Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

1 erthygl ar y dudalen hon

Y PWYS FOD HOLL BROFFESWYR…

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

Y PWYS FOD HOLL BROFFESWYR CREFYDD MAB DUWYN YMGADW YN LLWYR RHAG MYNYCHU TAFARNAU. GAN MR JOHN BOWEN, MERTIIYE TYDFIL. MAV- yn llawen genyf am y sylw y mae Dirwest yn ei gael y dyddiau hyp, ac am y safle y mae wedi enill yn gymdeitbaso), gwleidyddol, a chref- yddol. Yr wyf yn cofio pan y deebreuais weithio ya s wyddo^ol gydi'r symudiad dros chwarter canrif yn ol, mai ychydig, mewn cyrahariaeth, ydcedd y cydymdeiailid at y mudiad y pryd hwnw at yr hyn sydd i'w gael yn y dyddiau p-esenol. Diolch i'r symudindau rhagorol Temlyddiaetb, Spmudisd y Ruban Glas, cymdeitbasau dirwestol, 11c i'r eglwysi am y cyfnewidiad yma. Teimlwn ya ami y pryd hwnw ya isel, ac, fe; Elias gyn t, meddyliwn weithian mai myfi yn uoig a adawyd dysti olaethu dros y gwirionedd hwn. Yr wyf o'r farn mai un anghyuihwys iawn » ddewiswyj i ysdfenu ar destyn y p--ipyr hwo, am nad wyf yn bysbys ond y nesif peth i ddim am y modd y cerir pethau. yn mlaen yn y tafirnau, am nad wyf byth yn eu mynyebu. Bfim am y cyfnod o saith mlynedd ar ol dyfod i Ferthyr cyn i mi fyned o fewn drws unrbyw dafarn ya y dre", ac ni buaswn yn myned y pryd h wn w, oni bii i wi eael fy ngwysio gan heddgeidwad i fod yn un o'r jury ar dreagholiad a gynelid yno. Er hyny, gan n td ymwrtboda,ls A'r gwaitb, nid oes g'enyf ond gwneyd y goreu ohono. .Efallai y dylwn ddyweyd fel eglurhad, cyn myned yn mbellacb, y tybiwn mai yr hyn a olygir yn y testyn wrth ymgadw yn llwyr rhag mynychu tafarnau ydyw peidio gwneyd dim a'r arferiid o yfed gwirodydd ynddynt. Gall dyn fyned i dafam, ae, efallai, fel y cecir pathau yn mlaen yn bres- enol, y cyfyd rheidrwydd i broffeswyr crefydd i fyned iddynt yn achlysurol ar fnsnes cyfreitblon ond nid yn erbyn hynyna mae testyn y papyr hwn, ond yn eibyn en mynychu gyda golwg i ddiota ynddynt, Eto tybiwyf wrtu ddywedyd byi ei bod o'r pwys mwyaf i broffeswyr crefydd M b Do w beidio a'u mynychu o gwb!, os na cbyfyd y rheidrwydd arbenigol hwn arnynt. Cyfyd llawer o bethau i'r meddwl wrth fyfyrio ychydig ar bwnc y papyr hwn, ond cyfyngaf fy huu i ychydig o'r pethau hyn. Dywedaf— 1. Ei bod yn bwysig i broffeswyr crefydd ym- gadw rhag mynychu tafarnau am y niwed mawr mae yfed diodydd meddwol yn wnenthur i'r corff dynol. Llais Gair Daw ydy w, 'Na wna i ti dy hun ddim niwed.' Ffurfiwyd y corff dynol ar y dechreu gan y Creawdwr ya berffaith. Bvrind- wyd i'w holl weithredia.dau i gyfuno a'u gilydd er mwyn cynyrchu y safle a alwn yn iechyd. D byna y perlfeitbrwydd neu yr iechyd hwn ar weitbred- ladau priodol y swyddau corfforol, yr byn nis gellir eu sicrhau ond trwy ymchwiiiadau i, a sylw manwl ar ddeddfau iechyd. Cyfyd pob gwyriad oddiwrth safle o iechyd oddiwrth