Y Tyst

YR YSGOL SABBATHOL. Y WERS lUIMGS'LADWlUABTHOL. (bde-rnational Lesson.) GAN Y PARCH D. OLIVER, D.D., rrRE. FFYNON. MEDI 20fed. Ymwrthod a Drygioni. 1 Pedr iv. 1-11. Y TESTïN EURAIDD. —' Ac na feddwer chwi gan win, yn yr hyn y mae gormodedd eithr llanwer chwi a'r Ysbryd Glan.Eph. v. 18. Y RHANAU i'w Dakllen YN DDYDDIOL Llun (Medi 14eg).-1 Pedr iv. 1 11. Mawrtb.-Rhuf vi. 1-11. Meroher.- Iago i. 21-27. lai-i.-Eph. iv. 11-24. Gwener.—Luc xxi. 29-38. Sadwrn.—Eph. v. 11-21. Sabbath.—2 Pedr iii. 1-12. ItHAGABWEINIOTj. Y MAE yn amlwg fod yr Epistol hwn wedi ei ysgrifenu at Gristionogion oodd yn gwybod trwy brofiad beth oedd dyoddef, a rkagwelai yr apostol fod dyoddefiadan mwy yn eu haros yn y dyfodol agos, ao felly y mae am eu cysuro a'u calonogi. Bernir ei fod wedi ei ysgrifenu ychydig amser cyn deohreuad yr erledigaeth greulawn ar Giistionogion yn nyddiau Nero. Cywirnod yr Epistol ydyw gobaitk, a'r genadwri ydyw, D) oddefweh yn wrol ao amyneddgar, gan eich bod yn etifeddion lachawd- wriaetb. Ysgrifenwyd y llythyr hwn gan yr apostol Pedr at ddyeithriaid etholedig gwasgar Pontus, Galatift, Cappadocia, Asia, Bithynia- talaethau yn Asia Laiaf. Y fnrn gyffredin gynt oedd mai dyohweledigion Inddewig yn unig a olygir wrth y dyeithriaid a gyferchir yn yr Epistol, 011?d y mae yr 4, gair dyeithriaid yn cael ei arfor am bobl Dduw, Iaddewon a Chenedloedd, y rhai oeddynt mewn ygtyr ysbrydol yn ddyeithriaid a pherevinion yn y byd. Y mae yn amlwg y golygir y Cenhedloedd yn y cyfeiriadau canlynol yn yr Epistol-i. 14 xi. 9,10 iv. 3. Ysgrifenwyd ef yn Babilon, y ddinas enwog ar yr Euphrates tua'r flwyddyn 60-65. Y mae trefn cyfiead enwau y gwledydd y cyfeirir atynt yn nechreu yr Epistol yn awgrymu fod yr ysgnfenydd yn y Dwyrain ac nid yn y Gorllewin. ESBONIADDL. Adnod 1. Am hyny gan ddyoddef o Grist drosom ni yn y cnawd, chwithau hefyd byddwch wedi eioh arfogi a'r un meddwl: oblegid yr hwn a ddyoddefodd yn y cnawd, a beidiodd a phechod.' Oyf. Diw., 'Am hyny, gan ddyoddef o Grist yn y cnawd, ckwitkau hefyd byddwch wedi eich arfogi,' &c. Y roil yr apostol wedi dangos fod dyoddef yn y cylch isaf o fywyd-y materol-yn rhoddi nerth a bvwyd i'r cylck ucliaf o fywyd—y natur foesol. Yr oedd hanes y Gwaredwr yn enghraifft nodedig o hyn. Yna daw yr anogaeth i fewu yn yr adnod hon. Gan fod eich Blaenor wedi dyoddef yn y cnawd, sef ei gorff naturiol, gyda'r fath effeitkiau gogon- eddns, bydded i chwithau fod yn barod i ddyoddef. Byddwch wedi eich arfogi. Ffugr milwrol. Ar- fogwch eich hunain a'r un meddwl, a'r un gwrol- deb a phenderfyniad, ag a ddangosodd Crist. Rhaid i'r Cristion fod fel ei Athraw, mewn meddwl a phenderfyniad, gan ddyoddef yn amyneddgar, oblegid fod dyoddef mewn ffydd yn rhyddkau oddi- wrth bechod. Yr Hwn a ddyoddefodd yn y cnawd, a beidiodd a pheckod. Wrth gnawd yn y rhan gyntaf o'r adnod, golygir natur ddynol Crist; ond with gnatod yn y fan yma golygir natur lygredig. Felly y syniad yw, fel y dyoddefodd Crist yn Ei natur ddynol, bydded i chwithau bori i'ch natur lygredig ddyoddef, trwy farwolaetku pechod, ac ymroddi i hunan-ddys.gybaeth a hunan-ymwadiad. Y mae byw bywyd uniawn yn y byd hwn yn rhwym o arwain