Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

4 erthygl ar y dudalen hon

LLYTHYR 0 GEREDIGION.

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

LLYTHYR 0 GEREDIGION. MR GOL j- Yr wyf wedi liddawanfon yebydig nodiadau yn awr ac eilwaith am Geredigior, i'r TTST. Mae cryn ddarllen ar y TYST yn y sir hon, a thebyg y bydd llawec rhagor wedi'r gostyngiad yn y pris. Hefyd, y mae llawer iawn o blant Ceredigion yn wasgaredigar byd a lied y wlad, a dian y bydd yn dda ganddynt gael ychydig o hanes eu ben gartref. Mae yn ambeus genyf a os un sir yn Nghymru, yn ol nifer ei phoblog aeth, wedi anfon allan gynifer o ddyDion ag sydd erbyn heddyw yn golofnau yn ngwabanol eglwysi ein Henwad. Gwelsom In obnnynt yn ystod y ddau fig diweddaf ar ymweliad â'u hen gartref, a cbradwyf fod y cydgyfarfyddiad yn fantais iddynt hwy a ninau. Mae talu ymweliad A Bethel bcreu oes yn adgyfnel thiad ysbrydol idd nt hwy fel ag y bu i Jacob gynt. Y fath fendith i'r dyn ienanc o gartref yw dyfod;i gyffyridiid a'i rieai duwiol, ac a'i hen athrawon yn yr Yagol Su). Mae eu hymweliad a chaitref yn profi yn feadith, nid yn unig iddynt hwy, ond befyd i ninau. Ein perygl ni, yn enwedig yn y lleoedd mwyaf gwledigr, yw bod yn rhy araf yn ein symudiadau. Dywedir am Issachar, 'Ac a wet lonyddwch mai da yw,' ac ofnwyf ein bod n'niu yn perthyn yn lied agosiddc; ond mae ymweliad ambell frawd ag sydd yn llawn ni a brwdfrydedd yn foddion i symud ycbydig ohonom ninau. Mae ambell hen Gristion rnag- orol, ond ceidwadol ei ysbryd, yn eangu cryn lawer o'i syniadau wrth glywed ei blant yn adr)dd yr byn mae eglwysi'r trefydi mawrion a'r arlal- oedd gweithfaol yn wneyd. Mantais fawr yw cael Zttb'jlon ac Issachar i gymdeithas eu gilydd, rhag ofn i'r cyntaf yru ei gerbyd mor chwyrn ce3 mynei yn ddarnau, ac i'r ail symud mor araf nes syrthio i drwmgwsg. Yn mh ith y llu o'r 'plant ar wasgar' fu ar ymweliad a. ni eleni, yr oedd cryn nifer o weinid- oJion fagwyd yn ein p!itb, a llawenydd mawr oedd gan eu mam-eglwysi gael y fraint o'u o'ywed yn pregethu mor effeithiol. Yr oedd rhai o gapeii mwyaf y sir yn rhy fach i gynwys y cynolleidfa- 03dd ddaeth yn n<hyd i'w gwiandaw. Er nad ydym yn symud yn gyflym iawn, eto yr ydym jn bell o fod yn aegur. Yr ydym wedi bod yn eithiiadol o brysur yn ystod y blynyddoedd diweddaf yn helaethu capeli ac adeiladu rhai mwyidioo, ond peth eithriadol braidd yw sefydlu eglwys newydd. Gydag un eithriad, y ddwy eglwys ieuengaf yn y Cyfundeb yw Cranog a Gwyddgrug. Sefydlwyd y ddwy hyny tua 15 mlynedd yn of, ac maent yn gwisgo agwedd lewyrchus iawn. Mae yn Bow-street gapel new- yid mewn lie newydd, ond yr un eglwyg yw a C arach, ond yn unig fod y eymudiad wedi profi ya fantais fawr iddi. Llwyddiant i Mr Llewelyn i gael Jubili yno yn fuan. Yr eglwys ieuengaf yn y Cyfundeb yw Llan- ddewibrefi. Sefydlwyd hi ychydig gyda blwyddyn yn ol, a Medi 19eg a'r 20fed, 1904, agorwyd y capel newydd. Tebyg y ceir haoes y cyfarfodydd mewn colofn arall, Mae i Lnnddewi hanes dy- dlorol iawn yn y byd crefyddol. Cymerodd Pelagiaetb, neu Forganiaetb, afael gref o'r ardal .hon yn bur foreu, a bu Dewi Sant yno yn ceisio rhoi y eyfeiliornad i lawr. Yn y 12fed ganrif, sefydlodd Esgob Tyddewi Goleg yn y lie, ac yno y bwriedid ade-ladu Coleg Dewi Sant, ond oherwydd rhyw amgylchiadau, yn Llanbedr y codwyd ef. Bu Llanddewi a'r holl wlad o amgylcb, ar un adeg, yn faes gweinidogaethol yr ben weinidog Anni- bynol enwog, Phylip Pugb, a dywedir mai yn Mynwent Llanddewi y uladdwyd ef. Yn Llan- ddewi, hefyd, yr argyhoeddwyd yranfarwol Daniel Riwlands, Llangeitho, pan yn gwrando ar Griffith Joaes, Llaoddowror, yn pregethu. Pwy na wyr am Ddiwygiad L'angeitho ? Daeth Llangeitho yn fan cyfatfjd y llwytbau o bob rban o Gymru. Bu R)wlands yn gyfrwng i weddnewil yr hoil ardal, a chafodd bob cymhorth gan Phylip Pugb. Cy- merodd gweinidogaeth Rowlands y fath afael o'r elmydogaethau hyn fel yr aeth amryw o hen eglwysi Annibynil y cylcb, yn mhen amser, yn e lwysi Methodistaidi, a dychwelodd ereill at diysgeidiaeth Pe!agius. Er fod Llanddewi yn rhan o laes gweinidogaeth Mr Pugb, ni bu yno gapel hyd yn awr ond yr oedd amryw o'r ardal ar h d y blynyddoedd yn dal i fyned i Ebenezer, Llangybi-pelldoi- o tua phedair milldir. Wedi i Ebenezer dori ei cbysylltiad a Chellan, meddyliwyd a n sefydlu achos yn Llanddewi, ac mae eglwysi Ebenezer a Llanddewi dan ofal y Parch J. J. Williams. Llwjdliant mawr iddo yn y ddwy eglwys. Dydd Iau, Medi 29ain, cyfarfyddodd Pwyllgor Addysg y Sir am y tro cyntaf wedi i'r Byrddau Ysgol gael eu difodi. Mr Morgan Evans, Y.H., O.kford, yw Cadeirydd y Pwyllgor, a phwy sydd mor deilwng o'c aorhydedd ? Bu ya Gadeirydd Bwrdd Ysgol Llanarth tra y bu Deddf Addysg 1870 mewn grym, ac yr oedd er'a rhai blynydd. oedd y Cadeirydd bynaf yn Nghymru a Lloegr. Swn rhyfel Qedd yn anerchiad agoriadol yr hen wrjD, ac y mae yr un ysbryd yn nodweddu yr aelodau ereill o'r Pwyllgor. Nid oes perygl y gwnaiff y sir hon droi ei cbefn yn nydd y frwydr.

LLYTHYR LLUNDAIN. - '.J

---TABOR A PHENMORFA, GER…

Advertising