Y Drych

EINVTELERAU "LA LN 1875. Pris yn mlaen Haw$2.50. Pris y DRYCH i Glybiau ..$2 20 Pris y DRYCH i Canada .$2 TO M- Pris y'DRYCH i Gymru 3 50 Anfoner arian meion Post Office Order neu Registered Letter, neu mewn Draft ar:New Yofrlc, taladwy i 4:r. J. GRIFFITHS, DRYCH OFFICE, UTICA, N. Y. LLYFR NEWYDD—'• Tie Golden State and its lie-sources," gan y Parch. J. J. POWELL. Yr hanes goreu am Dalaeth California. Pris SI.50, ac i'w gael san R. T. Roberts, U. S. Mint, San Fran- cisco, California. 4'75-tf

ENWAU YR AGERLONGAU A gychwynant o New York y mis Awn. Agerlongau. j Morio. I ba le. Swyddfa N. Y. Nevada Awst -3. Liverpooljs9 Broadway. Russia Awst 4. Liverpool 4 Bowling Green C. of Brooklyn Awst 7. Liverpool 15 Broadway. Britannic Awst 7. Liverpool 19 Broadway. Egypt Awst 7. Liverpool 69 Broadway. Utopia Awst 7. Glasgow. 7 Bowling Green Dakota Awst 10 Liverpool 29 Broadway. Bothnia Awst 11 Liverpool 4 Bowling Green S. of Pennsy'a Awst 11. Glasgow. 72 Broadway. City of Chester Awst 14. Liverpool 15 Broadway. S. of Pennsy'a Awst 11. Glasgow. 72 Broadway. City of Chester Awat 14. Liverpool 15 Broadway. Germanic Awst 14. Liverpool 19 Broadway. The Qneen. Awst 14. Liverpool 69 Broadway. Ethiopia Awst 14. Glasgow. 7 Bowling Green Wisconsin Awst 17. Liverpool 29 Broadway. Abyssinia Awst 18. Liverpool 4 Bowling Green Adriatic Awst 21. Liverpool 19 Broadway. C. of Montreal. Awst 21. Liverpool 15 Broadway. Spain Awst 21 Liverpool 69 Broadway. S. of Indiana Awst 25. Glasgow. 72 Broadway. City of Berlin. Awst 28 Liverpool 15 Broadway. Baltic. Awsr 28 LiverpooM9 Broadway.

in {)gcbtngt a'it SLTRFJOTXTOP. Can J. Jones i'w Lysfain.-A fydd i rai o'n gohebwyr fod mor garedig ag anfon i ni gopi o gan John Jones, Llangollen, i'w lysfam. "Yr Athrawydd Parod.Nid oes genym gy- maint ag un copi o'r llyfr hwn ar werth. I Pwy a Etyb.—" Yr wyf am gael gwybod gan rai o ddarllenwyr y DRYCR, yn mha le y gellir cael y gan a chydgaii hollo-'Fy Ma.,awl Wlad;' a phwy yw ei hawdwr. Hefyd y gan a chydgan o waith Mr. J. W. Parson Price, Victorious Land of Wales.' Yr eiddoch— Ymofynydd." J. P. I.-Nid oedd yr un I I Cynulleidfaolwr" yn mysg y rheithwyr ar achos Beecher. Crybvvyllwyd y ffaith yn y DRYCH fwy nag unwaith. Atebion i Rhydwen. "-I Nicl oes genym hanes yn oes y byd i'r haul sefyll fwy nag unwaith, sef ar ddymuniad J oshua-Josh. x. 12. Gwel Geir- iadur Charles dan y gair haul.' Yr eiddoch-Robert o Vtica." —' Pan oedd Pat yn cloddio ffynon, ac wedi myn- ed i lawr ugain troedfedd, syrthiodd yr ochrau i fewn nes haner ei llenwi, erbyn iddo ddyfod yno un boreu. Safodd yn syn uwch ei phen a dywedodd, os oeddynt hwy yn dweyd y gwir fod y byd yn troi, y_ gadawai ef iddi nes y troai y ffynon a'i gwyneb i waerod, ac yna deuai y baw allan ei hunan, Ac os oeddynt yn dweyd y gwir wrth Pat, y mae yr haul yn sefydlog bob amser. I'r eiddoch—Hen Lane o Cam- bria." Owen James, LEWISBUF.G, PA.—Yr ydym yn derbyn eich eglurhad fel un boddhaol; ac y mae ein gohebydd" Iota" i'w feio am wneyd yr insinuations yn ei ysgrif yn y DRYCH am Gorph. 8. Ein dymuu- iad yw, i'r rhifyn o'r DRYCH ydym yn ei anfon yn rhad at wasanaeth y myfyrwyr, i gael ei roddi yn ddioed yn y "library," mewn lie y gallant oil ei weled, yn bytrach na'bcd un myfyriwr yn ei gymer- yd i'w ystafell ei hun. £;1;r.:r"tiI::1r.rpw;K.