ryw weithred afreolaidd neu droseddiad o'r deddfau hyn, am b, rai mae dynolryw ynjgyfrifol i'w natnr eu hunaio, ac i'w Hawdwr Dwyfol, a rhaid iddynt ddyoddef y gosb anocheladwy pan y troseddir y dedd'au hyn. Arweinia yr ymchwiliad hmn i'r casglitd fo I y Creawdwr wedi cynysgaeddu dyn fig arweinydd -digonol i'w gyfarwyddo yn netholiad y bwydydd y dylai fwyta a'r diodydd y dylai yfed, a rheol. eiddiad ei alluoedd oatnri >1. Gwelir hyn yn gyntaf oddiwrth gyfansoddiad y corff, ac yn a 1 oddiwrth effeithiau defnyddiad pethau Diweidiol arno. Mae y corfl dynol, fel y dywed isom, wedi cael ei wneyd yn berffaith gan y Creawdwr, ac os rhydd perchenog y corff, sef y dyn ei hunan, chwareu teg iddo, ac os gwe threda yn unol ag amcan ei gorff, y ddeddf yw y cedwir y corfif hwn mewn iechyd a hoenuarwydd hyd henaint. Gadewch i ni welei ynte beth y a gwirf (alcohol)—-defnydd ag sydd mewn pob diodydd meddwol, am mai ef sydd yn meddwi-yu ei wneyd, Y mae gwiif yn beth dyeithr i'r corff. Mae yn rhywbeth anghysylltiedig a bwyd cyffredin dyn, ae ar ol ei gymeryd i fewn, ceisia holl allu- oeid y corff gael ei wared mor gynted ag a all, ond n s gael gwaredigaeth obono yn ddigon Cyflym; ac y mae hyn yn ffaith befyd mewn cysvlltiad â pbob gwenwyn a gymerir i mewn i'r corff. Mae llawer o feddygon eawog wedi ac yn bod yn astudio y mater yma yn ymarferol ac yn wyddono!. Dywed Dr Carpenter, meddyg sydd wedi cysegru llawer iawn o'i amser ar y mater— Ystyriwyf fod drygedd mawr mewn alcohol hyd yn nod mewndognau bychain, ac wrth ei gymeryd yn fynych ei fod yn llwyr rwystro y gweithrediid rheolaidd a'r hwn y cedwir y corff mewn iechyd, neymyra rnewn ffordd hynod o niweidiol a def- pyddiad piiodol y bwydydd cyffredin.' Dywed I Dr Cocquest—' Mae canlyniad fy sylwadaeth a'm profiid am yn ages i haner canrif fel physigwr yn profi i mi fod defnyddiad gwirodydd meddwol fel diodydd eyffredin yn Hawn o'r niweidiau corfforol mwyaf yn mhob achos yr arfeiir hwy yn rheolaidd, ac ni adnabum erioed nad oedd defnydd'ad cyraedrol ohonynt yn cael ei ddilyn gan anhrefa- iad y gyfundrefn gieuol (nervous system), ac yr wyf yn argyhoeddedig y gellir cyflawni llawer mwy o waith meddyHol a. chorfforol gan y rhai a lwyr- ymwrthodant a'r gwirodydd meddwol.' Edrychwn yn mhellach beth a ddywed y meddyg a'r gwyddonydd galluog, Dr W. B. Richardson, ar hyn. Mae Dr Richardson yn cael ei gydnabod fel un o'r gwyddonwyr naturiol mwyaf yn yr ces bresenol, a daeth i'r casgliadau ar yr arbravrf- iadau a wnaed ganddo drwy weithredu ar wirf, nid oddiar safle dirwestwr, ond fel gwyddonydd yn unig1, ac y mae ei arbrawfion a'i ymch wiliadaetb am flynyddoedd wedi ei lwyr argyhoeddi nad oes dim lies o gwbl mewn gwirf i gynal y mfcnr ddynol, ond ei fod yn aohosydd o lawer iawn o niwed. Dyma fel y dywed yn ei 'Temperance Lesson Bock' ar I Farwolaethau