Y Drych

—Y mae cyfaill cywir yn amddiffynfa' gadarn. -0 bob gweniaeth, hunan-gariad ydyw y mwyaf. —Llosgwyd Mrs. Ritchie, hen ddynes 84 oed yn Philadelphia, i farwolaetli nos Wener, drwy i ddillad y gwely gymeryd an oddiwr h ganwyll.

0 Baner ac Amserau Cymru, Yr Herald Cymraeg, Y Goleuad, Y Dywysogaeth, Y Tyst a'r Dydd, Seren Cymru, Y Gwladgarwr, Y Fellten, Y Dydd, Caer- narvon & Denbigh Herald a'r North Wales Chron- icle, y rhai dderbynir yn wythnosol; ac eraill a dderbynir yn achlysurol, n FYNY i RHAGFYR 24,1875.]

MARWOLAETH PREOETHWTR. Y PARCH. SAMUEL ROBERTS, BANGOR.— Bu farw y gweinidog defnyddiol uchod gyda'r T. C., yn ei breswylfod, Plas Llwyd, Bangor, Rhagfyr i8fed, yn 56 rnlwydd oed. Mab yd- oedd i'r diweddar Barch. David Roberts, Bangor, a brawd i'r Parch. D. Roberts, gwein- idog yr Ngwrecsam Yr oedd yn bregeihwr derbyniol, ac fel dyn yn barchus gan bawb a'i hadwaenai. Cyfyngid ei lafur gan mwyaf i Siroedd Caernarfon a Mon, a rhanau o Sir Dinbych. Nld oedd ei iechyd yn gryf er ys llawer o flynyddoedd; ond tua phythefnos cyn ei farwolaeth cymerwyd ef yn anarforol o wael, a dyoddefodd gystudd trwm o hyny i'r diwedd. Dywedai yn gadarn a chroew ei fod yn myned i'r nefoedd-ei fod ef yn etifedd teyrnas--nid ystad, ond teyrnas, un anllygred- ig, ac anniflanedig, yn nghadw yn y nefoedd." Y PARCH. D. DAVIES, NEW INN.—Boreu Sabboth, Rhagfyr I2fed, cafodd yr hen weinid- og hybarch, y Parch. D. Davies, New Inn, ei gasglu at ei dadau, yn 78 mlwydd oed. De- chreuodd Mr. Davies ar ei weinidogaeth yn New Inn yn y flwyddyn 1822, ond ni chafodd ei urddo i gyflawn waith y weinidogaeth hyd 1823. Felly gwelir fod tymor ei weinidogaeth yn ymestyn dros y cyfnod hirfaith o 53 mlyn- edd. Yn ystod yr ysbaid hwn gwelodd lawer o gyfnewidiadau ar yr eglwys yn y He, ond er y cyfan parhaodd ei ymlyniad wrthi. Am y deng mlynedd ar hugain cyntaf iddo yno, nid oedd dim ond Qymraeg yn cael ei bregethu; ond yn awr dygir ef yn mlaen yn hollol yn yr iaith Seisnig, ac yr oedd y cyfnewidiad yn gofyn ymdrech mawr ar ran Mr. Davies. Ym- gasglodcl tyrfa luosog, yn cynwys nifer mawr o weinidogion, i hebrwng ei weddillion i gladdfa New Inn, a gwasanaethodd pedwar o hen ddi- aconiaid ei eglwys fel cludyddion.