DYDD IAU, AWST 5, 1875. T. J. GRIFFITHS, Cylioeddvvr. GOLYGWYR, J. J. C. ROBERTS. GWILn ar y seitlifcd tu-dalen eglurliad ar ein cynllun newydd o gydnabod der- byniadau am y DEYCH. Yriliytracli nag anfon Postal Cards na receipts yn y papyr byddwn o liyn allan,yu uiiig yn'newidy rliif nodau ar cl enwau y tanysgrifwyr fyddont yn talu, Os gvtrel rhywun y rhifnod lieb ei gyfnewid yn mhen dwy wythnos ar ol anfoniad yr arian, liysbyser ni o'r dilfyg drwy Postal Card, a gwneir ymehwiliad dioed i'r mater. Byddwn yn ddiolch- gar i bawb am wastadhau eu cyfrifon hyd ltlliif. 1, 1876, yn unol a'r biliau a anfon- wyd amser yn 01. ■ — 1I.:o.

Y MAE ysgrif Mr. TOM AP DAVIES ar "Awstralia a'i Brodorion" yn y rhifyn hwn yn hynod ddyddorol, a gwyddom y teimla ein darllenwyr yn ddiolchgar iddo am ei lafur. Dymunem alw sylw ncillduol hefyd at ysgrif y cerddor galluog, "Hen Flaenor" ar "Ganiadaeth Gynulleidfaol" pwnc sydd yn liaeddu mwy o sylw ein heglwysi yn America; ac at eiddo y Parch. J. E. Jones ar Babyddiaeth. Y mae yn ffaith fod y Babaetk y dyddiau hyn yn llafurio yn ddiwyd "mewn amser ac allan o am- ser," i ledaenu ei hegwyddorion niweidiol, y rhai ydynt yn hollol groes I egwyddor- ion gwerin-lywodraeth, a dengys Mr. Jones mewn modd eglur a phendant, y ddyledswydd sydd yn gorpliwys ar y gwa- hanol enwaaau crefyddol, i angliofio eu gwahaniaethau ac ymuno yn frawdol i wrthwynebu yr un drwg mawr sydd yn ymwthio o dan wraidd ein rliyddid cref- yddol a gwladol.

MAE yn ymddangos fod yr hen linell ad- nabyddus o agerlongau ymfudol, a elwir Jnman Line, yn parhau ar y blaen yn feunyddiol, gydag ychydig o eithriadau, pan lwydda ambell i lestr o'r llinellau eraill groesi yn gynt; a'r tro diweddaf daeth y City of Richmond dros y Werydd mewn srlith diwrnod a 19 o oriau! Dyma un o'r teithiau cyflymaf eto; ac nid oes ond un .agerlong ar y mor a lwyddodd i groesi ych- ydig o oriau yn gynt, sef yr Adriatic o 'linell y White Star. Yr oedd y City of Rich- mond yn myned agos i 365 o filltiroedd bob 24 o oriau. Dylai y cyflymdra yna fod yn ddigonol i foddloni y mwyaf prysur; ac nis gellir myned lawer yn gyflymach gyda diogelwch.

HYSBYSIR fod Arch-esgob Canterbury, perthynol i Eglwys Loegr, wedi rhanu gwerth deng mil ar hugain ($30,000) o fyw- iolaethau eglwysig yn ddiweddar rhwng brodyr a chefndyr ei wraig, a nai iddo ef ei hun. Dengys hyn fel y mae y gwyr eglwysig yn cadw yr arian o fewn y teulu.

Y MAE perchenogion perllanau eirin gwlanog (peach) yn Nhalaeth Delaware yn rhoddi ar ddeall fod y cynyrch yr haf pres enol yn llawn 8,000,000; ac maent wedi cytuno gyda'r gwahanol reilffyrdd i'w han- fon i farchnadoedd y gwahanol Dalaethau yn ddioed. Hysbysir fod 1,300 o gerbydau yn barod ar y rheillfyrdd, yn nghymydog- aethau Wilmington. Anfonir hwy mor bell i'r Gorllewin a Chicagc, ae o Maine i New Orleans; ac mae yn rhaid gwneyd hyny yn gyflym, cyn i'r eirin lygru a myned yn anaddas i'w bwyta.

