Llais Y Wlad

AT KIN UUhShWVK, 0 Winder gofod nli gallwn yr wythnoe hon ond eyd- \4 atr^yiji-o yr JIJ¡i["t.1J OMUI-HO! :-Nid Rhagrith- l>'rr, Gomor Gwalia, OweudJ, Llw Glat) Braint, 3 C., I..ul1.u Ktyri, Jim, Caavelyn, Trofoant, Synfy fvriwr, ^V«w«:h, L. V. 0., l).»rilHt;ydd, Un o'r Llf*, Piudur, tjrohe'-ydd Ara'L I Irif, Gitn Conwy, Prydh nwr, H. T., Seuex, M. N., &c. CHONICL CYMHC."—ByHil COLJKWYR Llaie y Wlad yn A w siir,od<*iwrth v .lJai fJHhi yn feddtan- nol ar y tair oyfr 1 cyntaf o Orontel Cymru. Cofl-l Hin G-'hH-.wyt vsiHfeoo ar tin tu i'r dda'en yn usig, a b-od genym h?twi i (i;ilfvri, e,t liN sgrifkiu C n belled ag y gallwn, bwriadwn gnu allan newyddion lleol dibwjii, er ltiwyn gWtHmd y Lhii" ymhob ystyr yn NEWYDDIADUR CYFFREI >INOL a GHENEDLAETHOL. P>b gohebL-setna-f i'w baufcn erbyn horti Mawrto, neu f, gelJir y., gynt, a'u Oyffiirio, -The Editors. Lla.18 Y W LAD, Bnl'gor. W Poh taliadau, arobrtbivn, & i'w cvf-irio st Mr K. W. DOUGLAS, LLAIS Y WLAD Office, Bangui.

DOSBAKTH WYR~TN^EISIETJ. CJarcrn glvwed sc.y'¡a tt.ro v) y post oeleliwrth y rhai a ddyniuneufc g',el eu pennodi yu rlduar.artbwyr LL¡\IS Y \VL \0. CAut yr o-lw arferol, a chau 8iu I bod wedi OYHLU MAINTIOLl Y PAPYR, y mati hyay, ynghy*!a.'r prb isel yn sierh*u CYLCHRKDIAD ARUTHROL. Acfoner y" ddiwed at y Percbenog, Mr K. W DOUGLAS, Bangor.

TELERAU GW^BTHIAD U LLAIS Y WLAD." Prig poh mpl. unigol yw I u Ddimai, neu an Geiniog gyda'r po-t. 011 bydd rhai o'n dwrbynwyr yn dfwia ei R.I ti wv y llythyrdv yu rbeolaidd, anfomr ef iddynt bob noi lati am la Be y cbwarter, os t-dir yrnia, n Haw. Anfwnir sypynau i DdoabArtbwyr am bed air cetu. i"gA,Iiln,i y,iw-il- ^yila'r tr§;i,a phuinceiniog gyda'r pu»t .I.

Y CYMMOU YN LLANBERIS. Wedi cawod chwervv o brofedigaeth a barhaodd amdros fiao amser.y maeyn "haul ar fryn unwaith yn rhagor yn nghym- ydogaetb Llanberis ac yr ydym yn dy- muno llongyfarch y ddwy blaid ar derfyniad boddhaol yr annghydfod. Nis gall cymmod fod yn barhaol oddi- gerth i'r telerau fod yn deg a chyfiawn tuag at y naill ochr fel y llall; ac wedi sefyll yn fanwl uweh ben rheolau diwyg- iedig yr Undeb, nis gallwn lai na chyd- syriio a Mr. Assheton Smith, eu bod wedi eu diosg o'r cymmeriad politicaidd a gor- mesol a'u nodweddai ar y cyntaf. Ar yr ystyriaeth hon yn unig y cydsyniodd y Z." perchenog y chwarelau i dderbyn ei weithwyr yn ol, ac hyderwn bellaoh na bydd i'r annghydfod sydd newydd der- fynu adael eiliw oerfelgarwch na drwg- deimlad ar ol, ond y cleddir y cyfan yn y cymmod sydd yn argoeli gwell gwawr ar bethau. Ar brydiau, pan y marweiddia yr 6ifenau nes troi yr awyr yn fwll, y mae tippyn o ystorm, efallai, yn angenrheidiol, mevvn trcfn i'n galluo^i i anadlu yn rhyddach a gweled pethau yn y Iliw priodol. Hyn a gafwyd yn avvyrgylch fasnachol Llanberis; ac os bu y cymylan Cilwgus yn creu ofn a brawychdcjd yn nghalonau miloedd, aeth yr ystorm fy- gyjhiec/ig heibio heb hvyr ddinystrio y gweithwyr a throi y g^anydogaeth yn; annghyfannedd. Yr ydym ni yn hoUöl argyhoeddedig y profas:ti yr aiinghyd-I welediad yn llawer mwy tlibwys oni bu- asai am ymyriad y wasg Radicalaidd a chythrybhvyr politicaidd, pa rai a ymos- tyngent i sehoniaeth ystrydebol, mewn • trefn i geisio dallu y bobl o berthynas i'r hyn sydd deg a chyfiawn. Nid ydym yn credu fod