Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
3 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
3 erthygl ar y dudalen hon
JONATHAN AR OL DAFYDD.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
JONATHAN AR OL DAFYDD. Yn y Beibl, 2 Sam. i. 17, cawn alarnad Dafydd ar ol Jonathan ond, yn yr amgylchiad can- lynol, cawn Jonathan yn gaiaru ar ol Dafydd. Jonathan a Dafydd oeddent ddau frawd, ac efeiliiaid— meibion Francis a Mary Davies, Trefedw, Llanglydwen, gorllewinbarth swydd Gaerfyrddin. Yr oeddynt o'u rnebyd yn hoff iawa o'u gilydd, ac felly drwy eu hoes Treul- iasant lawer o Jlynyddoedd gyda'u gilydd yn Lerpwl. Gelwid hwynt' Y Gefeill feirdd.' Yr oedd talent lenyddol gref yn y ddau. Cyfan- soddai Dafydd ambell benill, ac weithiau englyn ond y mae Jonathan, yr hwn sydd eto yn fyw, yn fardd galluog ac adnabyddus, ac wedi ysgrifenu llawer i'r papyrau a'r cylch- gronau yn y mesurau rhyddion a chaeth, a bob amser yn ddestlus. Bu farw Dafydd Rhagfyr 16eg, 1909, ar ol mis 0 gystudd caled, yn Ysbyty Toxteth, Smithdown-road, Lerpwl, yn 76 mlwydd oed, a gweinyddwyd yn ei gladdedigaeth y Llun can- lynol, yn Nghladdfa Smithdown-road, gan y Parch John Evans (M.C ), yn Gymraeg yn y capel, ac yn Saesoneg wrth y bedd. Annibyn- wyr oedd y ddau, o Hebron yn wreiddiol. Yr oedd mab i'r diweddar Barch O. R. Owen yn yr angladd. Mwyach, mae Jonathan, adna- byddus wrth enw arall, yn alarus yn ei unigedd. Fel hyn y mae ei alarnad ar ol ei efeill-frawd, Dafydd,- 0 beth wnaf ar ol Dafydd ? Och fyd! fath fywyd a fydd ? Ar ei ol ar fyrder af— O'i golli, byw nis gallaf! Mi deimlais awydd weithiau I fyn'd yn driot fy ngwedd, I chwilio'n mysg y beddau Am fechan fan fy medd. Ond 'nawr mi wn yn eitha' Pa le mae'r fan i fod Wrth ochr fy mrawd anwyla Yn Nghladdfa Smithdown Road. Daeth angel i'm cysuro Un noson, lawr o'r ne', Gan sibrwd, 'Paid ag wylo, Mae Dafydd mewn gwell lie.' Y cwbl 'rwyf yn ddymuno Ar ol y blinder mawr, Ac wedi llwyr ddiffygio- Yw bedd a nef yn awr I JONATHAN. Hunodd Dafydd ddihonol-fy hiraeth, O'i farw sydd lethol: Yma 'rwyf yn drwm ar ol-âto 'r tf, Ei v. eled a wnaf yn y wlad nefol. CLWYDWENFRO. -+-
PESWCH CALED A THAGLYD, A…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
PESWCH CALED A THAGLYD, A DYFERWST FFROENOL. PREGETH-FERCH ENWOG WEDI EI GWELLA GAN Verio's Lightning Cough Cure. Mrs Storr, yr Bfeagyles enwog, a mam Frances a Rose Bradley Storr, y pregeth-ferched enwog, wrth ysgrifenu o 48, Abbott-street, Doncaster, a ddywed 'Nis gallaf ddiolch digon i chwi am yr hl Y Illae Veto's Lightniog Cough Cure wedi ei wneyd i'm dwy ferch. Nid oeddynt byth yn rhydd oldiwrth beswcb caled a thaglyd, a dyferwst ffroo iol-yr oedd yr aubawsder i anadlu a'r cydgasgliad o lysnafedd, yn I)ghyda,r teimlad o gauad i fyny yn y pen a'r ffroenau yu boenus iawn. Torwyd cilchwyrnau Frances, ond aeth y peswch yn waeth-waeth, ac ofnais ei bod yn myned i'r darfodedigaeth. Treias bobpeth, ond ni wnaeth dim un lies nes y treiais Veno s Lightning (Jouah Cure, yr hwn a effeithiodd gyfnewidiad rhyfedd ar unwaith. Rhoddais iddi y dognaid cyntaf un pryd- u wn, ac ar unwaith dygodd "1 fyny y llysnafedd, rhyddhaodd yr anadl, a rhwystrodd y peswch, a'r un noson pregethodd i dyrfa fawr. Yn sicr y mae Verio's Lightning Cough Cure wedi effeithio iachad rhyfeddol. Yr wyf yn anfon y dystiolaeth hon yn wnfoddol, hyny yn hollol er budd dyoddefwyr ereill.' Veno's Liehtning Oough Cure ywy feddyginiaeth ddyogekf a sicraf at bob math o afiechydon y frest, y gwddf, a'r ysgyfaint. Pris 9c, Is ltc, a 2s 9c, gan yr holl fferyllwyr.