i ddyoddefaint mewn rhyw ffordd neu gilydd. Mor bell ag yr yilym yn foddlawn dyoddef er mwyn cyfiawnder, rhyddheir ni oddiwrth bcchod. Adnod 2. Fel na byddo mwyach fyw i ckwantau dynion, ond i ewyllys Duw, dros yr amser sydd yn ul yn y cnawd.' Oyf. Diw., Fel na byddoch mwyach,' &c. Y mao yr ymadrodd i'w gysylltu a'r ymadrodd Byddwek wedi eich arfogi,' yn yr &dnod"flaenorol. Dyma ddyben yr arfogaeth. F'yw i chwantau dynion. Nwydau perthynol i ddynion, a'r rhai sydd yn eu llywodraethn. Ond i ewyllys Duw. Ewyllys, ddatguddiedig Duw yr lion sydd yn rkeol berffaitli i ddyn. Y mae byw yn golygu ymagweddu. Dros yr amser sydd yn ol yn y cnawd. Yr hwn ar y goreu nis gall fod ond byr. Ni ddyl&i y Gristion fyw yr amser sydd yn ol yn y cnawd, sef y bywyd yn y corff, i foddloni chwantau lIygredig, ond i gydymffarfio: ag ewyllys Duw, 0 Adnod 3. -1 Canys digon i ni yr amser a aeth heibio o'r einioes i weitkredu ewyllys y Cenedloedd, gan rodio mown trythyllwch, trachwantau, meddw- dod, cyfeddack, diota, a ffiaidd eilunaddoliad.' Cyf. Diw., Canys digon yr amser a aeth keibia i fod wedi gweitkrodu ewyllys y Cenedloedd, ac i fod wedi rhoclio mewn trythyllwch. traokwantau, gwin- wleddoedd, gloddestau, cyfeddack, a ffiaidd eilun- addoliadau.' Oawn yn yr adnod hon ddarluniad o fywyd yn ol 'chwantau dynion.' Yr amser a aeth heibio cyn ei. ddychweliad at Grist. Nis gellir byth ei alw yn ol. Felly dylid cynllunio bywyd uwch a gwell ar gyfer y dyfodol. Ewyllys y Cenedloedd. Trwy gydymffuifio a'u harferion pagaiaaidd. Rhodia. Byw ac ymagweddu. Nodir chwe' ffurf o gnawdolrwydd. Tri yn bersonol. Trythyttwch. Anlladrwydd. Ymollyngiad i nwydau cnawdol ae anniwair. Trachwantcm. Dymun- iadau cnawdol—yr egwyddor fewnol sydd yn arwain i drytbyllwch. Meddwdod. Nsu win wleddoedd. Awydd am, a defnyddiad aogkymedrol o, win neu. unrhyw ddiod sydd yn syfrdanu natur. Y mae y tri arall yn gymdeitbasol. (Jyfecldach. Cydyfed a glpddesta. Diota. Drinking bouts. Oyfarfotl yn iini(,, i yfecl. Cyd-clarrniaw.' P 11 fiaidd eilun- addoliad. Nid yn unig yn addoli duwiau gau, ond hefyd yn gwneyc1 hyny gyda defodau pechad- urus a ffiaidd. Adnod 4.—' Yn yr hyn y maent yn ddyeithr yn eich cablu chwi, am nad ydych yn cyd-redeg gyda hWYllt i'r unrhyw ormod rhysedd.' Cyf. Diw., Yn yr iiyn y maent yn ei gyfrif yn ddyeithr, nad ydych yn cyd-redeg gyda hwynt i'r unrhyw ormod rysedd.' 'Yn yr hyn. Yn y bywyd newydd a awgrymir yn yr adnod flaenorol. Qyfi-if Ilit ddy eithr. Ekyfeddu eu bod yn rhoddi heibio arferion oedd yn rhoddi cymaint o foddhad iddynt hwy am beth nad oedd- ynt yn gweled dim da ynddo. Cablu. En gwarth- ruddo feJ rhai rkagritkiol a balch. Yn cyd-redeg. Yn llawn awydd. Ystyr y gtiir a gyfieitkir i d,,I.-irby--q y8gtrtli gorruod' yw pwil-lic Ilei(liog ion. Ystyr y gair a gyfleitlair ?-hyseclil yw afradlohedd bywyd-hollol groes i ddyogelweh corff ac enaid. Mae yma syniad felly o redsg yn ddall a hyf i'r un pwll aflan o afradlonedd ac okerwydd nad oeddynt yn cyd-redeg, y maent yn cael eu goganu.' Yr oedd safon bywyd y Gristion a'r dyn di-dduw yn hollol wrthgyferbyniol. Llyw- odraethid y naill gan ewyllys Dnw, a'r llall gan chwantau dynion. Felly yr oedd bywyd y Cristion yn cael ei gamddeall gan y dyn di-dduw. Adnod 5.