gan Mr. Assheton Smith y gwrthwyneBiad lleiaf i'w weithwyr ffurfio Undeb er lleshau eu hunain, heb ymyraeth ei hawliaw ef fel meistr ond mor fuan a-^ y canfyddodd y symmudiad o dan lyw- odraeth ei elynion politicaidd, rhagvvelodd mai y prif arncall ydoedd hau efrau an- foddogrwydd yn mhlith ei weithwyr, fnswn trdfn i ddia.1 arno ef am ei syniad- au gwleidyddol, a pharotoi gogyfer &'r fr.vydr yn yr etboIiad nesaf. Gwyddem ary cyntaf ein bod yn ysgrifcnu y gwir- ionedd, a glynasom wrth yr un cwrs hyd onis llvvyddwyd i fwrw ymaith y maen tramgwydd. iN, i fu i ni awgrymu o gwbi in. fod gan r chwarelwyr eu hunain gyfran 9 ZI. yn ffutfiad Undeb ymosodol ar y meistr- iaid; ond meiddiasom gyhoeddi i hyny giel ei wncud drwy off ery noli aeth cyth- I ryblwyr Radicalaidd, ac hyd y dydd hedd- yw methodd cymmaint ag un o honynt etifeddu digon o wroldeb moesol i wadu gwiredd yr hyu a ddywedem. Methem yn llwyr a dirnad pa ddvddordeb a allusai siopwr o un lie ac arianwr o le arall deimlo yn amgylehiadan y chwarelwyr, ac ar y oyfrif hwnw tybiaeom yn ddyledswydd ar- benig arnom eu hannog i drafod eu inat- terion eu hunain, yn hytrach na chydna- bod llywodraeth estroniaid i'w lleshad a'u llwyddlant. Cofus gan lawer o'n darllen- wyr ddarfod i ni gyfeirio at y ffaith mai cynhyrfwyr Radicalaidd faasent y bobl ddiweddaf o bawb i gael derbyniad a gwran- dawiad fel cyfryngwyr rhwng y gweith- wyr a'u meistriaid ac erbyn hyn y mae y ohwarelwyr eu hunain wedi cael profion ymarferol a wiredd ein sylwadau. Yn ys- tod yr ystorm, a ryng)dd bodd i'r blaen- oriaid wneud eu hymddango iad lieu gyn- nyg eu gwasanaeth fel cymmodwyr ? Na, yr oedd annos y bobl i'r frwydr a golygu yr ymdrech o liirbell yn wled.1 ddigonol i'r ysprydoedd politicaidd hyn. Ond i ba beth yr awn i geisio lladd celain, oblegid yn eu cyssylltiad byrhoedlog a'r chwarel- wyr eu lie ni edwyn mohonynt mwyaoh Dilys mai pobpeth ond dymunol i deim- ladau dynion uchelfrydig fel Mr Morgan Richards a Mr Hugh Pugh ydyw cael eu hunain wedi eu bwrw dros y bwrdd mor ddiseremoni a diamodol, eu breuddwyd- ion euraidd wedi diflanu, a'u cestyll awyrol yn ymdeilchioni uweh eu penau ond y maent wedi medi yr hyn a hauasant, ac ni byddai cydymdeimlo a hwynt ond an- ngharedigrwydd na fynem ni ychwanegu at waddod chwerw eu cwppan. Dywedir mai aur ydyw y gwaed sydd yn curo yn ngwythienau masnach; ac wrth ystyried fod yr annghydwelediad hwn wedi ymddifadu masnach Llanberis a'r cylchoedd o ddeng mil o bunnau, o leiaf, nis gallwn lai na datgan ein gofid nid yn unig ar ran y ehwarelwyr eu hun- ain, ond hefyd y masnachwyr dibynol ar eu llwyddiant. Syniad dychrynllyd yd- oedd fod canghenau masnach yn ymwywo oherwydd gwenwyn pryfettach politicaidd oeddynt yn anrlieithio gwreiddiau y pren, ac nis gallwn lai na llawenychu yn yr ystyriaeth eu bod wedi eu cloddi'o i'r gwyneb a'u bwrw ymaith mor amserol. Pe na buasai am ymyriadau y wapg Radi- calaidd a chymeriadau politicaidd, credwn yu ddiysgog na phrofasid yr anhawsder lleiaf i ddwyn y pleidiau i gyd-ddealltwr- iaeth beb i'r gwaith sefyll am ddiwrnod ac byderwn y bydd i'r chwarelw-vr yn y dyfodol fod yn oclielgar rhag gwrandaw ar gamarweinwyr. Cawn fod y wasg Radicalaidd eisoes yn ceisio addfedu eu meddyliau ar gyfer etholiad y sawl a arfaethir i gwblhau y cynllun