Y Tyst

GWARENTIR y bydd i un blychaid o CLARKE'S B 41 TILLS i wella pob dyferlif o'r Peirianau Troethol yn un o'r ddau ryw, wedi ei enill neu yn gyfansoddiadol, Graianast a Phoenau yn y cefn. Gwarentir ei fod yn hoUol rydd oddi- wrth Mercury. Ar werth mewn blychau 4s 6c yr un gan yr holl Fferyllwyr a Gwerthwyr Meddyginiaeth Breintlvthyrau neu anfonir ef i unrhyw gyfeiriad am 60 o lythyrnodau gan y Lincoln and Midland Counties Drug ompany, Lincoln.

NODION 0 LU N DAI N. Nos Iau wytbnos i'r ^iwedd^fj agorwyd yr organ newydd yn njhapel Kia^'s Cross ginyrenwo^ l'n cydw lad wr, Mr Ha, ry Evans, Dowlais. Un o feibion gwlad y ga i y w e% a chanu fel pe bu wedi ei wan trwy ei odf o'rtraed i'r oryn. Saif yn y rhes fl-ienaf fel arweinydd, organydd, a chyfar- soddwr, o fe bi n ienainc Cymnl beddyw. Y mson uchod cawsom wledd i'w glywed yn chwareu ar yr organ waith Mendelssohn, Ssubnrt, Haydn, Dubois, Lemmens, Haniel, a'i waith ei hun. Ond y petb penaf a glvwodd plwb oedd yn bresenol oedd 'Can y Bugail'—yr ystorm, y weddi, a'r tawelwch maw Barn pawb oedd na chlywsant y fath beth erioe^, a gallem feddwl fod yna fachgen bycban yn yr organ yn canu yn beraidd yna clywetn yr yst)rm yn dechieu dyfod yn y pellder, an yn ds>forf ft^l eorwjrnf mdivrq tharanan ar pi n] wel, oni bai ein b. d yn gweled Hury Evacs wrth yr ortjan, credem mai natur oedd yn to. fysu, ac nid bysedd gwynion y gwr o Ddowlais. Yr oedd pa,wb yu lygaid ac yn glustiau i gyd. Dyna beth yw talent mewn dyn, ac y mae yn gwneyd yn fawr o'r daleut y mae yr Arglwydd wedi ei fen- ditho a hi. Hir oes iddo i'fyw i wasanaethti cenedl y Cymry a'r wlad a'i tnagodd, aci berffeithio cerddonaeth gwlad y menyg- gwynion, ac ya benaf oil ganiadaetti cysegr y Goruchaf. Catwyd un- awdau gan y rhai canlynol —Madame Wilmott, Briggs, Miss Gertrude Parry, Mr Stanley Daviep, a Mr Madoc Davies, yr hwn a wnaeth ymdrech i fod yn bresenol gan ei fod ar ei wyliau yn y gogledi. Y mae yr organ weii costii 1,035p ac ynddi 1,336 o bibellau, ac yn cael ei gweithio a pheiriant hydraulic. Dyml ni wedi cael tri pheth pwysig-adnewyddu y capel, organ newydd, ac, yn beaif oil, yr anwyl Elfed yn wein- id)g arnom a'r mwynhad wrth wrando arno yn traethu yr Hen, hen hanes mor newydd a thoriad y wawr. Cadti iwyd y noson gan ein gweinidog. Dechieuwyd y cyfarfod gan Mschreth y buddugol- iaethwr yn Eisteddfod y Rhyl. Dydd Llun wythnos i'r diweddaf, torodd ymra- fael allan l'hwng yr Iuddewon yn rhan isaf y ddinas. Bu tut dwy fil ohonynt yn ymladd a,Lt gilydd yn nghylch yr hen gorefydd, llawer yn Bn- foddl n ymprydio dros ddydd Linn, Nid oedd caniatad iddynt i fwyta nac yfed dim nag an plentyn chwaitb, felly y mae y ddefod. 0111 druasn OUotl Hti jru v.ljiK'vjl aui y JVZccsa ¡alJt C gn!1 ( orweaa yn y gwely Pi id I i ymprydio hyd ddiwdd amser cyn y gwelant Fessiah arall. Mae son ymi am godi teml Fabometanaidd. We I, beth dd tw o'r wlad hon sydd yn cael ei Ilan w a, estron iaid pagana dl. Y mae yn rhaid i ryw gyfnswidiad buan i ddyfod, neu yn ot i'r bymthegfed gmrif yr aiff. Fe lenwir y wlad hon y I ag estroniaid i weithio am ycbvdig o arian, a'r canlyniad fydd ni fydd eisieu Sais na Ohymro i weithio, ac fe ^awn fod allan o waith ac estrnniaid yn ein .le i hyn y mae yn dyfod yn gyflym, a dyna Fesur Addysg yn ergyd tuag yn ol, a thori v y 11 rhyddid a gawsom gan ein tadau trwy angerdd y tan a'r ffagodan. Y mae yn ddi genyf weled Cymru gyfan yn codi fel un gwr yn erbyn iau ormesol y Toriiid. P ç dicJcl B llfour a medd wI y gall wneyd fel y rnyno a nyddid cydwybod. Na, na, y mae'r haul wedi cooi cyn ei eni, ac fe gwyd eto wedi i lyffetheiriau y Toriaid gael eu taflu i'r wadd a'r ystlymod. B iasai yr un peth i Balfour i ddal yr haul ar gledr ei liw, a chydto yn y Wyddfa a'i rhoddi yn llogeli ei hugan, a rhwymo Cjdwybodau cenedl y Cymru. Mte 61 bysedd gwaedljd y Pab- yddion ar Gymiu wen heddyw. Gwnaed ein gwlad yn afonydd o waed, a lladdwyd iniloed I o'j meib. ion dewraf hi. O. na, nid yw y B lbaeth i gel Cymra facb. Dylem fel cenedl fod o waelod calon ar ein goreu gyda Mr Lloyd George ac ereill i wrthsefyll yr ymdrech nes cael barn i f addago.1, iaeth, a cbyfixwnder i deyrnaiu. Gregory KEAN.

