Y Tyst

BONTNEWYDD. CYFARFOD YMADAWOL Y PARCH L. WILLIAMS. Pel yr oedd yn bysbvs fod y Parch Lewis WnJi ims weii pendeitynu ymryddbau o'i ofal gweinidogaethol, ar ol bod obono yn y weinidog- aeth am agos i ddeueain mlynedd. Bu yn gtfilu atn S-tron a Libanus, Bontnewydd, am bymtVeng mlynedd ar hugain. Ba yn weithiwr caled, diwyd, cyson, meo'rus, ac eg-wyddorol. Ac er bod ar y maes am ;:yfnod mor faith, a gweithio yn galed, puha i edrych yn ie ano, hoew e; gerdd- ediad, a siriol ei ysbryd. Gan iddo dreulio cyfood nior bir. a byoy gyda Hwyddiant mor amlwg, naturiol oedd i'r eglwysi ddal ar y cyfle i ddangos ell parch dwfn a'u hed- ttygedd mawr obono. I'r pvvrp-s hwnw, nos WeDet-, Rhagfyr 16eg, er garwed yr bin, daeth torf luosog yo ngbyd. d,i Wedi canu emyn, der-,h, e,iwyd y cyf r'od trwy j ddarllen a gweddio gan y Pa^ch Thomas G. Owen, Uhosgadfan. Yea cafwyd ychydig o sylwadau pwrpasol gan y llywydd, Mr Thomas B. Jones, un 0 flaenoriail L'banus, yr bwt] a eglurodd amcan y cyfarfod. Dywedai nas gallent adael i'r amgylcb- itd arbenig bwn yn eu hanes i fyned beibio heb ddangfs en parch a'u hanwyldeb at Mr Williams a'i deulu, a hyny mewn ffordd sjlweddol. Dol oedd ganddo feddwl am eu haelioni parod fel dwy eglwYiJ yn gystal a'r ardalwyr, fel yr oedd gan- ddynt byrsaid o aur, ac anerchiad p ydfoith i'w Ryflwyno iido. Soniai y llywydd am y gwaitb nJaIVr a wnaed gan Mr Williams. CyFe tiodd at y ddyled drom oedd arnynt pan y daeth atynt ond trwy ymdrech arbenig a diwydrwydd mawr o'i eiddo, nid hir y buont nes ei chlirio ymaith. Gwnaeth gyfeiriad at yr beddweh a'r tangnefedd fu yn nodweddu holl dymhor ei weinidogaeth. Hawdd y gillaeii ddyweyd llawer o bethau, ond gan fod yno gynifer o siaradwyr, rbaid oedd arno yaiata). Yna dai llenodd lythyrau oddiwrth frodyr yn gofidio na bunsent yn gallu bod yn bresenol. Ac yoa galwodd ar Y Parch H. WILLIAMS, B.A., Penygroes, i siarad, yr hwn a ddywedai ei fod wedi d'od yno nld i siarad ya gymaint, ond i ddangos ei fod yn teimlo yn gynes at Mr Williams. Bydd rhai yn dyweyd mal aofantllis ydyw bod yn bir yn yr un ttaes. Ond mae yr olwg sydd ar yr eglwysi hyn yn tystio yn wahanol. Di genyf fod yr eglwys wedi medru cydfyw a't,- gweinidog, a'r gweinidog wpdi medru cyafyw a'r eglwysi am gyfnod mcr tb. Mae y ffaith fod cynull'ad mor luosog wedi d od yn nghyd, ar noswaith mor ystormllyd, yn brawf fod yma deimladau da yn bodoli. Hyderaf y cewch olyaydd teilwng i Mr Williams. Nid wyf yn credu y cewch ei well. Yr oed(I Mr WiliiAms yn ddyn cyflawD, ac yn gallu Jlnwi pob cylcb. Mr WILLIAM JONES, Cae Mawr, yr aelod a'r swyddog bynaf yn Libanus, a ddymunai ddwyn tjstiolaeth i burcleb cymeriad Mr Williams. Can- molai ef fel dirwestwr trwyadl o'i febyd. Daeth Mr Williams atom pin nad oeddym ond gwan. Gweithiodd yn galed casglodd yn ddiwyd, ac nid kir y bu nes ein tynu allan o gaethiwel y ddyled. Nodweddid ei weinidogaeth gan nthrawiaeth jachug, Daliodd