Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
6 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
6 erthygl ar y dudalen hon
i ! CONGL YR ADOLYGYDD.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
CONGL YR ADOLYGYDD. Yshryd yr Oes.-Dynia gylchgrawn misol Cymraeg eto, yn dyfod allan o wosg Dinbych. Amcana at roddi amlygrwydd i'r hyn sydd oreu yn mywyd ein cenedl, a chadw ar y blaen with wneyd hyny. Ceir yn y rhifyn hwa erthygtau da. Un o'i- features yw cyfres o ertlnglau ar Feirdd Byw.' Y Parch Ben Davics, Ystalylera, yw y btrdd y Lro hwn, a rhoddir darlun ardderchog ohono, yn nghydag ysgrif fyw arno. Y Geninen Elsteddfodol.-Daeth hon i law yn brydlon. Treuliasom oriau difyr yn nghwmni y buddugwyr y rhoddir eu cynyrch- ion i ni y tro hwn; ac y mae y ma doraeth olionynt. Sut y llwyddodd y Golygydd i gael o hyd iddynt i gyd, nis gwn i; ond dyna, pwy lwyddi os na wna efe? Ceir yma bryddestau gan Dyfnallt, K nay r, II. T. Ja Coil, Bryfdir, Huwco PenmaeD, Tryfanwy, Deiniol- fryn, Gwilym Deudraeth, J. Garmon Owen, Ab Hevin, J. J. Ty'uybraich, Alarch Ogwy, Caer- wyn Roberts, a David Owen, Dinbych. Ceir yma awdlau a chywyddau gan E. Nicholson Jones, Arianglawdd, Beren, Tudwal, Graieoyn, D. G. Jones (Poutardawe), Gwilym Deudraetb, Gwaenfab, Morwyllt, Gwydir, Gwilym Dyfi, &c. N:s gallwn ddechreu enwi yr englynwyr, oblegid y maeut yn llu mawr iawn. Ceir yma rai englynion fyddantbyw. Dylai fod myn'd mawr ar y Geninen Eisteddfodol hon.
TYSTEB Y PARCH J. D. EVANS,…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
TYSTEB Y PARCH J. D. EVANS, M1ES- GLAS, TKEFFYNON. At Olygydd y Tyst. ANWYL SYR.—Byddaf yn ddiolchgar os cani.t- ewch i mi nlw sylw at y Dysteb uehod, drwy gyf- rwng y TYST. Yn unol a phenderfynitd a baiw: d gyda brwdfrydedd yn nghynadledd Cyfarfod Chwarterol Cyfundeb Dinbych a Fflint, a gynfl- iwyd yn Gwersjllt, ger Gwreesam, Gorphenhaf 26ain, 19C4, mae apel wedi ei anfon at eglwysi y Cyfundeb diwy eu hysgrifenyddion, yn ogystal ag at y gweinidogion a phregethwyr y ddwy sir. am I gyfranilldau er cyflwyuo tysteb arianol i'r brawd teilwng y Parch J. D. Evans. Mae Mr Evans wedi bod yn wael ei iechyd er's mis- oedd, ac wedi gorfod myued o dan o; eratcon yn un o ysbytai Lerpwl. Nid yw yr eglwys yn Maesglas oud bechan a gw.m, fel!y heb allu roddi ond ychydig o gyflog i'w gvyeinidog; oud gwna ei goreu, a bwriada wneyd ei rhan dm yr amgylchiadau presenol. Hyderir yn fawr y bydd i bob ysgrifenydd wneyd brys i ddwyn yr aehos teilwng hwn o flaen yr eglwysi, ac y ceir atebiad sylweddol o bob lie, a hyny yn fuan. Os oes unrhyw eglwys heb dderbyn yr apel oher- wydd diffyg cyfeiriad priodol drwy y llythyrdy, neu rbyw iichos arall, a