GOGLEDD OYMRU. -Dcallwn fod y swrr. hardd o 7op. 6s. 4c. wedi eu casglu at y Brifysgol yn Aberystwyth o blwyf Ffestiniog. —Anrhegwyd Mr. Crosby, y station-master yn Penmaenmawr, yn ddiweddar, a phwrs yn cynwys 70 o guineas, gan bobl y He, fel ar- wydd o'u parch tuag ato. V mae capel newydd ei adeiladu gan y Trefnyddion Calfinaidd yn Ogley Park, oddeu- tu tair milltir i'r gogledd o Llanidloes. Yr ad- eiladydd oedd Mr. E. Humphreys, o Gaersws. Bydd yn adeilad tra chyfleus a phrydferth. —Deallwn fod Isaac Morris, Ysw., Pwllheli, y maer rhyddfrydol am y flwyddyn hon, wedi rhoddi lop. i bob capel (pump mewn nifer) sydd yn y dref, ac wedi rhanu ugain tunell o lo rhwng tlodion y dref. -Cynaliodd y Trefnyddion Wesleyaidd Cymreig gyfres o gyfarfodydd diwygiadol yn y Wyddgrug yn ddiweddar, a'r canlyniad a fu i fwy nag 80 ymuno a'r eglwysi yn y gymydog- aeth. —Gwerthodd Mr. John Pritchard, Bangor, un diwrnod yn ddiweddar, yn y Royal Hotel, Rhyl, yr eiddo canlynol: Woodlands, 930P.; Rhif 7 Bodfor Street, 940P.; dau dy yn Albert Street, 350p. Yr oedd pump o dai yn Vale Rond yn cael eu cynyg, ond tynwyd hwynt yn 01 heb 900p. TREFONEN-Lau y lajamdai.—Gwnaed cais am i dafarnwyr Trefronen, Maldwyn, gau eu tai ar y Sabboth. Cytunasant oil i wneyd hyny; a'r mwyaf cyndyn i addaw oedd Mr. Morris, Carver's Arms ond wedi hyny, efe yn unig sydd wedi sefyll at ei air. Enillodd drwy ei ymddygiad ffyddlawn ganmoliaeth cyffredin- ol, ac anrhegwyd ef yr wythnos o'r blaen a Beibl hardd am ei waith. Cynaliwyd cyfarfod penodol i wneyd hyny. Llywyddwyd gan Mr. Dumville Lees, a chymerodd y periglor a ficer Croesoswallt ran yn y cyfarfod. Yn ddi- au, cefnogaeth o'r fath yma sydd yn w;r werth- fawr. Nid oes dim lies o addaw heb barhau i wneyd yr hyn a addewir. FFESTINIOG—Cyjlwyniad Tysteb.-Nos Iau, Rhagfyr l6eg, cvflwynodd gweithwyr Cloddfa Cwt y Bugail dysteb ardderchog o oriawr a chadwyn aur, gwerth tua 25p., i'w diweddar oruchwyliwr, Mr. Evan Evans, ar ei ymadaw- iad o'r lie, i arolygu chwareli Bryn Eglwys, Abt-Tgynolwyn. Hefyd, cyflwynusant dysteb o lestri arian ardderchog- tea and coffee service -i Mrs. Evans, ei briod. PONT MENAI-Anfoesoldeb Gweinidog.- Vn llys yr ustusiaid yn Pont Menai yn ddiweddar, daeth merch drlibriod yu. mlaen i dyngu ei phlentyn anghyfreithlon ar y Parch. Benj. Mor. lais Hughes, gweinidog Annibynol gynt o'r Pentraeth, ond yn Pwr o Rhiwabon. Yn.ol y dystiolaeth, ymddengys fod y gwr parchedig wedi dechreu ymwefed a hi tua dwy flynedd yn ol, ac iddo fod yno drwy y nos amryw weith- iau. Dywedai ei mam nad oedd yn meddwl fod dim niwed iddynt fod gyda eu gilydd drwy y nos gan ei fod yn weinidog. Dyfarnwyd fod iddo dalu 2S. yr wythnos a'r costau. CAERNAltrON- Y Fasnach Lechi.-Mewn cyfarfod o Glwb Llechi Caernarfon, a gynal- iwyd Rhag. IIeg, penderfynwyd yn unfrydol fod codiad o ddeg y cant i gael ei wneyd ar bris presenol y tariff, i gymeryd lleddechreu Chwefror. Awgrymodd rhai o'r aelodau fod y pris newydd i barhau mewn grym am ddeu- ddeng mis, ond barnai y mwyafrif nad oedd hyny yn ddoeth. Y mae y clwb yn rheoli prisiau y fasnach gartrefol, yr hon sydd yn hy- nod fywiog yn bresenol, ac yn debyg o barhau felly. Ond amheuid a wneid codiad cyffelyb ar y fasnach dramor, yr hon a gyfyngir bron yn gwbl i lechi Ffestiniog a allforir o Porthmad- og, hyd yn ddiweddarach yn y gwanwyn. I..