i fyny Gr)es Ct,ist. Llwyddodd I gadw keddweh am y cyfnod maith o bymthecg mlynedd ar h ugain. Bendith a'i dilyno hyd y terfJn. hyd ne3 y cawn eto gydgwrdd tudraw i'r lien. Mr JOHN JONE*, diacon yn Saron, a ddywedai fed Saron wedi te mlo cryn ys^ydwad pan y elyw. oid fod Mr Williims yn mynn eu gadael. Yr oedd wedi bod yn weinidog da, ac yn arweinydd doeth yn mhob cysylltiad. Yr oedd wedi ei ddonio a doethineb mawr fel arweinydd. Yr oedd ynddo fedrusrwydd i reoleiddio a cbadw beddweb a threfn. 0:3 ydyw wedi ymadael oddiwrthym, bydd yn arrs yn hir yn ein serchiadau. E'n dymun- Jad ni yn Sarin yw am i'r Arweinydd Mnwr ei arwain hyd derfyn efdaith. Yaa galwodd y llywydd ar y Parch L1. B. Roberts, Caernarfon, i diarllea yr anerchiad. Mr ROBERTS a ddywedai fod pranddo lytfcyr i'w ddir- l^en yn gyntaf oddiwrth y Parch Kminion Thomap, "oithdinorwig, cyn-jadeirydd Cyfarfod Chwart- erol Arfon. Darl'ecai'r llytbyr fel y canlyn Gwyndre, Porthdinorwig, Rhagfyr 16eg, 1904. At Gadeirydd Cyfarfod Ymadawol y Parch L. Williams yn Bontnewydd. ANWYL SyR, Caraswn fod yna heno i amlygu fy ^^erttifawrogiad o Jafur y Parch L. Williams yn 8'yn a (Jhyfarfod Chwarterol Arfon, a'm dymuniadau a \v. ar e' wa'^h yn ymneillduo o'i ofal gweinidog- ethol. Ga]i ereill siarad am lafur Mr Williams yn QyCh ei gartref. Gallaf fi siarad am ei ffydd ondeb r.' aherth yn ngl^n a gwaith cyhoeddus ei Dnwadyn y an yma o'r sir. Bu yn egniol iawn gyda phob mud- iad o'n heiddo. Teithiodd lawer, a bu yn ymdrechgar •iawn i lanw y swydd o Ysgrifenydd y Cyfarfod Chwarter yn ddifwlch. Pellder ffordd, anghyfleusderau teithio yna, a'r tywydd ystormus, yw'r unig rwystrau ar fy ffordd i fod gyda chwi. Hyderaf y cewch gyfarfod da, ac y bydd gwenau y nefoedd yn dilyn Mr Williams a'i deulu hycl byth. Ydwyf, yr eiddoch yn ffyddlawn, KEINION THOMAS. Ar ol y llythyr, aarllenodd Mr Roberts eTJglyn o'i eiddo ei bun, yr hwn sydd fel y canlvn Yn Saron mawr y son sydd-am Williams. Hwy a'i molant beunydd Ni wywa o'r Bontnewydd Ei dda barch-yn wyrdd y bydd. Yna darllenodd yr anerchisd, yr bwn oedd wedi ei ysgrifenu mewn album hardd, fel y canlyn :— Anerchiad cyflwyne-dig i'r Parch Lewis Williams, gonyr eglwygi a'g- cynulleirlfaoedd jvn Bontnewydd a Saron, ar derfyniad ei weinidogaeth yn eu plith y Sabbath olafyn Hydref, 1904. ANWYL A PHARCHEDIG Syiz,-Nis gallwn feddwl gadael i'r amgylchiad presenol o'ch ymddeoliad o waith y Weinidogaeth am y cyfnod maith o bymtheng mlyn- edd ar hugain yn ein plith, fyned heibio heb gyflwyno i chwi yr anerchiac1 hwn, yn nghydag anrheg fechan o aur, Did fel mesur ein serch atoch, ond fel mynegiad cywir o'n parch a'n dymuniadau da i chwi a'ch teulu. Pan ddaethoch i'n plith, Did oedd nifer aelodau y ddwy eglwys ond 115, erbyn hyn y maent yn rhifo 245. Yr oedd yma hefyd tua 1,100p. o ddyied, a chasglasoch tuag at ei thilu dros 500p. Adeiladwyd yma ddau dy lieiaeth cyfnewidiwyd addoldy Saron