HYSBYSIR fod Prof. Kirkwood o Urdd- ysgol Indiana, newydd orphen cyfrifiad mesuronol pwysig ar bellder yr haul oddi- wrth y ddaear, yn ol y telerau a gaed drwy draws fynediad Gwener yn Rhagfyr diwedd af; ond rhoddir ar ddeall hefyd nad ydyw y cyfrifiad hwn yn hollol gywir, o herwydd na dderbyniwyd yr holl adrodcKadau o Ewrop. Mae y gwahanol gyfrifladau yn dangos fod yr hen gyfrif a wnaed ar ol traws-fynediad Gwener yn 1761 a 1769, sef 95,298,000 o filltiioedd yn rhy uchel; ac yn awr y mae Prof. Kirkwood wedi cael allan 91,875,000 o nlltiroedd fel gwir bellder yr haul. Os ydyw y cyfrif hwn yn gywir, y mae yr haul yn nes atom o 3,423,000 o fill- tiroedd nag y tybiwyd ei fod; ac felly y mae y blaned Neptune yn neso 100,000,000 o filltiroedd. Hydd yn ofynol cywiro yr holl gyfrif on seryddol oeddynt yn sylfaen- edig ar bellder yr haul oddiwrth y ddaear ond ni cldim gwauauiaeth yn mhellder y lleuad oddiwrth y ddaear.

MAE Llywodraeth Lloegr wedi pender- fynu codi adeilad ar ei chost ei hun yn Philadelphia, i arddangos ei nwyddau o bob math yn ystod dathliad dydd genedig- aeth ein 'Newythr Sam; ac mae hyn yn ganmoladwy dros ben yuddi. Dyma brawf nad oes gan y Standard na'r Times lawer o ddylanwad gyda phrif ddynion y llywod- raeth. Er mai ymlawenhau y bydd yr Americaniaid mewn coffawdwriaeth am y diwrnod yr enillasant eu hannibyniaetii a'u rhyddhad oddiwrth iau coron Llyegr, eto y mae yn ymuno gyda hwy yn y gorfoledd. Dyma arwydd o gyfeillgarwch gwirionedd- ol. Mae y cyfraniadau canlynol at gostau y dathliad can-mlwyddol wedi eu gwneyd: Philadelphia. $1,575,000 Pennsylvania 1,000,000 Llywodraeth y T. U 505,000 New Jersey 110,000 Massachusetts. 50,000 New York 25,000 Connecticut.. 2.),000 NewHampshire 20,000 Nevada. 20,000 Ohio 13,000 Delaware 10,000 |Wilmington, Del.. $5,000 Illinois 10,000 Michigan 7,500 Arizona 5,000 Arkansas 5,000 Indiana 5,000 Kansas 5,000 Montana 5,000 Colorado 4,500 Wisconsin 3,000 Oregon l,0i)O Minnesota 500 Mae Talaethau Oregon, Nebraska, Ten- nessee, Iowa, Rhode Island, a California yn cyllyrn ddarparu eu cyfraniadau, a nwyddau priodol i'w cynrycliioli.

MAE y newyddion diweddaraf o'r Black Hills yn fwy ffafriol; ac mae'n ymddangos fod y Prof. Janney, ar yr hwn y mae llyw- odraeth yn dibynu am adroddiad cywir, wedi newid ei farn am adnoddau y parth hwnw o'r wlad. Dywed ei fod wedi cael profion sicr fod yno aur, a dal yn dda am ei weithio; ond er hyny barna mai yn ad- noddau amaethyddol y Diriogaeth y mae ei gwir gyfoeth yn bodoli. Mae y dyffryn- oedd yn firwythlon, y tir yn fras a'r coed- ydd yn werthfawr; ac mae yr hinsawdd yn iachusol a chryfhaol, a'r dwfr yn rhagorol. Ymddengys fod y wlad yn fyw o fwnwyr, ac mae awdurdodau y llywodraeth wedi methu eu cadw i ffwrdd. Diau y bydd i'r adroddiadau diweddaf hyn ail gynhyrfu ymfudiaeth i'r Bryniau Duon.