gaf fi erfyn ar i'r brodyr yn y cyfryw eglwysi ydynt- yii gwybod am y symudiad hwn wneyd y diffyg i fyny drwy alw sylw ato. Diau fod i Mr Evans iawei- o gyfeillion tuallan i Gyfundeb Dinbych a Ftlint fyddant yn falch o anfon cyfrau er chwyddo y dysteb. Bydd yn dda gan y Trysorydd, y Parch M. Davies, Abergele, dderbyn pob rhod i, iieti gellir eii hanfon i'r Ysgrifenydd, David J oues, Hartsheath Gardens, \V. Mold. Awst 20fed, 1904,
[No title]
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Golwg lewyrchus iawn sydd ar yr eglwys yn Penlasi, Pwlihe'i, ar hya o bryd. Y Sabbath o r blaen yr oedd pedwar ar hugain o blant yr eglwys yn cael eu derbyn i gyflawn aelodaetli. Gwasanaetbwyd ar y Sabbath hwnw gan y Parch O. L. Roberts-un o gyn-weinidogion jl eglwys. I
MARWOLAETH Y PARCH W. GRIFFITHS,…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
MARWOLAETH Y PARCH W. GRIFFITHS, CENDL. Bu farw Mr Griffiths p,-yd iawn ddoe (lydd Mawrth), am haner awr wedi tri o'r gloch, yn 68 mlwydd oed. Fel y gwyddys, nid oedd wedi bod yn dda ei iechyd er's amser, a phryd- nawn ddoe cafo ld ei ryddhau o'i lesgedd. Cymery gladdedigaeth Ie prydnawn ddydd Llun nesaf, pryd y gadewir ei breswylfod am haner, awr wedi dau, i fyned i gapel Carmel.
MERTHYR TYDFIL.I
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
MERTHYR TYDFIL. Marwoliteth Mr Charles Owen, M.A.-Bu farw y boneddwr hwn ddydd Sadwrn diweddaf, yu y Scetty, o dan amgylohiadau trist iawn. Yr oedd yn treulio ei wyliau yn y lie, ac wedi bod )no am tua thair wythnos. Yr oedd yn dychwelyd, arol talu yrnweliad a chyfeillion o Merthyr oedd yn aros yn Scetty, tua 9 o'r gloch nos Fawrth, y 9fed cyf.. ac wrth adael y pavement am yr heol, bwriwjd ef i lawr yn hollol ddamweiniol gan cycli8t ieuanc o Abertawe o'r enw Cross. Cwympodd y ddau. Yna daeth boneddiges i fyny ar yr un fford t, a rhedodd i fewn i'r d lau, a chwyinpodd hithau hefyd. Caf- odd Mr Owen ergyd ar e; dalcen gan un o'r pedals, ac archollwyd ef. Yroedd heddgeidwad yn dyg- wydd bod yn agos>, ac aeth efe yn nghyda'r ddau cyclist k Mr Oweu i'w lety. Dywed yr heddgeid- wad mai yn araf yr oedd Cross yn trafaelu, ac nad oedd unrhyw fai arno ef. Yn hyn \r oedd Mr Owen yn dwyn cyd-dystiolaetb. Galwyd meddyg i fewn, Dr Pe., kids ac o dan ei ofal ef yr oedd Mr Owen, i bob golwg. yn dyfod yn mlaen yn dda. Dydd Marcher diwedd if aeth Mr Owe-i i usrgery Dr Perkins a gwelodd yr olaf fod cyfnewidiad wedi cymeryd lie. Danfonwyd i Ferthyr am ei feddyg ei huu, Dr W. Llewelyn Jones, a gnlwyd Dr Elsworth hefyd i fewn. Gwelwyd fod drwg wedi gafaelyd yn yr ymenydd, ae ar ddydd Gwener rboddodd y meddygon i fyny bob gobaith am ei adferiad a bu f^rw am un o'r gloeh