-1 Y rhai a roddant gyfrif i'r Hwn sydd barod i farnu y byw a'r meirw.' Y rhai—sydd yn cablu ac yn rkedeg i ormod rkysedd. Bydd yn rkaid iddynt roddi cyfrif am eu hymddygiadau. I'r IIwn. Crist Iesu. Nid oedd y farn yn mhell ao yn ansicr. Y mae yr orsedd wedi ei gosod, a'r Barnwr yn barod. Y byw a'r meirw. Ymadrodd cyfystyr a phob dyn. Adnod 6.—' Oanys er mwyn hyny yr efengylwyd i'r meirw hefyd fel y bernid hwy ynol dynion yn y cnawd, ac y byddant fyw yn ol Dllw yn yr ysbryd.' Cyf. Diw., 'Oanys i'r dyben hwn y pregothwyd yr Efengyl hyd yn nod i'r meirw, fel y bernid hwy yn ol dynion yn y onawd, ond byw yn ol Duw yn yr ysbryd.' Y pregethwyd yr Efengyl hyd yn nod i'r meirw, Yn gy stal a'r rhai sydd yn awr yn fyw, a'r rhai a fyddaut byw ar ddyfodiad y Barnwr. Y mae i'r meirw i'w gymeryd yn yr un ystyr llythyrenol ag yn adnod ?>. Y mae y Barnwr yn barod i farnu y byw a'r meirw, ie, y meirw, oblegid cawsant kwythau yn eu bywyd glv wed preg- ethu yr Efengyl, fel y byddai iddynt yn y diwedd gael eu barnu yr un fath a'r rhai sydd yn fyw yn awr, a'r rhai a fyddant byw yn adeg ail-ddyfodiad Crist—dynion yn y cnawd ac y gallent, wedi dianc y condemniad trwy dderbyn yr Efengyl a bregethwyd, fyw i Dduw yn yr ysbryd. Dynionyn y cnawd. Dynion yn byw y pryd hyny o ran eu bywyd naturiol. Pregethwyd yr Efengyl, sef y newyddion da, dan yr Hen Oruchwylireth, er nad gyda'r un cyfiawnder ac eglurder a than oruchwyl- iaeth y Testament Newydd. Y mae yn amlwg nad yw Pedr yma yn cyfeirio at y rhai oedd wedi bod o hyd cyrhaedd yr Efengyl, ac y mae yn dangos na chaiff y rhai fyddant byw ar adeg dyfodiad y Barnwr flaenoriaeth ar y rhai fuant feirw ac a gyfodir y pryd hwnw. Byw yn ol Duw. Byw bywyd gyda Duw, mown cyferbyniad i fyw yn ol dynion yn y cnawd. Adnod 7.—'Eithr diwedd pob peth a nesaodd am hyny byddwch sobr, a gwyliadwrus i weddiau.' Cyf. Diw., I Byddwoh gadarn eioh meddwl, a syber i wedoi,' &e. Diwedd pob peth. Diwedd v byd, a phob peth sydd ynddo. A nesaodd. Yn ymyl. Yr oedd y syniad yn bur gyffredinol yn yr oes apostol- aidd fod dyfodiad yr Iesu fel Barnwr yn agos. Gan ei fod yn agos, byddwch sobi,-nou byddwch gadarn a diysgog eich meddwl. A gwyliadwrus i weddiau. Bod yn effrp a syber—nid wedi eu ileawi a gofalon y byd a'i bleserau. Os am weddio yn iawn, rhaid gwylied—gwylied ar yr ysbryd ac ar y cyfleusdra. Dwyn y corff a'r holl nwydau dan ddysgyblaeth. Byddwch gymesurol a deffroedig i weddio.' Adnod 8.—'Eithr o flaen p)b path, bydded genych gariad helaeth tuag at eich gilydd canys cariad a guddh luaws o bechodau.' Cyf. Diw., Uwchlaw pob peth, gan fod yn wresog yn eich cariad yn mhlith eich gilydd cmys cariad sydd yn cuddio tyrfa o bechodau.' Bydded genych gariad yn helaeth. Cariad yn wresog, cariad yn elfon fywiol, oblegid dyma sylfaen pob dyledswydd gym- deithasol. Dyma yr egwyddor sydd i lywodraetku y saiut yn eu perthynas a'u gilydd, a dyma sydd yn rboddi nerth a dyddordeb yn nghvflawniad eu dyledswyddau. Canys cariad a guddia luaws 0 bechodau. Cymharer Diar. x. 12. Lie y mae cariad yn llywodraethu, y mae yn hawdd pasio heibio gweudldau, a ohyd-ddwyn beichiau, a maddeu troseddau. Adnod \1.