odiiwrth wirf— Pe y darllenech yr adroddiad a anfonir allan yn wythnosol gan y Cofiestrydd Cyffredinol, caech lechres o'r marwolaethau a'r achosion o'r marwcl- aethau a ddygwydd yn Nghymru a Lloegr yn nghwrs biwyddyn wytbnos ar ol wythuos. Achosir llawer iawn o glefydau g:111 wirf, ac adnabyddir rhai ohonynt dan dermau nad ydynt yn cyfleu i'r meddwl o gwbl yr hyn fu gwir achos y clefydau. Ond i roddi rhyw ddrychf^ddwl o eangder y clefydau a'r marwolaethau a achosir gan wir?, gallaf nodi ffaith darawgar pE>rthynol i un àosb- artb o ddynion-y dosbarth sydd ya gwneyd eu bywioliaetb, a buco yn agos a dyweyd eu marwcl- aeth hefyd, drwy wirodydd meddwol. Y dosbarth hwn yw y tafarnwyr. Mae y tafarnwyr fel dosbarth wedi eu g)sod yn ymddangosiadol gysurus yn y byd yma. Maent yn byw mewn tai p-rydferth a chysurus, a digonedd o fwyd ar eu byrddau. Ni orfodir hwy i fyned allan ar bob tywydd, ac ar bob a.wr o'r nos, fel yr heddgeidwad a'r gamekeeper. Nid ydynt yn agored i beryglon fel peirianwyr ar ein peirianau ar y rbe Iffyrdd. Nid ydynt yn agored i glefydau cydiadwy fel meddygon, nac ycbwdifch yn adored i'r oerni a'r gwres, a'r amddifadrwydd a ddynoda y llafurwr amaethyddol. Yn fyw, maeat wedi eu gosod mewn amgylcbiaiau mwy ffafriol bron nig unrbyw ddosbarth o gymdeitbas, ond yn unig yn y peth hwn-fod diodydd meddwol bob amsar o'u blten, neu yn agos atynt, a hwvthau mewn profedigaeth i'w cymeryd. GweIir effaith yr arferiad o byn yn eu marwolaethau. Gyda eu holl fanteis:on, maent yn marw yn gyflymach o glefydau a achosir gan wirf nag ereill o'r bob1, fel y dywedir wrthym fod yn y wild hon 138 o dafarnwyr yn marw ar gyfar- taledd i bob 100 o'r boblogaeth a weithia wrth 70 o'r prif alwedigaethan. Wet, ynte, gan fod y fasnach feddwol a gerir yn mlaen yn eio tifarnau mor niweidioI i iecbyd a bywyd ei hunan, onii yw yn ddyledswydd arbenig ar broffeswyr crefydd Mab DIJW ymgadw yn ilwyr rhag en mynychu. II. Y pwys i broffeswyr crefydd ymgadw yn llwyr rbag mynychu tafarnau, am y niwed tym- horol a t'aragwydiol mae eu hesiampl yn wneuthuv i gymdeithas drwy eu mynychu. Yr oedd dam- caniaeth yn mhlith rhai 0'0 hynafiiid gynt, fod yna belydrau tywyllwcb, yn ogystal a phelyd, ati goleuni, yn bodoli, a bod y pelydrau tvwyll yn tarddu oddiwrth ryw gotff cyferbyniol i'r haul. Er fod'y ddamcaniaeth hon wedi ei gwithbrofi ya y byd naturiol, mae yn w,ro byd yn y byd moesol. Nid absenoldeb da ydyw drwg, fel ag y mae tyw- yllwch yn absenoldeb g )Ieuni. Mae drwg yn bendant ac yn dreiddioL Anfona allan ei belydrau dnon, gan orchfygu goleuni daioni, a gorlifa dros y galon, y cartref, a chymdeithas, gan eu gorcb- uddio a thywyllwch a marwolaeth. Dyledswydd pob proffeswr crefydd Mib Duw ydyw clrhain y pelydrau duon hyn yn ol i'w tarddle briodil. Er engraifft, yr wyf yn darganfod clefydau yu mblith y bob!, cyrff