DEHEJJDIR CYMRU. -Deallwn fod Cwmbach yn myned i gael ei gyflenwi a digonedd o ddwfr. —Y Parch. James Lewis, ficer Llaniler, sydd wedi ei benodi i fyned yn beriglor i Ros- tie, yn Sir Aberteifi. —Gwelwn fod yr Is-raglaw C. E. Richard- son, Ysw., i fod yn y dyfodol yn Rhaglaw yn mintai y gwirfoddolwyr Sir Aberteifi. —Y dydd o'r blaen, fel yr oedd glowr o'r enw Thomas Thomas, 35ain mlwydd oed, wrth ei waith yn lefel newydd Penalltfa, Llancaiach, cwympodd careg fawr o'r nenfwd arno, a bu farw yn mhen ycbydig amser ar ol hyny. 9 —Prynodd y Trefnyddion Wesleyaidd Cym- reig yn Aberystwyth, am y swm o 30op., y "Three Jolly Sailors," a dau dy o dan yruntS ag ef, er mwyn cael He i adeiladu capel new- ydd arno, yn lie Queen Street. Y mae yn lie rhagorol yn Church Street, yn agos i'r cloc mawr. —Gadawyd ceffyl a cab yn ddiweddar wrth y llythyrdy yn Merthyr, tra yr oedd y gyried- ydd yn myned i mewn, a thra yno rhedodd y ceffyl ac aeth drwy ffenestr Mr. Phillips, china dealer. Cyfrifer y niwed yn werth £ 84. Yr oedd y ceffyl yn ddall, ac ) n perthyn i Mr. Dix, Pontmorlais. -Boreu Gwener, Rhagfyr 17eg, fel yr oedd Mrs. Bevnon, gwraig Mr. Thomas Beynon, Mynachlog Nedd, yr hon sydd yn byw yn ym- yl yr arsaf, yn myned dros linell y rheilffordd i geisio dwfr, tarawyd hi i lawr gan gerbydres a basiai ar y pryd, a niweidiwyd hi i'r fath raddau fel y bu farw mewn oddeutu dwy awr. -Cyflawnodd cigydd o'r enw Fowler, yr hwn oedd yn byw yn Bryn Sadler, Llantrisant, hunanladdiad yn ddiweddar, drwy ymgrogi tu cefn i'w dy ei hun. Yr oedd y trancedig yn 40 mlwydd oed, a gadawai deulu ar ei ol. -Da genym ddeall fod Mr. Thomas Evans, mab Mr. John Evans, Victoria Inn, Cwmbach, wedi pasio ei arholiad fel fferyllydd an anrhyd- eddus. Rhoddwyd canmoliaeth fawr iddo gan yr arholwyr. -Cyfarfyddodd glowr o'r enw Dd. Hughes. 9. damwain yn mhwll glo Tai, Cwmpia, dydd Gwener, Rhagfyr I7eg, drwy i gareg drom ddisgyn ar ei gefn. Gobeithir am ei wellhad. -Deallwn fod rhan o weithfeydd haiarn y Gadlys, Aberdare, wedi ail ddechreu gweithio, a darpariaethau yn myned yn mlaen yn fodd- haol at ail ddechreu y gweddill o honynt. TREDEGAR-Damwain Angeuol.- V chydig yn ol, cyfarfyddodd Jane Hutchings, I4 oed, merch Mr. Hutchings, station-master, â dam- wain ddifrifol yn ei phreswylfod ei hun. Yr oedd Miss Hutchings wedi bod yn glaf, ac yn herwydd oerni y tywydd, gorfuwyd gael tan yn ei hystafell wely. Cododd o'i gwely tua chanol dydd, ac aeth gerllaw y tan nes i'w chrys nos gymeryd tan, ac amgylchynwyd hi gan y fflamiau. Bu farw y dydd Gwener can. lynol. PEMBROKE DOCK.