ANFONODD Linderman, Cyfarwyddwr y Bathdy, Prof. Shirmer i roddi archwiliad ar gyfoeth mwnol gwaith arian Comstock' yn Nevada, mewn trefn i gael amcan-gyf- rif cywir am swm y mwn arian ellir ddys- gwyl oddiyno eleni. Dechreuodd ei ar- chwiliad yn Mawrth diweddaf, ac yn awr y mae ei adroddiad o fiaen y wlad. Cyf- rifir y ceir $35,000,000 o'r Comstock eleni, a $50,000,000 fel y tybir y flwyddyn nesaf. Mor fuan ag y bydd yr holl beirianau mewn cyflawn weithrediadj gildia y Cali- fornia & Consolidated Virginia Mines $3,- 000,000 yn fisol. Càdwyd o'r Crown Point, y Belcher 'a'r Consolidated Virginia, yn y 48 mis oeddynt yn diweddu Mawrth 31, 1875, $56,233,479. Dywed y Prof. Shir- mer, y bydd i'r mwngloddian hyn gynyddu cynyrch aur ac arian y Talaethau Unedig eleni i'r swm o $85,000,000; a'r flwyddyn nesaf nid oes amheuaeth na fydd y cynyrch yn $100,000,000. Mae mwn arian Com- stock yn cynwys aur, a rhaid treulio 3,000 o dunelli o acid i doddi 1,000 o dunelli o Million i wahanu yr aur a'r arian yn briodol.

HYSRYSIR mewn newyddion diweddar o Ewrop fod Prwsia, Germany ac Awstria, wedi cytuno i ryddhau 100,000 o'u milwyr yr haf nesaf, a gadael iddynt fwynhau eu hunain gyda eu teuluoedd a'u cyfeillion dros ryw ysbaid o amser. Ni wahoddwyd Ffrainc i wneyd yr un petli; ond ni fydd ganddi esgus dros beidio yn awr, canys y mae yn amlwg nad ydyw Germani yn bwr- iadu ymosod ami, tra y bydd 100,000 o'i milwyr yn absenol.

PROFWYD yn y llys yn New York yr wythnos ddiweddaf, fod $150,000 wedi eu cynyg a'u gwrthod am 10 cyfran yn y New York Times, yr hyn a dddengys fod y new- yddiadur hwnw yn werth miliwn a phum' can' mil ($1,500,000) o ddoleri, heb gyfrif gwerth yr eiddo tirol perthynol i'r symud- iad. Cafodd y Times ei fygwth yn enbyd lawer gwaith yn ystod prawf y Parch. Hen- ry Ward Beecher, o herwydd ei fod yn gwrthod gwyn-galchu ochr Mr. Beecher, a pliardduo yr ochr arall; ond ei atebiad oedd, y safent at yr hyn oeddynt yn farnu oedd yn deg a chyfiawn, hyd yn nod pe buasai hyny.yn achosi iddynt golli 25,000 o'u der- bynwyr. Hysbysant yn awr i'w cylchred- iad eangu llawer o filoedd yn ystod y prawf; ac yn y Times am Gorphenaf 29, cyhoeddir fod cylchrediad y Christian Union, papyr y Parch. Hnry Ward Beecher, yn 1874 (cyn y prawf) yn 118,833; eithr yn awr nid yd- yw ei gylchrediad ond 78,333—llai o 40,- 300!

MAE yn amlwg oddiwrth y dadguddiadau a wnaed gan y pwyllgor sydd yn archwilio i weitlire(liada,u Dirprwywyr Ymfudiaeth yn New York, fod dynion anonest a dieg- wyddor wedi ymgyfoethogi drwy' dder- byn arian 11 wgr-wobrwyaetli gan y gwahan- ol linellau o longau ymfudol, am ddylan- wadu ar y Ddeddfwrfa i beidio codi y doll ar ymfudwyr. Arferai y cwmniau dalu $2.50 y pen ar bob ymfudwr a laniai yn Castle Garden, a llwyddwyd i dynu y swm i lawr i $1.50. Aeth is-gyfreithiwr o'r enw Nolan at y gwahanol gwmniau, a derbyn- iodd gan yr Inman Line$18,357; Bremen Line,$13,840; National Line, Guion Iine, am xldylanwadu ar y Ddeddfwrfa; ac mae llinellau eraill wedi talu gwahanol symiau, a wna y cyfanswm yn $100,000. Rhaid i'r cwmniau gyfaddef eu bod wedi cytuno gyda lleidr wrth dalu y fath symiau, fel llwgr-wobrwyaeth, can- ys nid oedd ganddo hawl i dderbyn sent o'r fath arian. Mae Nolan yn gwrthod dweyd gyda phwy y rhanodd yr ysbail; ond y mae yn clcbyg y gorfodir ef i wncyd hyny cyn diwedd y drafodaeth.