NODION.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
cred yn unig. Rhaid profi a gweled (I) Yn ystod y pythefnos nesaf, dylai pob Ymneillduwr yn Nghymru fod wedi ei weled yn bersonol gan Ymneillduwyr arweiniol yn mhob ardal, a'i wneyd yn hollol sicr fel pleidleisiwr dros gynrych- iolydd Rhyddfrydiaeth ac iawnder. Yr wyf yn credu mwy nag erioed mewn ym- weliadau personol, ac nad oes dim all wneyd y tro yn eu lie. (2) Dylid ei gwneyd yn berffaith glir i bob etholydd mai un cwestiwn yn unig sydd ger bron y wlad, ac fod y cwestiwn hwnw yn golygu atebiad i bob cwestiwn arall, mawr a i bach. Y Bobl yn erbyn yr Arglwyddi' yw unig gri yr etholiad hwn, a dyna yr unig beth sydd raid ei setlo yn awr. Enwer diwygiadau angenrheidiol ereill ar bob cyfrif, mewn anerchiad ac ar lwyfan, ond y Lords yn unig sydd raid eu llesteirio a'u llethu ar hyn o bryd. (3) Dyma gyfle Cynghorau'r Eglwysi Rhyddion, a dylent oil fod ar y maes yn ddiatreg. Mae'r Cynghor Cenedlaethol wedi bwrw ymaith ei hualau anmhleidiol, ac wedi neidio i ganol y frwydr gyda Manifesto ardderchog. Ond y Cynghorau lleol sydd i dd'od at y bobl, a'u goleuo a'u hargyhoeddi a'u harwain. Da genyf weled fod y swyddogion talaethol gwneyd eu goreu; ond y Cynghorau eu hunain sydd i wneyd y gwaith trwy gyfar- fodydd a chynadleddau, a chanfasio a chyfarwyddo. (4) Mae gan bob eglwys a gweinidog unigol, hefyd, eu gwaith. Nid wyf am i'r pwlpud fod yn enau i bartiaeth wleidyddol; ond mae gan bob crefyddwr a phregethwr eu hawliau a'u dyledswyddau dinesig, ac yn awr yw yr adeg i ddangos hyny. Pob un a wyr ei amgylchoedd ei hun, ond beiddiaf ddyweyd fod gan bob eglwys a gweinidog rhyw gyfle arbenig i hyrwyddo'r gwaith da. (5) Naohirier; mae pythefnos dra gwerth- fawr wedi myned heibio, ac mae pob etholaeth yn awr yn gweled dydd y prawf ger llaw. Nid oes arnaf ofn am Gymru' os gwna'r Cymry Ymneillduol eu gwaith. Dylem wneyd clean sweep o'r Dywysog- aeth y waith hon eto ac fe wnawn, hefyd, ond i ni fod yn ffyddlon i'n cydwybod ac i'n hanes. DYWEDODD Mr Lloyd Merthyron 1868. George yn Nghaerdydd fod canoedd o dyddyn- wyr a fferinwyr Cymru wedi eu troi o'u cartrefi a'u ffermydd yn 1868 a '69 mewn canlyniad i'w gwaith yn pleidleisio yn ol eu cydwybod, ac yn groes i fympwy ac archiad y meistr tir, yn yr etholiad byth- gofiadwy hwnw. Yn mhen deuddydd neu dri beiddiodd rhyw gyfreithiwr o Arfon wadu ei fynegiad, a haeru nad oedd ond tri neu bedwar o achosion yr oedd un- rhyw sail i'w desgrifio fel troad allan oblegid yr etholiad. Druan ohono mae y wasg yn dryfrith er hyny o benod ac adnod i brofi cyhuddiad ofnadwy Lloyd George. Yn ffodus, nid yw yr oil o'r merthyron wedi marw, ac mae plant ugeiniau ohonynt yn fyw heddyw allant, ac a wnant dystio, i wirionedd y peth. Dylid diolch yn gyhoeddus i'r cyfreithiwr am ei gymwynas i Ryddfrydiaeth, drwy roi cyfle i ail-gyhoeddi un o'r penodau duaf yn hanes gormes a chreulondeb perchenogion tir Cymru. Mae'r Faner am 1869 yn cynwys erthyglau cyffrous y Gohebydd