politicaidd, ftl olynydd i Mr Morgan Richards; ond credwn fod y chwarelwyr bellach wedi cael digon o brofiad i wneud y dewisiad doethaf a mwyaf cydfynedol a'u llwyddiant yn y dy;odoI. Y maent wedi cael prawf digonol yn mwriad allan y Meistri Richards a Pugh mor ddisere- moni a diamodol na fyn Mr Assheton Smith ymyrwyr politicaidd i gyfryngu rhyngddo a'i weithwyr, ac wrth ddewis llywydd yr undeb diamheu y bydd iddynt sicrhau gwasanaeth honeddwr galluog heb fod yn elyn politicaidd na masnachol i berchennogion y prif chwarelau. Yr ydym yn berffaith argyhoeddedig nad oedd" ystyriaethau politicaidd yn dylan- wadu ar y ch-varelwyr eu hunain yn ffurf- iad yr undeb ond nis gallwn fod yn ddall i'r ffaith fod llawenydd wedi ymdreiddio dr\vy boll wersyll y Radicaliaid yn Arfon yn y rhagolwg am eu llywodraethu ar adeg etholiad drwy offerynoliaeth y sym- mudiad. Oni buasai am fwriad yr elfen boliticaidd dros y bwrdd, nid oes ynom yr amheuaeth leiaf na chawsid y llech- chwirelau yn fervvo annghydfod ar bob am- gylchiad y barnasai y blaenoriaid hyny yn ddoeth er hyrwyddo achos gwanychlyd Radicaliaeth. Pwngc o gyflog ac iawn- derau a ddylai hwn fod i'r gweithwyr, ac nid oes dadl nad ydyw hyny yn anrhaeth- ol bwysicach iddynt nag ymrafaelion gwleidyddol, a pha rai y gweddai iddynt ymwadu yn y cymmeriad undebol, mewn trefn i gyrhaedd eu hamcan yn fwy un- iongyrchol a didramgwydd. Wrth de;. z_1 fynu hyn o syhvadau, nis gallwn esgeuluso talu y ganmoliaeth uchaf i'r chwarelwyr am eu cymniedroldeb a'u hymddygiad heddychol yn ystod yr ymdraTddaeth, yr hyn sydd yn argoeli y bydd i'r rhwyg a | ddigwyddodd gael ei anughofio yn ebr- j ^vydd, ac y teyrnasa tangnefedd a theim- lad cynnes rhwng y meistr a'i weithwyr I yn Llanberis am hir amser i ddyfod, yn rhwymyn y cymmod amscrol a ddygwyd oddiamgylch. 43T

CRYNNODEBTWYTHNOSOL. Mor annisgwyliadwy ag "huddugl i botes," cawn i legerin Hughes wneud ei ymddangosiad yn y wasg yr wythnos ddi- weddaf i geisio gwadu yr nyn na chlywsom m ei iiaeru, sef fod yn mwriad Mr. Richard Davies ymneillduo o gynrychioi- aeth M6u. Pe na buasai ond teilyngdud lienyddol llythyr trwsgl ysgntenydd y Radicaliaid yn galw am syivv, cymmer- asem yr hyfdra o'l esgeuluso; ond amiieu- wn fod angen yn nghrodian Radicaliaetn M6n, ac ar y cyliif hwnw esgusodir ni am aiw sylw at y ffaith. Krbyu hyn, mac I yn ddiamhcu tod Mr. Hughes yn gwui argyhoeddedig fod Radicaliaeth yn lVlôn wedi rhifo ei dyddiau ac yn ymoaroitoi gogyfer a thynu ei thraed utti; ond y mae etto yn ddigonbuan i balmantu ffordd rwydd ac anrhydeddus i Air. Davies ym- neiliduo, gan nad ydyw s\vn y irwydr yn debyg o'n cyrhaeud am rai blynyudoedd. Ceisia Mr. Hughes orfoli y Cad ben Verney, gaii ei osod alian fel yr olynydd cym- iiwysaf i Mr. Davies; ond yr aflwydd ydyw fud M6n eisoes wedi gwneud ei dewisiad o gynrychiolydd yn mherson y Cadben Buikeiey, ac nid ydym yn awyddus ar gyfrit yn y byd i Air. Davies encilio cyn cael ei orthrechu ar faes teg yn yr etholiad nesaf. Pa bryd bynag y gelwir hwynt i'r gad, y mae Ceidwadwyr M6n wedi ymarfogi a gwregysu eu lwynau ar gyfer ymdrechfa nad oes ynom yr amheuaeth leiaf na bydd iddi droi yn fuddugoliaeth ogoneddus o'u plaid, drwy ddychwelyd un o blant anwyl yr hen ynys, yn mherson Cadben Bulkeley, i gynrych- ioli eu syniadau yn