—Deallwn fod y Parch, John Hughes Griffiths, M. A., gweinidog eg. lwys Saesneg St. Andrew's, Pembroke Dock, wedi ei benodi gan Ysgrifenydd Rhyfel y Llywodraeth, yn 'Chaplain to the Presbyter- ian Forces' yn y dref uchod. Y mae nifer Iluosog o'r 'Artillery' a'r «Infantry,' yn myn- ychu yr oedfaon yn y capel; ac yr ydym yn deall y bydd yr apwyntiad hwn yn dwyn ychwanegiad o tua 3op. y flwyddyn at gyflog Mr. Griffiths. CWM RHONDDA.Damwain.-Cymerodd damwain ddifrifol le yn ddiweddar ar y rheil- ffordd yn agos i Bentre Rhondda, drwy i fach- gen ieuanc o'r enw Collins, tra yn myned at ei waith, syrthio dan olwynion y gerbydres, a chafodd ei ddarnio yn arswydus.-Dydd Iau, Rhag. 16, cynaliwyd cyfarfod yn Ebenez- er, Tonypandy, er ffurfio eglwys Annibynol Seisnig yn y lie. Pregethwyd gan y Parch. J. Farr, Aberdare, ar Natur Eglwys, a darllen- wyd llythyrau y rhai oeddynt yn ymuno i ffurf- io yr eglwys. PENTYRCH.— Y Danchwa.-DealIwn fod tri o'r personau a niweidiwyd gan y danchwa ddiweddar wedi marw, felly yn gwneyd nifer y rhai ydynt wedi marw yn bymtheg.

MARWOLAETEAU CYMRU. Y GOGLEDD. Rhagfyr 1, yn 47 oed, yn Nghaernarfon, Fenna Williams, merch i John Williams, gof, gynt o Bedd- gelert, ac wyres i Owen Morris, Hendregwillian, Llanfrothen. Rhagfyr 4, yn 80 oed, John Roberts, Dorth Goch. Llanfflnan. Rhagfyr 5, yn 85 oed, Thomas Owen, Porth Cyn- nyd. Rhagfyr 6, yn 25 oed, Henry Edwards, Dolhelyg, ger Bangor. Rhagfyr 7, Richard Jones, Llanerchymedd. Rhagfyr 7, yn ei breswylfod, 101 Kirkdale road, Lerpwl, yn 37 oed, William Owen. Rhagfyr 9, yn 14 oed, Miss Mary Parry, unig ferch John a Ellen Parry. Rhagfyr 10, yn 32 oed, Miss Mary Owen, 12 Jewin Crescent, Llundain, merch y diweddar Barch. Robert Owen (Eryron Gwyllt Walia). Rhagfyr 10, mewn oedran teg, Ann, priod Morris Davies, sexton, Trefeglwys, ger Llanidloes. Rhagfyr 11. Elizabeth, anwyl briod Thomas Owens, Ysw., Gerddi Beuno, Treffynon, yn 77 oed. Rhagfyr 11, yn 88 oed, William Pritchard, Brym- guriau, Eglwysfach. Rhagfyr 12, W. Griffiths, Ty Coch, Nantlle, yn 49 oed. JIRhagfyr 13, Mary, anwyl briod William Pierce, Ty'n y Coed, Town, gynt o Bodtegwel, yn 77 oed. Rhagfyr 15, yn Ty'nymaes, Ffestiniog, yn 23 oed, Lewis Jones, mab ieuangaf David Jones, yr Abbey Arms gynt. Tihagfyr 15. yn 73 oed, Ellen, anwyl briod Robert Hughes, Ty Capel, Llysfaen. Rhagfyr 16, John Davles, trydydd