ar ferthyron sir Aberteifi; ac nid anfuddiol fuasai eu cyhoeddi yn bamphledyn bychan, er mwyn i'r oes bresenol wybod beth mae eu tadau yn Nghymru wedi ddyoddef oddiar raw perchenogion tir a pharsoniaid. Geilw y Gohebydd hwynt yn Le:ress Ceredig- ion,' a rhydd hanes ei ymweliad a theulu- oedd oeddynt wedi eu troi allan, ac yn byw a rhynu a marw mewn beudai a glewdai oer ac anniddos. Mae yn ddigon i doddi calon o adamant i dda-rlleii ei ddesgrifiad o'i ymweliad a theulu Mathew Puw a gorthrymedigion ereill. Ac nid ffermwyr a thyddynwyr yn unig a drowyd allan y pryd hwnw. Gyrwyd ugeiniau, os nad canoedd, o chwarelwyr Arfon i ben hewl' am yr un camwedd yn union. Nid yw rhai ohonynt ond newydd farw, ac adwaenwn dri yn dda y bu yr erlid hwnw y fendith fwyaf, hyd yn nod yn dymhorol, a gawsant erioed. Na, mae stori '68 wedi ei naddu yn rhy ddwfn i galon Cymru iddi gael.ei hanghofio mewn deugain inlynedd. Hen dric yw ceisio gwadu pethau am na buont mewn llys cyfraith, ac ni lwydda'r fath ymgais ffol i ddileu cymaint a sill o stori warthus '68. A gwell i'r cyfreithiwr a'i achos beidio treio. YN Nghanol Morganwg Canol a Dwyr- yr ymladda ein cyd- ain Morganwg. wladwr enwog, y Cyf- reithiwr Cyffredinol, Syr S. T. Evans, dros achos rhyddid ac iawn- der. Anmhosibl fyddai cael ei ragorach. Yn wir, byddai yn anrhydedd i unrhyw etholaeth gael y fraint o'i chynrychioli gan Syr S. T.' Mae yn un o'r gwyr mwyaf dylanwadol yn y Ty, ac yn un o'r cynrychiolwyr goreu fedd Cymru. Afraid yw ei ganmol, canys y mae ei enw yn anwyl ar bob aelwyd wir Gymreig. A llawenydd digymysg i bawb sy'n caru Cymru, ac am dori ewinedd y Lords, yw canfod nad oes rhwyg i fod rhwng Tlafur a Rhyddfrydiaeth yn yr etholaeth bwysig hon. Gall as ai pethau fod yn amryfus iawn, pe daethai Llafurydd allan, gan fod yr etholaeth yn un lafurol ac Ymneill- cfuol. Yn wir, biiasai yn rhyfel yn mynwes llawer dinesydd unigol rhwng ei Ymneillduaeth a'i Lafuriaeth, er nad oes fawr amheuaeth nad S. T.' a enillai'r dydd dan unrhyw amgylchiadau. Mae wedi gwreiddio yn rhy ddwfn yn nghalon y bobl iddi fod fel arall. Ond osgowyd pob diflasdod, ac yn awr mae'r ymladd yn syml rhwng S. T.' a'r Tori. Eithr nis gellir fforddio bod yn segur na diyni. Dylai mwyafrif S. T.' fod yn filoedd ar filoedd, er holl ddylanwadau Margam.— Am Ddwyrain Morganwg, He y saif yr hen arwr ffyddlawn Syr Alfred Thomas, nid oes dim i'w ddyweyd ond fod ei wrth- wynebydd wedi ei osod i fyny yn unig i'w boeni, ac i beri iddo wario arian, ac aros gartref, yn debyg i fel y gwneir yn y Rhondda a bwrdeisdrefi Arfon. Ond ofer yw'r cwbl; aiff Syr Alfred yn ei ol i'r Ty gyda mwyafrif cryfach hyd yn nod nag yn 1906. A chofier mai dyma un o'r etholaethau yn yr hon y dywedir fod yr Eglwys a Seisonigaeth wedi gwneyd cynydd aruthrol. Ceir gweled pa mor aruthrol fydd pan gyhoeddir result- yr etholiad hwn. Un peth yw parotoi ystadegau Eglwysig ar gyfer y Comisiwn peth arall yw etholiad rhydd heb unrhyw jugglery o'i gwmpas. Hwre, Syr Alfred. H.