wedi eu hanmharu, synwyrau wedi eu dyrysu. Yr wyf yn canfod cartret tywyil, tros yr hwn y croga tfodi fel cwmwl du, a lie nad oes ond anhre'n, anghytundeb, a tbrueni o'r mwyaf yn elfenau y bywyd dyddiol. Af i'r tlotdy, cartref y rheidusyn, ac i geil tywyll yn y carchardy, ae i lawer o feddrodau wedi eu dianrhydeddu, a dilynaf yn ol y pelydrau tywyll, ae i ba le yr ar- weiniant fi ond at ) r hyn bethau y dywed Solomon pan y gofyna, I bwy y mae gwae ? I bwy y mae ochain ? I bwy y mae cynen ? I bwy y maa dadwrdd? Ac i bwy y mae gweliau, neu archoll- ion, heb achos ? I bwy y mae llygaid cochion f I'r neb sydd yn aros wrth y gwin, i'r n^b sydd yn myned i ymofyn am win cymysgedig. Nac edrych ar y gwin pan fyddo coch, pan ddangoso ei liw yn y cwpin, pan ymgynhyrfo yn iawn ;yn y diwedd efe a frath fel sJrtf, ac a biga fel neidr.' A He y mae y petbau hyn i'w cael y dywed Solomon mor daranllyd am danynt ? Onid yn nhafarnau ein gwlad? Nid ydwyf yn myned mor beil a dy wedyd fod yfed gwydraid o wirodydd o dan bob amgylch- iadau yn becboa, ond mewn moesoleg ymarferol rhaid i ni gymeryd petbau fel y bodolaiib mewn gwirionedd. Rhaid i ni gymeryd y cbwareudy yn ei wychder pechadurns fel y ceir ef yo bresenol yn ninasoedd Llundain, Paris, a New Yoik, a rbaid i ni benderfynu y mater hwn yn nglyn A phroffes- wyr crefydd a'u dylanwad niweidiol ar ymdeitbas wrth fynychu tafarnau yn ngoleuni y I stwit uffemoi,' chwedl Moody, a weithir ynddynt, a'r canlyniadau ofnadwy sydd yn deill aw o'r ymar- feriad obonynt. Os gwnawn hyn yn deg a d:- duedd, gwelwn yn eglur nas gall proffeswyr cref- ydd Mab Duw fynychu tafarnau i'r dyben o yfed heb gyflawni pechod ger bron Duw a dyn:on. Gosoda pob proffaswr crefydd ei bun ac ereill drwy ei esiampl yn agored i'r perygl ofnadwy o ddyfod yn feddwon wrth fynychu tafarnau. Tybiwyf nas gall y proffes-wr gael ffordd fwy unionsyth na hon i fyned i freiehiau y diafol. Fforffeda bob hawl i'r adran hono o Weddi yr Arglwydd a ddywed, Nae arwain ni i unrhyw brofedigaeth.' Y mae yn ffaith anwadadwy fod nifer aruthrol o'r rhai a yfant yn gymedrol yn dyfod yn feddwon. Onid yn yfwr cymedrol y dechrenodd pob meidwyn ? A ydyw proffeswyr crefydd Mab Duw yn tybied ei bod yn werth iddynt hwy i gynyg y prawf drwy eu hesiampl i ereill. A allant hwy hyd yn nod barhau yn yfwyr cymedrol a mynychu tafarnau ? A ydynt yn iawn i geisio gamblo bywyd ac iachawdwriaeth ymaith drwy hapchwareu er mwyn mynychu tafarnau yn achlysurol ? Tybiwn y gall ambell i broffeswr cref- ydd fynychu tfarnan yn achlysurol, a pharbal1 i fod yn yfwr cymedrol, heb syrthio yn feddwyu ? Na, yn ol fy marn i, efe yw y pechadur mwyaf. Dyna y dyn yna a in farw y dydd o'r blaen yn feddwyn cyhoeddus. Gall achos fel byn weithiau fod yn fendith i'r byd. Gellir gosod arwydd amlwg dros ei fedd er rhybuddio ereill rhag mynychu