Senedd Prydain. Ymddengys Chicago fel pe wedi ei thyng- hedu i ddmystr. Cofus gan ein darllen- wyr am y ddamwain a drodd y dref yn un goelcerth ychydig llynyddau yn ol; ac er adeiladu un o ddmasoedd godidocaf y Gorllewin ar ei Uudw, y mae dinystr yn hoiran o'i hamgylch fel pe wedi syrthio mewn serch a hi. Ar y 13eg cyfisoi tor- odd tan allan ynddi, yr hwn a fygythiai ei llwyr anrheithio cr gwaethaf boll yindreell- ion y tan-dditfoddwyr a'u peirianau. Llwyr ddinystriwyd niler aruthrol o adeiladau mawrioi-j, a chyfrifir fod y golled uwchlaw chwe miliwn o ddoleri. Hysbysir am farwolaeth Zephaniah Williams, un o'r tri Siartiaid a adnabydd- id fel Jones, Williams, a Frost," pa rai a greasant y fath gythrwfl yn Neheu- dir Cymru lawer o flynyddau yn ol. Cyin- merodd yr amgy-lchiad le yn Tasmania (neu Van Diemen's land), ar yr wythfed o Fai diweddaf. Meddai wybodaeth eang am byngciau mwnawl, a dywedir iddo wneud cryn lawer tuag at ddadblygu ad- uoddau yr ynys. Ymddengys mai yr unip un sydd ar dir yn byw o'r trioedd hyn yd- yw Frost, yr hwn sydd yn 90 mlwydd oed. Nid oes braidd wythnos yn myned heibio na wneir dinystr drwy dan yn nhref Ler- pwl. Dydd Mawrth torodd tan mawr allan mewn ystorfa gottwm berthynol i'r Meistri J. Schofield a'i nai. Dargan- iyddwyd y tan ar y cyntaf gan heddgeid- wad, a chyrchwyd peirianau o bob eyfeir- lad, ond ni lwyddwyd i attal rhwysg yr elfen ddinystriol hyd onid oedd gwerth o 20,000p. i 30,(00p. o eiddo wedi ei ddinys- trio. Yn absenoldeb matterion pwysicach, y pwugc sydd yn caet mwyaf o sylw y was Seisnig y dyddiau hyn ydyw* adroddiad am ymladdfa en byd rliwig bwlgi, nid dywalgi (tiger) fel y dywedid yn un or uewyddiaduron Cymreig, a choracb. Ym- idangosodd yr adroddiad ar y oyntaf yn y elegraph, ac yr ydoedd mor echryslon fel y galwyd sylw y Senedd at y barbar- eidd-dra tybiedig, ac yr ymgymmerodd y gymdeithas er attal creulondeb tuag at OY auifeiliaid a gwnetid yme-liwiliad i'r achos. Y dydd o'r blaen galwodd swyddog pertti- ynol i'r gymdeithaa bono &g yggrifenydd yr adroddiad, ac wediymchwilio amy ty lle y dywedid i'r ymladdfa ddigwydd, meth- I ZD )dd y ddau ddyfod o hyd iddo. Dywedir fod y fath ddigwyddiad wedi cymmeryd tie tua banner canrif yn ol, a thyhir yij gyffredin i'r adroddiad gael ei sylfaenu arno, ond deil yr ysgrifenydd, er methu darganfod y ty i haeru fod yr ymladdfa wedi digwydd yn ei bresennoldeb. Ychydig amser yn ol gwnaed cynnygiad yn un o bapurau yr Hispaen ar fod i'l deyrnas hono a Portugal ymuno, ar ddealltwriaeth gyff.lyb i'r un a fodola rhwug Norway a Sweden ond fel y gall- esid disgwyl creodd y cynnygiad gryn gyffro yn mysg trigolion y wlad olaf. Y jam gyffredin ydyw fod y fath gynllim ar 'i yn 0 bryd yn a'nymarfei'dl. Yn e'i dliyflwr aflywodraethus presenol, ymddengys yt1 dra amheus pa un a fyddai i'r HispaeD lesoli ei bun drwy ychwanegu un elfen 0 annghydfod at ei hymraniadau politicaidd. Boreu ddydd Mawrth, cyfarfyddodd pump o bersonau Tag angeu, drwy ffrwydr- iad ufelion (tire works), yn Northampton. Bernir i'r ddamwain gymmeryd lie drwy 1 fellten danio y nwyddau hylosg, ae p oedd y t £ ai" dftn cyn gallu o'r boll deultt ddiangc. Y rai a laddwyd oeddynt y wraig a phedwar o'r plant, tra y llosgwya y gweddill yn dost. Cwbl losgwyd y tf, a niweidiwyd amryw dai cyfagos.