mab y diweddar David Davies, Felin Uchaf, Cynwyd. yn 18 oed. Rhagfyr 16, John Roberts, diweddar o Waterloo, a mab ieuengaf y diweddar Dr. John Roberts, Bangor. Rhagfyr 17. Amy Winifred, priod William Jones, accountant, Bangor, a merch ieuengaf y diweddar John Thomas, High St., Bangor. Rhagfyr 17, Miss Susannah Williams, Plas Mawr, Conwy. Rhagfyr 18, yn 10 Reservoir st., Lerpwl, yn 8 oed, Eliza Jane, merch henaf C. H. Jones. Rhagfyr 18, yn 26 Huntly road, Fairfield, yn 10 mis oed, Bell Graham Moore, unig fab Bell Graham Wil- liams. Rhagfyr 18. yn Bodlosgiad, gerllaw Ffestiniog, yn 2 oed, Ellen, anwyl blentyn Hugh Roberts. Rhagfyr 18, yn 76 oed, Miss Sarah Rees, grocer, Heol y Bonthir, Llanidloes. Rhagfyr 18, yn 76 oed, Anne, priod John Owen, Garnon St., Caernarfon. Rhagfyr 18, yn 80 oed, Miss Jones, chwaer i'r di- weddar Hugh Jones, painter, Dolgellau. Rhagfyr 18, John Roberts, porter yn ngweithdy y tlodion, Llanelwy. Rhagfyr 19, yn 86 oed, yn nhy ei mab, W. Carry Roberts, Llansilin, Mrs. Roberts, gweddw y diwedd- ar Barch. John Roberts. Rhagfyr 19, yn 69 oed, Anne, priod Pierce Hope, Uxbridge st., Caernarfon. Rhagfyr 19, yn 6 mlwydd a 8 mis oed, Lizzie My- fauwy Parry, merch y bardd Robyn Ddu'Eryri. Rhagfyr 20, yn Park Lane, Green, ger Dinbych, Elizabeth, priod Robert Pierce, yn 60 oed. Rhagfyr 20, yn 68 oed, John Ellis Jones, argraff- ydd, a brawd i Cawrdaf, ac i'r diweddar Ellis Jones, argraflydd. Rhagfyr 20, yn Colwyn Bay, John Jones, Mount Pleasant Cottages, Conwy. Rhagfyr 22, Mrs. Margaret Nicholson, Caergybi, mam y Parch. W. Nicholson, Groeswen. Rhagfyr 27, yn 18 oed, Mary, merch henaf Samuel Jones, Pentrefelin, Dwygyfylchi. Rhagfyr 28, yn 75 oed, Richard Williams, chwarel- wr, Treforris, Dwygyfylchi. Yn ddiweddar, yn 51 oed, Margaret, priod Thomas Roberts, Plas Uchaf, Llanfairmathafarneithaf, Mon. Y DEHEUDIK. Rhagfyr 2, yn 36 oed, Dan Gravell, roller. Aber- cynffig, gynt Merthyr Tydfil. Rhagfyr 4, yn 58 oed, yn Aberteifi, Catherine, priod John Jones, Tryal, Blaenpennal, Tregaron. Rhagfyr 4, yn 79 oed, Dr. William Owens, Aber- gwaun. Rhagfyr 12, Mrs Elizabeth Davies, 13 Seymour St., Aberdar, yn 58 oed. Rhagfyr 16, Esther Hannah, anwyl briod D. R. Thomas, draper and grocer, Tresalem, Aberdar. Rhagfyr 19, William Morgan, gof, Llanwono. Rhagfyr 20, Mary Ann, merch John Griffiths, moulder, Perseverance Place, Aberdar, yn 18 oed. Rhagfyr 21, Mrs. Jones, gwraig David Jones, Tim- ber merchant, Aberdar, yn 69 oed.