boreu Sadwrn diweddaf, yn 45ain mlwydd oed. Nid oedd yr ymadawedig wedi mwynhau yr iechyd goreu e1"s oryn amser, dyoddefai oddiwrth ryw-anmhariad gieuol oedd wedi gwanhau ei gerddejiad, ac nid oes neb oedd yn ei aduabo1 yn dda a svnai ei fod wedi cwympo pan ddaethai i gy Tyrddiad a rhywboth,- buasai gwrtlidarawiad llawer iawn Ihi nag a bicycle yn effeithio hyny. Teimlodd y dref yn ddwys pan glvwodd y newydd. Cleddir ef y pi-yilnftwn hwn (Mercher), yn Nghlad fa Gyhoeddus Merthyr, yn N ghefneoedycy mer Yr oedd Mr Owen yn ought aifft nodedig o'r self-made man Ganwyd ef yn Meitbyr. Gweitlywr cyffrediu oedd ei dad, yr hWI1 a ddaethai o sir Benfri.), ac a weithiai yn ngwaith Plymouth, it'r a Idysg a gafodd y mab oedd yr hyn a rhoddwyd y pryd hyny yn yr Ysgul Genedlaothol addysg elfenol syml yn unig. Dech- reuodd ei yrfa pan yn 12eg mlwydd oed, felclercyn swyddfa nwyddau y G.W.R. yu y dref, a symudw d ef i'r swyddfa yn Mhontypool-road. Tra dan y Cwmni penderfynodd gasglu wybodaeth, ac astud- iodd lawfer ac ieithoedd ya ei oriau hamddenol. Eisteddodd arh liad am Ysgolfeistr yn Mangor, ac enillodd ei d. stysgrif, ond nid aeth i'r Coleg. Yr adeg yma sefydlwjd y Brifysgol yn Nghaerdydd, ac astudiodd drachefn, tra yn dilyn ei oruch\>yliaeth beunyddioJ, ar gyfer arholiad yn hono, a llwyddodd i enill exhibition am dair blynedd, ac mae ei enw ef ar restr cj'ntaf y Culeg. Arosodd yma am bedair blynedd, gan enill lhwer o wobrwyon, a gwuaeth ai-graff neillduol ar y diweddar Brifathraw Viriamu Jones. Tra yn y Coleg euillodd ei B.A. (London), ac apwyntiwyd ef yn athriw yn Ysgol Coombe, Bath, gan fyned oddiyno i sefyllfa gyffelyb yn LlundaiD. Symudorid oddiyno i fod yn athraw yn Ysgol y Merch nt Venturers yn Bryste, a phan yma cymerodd ei radd o M.A. (London). Pan ddaeth Deddf Addysg Ganolraddol i fcdolaetb, cnfodd ei apwyntio yn athraw yn Ysgol Ganolraddol Aberteifi, ae yna yn Biifathraw, ac oddiyno drachefn symud- odd i'w dref entdigol yn 1896, pan y penodwyd ef yn Brifathraw ar agoiiad yr Ysgol yn y flwyddyn a ncdwyd. Hoffid ef gan ei ddysgyblion, re os nad ydoedd yn ddysgyblydd Ilym, yr oedd yn athraw rhagorol, a dygodd un o ysgolheigion y flwyddyn dliweddaf anrhydedd mawr ar yr Ysgol trwy enill y bathodyn aur a roddir gan y Prif Arolygwr i'r dysgybl goreu yn Nghymru am y flwyddyn, sef Miss Tydfil Thonas (merch y Parch John Thomas, Soar). Yroeddyn gymeriad dil, chwin, a pherth. ynai i Eglwys Saesoneg High-street (B.) Cymerai ddyddordeb yn mhobpeth a berthynai i ddyrchafiad y dref, ac yr oedd yn ddirwestwr trwyadl. Yr oedd yn ddibriod. Bu farw ei dad yehydig flynyddau yn ol, a ohiaddocld '£41» ddechrcti y & vr^xJciycx hou. Gadawa ar ol frawd a dwy chwaer.