oddimewn, ac adeiladwyd cyntedd i gapel Bontnewydd yn ngbydag ysgoldy eyfleus; a chynyddodd yr achos gymaint yn Saron, fel yr adeiladwyd yno yn ddiweddar gapel newydd helaeth a phrydferth. Yu ystod eich gweinid- ogaeth yn ein mysg, yr ydych wedi derbyn 462 i gymundeb, wedi claddu 120 o aelodau, ae wedi bedyddio 526 o blant. Cymerasoch ran amIwg gyda phob symudiad cy- hoeddus a dueddai i lesoli yr ardalwyr yn nglyn a chrefydd, addysg, gwieidyddiaeth, a dirwest, ar y llwyfan a thrwy y Wasg. Dewiswyd chwi i lenwi swyddau pwysig yn Dglyn ag Undeb yr Annibynwyr Cymreig, Cymanfaoedd Oanu y Sir, y Bwrdd Ysgol, Cymdeithas Ryddfrydol Eifionydd, ac fel Ysgrifenydd Uwrdd Chwarterol Arfon, gwnaethoch eich gwaith am flynyddoedd i foddlonrwydd eyffredinol. Cyflawnasoch holl gylchoedd eich gweinidogaeth yn ffyddlon yn ein plith. Rhybuddiasoch yr afreolus, a dyddanasoch y gwan eu meddwl, a chafodd yr ieuanc chwi yn gynghorwr ffyddlon, a buoch yn arweinydd doeth i ninau fel dwy eglwys yn mhob amgylchiad. Ymwelasoch a'r weddw a'r amddifaid yn eu hadfyd dangosasoch gydymdeimlad a'r galarus a'r cystuddiol, a chynorthwyasoch yr angenus yu barod ac 6wyll- ysgar. Nis gallwn ymatal heb amlygu ein diolchgarwch i'ch auwyl briod am y gofal a gymerodd ohonoch, a'r cym- ortha fu i chwi i'n gwasanaethu ac hefyd am wasau- aeth gwerthfawr eich anwyl ferch yn ngIyn a chaniad- aeth y cysegr yn y Bontnewydd. Glynasoch gyda ni er cael llawer cymhelliad hudolus i ymadael, ac yr oeddym ninau yn tybied y cawsem eich gwasanaeth gwerthfawr byd yr adeg y buasai eich Meistr Mawr yn eich galw i dderbyn gwobr y gwas da a ffyddlawn. Nis gallwn byth anghotio eich gweddiau taerion, eich pregethau efengylaidd, eich cymeriad di- lychwin, a'r cysuron helaeth a dderbyniasom drwy eich gweinidogaeth adeiladol. Bu yr Arglwydd yn dda wrthych, ac wrthym ninau, drwy holl dymhor eich gweinidogaeth, a gwnaeth chwi yn fendith tra yn llaf- urio yn ein plith. Chwith genym ydyw meddwl fod yr undeb dedwydd a barhaodd rhyngom mor hir yn cael ei ddatod, a'n bod ninau yn cael ein hamddifadu o'ch arweinild a'ch arolygiaeth ofalus drosom ond gan i chwi farnu mai ymddeol o'ch rhwymau bugeiliol oedd oreu, am y caech drwy hyny fwy o hamdden a gor- phwysdra, nid oes genym ond boddloui. Wrth derfynu, nis gallwn ond dymuuo i chwi bryd- nawnddydd tawel, iechyd, a phob cysuron i wasanaethu eich Arglwydd yn Ei Wiullan, ae y bydd i chwi a ninau barhau i gyd-ddysgwyl am y gobaith gwynfydedig, ae ymddangosiad y Duw Mawr, a'n llarglwydd lesu Grist; ac wedi y terfyno ein hymdaith ddaearol y eawn gyd-dreulie ein tragywyddoldeb i gydwledda wrth yr un bwrdd, a chyd-ddyrehafti- clodydd yr un lesu yn oes oesoedd yn nheyrnas ein Tad. Arwyddwyd dros yr Eglwysi a'r cynulleidfaoedd, gan y diaconiaid — Bontnewydd WILLIAM JONES, WJLLTAM M. JONES, THOMAS B. JONES, JOHN JONES, RICHARD OWEN, GEORGE EVANS. Saron :—WILLIAM ROBERTS, JOHN JONES, JOHN WILLIAMS, WILLIAM