MINERS VILLE, PA. Cynaliwyd yr Eisteddfod Ionawr 1. Galwyd y cyfarfod i drefn gan yr arwein- ydd, John R. James, Ysw., Gordon. Wedi hyn, dechreuwyd o ddifrif ar waith y dydd: Can, Proff. T. S. Griffiths, St. Clair; an- ercliiad gan y llywydd, Parch. R. R. Wil- liams, yn synwyrol a sylweddol iawn; an- erchiadau gan ddau o'r beirdd; cys. ar yr organ gan ferched dan 13 oed-rhanwyd y wobr rhwng Eos o'r Delaware a Sallie; canu unrhyw don gan ddynion dros 40 oed, goreu G. L. Roberts, Malianoy; beirn- iadaeth Cefni ar y Gan a Chydgan i'r Gauaf, goreu Parch. R. M. Richardson; cyst. y Pedwarawd, goreu G. L. Roberts a'i gyt., Mahanoy; beirn. y Gan Ddigrif, neb yn deilwng; cliwareu Alaw Gymreig gan Seindorf Gymreig Mahanoy; areithio difyfyr—ymgeisiodd pump—barnai y beirn- iaid fod tri yn gyltartal; dadganu Cwymp Llewelyn, Henry J. Kelley a G. L. Roberts yn gyfartal; beirn. Cefni ar yTraethawd— rhanwyd y wobr rhwng J. L, Anwyl a Job Jones; canu Y Blodeuyn Olaf, gan Gor Mahanoy—yn deilwng o'r wobr. Cafwyd cynulliad lied luosog yn y boreu, a cliyfar- fod difyrus. Can, Proff. Alexander, Pottsville; areith- io ar Anhebgorion Llywydd Da mewn Cyf- rinfa Iforaidd gwobrwywyd "Pen y Graig," Mahanoy; dadganu The Last Rose of Summer gan ferched—gwobrwywyd Sarah Stevens; beirn. yr Englyn Bedd- argraff, goreu Deigryn o ganol Dagrau, ond ni atebodd neb i'r enw; darllen cerddor- iaeth, goreu J. R. BeynOn, Shenandoah, a'i gyfeillion; beirn. y Llythyrau Serch, gwobrwywyd E. R. Rees, Pottsville; canu unrhyw Ddal-gan—gwobrwywyd John R. Beynon, Shenandoah, a'i gyfeillion; canu Bavaria—dau gor yn cystadlu, goreu Cor Shenandoah, dan arweiniad John R. Beynon; darllen beirn. ar yr Ystorm, goreu Cidyll Coch, ond am ei fod ef allan 0 gylch y gystadleuaeth, gwobrwywyd John T. Williams, Mahanoy; dadganu When winds breathe soft, dau jor yn cystadlu, goreu Cor Mahanoy, dan arweiniad W. B. Har- ries. Yr oedd yr Hall agos yn llawn yn y prydnawn, a heddwch yn ifynu. Yn yr hwyrcafwyd cyngerdd rhagorol, a gallaf sicrhau fod y cantorion wedi gwneyd eu rhan yn gampus. Clywais am- ryw 0 hen eisteddfodwyr yn dweyd mai dyna y cyngerdd goreu ag y buont ynddo erioed mewn cysylltiad ag Eisteddfod. Tebyg fod yr Eisteddfod yn llwyddiant mewn ystyr arianol, ac y bydd i'r Iforiaid barotoi i gael un arall yn fuan. Felly y byddo ydyw dymuniad — Croniclydd. O. Y. Ai ni ellir cael Eisteddfod yma tua chanol y flwyddyn, heb fod dan nawdd yr Urdd Iforaidd? Both ddywedwcli ar hyn, fechgyn?-C. HIIQi •

Y SlIAFFT, GER CHURCH HILL, OlIIO.— Y dydd cyntaf o'r flwyddyn yma cawsom un o'r cyfarfodydd mwyaf llewyrchus a gynaliwyd mewn unrhyw fan erioed. Yr oedd yn gyfansoddedig 0 adrodd, canu, ar- eithio, &c. Darfu i'r plant adrodd a chanu yn gampus. Prif amcan y cyfarfod ydoedd anrhegu ein harweinydd galluog a ffydd- IOD, a darlun o'r anfarwol Mozart, yn y Saint Dominican Choir, yn chwareu eifugue gyntaf. Nid wyf yn cofio i mi weled gwell dalun erioed. Y mae darlun o'r plentyn a aeth allan un, ïe, ]]awer boreu. heb ond tamaid o fara yn unig yn foreu-fwyd yn werth i bob cerddor ei gael, er mwyn add- urho ei ystafell. Llywyddwyd y cyfarfod yn fedrus gan ein harolygydd gweithfaol, sef B. J. Morris, Ysw. Carem, cyn terfynu, roddi un cyngor i Gymry parchus y lie hwn, a dyma fe. Da chwi, ceisiwch ddysgu mwy o Gymraeg a llai o'r hen Saesonaeg fain yna. Y mae llawer gwell sain i'w gael yn yr hen Gym- raeg anwyl nag sydd yn iaith plant Hen- gist. Gobeithio, Mr. Gol., fod sylw neill- duol wedi ei dalu i gyngorion Dwyfor yn y DRYCH er's tro yn ol. Y maent yn werth- fawr yn ngolwg pob gwir Gymro. Gwelaf fod y DRYCH yn dyfod yn fwy poblogaidd yma bob dydd. Daw yn fwy poblogaidd eto. Mae un peth yn gweithio yn ei erbyn y dyddiau hyn, sef fod y rhan fwyaf o'r gweithwyr heb gael eu talu am y misoedd Tachwedd a Rhagfyr, ond addawa y per- chenogion dalu yn mhen diwrnod neu ddau. Y mae eich agent yn gweithio yn egniol ar ran y DRYCH.— W. T. llopkiris.