YMDAITH FUDDUGOLIAETHUS Y…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
eddar gan y B renin a'r FIIENINES. Ac y mae yn sicr ei fod yn dra chvwir. Nid yw yn deby? y baasai awdwrdodau dinesig a threfol Prydain Fawr yn ymgystadlu i roi derbyniad swyddogol i'r Cadfkidog, oni buasai fod y Bhemn wedi gosod y ffasiwn.' Tro yn ei le oedd gwaith yr hen arwr yn ceisio hyn cyn cychwyn ar ei ymdaith ryfedd. Fodd bynng, credwn fod a fyno unpeth at-all, o leiaf, a'r derbyniad brwdfrydig a roddir iddo. Y mae yr 11 Jran Gymdeithasol o waith y Fyddin wedi cynyddu yn fawr yn y blynyddoedd diweddaf. Mae y sefydliadau yn mha rai y rhoddir gwaith, ac y dysgir gwahanol alwedigaethau i bobl a adferir o 9 fywyd o lygredigaeth, yn beth na pherthyna i unrhyw gyfundeb crefyddol arall fel y cyfryw, ac yn cymeradwyo en hunain yn fawr i ddynion sydd yn teimlo dros ddyrch- afiad y werin. Dyma yr ochr i waith y Fyddin sydd wedi deffro y teimlad newydd yma o'i phlaid. Teimlir ei bod yn gwneyd rhywbeth sydd yu pwyntio at waith y dylai yr holl gyfundebau crefyddol ymuno ynddo, os nad y Llywodraeth yn wir, i gymeryd rhan ynddo. Pa lwyraf yr ymdafla unrhyw gyfundeb crefyddol i waith ymarferol, mwyaf i gyd fydd y gymeradwyaeth a ga. Mae pob rheswm yn dyweyd fod rhoi gwaith i ddynion a godir o ffosydd llygredd a'u ceidw dan arolygiaeth fanwl y bobl fu a llaw yn en gwaredu yn gymhorth mawr iddynt i ddal yn mlaen yn eu bywyd rewydd. Hawdd iawn gweled nad yw gwaith felly heb ei brofedig aethau hefyd, a'i fod yn hawlio dynion galluog ac ymioddedig iawn i'w wneyd yn llwyddiant; ond lie y gellir ei wneyd felly, y mae yn werth ei wneyd. Teimlwn yn sicr fod y Cadfkidog yn dra dyledus i'r wedd yma ar ei waith am y don newydd o ffafr a Jfwynheir yn awr ganddo ef a'i bobl. Mae yn sicr y dylem i gyd deimlo yn ddiolchgar am yr hyn a welwn yn y dyddiau hyn. Da iawn genym ddarllen fod y CADFRIDOG yn dwyn tystiolaeth gyhoeddus fod y cyfundebau crefyddol ereill yn flaenllaw yn y croesaw calonog a roddir iddo yn mhob man. Pa'm lai ? Ymddangosodd un dywediad o'i eiddo yr ydym yn credu yn ddwfn yn ei gywirdeb ei's blynyddau, sef y dylai llwydd- iant un adran o ddilynwyr Cuist wneyd y gwaith yn hawddach i bob adran arall. Yn sicr, y mae hyny yn gywir, a phaham yr eiddigeddwn wrth ein gilydd ? Lie bynag y mae anrhydedd yn wobr gwir waith yn ngtyn a'r Deyrnas, dylem i gyd lawenhau o'i blegid. Nid yw hyn yn un rhwystr i ni gondemnioyr hyn a fwynheir heb ei haeddu, yr hyn a dderbynir fel ffrwyth pleidgarwch y gor- phenol. Daliwn i gondemnio hyny o hyd, a chredwn ein bod yn hollol ar linell dysgeid- iaeth CUIST wrth wneyd. Y mae mewn canoedd o blwyfi yn y deyrnas yma heddyw ddyn yn dal safle ac yn mwynhau breintiau, nid am ei fod yn gwneyd mwy o waith ym- arferol crefydd na llawer ereill sydd yn y plwyfi, ond am fod Llywodraeth y deyrnas yma yn y gorpheaol pell wedi gwneyd trefn- iadau sydd yn gwneyd hyny yn bosibl. Nid ops arnom nnrhyw ofn ysgrifenu fel hyn, y In oblegid gwyddom fod yr hyn a ddywedwn yn wir. Y mae gan y CADFRIDOG wythnos neu ychwaneg eto i deithio. Eiddunwn iddo iechjd da, a pharhad o fftfr. Yn wir, a gadael pob ystyriaeth arall allan o'r cyfrif, golygfa nodedig iawn yw canfod hynafgwr pedwar ugain oed, sydd wedi teithio cymaint, a gweithio mor galed yn ystod y deng mlyn- edd ar hugain diweddaf, yn derbyn teyrnged o barch oddiwrth dref ar ol tref, a dinas ar ol dinas, yn unig am ei deyrngarwch i'r Auglwydh Iesu GRIST. Diolchwn am dan i. Mae rhyfelwyr edi cael llawer o hyn. Yn wir, hwynt-hwy a anrhydeddir fynychaf fel hyn. Da iawn gweled nn yn cael hyn, oblegid ei lafur cariad i waredu ei gyd-ddyn- ion oddiwrth bechod.