-1 Byddwoh letygar y naill i'r llall) heb rwgnach.' Cyf. Diw., I Gan fod yn lletygar y nuill i'r Ilall, bob f tirrnur.' Yn lletygar. Ehoddir arbenigrwydd ar y rhinwedd hwn yn yr Ysgryth- yrau. Gwel 1 Tim. iii. 2 Rhuf. xii. 18; Heb. iii. 3. Yn lletygar i rai mewn angoo. Yr oedd hyn yn beth cyffredia y dyddiau hyuy, gan ei bod yn amser o erlid ar yr Eglwys. Ileb rwgnach. Yr un gair ag a geir yn Act vi. 1. Adnod 10 —'Pob un, megys y derbyniodd rodd, cyfrenwch a'ch gilydd, fel daionus oruchwylwyr amryw ras Duw.' Cyf. Diw., 1 Yn ol fel y derbyn- iodd pob un rodd, yn ei gweini yn mhlith eich gilydd,' &G. Yr oedd pob un wedi derbyn rhyw rodd, ac yr oodd i'w defnyddio er lies oreill. Y mae doniau yr Ysbryd yn eiddo cyffredinol y frawdol- iaeth. Fel daionus oruwchwylwyr, &e. Diau fod yma gyfeiriad at Ddameg y Talentau (Matthew xxv. Lj,) Adnod 11.—' Oi llefarn a wnaneb, llefared megys geiriau Duw os gweini y mae neb, gwnaed megys o'r gallu y mae Dnw yn ei roddi; fel yn mhob- p3th y gogonedder DilW trwy Iesu Grist; i'r Hwn y byddo y gogoniant a'r gillu yn oes oesoedd. Amen.' Cyf. Diw., 'Llefared megys oraclau Duw os gweni y mae neb, gweinydded o'r north. Eiddo i4? r llwn yw y gogoniant a'r llywodraeth. .Y Llefaru yn yr ystyr o athrawiaethu. Os gweini- Gweioyddu mewn gweithredoodd-act,i. Y gogon- edder Duip. Dymn eithaf terfynol holl weithred- oedd Cristionogol. Fel y dywedoedd yr Iesu Llewyrched felly eich goleuni ger bron dynion, fel y gwelont eich gweithredoedd da chwi, 30 y gogoneddent eich Tad, yr Hwn sydd yn y nefoedd.' GWERSI. I. Y mae y Cr;stion i fod yn ddidoledig oddiwrth y byd a'i arferion. Y mae i gael ei lywodraethu gan yr egwyddor o hunanymwadiad. Y mae yn greadigaath newydd. Y mae i deimlo ei gyfrifoldeb i Dduw. Y mae i gael ei lywodraethu gan gariad. Y mae i ymwrthod & phechod, gan fod Grist wedi ei waredu. Okerwydd ansicrwydd bywyd, Ohor- wydd sicrwydd y Farn. Yu benderfynol i ddy: oddef er mwyn cyfiawnder. Trwy ddyoddef 1 ddinystrio pechod. Y mae i gadw ei hun yn sobr a gwyliadwrus i weddiau. Yn lletygar. Yn def u- yddio ei holl dalentau fel goruchwyliwr Duw. II. Nid ydyw y byd yn gallu deall bywyd Y Cristion. Am hyny, camesbonir ef. Priodolir iddo falchder a rhagrith. Edrychir arno fel un nas gall fwynhau bywyd. III. Ond yn ngoleunl yr amser a aeth heibio, y prosenol, a'r dyfodol, bywyd y Cristion yw y bywyd goreu. Yna y gwelir rhagor rhwng y oyf" iawn a'r drygionus.' Y mae dydd barn yn aroS pawb. Goftnudau AR Y Webs. ]. Ar ba beth y mae yr apostol yn seilio ei anog- aeth i fywyd sanctaidd ? } 2. Pa beth a olygir wrth chwantau dynion aC ewyllys Duw ? 3. Beth yw y nod a ddylai fod gan y Cristion ylJ. ei fywyd ? 4. Pa fodd y mae yr apostol yn dadunl-O chwantau dynion ? 5. Paham yr oedd y Giistionogion yn oael ei cablu gan y drygionus ? 6. Pwy a olygir wrth y meirw yn adnodau » 6 ? Yn mha ystyr y pregethwyd yr EfengJ iddynt ? 7. Nodwch y dyledswyddau neillduol ft argy1^* hellir gan yr apostol ? At ba ddiwedd y cyfeiria • 8. At ba rodd y cyfeirir ? Pa fodd yr oeddyo i'w defnyddio, ao yn mha ysbryd ? f 9. Beth ydyw nod eitkaf holl wasauaeth y Eglwys ?