DENGYS y tystiolasthau a roddwyd o flaen pwyllgor y Ddeddfwrfa yn New York, fod yr lieddgeidwaid yn y ddinas hono yn cyt- uno gyda lladron, fic yn ami yn rhanu yr ysbail cyd-rhyngddynt. Cyfrifir fod yno 10,000 o droseddwyr, neu ddrwgweitlired. wyr proffesedig a rheolaidd; ac o'r nifcr yna y mae 8,000 yi lladron cyson, ac yn byw ar hyny yn gwbl. Mae y lladron wedi ymranu i'r dosbarthiadau canlynol: Fug- wyr bonds a gwneuthurwyr arian drwg, ys- beilwyr safes a banciau, torwyr tai, pigwyr llogellau, lladron ai y rlieilffyrdd, lladron tai drwg, lladron Imwn ystorfau gefn dydd goleu, a lladron yr tgerfadau, y cerbydau, &c. Tystiodd un leddgeidwad dirgelaidd ei fod ef yn adnatod rhwng 500 a 1000 o ladron cyhoeddus y ddinas. Profwyd fod y gost i adfeddianueiddo lladrad, ar ol dal y lleidr, yn fwy yn nnlna gwerth yr eiddo; ac yn hytrach nag ymgymeryd a'r gost, y mae llawer yn gadaJI i'r cwbl fyned rhwng y lladron, yr heddgiidwaid, a swyddogion y gyfraith. Dealle' fod llywodraeth dinas New York yn nwdaw y Democratiaid, a nifer mawr o lionyit yn Wyddelod.