AbFERIAD I'W SYNWYRATJ.—Rhydd y Rochester Express hanes am adferiad hynod dynes wallgof o'r enw Mrs. Eliza Phelps, o Beaver Dam, Swydd Schuyler, N. Y., yr hon sydd yn 78 mlwydd oed, ac wedi bod yn wallgof am yn agos i chwarter canrif. Gwrthododd ei gwr yn benderfynol iddi gael ei chymeryd i unrhyw wallgofdy. Yn ystod y blynyddoedd cyntaf, yr oedd mor ddrwg fel y bu raid adeiladu ystafell gref er ei diogelu. Clywid ei llefau o bell ffordd a dangosai nerth anghyffredin, gan dynu i lawr y muriau oddimewn i'r ty. Bu ei gwr farw yn 1862, a chymerwyd ei gofal gan aelodau eraill o'r teulu. Yr oedd wedi gwanhau yn fawr yn ystodd y chwe' blyn- edd diweddaf, a synwyd ei pherthynasau drwy iddi yn sydyn adfeddianu ei synwvr pan yn agos i 78 mlwydd oed. Mae iddi chwech o blant, y rhai ydynt yn gwneyd yr oil a allant er ei dyddanu yn ei hen ddyddiau.

JERMYN, PA.—Cynaliwyd cyfarfod llen- yddol Iforaidd yn y lie uchod nos Sadwrn, Ion. 1, pryd yr agorwyd y cyfarfod drwy gan ar Iforiaeth gan John T. Griffiths; an- erchiadau y beirdd a'r llywydd, sef D. G. Williams; areithiau gwir dda gan Daniel Griffiths, Jermyn, a J. Parry, Carbondale; adroddiadau rhyddieithol a barddonol gan H. Jenkins, T. Griffiths, Sarah A. Phillips Paul Morris, Noah Morgans, W. Williams' a Mrs. Williams, D. Griffiths, J. T. Tho- mas, J. R. Jones, Martha Morgans; canodd parti D. Hopkins a J. Daniels, a John T. Griffiths, amryw ddarnau yn ystod y cyf- arfod. Fel yna terfynwyd un o'r cyfarfod- ydd mwyaf difyrus a welwyd yn y lie hwn. Brysied yr Iforiaid i gael un yn fuan eto, medd-Conmel.