HUGHE3, JOHN JONES, TH MAS WILLIAMS, MORRIS WILLIAMS. Wedi darllen yr Anerchiad, cafwjd sylwadau pellach gan Mr R>beits, mewn ffo..dd hapus a thyner. Yna daetbpwyd at brif waith y cyfarfod, cyflwyno yr anrhegiJD. Cyilwynwyd yr Anerchiad gan y chwaer hynaf ya Lioanus, Mrs Ellen L3wis. Cyfiwynwyd pwrs a'i lon'd o nur gaa y chwaer hynaf yn Siron, Mrs Catherine Jones, Cae Glos g wnaed y pwis gan Mrs Margaret Owen, CAe Glos. Cyflwynodd y ddwy chwaer y rhoddion mewn ychydig eiriau, ond mewn ffordd lednais a deheuig. Yaa cafwyd gair gan Mr WILLIAMS. Dywedai mai gwaith anbawdd iddo ef oedd siarad y noson hono, gan 11Bi derbyn caredigrwydd yr oedd. Dy- munai ddiolch yn gynes iawn i'r eglwysi a'r gwrandawjr, ac ereill o'r gymydogaeth, am eu caredigrwydd. Dywedai mai nid peth dyeithr yn eu banes oedd dangos eu caredigrwydd yr oedd- ynt wedi danges hyny ar hyd y blynyddocdd. Adridlodd mewa ffordd d lifyr, nad aeth yr un Nadolig heibio heb iddo dderbyn llawer o roddion ganddynt. Rhoddodd sdolygiad byr ar ei fywyd a'i lafur yu ystod ei arositd yn eu mysg. Yna darilenodd Eifionydd nifer o englynion pert a doniol. Methasom a'u cael i'w rhoddi i lawr yma, Parch D. STANLEY JONES :-Cyfarfod i edrych yn ol yw hwn. Ya mlaen y mae yr ieuanc yn edrych, a'r hen yn son am a fu. Nid colled yw edrych yn ol. Mae eisieu girpheool ddeil oleuni. Mae gan Mr Williams orphenol glan. Dywodir mai mantais i feddya: ydyw aros yn hir yn yr un ardal. Daw felly i adnabyddiaeth o dauluoedl, a gwyr beth fydd eu hafiechydon. Mae yr un peth yn wir yn ei berthynas a gweinidog. Dyma'r swydd bwysicaf o bob swydd ac mae bod yn yr un cylch yn fantais fawri weinidig iawn i wneyd ei waith yn effeithiol. Os yn cllyn di, bydd ei gymeriad yn fantais i fywyd ei botl. Ni che'r yr un Achos cryf heb fed lhywun wedi bod yn ei f oithrin. D, n i hanes yr eglwysi hyn. Da genyf am eich cvnydd, Mae Mr W litms yn ddyn da. Pwy all ddyweyd gwerth un dyn da mewn ardal ? Mae wedi bod yraa yn gweddi), yn pregethu, yn meddwl trcsocb. Pwy all ddyweyd gwerth gwedd- iau? Heno dyma'r cysylltiad yn cael ei doii. Bydd v gwaith yn aros. MrR. B. ELLH (C.C.), blnen-or gyda'r Methodist- iaid yn y Bontnewydd. Mae genyf barch calon i Mr Wi iiams a'i deuln. M'ie eu henwau yn anwyl iawn genym fel ardalwyr. Nid peth bach oedd byw am bymtbeg mlynedd ar hugain yn yr un cylch, a hyny heb yr un blot ar ei gymeriad. Bydd eu benwau fel teulu yn perarogli yn hir yn y gymydogaeth bon. Canwyd yn ytJd y cyfarfed gan barti o Saron, a chan gor y p'aut, Libanus. Terfvnwyd y cyfarfod dydlcrl hwn trwy weddi gan y Parch R. THOMAS, B.A. (M.O.), Bontaewydd Nodweddid y cyfarfod g-tn frwdtrydedd a theimlad dwys. Hawdd oedd canfod eu bod yn tori cysyllt- iad iz un cedd anwyl iawn ganddynt. Eiddunwn i Mr "Williams a'i briod hawddgar brydnawnddydd tawel, a phan ddaw adeg eu hymddatoditd, y cant eu derbyn i fewn i lawenydd eu Harglwydd. Rbosgaclfin. THOMAS G. OWEN.