EQLWTS LOEGR. Ar y cyntaf o'r mis diweddaf, aeth y ddeddf newydd i 'Reoli Addoliadau Cy- hoeddus i weithreliad yn Mrydain; ac ar yr un diwrnod yrddangosodd traethawd galluog o eiddo M:. Gladstone ar y pwnc "A ydyw Eglwyf Loegr yn werth ei chadw ?" Ymddengys fod Mr. Gladstone yn gofyn y cwestivn uchod mewn dull cadarnhaol, ac nid tl pwnc darostyngedig i atebiad nacaol; caiys y mae yn ymres- ymu yn gryf fod yr hen eglwys yn werth ei chadw. Hefyd, mae yn rhybuddio y personiaid a'r swjidogion eglwysig o'r perygl sydd iddyn barhau i gweryla a ehroes-dynu, os ydyit am gadw yr eglwys yn sefydliad fel y mae y dyddiau hyn. Dengys ei bod yn sefydliad gwladol a chrefyddol, a bod yn anmhosibl ei dad- gysylltu oddiwrth yilywodraeth, a'i chadw mewn bodolaeth aryr un pryd; a chan ei fod ef yn dadleu fd yr eglwys yn anheb- z;1 t gorol anghenrheidiol, fel sefydliad Protes- tanaidd, y mae yn amlwg na fydd iddo ffafrio ei dadgysylltiad na'i dadwaddoliad, yn Nghymru a Lloegr. Mae yn anhawdd gweled pa fodd y gellir cysoni hyn ag ym- egniad Mr. Gladstone i ddadgysylltu yr eglwys yn y Werddon. Os oedd efe yn gwneyd hyny o herwydd fod mwyafrif y Gwyddelod yn Babyddion, onid all ddadl- eu dros ddadgysylltiad yr Eglwys yn Nghymru, o herwydd bod mwyafrif y bobl yn Ymneillduwyr? Onid ydyw Ymneill- duwyr Cymru yn teilyngu cymaint o ystyr- iaeth a pharch a Phabyddion y Werddon? Mae yn amlwg nad ydynt yn ngolwg Mr. Gladstone, yn ol y rhesymau a rydd dros gysylltu yr Eglwys a'r wladwriaeth yn Nghymru. Mae yn amlwg nas gall cyfeill- ion y dadgysylltiad gyfrif Mr. Gladstone yn un o honynt; a rhaid iddynt ymladd eu hochr eu hunain heb ei gymorth ef. Bu llawer yn petruso dros amser ar y pen hwn, wedi gweled mor wrol y gweithiodd Mr. Gladstone i ddadgysylltu yr Eglwys Wyddelig; ond yn awr y mae ei safle mewn cysylltiad a'r pwnc yn hollol amlwg. Prif bwnc y traethawd ydyw y defodau perthynol i'r eglwys, yn nghylch y rhai y buwyd yn cyndyn ddadleu er's deg ar hug: zD, ain o flynyddoedd, a hyny er xlÍwed an- nhraitliol i brif golofn Protestaniaeth, can- ys felly mae Mr. Gladstone yn ystyried yr Eglwys Sefydledig. Ac er cymaint o ni- wed a wnaed iddi gan ei charedigion, y mae eto yn werth ei hachub, ac yn eglwys yn yr hon yr addola pymtheg miliwn o bobl yn wirfoddol, y rhai a ant iddi, medd yr awdwr, "i chwilio am fara y bywyd." Os oes 15,000,000 yn myncd i'r eglwys yn "wirfoddol," nid ydyw trigolion Cymru yn talu y degwm yn wirfoddol tuag at ei chynal. Dywed yr awdwr fod yn rhaid parhau cysylltiad presenol yr eglwys a'r wladwriaeth mewh trefn i'w chadw yn brif eglwys y llywodraeth. Rhaid hefyd bod yn ofalus i beidio newid safon awdurdodol ei llyfrau a'i herthyglau cred, yn enwedig y Llyfr Gweddi CylTredin, yn yr hwn y mae "grym moesol." Er maint ydyw dylanwad a gallu ymres- ymiadol Mr. Gladstone, y mae rhesymau cryfion dros gredu ei fod wedi dechreu ar waith na fydd yn alluog i'w gwblhau, sef cymodi yr uchel eglwyswyr, y defodwyr, z, a'r rhai mwyaf rhyddfrydol. Mae dadleu- on ar ddefodaeth yn cael eu cario yn mlaen mewn ysbryd chwerw a dialgar, ac mae yn amliensafydd i'r olew a fwrioddMr. Glad- stone ar yr archollion esmwythau a thawelu y pleidiau gwrthwynebol. Mae dosbarth mawr yn yr eglwys yn gogwyddo at Bab- yddiaeth, a cheir hanesion mynych am ddynion cyfrifol yn ymadael o'r Eglwys Sefydledig i ymuno a'r Babaeth. Hefyd, y mae amryw o'i phrif ddynipn, fel awdur- on ac ysgollieigioa, yn troi h:, rc ;y, .loliaetli ac anffyddiaeth. Mae yn ymddangos nad ydyw Mr. Glad- stone yn iawn brisio dylanwad Ymneilldu- aeth; canys y mae yn gadael y pwnc braidd yn ddisylw, ac nid ydyw yn gweled fod yr Eglwys Sefydledig yn debyg o gwympo o flaen Ymneillduaeth, a gwasgariad cyffred- iiiot addysg yn mhlith y werin. Nid ydyw yn awgrymu fod atighyfiawnder yn ngwaith y llywodraeth yn' tretliu y Cymry i gynal eglwys nad ydynt yn myncd iddi, nac yn credu yn ei defodau a'i ifurf addoliad. Os oedd yr eglwys wladol yn orthrwm yn y Werddon, y mae yn fwy felly yn Nghym- ru. Mae diffyg undeb yn mhlith gweinid- ogion Ymneillduol Cymru ar bwnc y dad- gysylltiad ond y mae y werin yn gyffred- inol yn' awyddus am i Eglwys Loegr sefyll ar ei gwadnau ei hun, fel eglwysydd eraill. Bydded i'r pwnc gael ei gynhyrfu, nes y teimla y Parliament oddiwrth lais y wlad.