PHYARGHER&^?li IGOLDEN RETURNS Hti —REGtSTEREPgfgL-" ggMI Darlun o Pecyn Wns. ARCHER'S GOLDEN RETURNS PERFFEITHRWYDD MYGLYS PIB.

nnjlwg iddi fod yn wahanol ei chyflwr i'r hyn ,I,tje(Ici yn awr. Cyfarchodd y llywydd gan ddy- we, d iddi ddyfod i'r cyfarfod am ei bod yn deall eu bod yn myned i ofyn am nifer o drwyddedau. I Yr ydych yn gwybod i gyd pwy wyf, ineddai. Yr oeddych yn fy adnabod fel meistres un o'r ystidau goreu yn y dref a'r gymydogaeth hon. Yr oedd genyf unwaith wr a phump o t'eibion, ac ni bu gan waig erioed wr mwy tyner, na mam fecbgvn gwell ac aawylaf. Old pa le y maent yn awr ? Doctor, yr wyf yn gofyn pa le y maent yn awr? Yn y fynwent acw, y mae cbwech o feddau yn cael eu llenwi a'r gwr hwnw, a'r pump bachgen ac 0 beddau meddwon ydynt. Doctor, yr ydych chwi yn broffeswr crefydd, a pba fodd y daethaat hwy i fjd yn feddwon? Ie, chwi a fynyebech gyda hwynt y dafarn, a dywedech y byddai i yfed yn gymedrol wneyd lle3 iddynt. A chwithau, y gweIDJdog-, meddai, gan 61 g-yfaroh, a RQch yr un modd gyda hwynt, a thybiai fy mechgyn y gallent yfed mewn dyogelwch wrth ddilyn eich esiamplau crefyddol cbwi. Chwi y diacon ydoedd y tafarnwr a werthodd y gwirodydd iddynt. Y mae fy fferm, a fy holl eiddogyda chwi, a chawsich hwynt drwy y diodydd. Ac yn awr, meddai, yr wyf wedi gor. pben fy neges. Yr wyf yn myned yn ol i'r tlotdy, canys hwnw yw ty nghartref yn awr. Chwi barcb- edig syr, chwi y meddyg, a chwi y discon, ni chyfarfyddaf a. chwi byth mwy, byd nesycyfar- fyddaf a chwi oflaen biawdle Crist, a lie y cyfar- fyddwch & fy ngwr a'm pum' b-cngen, pa rai drwy eich dylanwad a'ch es:ampl a linwantheno feddau y meddwyn.' Eisteddodd yr hen wraig i lawr. Heb ymhelaethu, digon i'w dywedyd idJi, drwy ei byawdledd trist, gael y fath ddylanwad IIr y cyfarfod, fel na chodwyd yr un llaw i fyny dros gael yr un dafarn yn y dref y flwyddyn ddilynol. III. Y pw-, s i broffeswyr ymgadw ynllwyrrhag mynychu tafarnau, am y byddai eu mynychu, yn eu hanalluogi i gynorthwyo yn nygiad yn mlaen yr acbos dirwest 1. Pan ymddangosodd yr Arglwyad Iesu Grist ya mhlith djnior, yr oedd Ei holl fywyd yn egluihad ar ddeddt caiiad. Bod heb gatiad ganddo EE ydoedd bob heb fywyd. Aeth odd; amgylch gan wneutbur daioni, ac y mae yr esiampl I ogoneddus a rcddodd Efe i'w ddvsayblijn, ac i'r byd, y cyfryw, fel os na eb vaymffudir ag Ef, nii. ydym yn eidio Ef. Mae tan cariad a gyneuwyd gan Giisttrosom i losgi yn mhob mynwes ohonom, ac i'n gwneyd yn analluog i fwynbau Ei fendithion ysbrydol, heb fad awydd arnom i'w cyfra.nu i ereill. Gadawer i ni edrych ynte, pa fodd y. pwysa y ddeddf arnchel hon ar grefyddwyr yn yr arfeti id o fynycbu tafarndai ein gwlad. Yn gyntaf, os bydd i broffeswr crefydd fynychu tafarndai ei hunan, nis gall wneutbur dim tuag at rwystro y meddwyn i fyned iddynt, ac nid oes gobaith i wneyd daini iddo ef, heb ei gael ya gyntaf i