y tafarnau. Ond mai y proffeswr cymedrol wrth fynychu tafarnau yn ddyn ofnadwy beryglus, ac yn enwedig os bydd efe yn swyddog yn eglwys Dduw. Mae y dyn hwn fel goleuni camarweiniol ar y tir yn tynu y morwr anfeddylgar i'w ddinystr; fel tan y gors, neu Jack y Lantern, fel y gelwir ef, yn arwain mil- oedd i gors anobeithiol meddwdod. Cyfeirir ato ef gan y rhai ieuainc fel engraifft fod pob peth yn eithaf dyogel. Ant i'r dafaru ar ol rhyw broffeswr neu efallai y bydd gyda hyny yn swyddog yn yr eglwys, a boddant drwy hyn eu cydwybodau a'r ofnau a hysbysant iddynt eu bod yn sefyll ar leoedd llithrig. Rhydd dynion o'r fath hyn hefyd ryw gadarnhad a respectability i'r fasnach. Hwy, mewn gwirionedd, ydynt y pileri ar ba rai y gorphwys holl adeilad pechod a pherygl yn y mater yma, ac arnynt hwy y bydd y cyfrifoldeb. Yr wyf yn gwybod fy mod yn siarad yn gryf with ddywedyd hyn, ond nid yn rhy gryf. Y mae o flaen llygaid fy meddwl lawer- oedd o ddynion ieuainc a gafodd eu dinystrio drwy esiamplau o'r fath. Yr wyf wedi clywed amryw yn priodoli eu syrthiad o'r Ysgol Sabbathol, ac o'r eglwys, i bwll pydredd meddwdod drwy gymeryd engreifItian fel y nodais yn gyfarwyddyd i'w bywydau wrth ddechreu mynychu tafarnau. Yr wyf yn meddwl y gallaf apelio at lawer o'r brodyr sydd yma heddyw ag sydd wedi cael tipyn o brofiad yn y weinidogaeth, a gofyn, Oni wyddoch chwi am achosion tebyg i'r hyn a nodais i ? Gan hyny, gwelir y pwys ofnadwy sydd i broffeswyr crefydd ymgadw yn llwyr rhag mynychu tafarnau. Yr wyf yn cofio pan yr oeddwn yn dywedyd ychydig dros Demlyddiaeth flynyddoedd yn ol am hanesyn a adroddwn sydd yn egluro mewn modd uniongyrchol y penawd hwn o'r papyr, ac os cofiwyf yn dda, dyma fel yr ydoedd :-Mewn tref gynyddol yn Pen- sylvania, galwyd cyfarfod o'r trigolion yn nghyd i benderfynu pa nifer, os nifer o gwbl, o dafarnau a ofynid i'r dref gan heddynadon y Llys Sirol am y flwyddyn ddilynol. Yr oedd yn gynulliad llawn, a llywyddwyd gan un o'r Ynadon, ac ar y llwyfan, yn mhlith ereill, y gweinidog, un o'r diaconiaid, a'r meddyg. Ar ol galw y cyfarfod i drefn, cododd un o brif ddinasyddion y dref ar ei draed, a thraddod- odd anerchiad byr, a chynygiodd eu bod yn gofyn am y nifer arferol o dafarndai. N id oedd yn werth i godi cynhwrf, meddai. drwy beidio gofyn am y nifer benodol o drwyddedau. Yr oedd yn well iddynt drwyddedu dynion da, a gadael iddynt werthu. Yr oedd y cynygiad yn cael ei dderbyn gyda boddhad cyffredinol, a phan yr oedd y llyw. ydd yn parotoi i'w roddi o flaen y cyfarfod cyfodai rhyw wrthrych o gongl pellenig yn yr adeilad, a dechreuodd siarad, a chyfeiriodd pawb eu golygon tua'r cyfeiriad hwnw. Hen wraig oedd yno wedi ei gwisgo yn ysgafn allwm, a'i griid(liau yn dynodi ei I bod wedi dyoddef llawer o drallod, ac eto yr oedd rhywbeth yn fflachiad ei llygad, a ddywedai yn