd le erioed yn y ddinas foethus hono. Traddodwyd anerch- iadau o uchel ganmoliaeth i'r naturiaeth- wyr a aberthasant eu bywydau ar allor gwybodaeth. Ni welwyd erioed gymaint o athronwyr a naturiaethwyr yn nghyd ar amgylchiad cyffelyb o'r blaen; ac yr oedd cynychiolwyr o America yn bresenol. Mae llawer o ddirgelwch mewn cysylltiad a'r anffawd; canys y mae amryw wedi esgyn i'r uchder o 6 a 7 milltir heb dderbyn un- rhyw niwed o bwys. Profa pob arbrawf a wnaed nas gall bywyd dynol fodoli gyda diogelwch fawr uwch na plium' milltir oddiwrth arwynebedd y ddaear; ac mewn rhai manau ni fodola yn yr uchder hwnw. —

DENGYS yr adroddiad a osododd Cyng- hellydd y Trysorlys o flaen y Parliament yn ddiweddar fod derbyniadau y cyllid yn Mrydain yn fwy na'r treuliadau i fyny i Mawrth 31ain, 1875, o £ 593,883. Cyfrifir y bydd y costau am y flwyddyn sydd yn rhedeg yn llawn £75,c' 568,000, a'r derbyniadau yn £ 75,685,000; yna bydd yn weddill yn y Drysorfa £ 417,- 000. Yr unig gyfnewidiad yn y trethi a gymellir fydd ar stampiau, a thrwyddedau y darllawwyr, yr hyn a leiha yr arian yn weddill i £ 357,000. Bwriedir neillduo £ 27,215,000 tuag at leihau y ddyled genedl- aethol, a chodi y swm yn raddol hyd 1877, pan ddaw yn 1:28,000,000; yna y bydd y swm uchod i aros yn unffurf yn y dyfodol. Cyfrifir y bydd i'r arian dros ben talu y llog leihau y ddyled X213,000,000 mewn 30 o fiynyddoedd.

YR ydym yn gobeithio fod y newyddion diweddaraf o'r de-orllewin am ddylanwad niweidiol yr oerni diweddar, yn eitliafol, ac y ceir eto gawodydd maethlon a thyw- ydd teg i ail adnewyddu twfiant. Dyfetli- wyd y rhan helaetliaf o'r ffrwytliydd yn Indiana, Ohio a Michigan. Hysbysir hefyd fod y cotwm a'r tobaco yn y De wedi eu niweidio yn fawr. Dywed swyddogion yr Adran Amaethyddol yn Washington, fod y gwenith wedi derbyn niwed andwyol mewn llawer o'r Talaethau yr wythnos ddi- weddaf.