beidio myned i'r dafam. Yn ail, nis gall y proffeswr wrth fynychu tafarn- dai ddyweyd dim mewn fiordd o rybuddio yn erbyn y peryglon sydd yn nglyn a myned i'r dafarn i ddiota a meddwi. Yn drydedd. os parha y proffeswr i fynychu taf- arnau. rhaid iddo roddi pob gobaith i gynorthwyo yn lledaeniad yr achos dirwestol i fyny, yr hwn symudiad a gydnabyddir yn gyffredinol sydd yn gwneyd daioni mawr trwy y wiad. Mwy na hyn, mae ei esiampl yn ddigalondid i ereill, a gall y rhai a weithiant gyda'r aebos yma ddyweyd nad oes dim mwy o achos iddynt hwy weithio gydag ef nag ereill o broffeswyr crefydd. A ddymunai proffes- Wyr crefydd weled yr ymdrech a wneir yn erbyn meddwdod y wlad yn cael ei roddi i fyny yn llwyr ? Credaf nad ydyw Eglwys Dduw wedi dyfod i hyn, ac na ddaw hi byth ychwaith. Wel, ynte, gan fod y proffeswr sydd yn mynychu tafarnau yn analluog i roddi cynghor i'r meddwyn cyhoeddus—yn an- alluog i ddefnyddio ei ddylanwad heb niweidio ereill-yn analluog i gynorthwyo dim yn yr achos dirwestol-y cwestiwn sydd genyf yn awr i'w ofyn iddo ydyw, A ydyw ysbryd Cristionogaeth fel yr amlygid ef gan Grist, ac yr eglurir ef yn y Gair j Dwyfol, yn caniatau iddo fod yn foddlon i'r sefyllfa j y mae ynddi wrth fynychu tafarnau ? Credaf, os ystyria y pethau hyn yn ddifrifol, y deua i'r pen- derfyniad yn fuan nad yw ar yr iawn lwybr, ac y dnvygia drwy beidio mynychu tafarnau mwyach, ac y daw allan yn gynorthwy i'r Arglwydd yn erbyn y cedyrn, a'r unig elyn sydd gan y wlad hon i'w ofni, sef y fasnach feddwol.. Ychydig o eiriau terfynoJ. Buasai yn dda genyf pe buasai amser yn caniatau i ddywedyd ychydig ar rai arweddau ereill perthynol i'r pwnc, megys y gwastraff ofnadwy ar amser ac arian wrth fyn- yehu tafarnau—athrawiaeth bendant yr Ysgryth- yrau ar y mater, &e. ond rhaid tewi. Nis gallaf derfynu, modd bynag, heb ddywedyd y buasai yn dda genyf weled rhyw foddion elfeith- iol i gael yr holl gymdeithasau dyngarol o r tafarnau. Mae cynal y rhai hyn mewn tafarnau yn fagll fil- oedd. Mae yn llawen genyf fod amryw Gynghorau Sirol yn symnd i gynal trengholiadau mewn lleoedd heblaw tafarnau. Mae hyn yn gam yn yr iawn gyfeirrad. Peth arall y caraswn yn fawr ei weled fuasai fod Eglwys Crist yn gyffredinol yn gosod ei gwyneb yn bendant a diofn yn erbyn y fasnach feddwol; a phe byddai i hyny gael ei wneyd, daethai terfyniad buan, buan arni. Gofynwyd i'r duwiolfrydig John Angell James, o Birmingham, un tro, Pa hyd y bydda i'r fasnach feddwol fodoli yn y wlad hon ? Dim ond tra y gwcl Eglwys Dduw yn dda iddi,' oedd yr afcebi id. Gwelwn, gan hyny, fod genym waith i'w gyf- lawni, a bod cyfrifoldeb mawr yn gorphwys ar Eglwys Dduw yn nglyn a'r fasnach hon. Gorphenaf yn ngeiriau yr apostol—1 Am hyny, fy mrodyr anwyl, byddwch sier, a diymod, a helaethion yn ngwaith yr Arglwydd yn wastadol, a chwi yn gwybod aiok llafur ohwii yn ofer yn yr Arglwydd.'