"JAPAN TEA WAREHOUSE. [SEFYDLWYD -1871.] 410 EAST 17TH ST., NEW YORK. G. T. MATTHEWS, PERCEENOG. Dymuna Mr. Matthews, yr hwn sydd yn Gymro yn fwneyd masnach helaeth mewn Te yn ninas New ork, alw sylw ei gydgenedl yn y sefydliadau Cym- reig drwy y wlad at ragoroldeb a rbadlonrwydd y TE a'r COFFI a werthir ganddo. Rhoddir pob manyl- ion yn nghylch y prisiau, &c., i fasnachwyr yn y wlad, ond iddynt anfon i'r cyfeiriad uchod. GORUCHWYLWYR YN EISIAU yn mhob cym ydogaeth, i'r rhai y cynygir manteision neillduol- Ond i nifer o deuluoedd glybio a'u gilydd gallant gael nwyddau rhagorol am brisiau isel. Rhodder prawf ar Mr. Matthews. r76tf iwawi alum I— C. MUNDY. (SEFYDLWYD 1865.) Dyma y Lle i gael y Lluniau Goreu yn Utica. Cymerir Copiau 0 Hen Arluniau yn y dull goreu a phrydferthaf. Gwerthir pob math o Fframiau o'r gwneuthuriad goraf a harddaf. RHIF. 11 BROAD STREET. 2'75 Ar y Llawr Cyntaf. R ISLEY, STODDARD & MATTESON, ATTORNEYS AND COUNSELLORS AT LAW Mather Block, Cor. Bleecker & Genesee, Utica. E. H. RISLEY, D. C. "STODDARD, M. A. MATTESON. YSWIRIANT BYWYDAU AC EIDDO. DEWISWCH Y CWMNIA U GOREU. SEF Y LONDON ASSURANCE COPOKATION$15,000,000 SECURITY, New Haven. 330,000 CITY, Providence 200,000 NATIONAL, New York 400^000 HOME. New Jersey 250,000 EQUITABLE LIFE INS. Co., New York. 30,000,000 C. K. GRANNIS, Goruchwyliwr, 138 Genesee St., Devereux Block, Utica, N. Y. Yn yr hwn y gellir rhoddi pob ymddiried. 4'75 L. B. WILLIAMS, G WA WL-ARL UNYDD, UWCHBEN 77 & 79 GENESEE ST., UTICA, N. Y. Cymerir pob math 0 arluniau, yn y dull goreu sydd yn bosibl. 8.75tf A LLAN O'R WASG! J-JL YR ARWEINYDD CYFLYM I ddysgu darllen Cymraegar gynllun newydd, byr a chyflym, at wasanaeth yr Ysgol Sabbothol-70 cents y dwsin. Hefyd, CARDIAU YN CYNWYS Y PEDAIR GWERB GYNTAF, i'w rhoddi yn nwylaw plant bychain—45 cents y dwsin. Sample Copy o'r llyfr, 10 cents yr un. Anfoner at SAMUEL WILLIAMS, Market St., Wilkee-Barre, Luzerne Co., Pa. 45"75-3m iiiiaiai mm m rata, ir., O'R DEFNYIJIJIAU A'R G TFNEUTJYURIA-D GOREU, YN MASNACHDY HELAETH Davies, Jones, Beckwith & Co., 104 G-EISTESEE STREET. Y mae DAVIES & JONES yn ddigon adnabyddus bellach i Gymry y cylchoedd hyn, fel dilladwyr a roddant bob amser berffaith foddlonrwydd i'w cwsmeriaid. Maent yn cadw y NWYDDAU GOREU ac yn gwerthu am BRISIAU RHESYMOL. Cadwant ar law yn wastadol YSTOC HELAETH 0 DDTTLAB PAROD! Y rhai a werthant yn GYFANWERTH (Wholesale) ac yn FANWERTH (Retail)- yn cynwys amrywiaeth mawr 0 ddillad dewisol i blant a dynion mewn oed, wedi eu gwneyd o'r brethynau harddaf a mwyaf parhaol, yn ol y ffaslynau diweddaraf. Dy- munir hefyd alw sylw neillduol at ADBAN IILMI GWillRIAIlf Yr hon sydd 0 dan arolygiaeth Torwr Profladol. Gwneir dillad i ffitio pawb, o'r bach- gen bychan hyd y dyn mwyaf o gorpholaethj a hyny AR ARCHIAD BYR, ac yn ol y dullweddion mwyaf Sasiynol a chymeradwy. Cedwir ar law ystoc anferth 0 FRETH- YNAU TRAMOR A CHARTREFOL, fel y mae digono ddewis i bawb. Mae hefyd ar law bob amser Amrywiaeth o Gent's Furnishing Goods, Is-wisgoedd gorphenedig, yn cynwys CRYSAU o bob math, WRAPPERS a DRAWERS, COLERI, MENYG, HOSANAU, a nwyddau eraill rhy luosog i'w henwi. Deued y Cymry a barnant drostynt eu hunain. jgp COFIER Y RHIF—1C4 Heol Genesee, Utica, N. Y.