MARWOLAETII ANDREW JOIINSON. Am haner awr wedi dau o'r gloch boreu Sadwrn, Gorphenaf 31, ynnhy ei ferch, yn Swydd Carter, Tennessee, bu farw y cyn- Arlywydd Andrew Johnson, yn 67 mlwydd oed. Ei afiechyd oedd y parlys. Ganwyd ef yn Raleigh, North Carolina, Rhagfyr 29, 1808, mewn bwthyn tlawd. Yr oedd ei dad yn glochydd, ac yn gwasanaethu mewn ariandy. Wrth amcanuachub byw- yd un oedd ar foddi, collodd ei fywyd tra yr oedd y bachgen Andrew yn bum' mlwydd oed. Pan gyrhaeddodd y bachgen ei 10 flwydd, rhwymwyd ef yn egwydd- or was i ddysgu teilwriaeth, a hyny cyn cael diwrnod o ysgol. Arferai wrandaw ar ei gydweithwyr yn darllen, a dangosodd ddyddordeb mawr mewn pynciau cyhoedd- us. Diangodd o'r lie yr oedd, ac aeth i Lawrens, South Carolina, a chafodd waith gwnio, er nad oedd ond 16 mlwydd oed.— Yn mhen dwy flynedd symudodd i Green- ville, Tenn., ac yn 1827 pr-iododd ddynes o'r un sefyllfa ag ef ei hun; ond yr oedd yn gall a deallus dros ben, wedi cael ychyd- ig o fanteision addysg. Yr oedd erbyn hyn wedi dysgu darllen, ac ymroddodd ei wraig i'w ddysgu i ysgrifenu a rhifo.— Arferai y wraig ddarllen iddo, tra yr eis- teddai ar y bwrdd yn pwytho; ac felly aeth pethau yn mlaen yn gysurus hyd 1828. Y flwyddyn hon dechreuodd John- son ymgymysgu a gwleidiadwyr, a chych- wynodd blaid y dosbarth gweithiol. Ethol- odd hon ef yn henadur dair gwaith, ac yn faer y dref dros dair blynedd. Yn 1835, etholwyd ef i'r Dcleddfwrfa, lie y gwnaeth ei hun yn nodedig drwy wrthwynebu y cynygiad i redeg y Dalaeth i$4,000,000 o ddyled, wrth wneyd gwelliantau mewnol. Etholwyd ef drachefnyn 1839; ac yn 1841, etholwyd ef i Senedd y Dalaeth. Yn 1843 cafodd ei ethol i'r Gydgyngorfa, a chad- wyd ef yno drwy ail etholiadau am ddeng mlynedd. Cymerodd ran yn nadleuon cy hoeddus y cyfnod hwnw, a hyuododd ei hun yn ami. Pleidiodd gaethwasiaeth yn wrol, a honai nad oedd gan neb hawl i ym- yraetb a sefydliad lleol y Talaethau. Yn 1853 etholwyd ef yn Llywodraethwr Tennessee, a'r un modd yn 1855; ac yn 1857 etholwyd ef i Senedd y Talaethau Un- edig, lie y bu hyd 1862, pan ddycliwelodd yn unol a chais yr Arlywydd Lincoln yn Llywodraethwr Milwrol ar Tennessee. Yn 1864 cafodd ei neillduo yn ymgeisydd am yr Is-Arlywyddiaeth dan Abraham Lin- coln, ac etholwyd ef. Ar amgylchiad cudd- lofruddiad Lincoln, Ebrill 14, 1865, daeth Mr. Johnson yn Arlywydd y Talaethau Unedig, ac aeth yn mlaen i weinyddu y ddeddfau wrth ei ewyllys. Caniataodd ff urfiad llywodraetliau darbodol. yn y Tal- aethau enciliedig, heb un sicrwydd am ddiogelwch i'r undebwyr gwynion na duon. Aeth yn ymrafael rhyngddo a'r Gydgyngor- fa ar y pen hwn, ac mewn cysylltiad ag awdurdod a ddefnyddiodd nad oeddynt yn pertliyn iddo, yn ol amodau y Cyfan- soddiad, yr hyn a derfynodd mewn cy- huddgwyn yn ei erbyn. Dechreuodd ei brawf Mawrth 23, 1868, a pliarhaodd am ddau fis. Yr oedd yn ofynol cael dwy ran o dair o'r Ilys i sicrhau euog farniad, a safodd y rheithwyr fel y canlyn—euog 85, dieuog 19; felly efe a ddiangodd drwy un bleidlais. Bu yn ymgeisydd am y Senedd yn 1870 ac 1872, end cafodd ei orchfygu; eithr yn Ionawr diweddaf efe a etholwyd i'r Senedd, a chymerodd ei eisteddle ar y 4ydd o Fawrtli. Traddododdaraithrymus ac ymosodol, hollol gydweddol a'i natur, ac yr oedd y wlad yn dysgwyl llawer o bethau rhyfedd oddiwrtho yn ystod eis- teddiad nesaf y Gydgynorfa; ond efe a fu farw. Yr oedd llawer o alluoedd a rhinweddau yn perthyn i Andrew Johnson, a chynys- ,gaeddwyd ef a thalentau dysglaer. Nod- weddid ei holl fywyd gan ddiwydrwydd a dyfalbarhad gyda phob peth. Gorchfyg- odd bob rhwystrau, ac esgynodd i'r salie uchaf yn y wladwriaeth heb gymorth oddi- wrth neb. Pan oedd ei holl gydwladwr- iaethwyr yn troi eu cefnau ar yr Undeb, gan gofleidio enciliaeth, safodd Andrew Johnson yn dalgryf a gwrol dros gyfan- rwydd ac unoliaeth y Llywodraeth a baner yr Undeb. Cafodd fywyd terfysglyd, a dywedir ei fod wedi dymuno cael baner y Talaethau Unedig yn amdo dros ei gorff yn ei arch. Efelyclier ei rinweddau ac angliofier ei ffaeleddau. I':I_-