CANTATA YR ADAR." UTICA, N. Y., Ebrill 26.-Nos Iau diweddaf, yn addoldy yr Annibynwyr, canwyd y Cantata dlos uchod, gan G6r ysblenydd o blant, o dan arweiniad medrus Mr. R. T. DANIELS. Yr oedd y capel yn or- lawn o wrandawyr parchus a deallus. Peth newydd a dymunol i Gymry Utica oedd cael y fath arddang- osiad o allu a dylanwad eu plant, mewn ystyr gerdd- orol. Hyderwn mai cychwyniud yn unig ydyw hyn ac y daw ein cenedl i deimlo fod y plant yn rhwym o gael eu cefnogi mewn addysg, ac arddangosiadau llengarol a cherddorol, mewn trefn i gryfhau elfen Gymreig y ddinas, a sicrhau llwyddiant yr Ysgol Sul a'r eglwys. Esgusoder ni am fyned Vieibio rhan gyn- taf y programme, oddigerth sylwi fod Master Morton Owen wedi profi yn amlwg ei fod yn meddu talent gerddorol gref, a'i ddull medrus o leisio yn profi gof- al ei fam gerddorol. Agorwyd ail ran y cyngerdd gyda chydgan bywiog a tharawiadol, gan gtir o'r adar tlysaf a welsom er- ioed yn Utica. Yr oedd gwenau'r haf ar bob gwyn- eb, a gwisgoedd anian dlos yn cael eu cynrychioli i'r dim. Yr oedd y Bachgen (Mr. Henry 0, Hughes) mewn llais rhagorol, ae yn adolygu gwahanol ystori- au yr adar yn glir ac hunanfeddianol. Y Gwcw (Miss Fannie Hughes) a ganai ei hunaufwynhad," nes oedd y Bachgen yn eiddigeddu wrthi. Yr Eur- binc (Mri. J. G. Jones ac Owen Humphreys) yn ym- ffrostio yn ddoniol yn harddwch eu plyf, gan anog pawb i fod mor falch a hwythaa. Robin Goch an- wyl ar riniog y drws" (Mr. John Q. Hughes) yn dad- leu ei serchogrwydd a'i garedigrwydd diarhebol, gyda'r fath lwyddiant hapus nes enill serch yr holl adar prydferth i delori "Hwre" gynhyrfus nes ad- seinio yr holl goedwig. Gyrodd hyn fraw i galon yr Eryr (Bardd Cudd a W, M. Owen) yr hwn a dybiai yn goeg-falchus nad oedd neb cystal a galluocach nag ef, brenin yr adar; ond gyrodd hyawdledd y Plentyn [Miss Margery Morris] efe a'i ddychryn marwol" o'i olwg mewn eiliad, ac ni feiddiodd ddangos ei wyneb mwy. Gyda hyn dyma y Dryw Bach [Mr. Jo- seph Jones] mewn alaw felusber yn anog yr adar i welthio a chanu, a'r Fronfraith [Miss Hannah Wil- liams] yn ateb yr alwad mewn llais treiddgar, dwfn gysurus a thynerwch cerddorol, nes cynyrfu calonau holl gantorion y wig. Cododd hyn y Wenynen [Misses Rebecea Williams a Jennie Lewis] ar ei thraed, a brwd fu y ddadl rhwng y Fronfraith a'r Wen. ynen, nes i'r Bachgen benderfynu rhyngddynt.— (Rhwng cromfachau, goddefer i ni ddweyd fod dull naturiol a Chymreigaidd Rebecca yn adrodd ei darn- au, wedi gwefreiddio pawb; a phrofodd hi nad yw yn aninhosibl i rieni ddysgu eu plant, hyd yn nod yn nghanol estroniaid, i barablu yr hen iaith" yn llithriga chroew.) Parodd hyn i'r Eos [Miss Fannie Ellis] ddawnus eu cynghori oil i ganu "nog a dydd," gan ddangos ei phrydferthwch lleisiol ei hun, nes tanio ysbrydoedd tri Uchedydd [Misses Hughes a Morris a Mr. Jones] a'u nodau hwythau drachefn yn cynyrfu mawl y Bachgen a'r holl adar, nes oedd y goedwig oil yn adscinio y cydgan gorfoleddus- Cydganwn Haleliwia o glod i'r Arglwydd glan, &c." Llongyfarchwn Mr. Daniels ar ei lwyddiant yn cael cynifer o adar tlysion i ganu Cymraeg mor eglur. Cyfiawn a theg fyddai galw sylw neillduol at dair o'r merched, am fod rhagoriaeth a thalent yn perthyn iddynt. Miss Nellie E. Roberts. Profodd Nellie ei hun yn Piano Soloist ac Accompanist neillduol o dda. Mae ei thalent gerddorol yn amlwg, a haedda gefn- ogaeth ddi-ildio. Miss Fannie Ellis. Canodd Fannie mor hunanfeddianol a phe buasai wedi hir arfer a'r concert staqe. Credwn y daw Fannie yn gantores en- wogos cymerir gofal o'i llais mewn pryd, gan roddi addysg gerddorol iddi. Miss Hannah Williams. Teimla pawb fod Hannah yn meddu ar lais tu hwnt i'r cyfEredin—llais yn llawn melodedd a theimlad; ond atolwg, ai ni ellir darbwyllo ei chyfeillion fod perygl iddi golli ei llais prydferth trwy ganu gormod? Nid yw meddu llais gwych yn ddigon, na, rhaid gwr- teithio y llais goreu,a dysgn ei berchenog sut i'w ddef- nyddio. Credwn fod dyfodol dysglaer o flaen Hannah, os rhoddir iddi addysg gerddorol a gwrteithiad lleis- iol mewn pryd. Ai gormod a fyddai disgwyl i'r can- torion ail ganu y Cantata er budd i Hannah Williams, fel ag i roddi addysg iddi—curwch yr haiarn tra fyddo yn boeth, fechgyn. Diau y ceir capel y M. C. at y fath ddyben ardderchog. Byddai yn glod i un- rhyw eglwys roddi eu capel i'r fath bwrpas. Ail- ganer y Cantata ar unwaith, a llanwer y capel o wranda,A,yr.- GohebYdd.

—Mae ymfudiaeth yn cynyddu yn gyf- lym, a daeth mwy i mewn i New York yr wythnos ddiweddaf nag a welwyd yn yr un faint o amser er's llawer dydd. —Atafaelwyd Parker, Cyn Drysorydd South Carolina, yr wythnos ddiweddaf, ar y cyhuddiad o ladrata$28,000 o arian y Dalaeth. —Dydd Mawrth, Ebrill 20, yr oedd yr hin-fesurydd yn dangos oerni 18 o raddau islaw zero, yn Londonville, Vt. Dyna'r lie ar dywydd poeth yr haf. —Mae deg o ddynion (?) yn sefyll eu prawf yn ninas Mexico, ar y cyhuddiad o gladdu tri o ddynion, a gadael dim ond eu penau allan o'r ddaear; yna cymerasant eu cyllill i'w hacio yn raddol i farwolaet' drwy dori eu clustiau, eu trwynau, eu gwefusau, eu bochau, eu tafodau, a-chafnio allan eu llygaid!

ANFONODD y Cad. Sherman, yn unol a chais yr Arlywydd, orchymyn at y Cad. Ord, yr hwn sydd yn blaenori adran Texas, ar iddo rybuddio awdurdodau y Dalaeth fod yn rhaid iddynt ddefnyddio mesurau priodol i sicrhau diogelwch i fywydau a meddianau ar y terfynau. Mae amheuaeth ar y pwnc o ddyfodiad y lladron a'r drwg- weithredwyr o Mexico; a bernir mai dinas- yddion Texas ydyw y lladron a'r mwrddr wyr. Os gellir profi fod Mexicaniaid yn tori dros y terfynau, anfonir chwaneg o filwyr yno, a rhoddir gorchymyn i Mexico i atal y trais.

HYSBYSA y Cincinnati Gommerfialnad oes amheuacth mwyach ar y pwnc fod yr Ar- lywydd Graijtyn ymegnio i sicrhau eiben- odiad i redeg am y trydydd tymor; ac mae yn galw ar Werinwyr Ohio i ddyfod allan yn ddifioesgni yn erbyn y symudiad. Dy- wedir fod rhai gwladwriaethwyr dylanwad- ol yn mhlith y Gwerinwyr yno yn ffafriol i'rtTydydd tymor; ond y mae prif gorff y blaid yn erbyn y symudiad. Dylai yr Ar- lywydd ddyfod allan a rhoddi taw ar bawb, ar y pen hwn, y naill ff ordd neu y llall-bu ei ddistawrwydd yn achos i'r blaid golli Pennsylvania a New Hampshire.