ENLLIBION Y WAder" Mae y taircolofn o ddifriaeth personol a gylioeddodd y Wasg yr wythnos ddiweddaf yn rhy ddistadl i deilyngu unrhyw sylw difrifol. Dygasant gyhuddiadau pendant yn ein herbyn, a phrofasom ninau yn am- lwg mai anwireddau oeddynt oil; ac wele hwy yn awr yn euro y twmpathau yma a thraw, i wneyd erthygl o dair colofn, heb gymaint a gair ar y pwnc. Yr oedd eu cy- huddiadau fel y canlyn: 1. Ein bod wedi amcanu eu niweidio yn eu i-ntsriacli drwy gylioeddi yr isod mewn adolygiad ar Powell's Newspaper Directory: A ganlyn yw nifer derbynwyr y cyhocddiadaa Cymreig, yn ol y llyfr hwn: Y DIWCH, 5,993; Y Oyj- aitt, 2,200; Baner America, 2,000; Y Wasg, 1,000. Ni ddywedir beth yw cylchrediad y Cenhaduir. Ym- ddengys mai amcangyfrifon yw rhai o'r uchod, ond maent yn ddigon cywir i ddangos dylanwad cydmar- iaethol y gwahanol newyddiaduron. Y mae cylch- rediad gwirioneddol y DBYCH yn bresenol tua roil yn fwy na'r cyfrif a roddir i lawr ynia, a Jjdichon fod cylchrediad rhai o'r papyrali eraill twedi ych- wanegu rhyw gymaint; ond Y MAE YN FFArTH DDI- AMHEUOL/OGJ cylchrediad y DgYCll bron] gymaint ag eiddo yr holt gylweddiadau eraill gyda'u gilydd, ac eithrio Blodait yr Oes, yr hwn sydd yn:medd u tua 2,000 o gylchrediad. Sieryd hyn rywbetli-,am, werth y DUYCII fel cyfrwng hysbysiadol. A gellir dweyd fod ei gylchrediad yn parhau i gynyddll :cr gwaethaf yr amser caled. Ffromasant yn aruthr o.lierwydd yr uch- od, gan haeru fod cylchrediad y DRYCH yn filoedd yn rhy uchel, a chylchrediad y TVasq yn filoedd yn rhy isel. Dywedasom mai anwiredd oedd eu liaeriad, a bod cylchred- iad y DRYCH yn llawcr mwy na 5,@33; ac er profi hyny, cyhoeddasom fod receipts wythnosol y Postmaster am y chwe' mis di- weddaf yn $284.76, neu $10.95 yn wythnos- ol. Yn awr y maent hwy yn osgoi y pwnc yn ddichell-ddrwg, ac yn haeru nad ydyw y swm a delir fel postage ar y papyr bob wythnos yn dangos ei gylchrediad. Mae pawb yn gwybod nad ydyw haeriad di- z;1 brawf yn profi dim, ond haerllugrwydd yr haerwr. Y gwir yw hyn-fod y swm a dell' yn wythnosolfel 120stage ar bapyrau newyddion yn ddangosiad cywir o nifer eu derbynwyr. Ac Y MAE Y FFIGYRAU UCIIOD YN GOSOD ALL- AN YN DEG Y SWM YDYM NI YN EI DALU YN WYTHNOSOL FEL POSTAGE AR Y DRYCH— swm, fel yr ydym yn honi, sydd yn dangos fod cylchrediad rheolaidd y DnYCH too chymaint bedair gwaith ag eiddo y rVasg! Yr ydym yn herio gwyr y Wasg i gylioeddi receipts y Postmaster,er dangos y swm wyth- nosol y maent yn dalu yn bostage ar eu pap- yr. Dyna gynygiad teg; ac os gwrthod- ant, bydd hyny yn brawf eu bod am gelu y gwirionedd, a thwyllo y cylioedd.