Bernir y bydd i Esgob newydd ? Ddewi ymgymeryd a'i swydd ar y 24ain o Awst, sef gwyl St. Bartholomew. Bydd i adran o wirfoddolwyr M6n, 0 dan lywyddiaeth Sergeant Major WIl. liam Thomas, gymineryd rhan yn ymdrecb- fa ddyfodol Shoeburyness. Cynnelir Eisteddfod AbergynoIwyn, ger Towyn, ar yr lieg o'r mis Desaf, a dywedir fod ei rhagolygon yn dra addawol. Oherwydd diffyg matterion pwysicacb i'w trafod, treulia gwarcheidwaid undeb Conwy gyfarfodydd cyfain i ystyried pa' un a ydyw hen wreigan o'r enw Margaret Parry yn ei iawn bwyll. Bwriedir cynnal cyfarfod cyhoeddus er amddifFyniad yr Eglwys yn Ninbych, ond nid ydyw dydd ei gynaliad na'r llefarwyf wedi eu pennodi. Dywedir fod Temlwyr Da Llandudno mor sychedig ar yr hin boeth biesennol fel y Varnwyd yn angenrheidiol codi pris y llefrith o r6t i chwecheiniog y chwart. Ereill a ddywedant mai y gwartheg sydd ar strike, Ymddengys fod Mr. Bulkeley Hughes wedi agor ei galon i'r fath raddau fel yr anfonodd bum' punt tuag at adeiladu capel newydd y Bedyddwyr yn Mangof; Credwn fod rhestr danysgrifiadol wedi ei hagor at yr Eisteddfod hefyd. Prynwyd gwaith plwm Llangynog gan foneddwr o'r enw Mr. Taylor am y swm 0 J,Soop. Dywed un o'r newyddiaduron Seisnig fod dyn wedi tori ei wddf o "flwyddyn flwyddyn," yn Iscoed,.sir Flint. Tra yr oedd Cyftegrwyr Gwirfoddol Morganwg yn cael eu harolygu ddydd Ian diweddaf, llewygodd dau o honynt, gan faint y gwres. Gosodwyd careg sylfaen twr Awrlais Coffadwriaethol Castlereagh, yn Machyn- lleth, gan yr is-ardalydd Castlereagh, yn mhresennoldeb torf luosog. Bydd etboliad dirprwywyr trefol LIan. dudno yn cymmeryd lie ddydd Sadwrn nesaf. Bwriedir cynnal cymmanfa gerddorol yn Nghasnewydd yn mis Hydref nesaf. Bydd her wobr o gan punt yn cael ei cbynnyg i'r cor goreu. Y mite yn gyfyng ar y gweithfeydd haiara oherwydd prinder dwfr. Yn DoW- lais, y mae poh peth ymron sefyll, ac nid ydyw nemawr gwell mewn manau ereill- Y mae dyn o'r enw James Jones, Mountain Ash, wedi cyrhaedd yr oedran mawr o 105, a dywedir iddo fod yn gweithio hyd yn 80 mlwydd oed. Agorwyd Eglwys adgyweiriedig Mydd- fai ychydig ddyddiau yn ol. Sibrydir mai olynyddy diweddar Emrys yn Muorthmadoc lydd y Parch. L. Pro- bert, Bodringallt. Hyderir y teiiynga yr olyniaeth. Lladdwyd dyn o'r enw Evan Jones, yn Abertawe gan wres arteithiol yr haul. Cwympodd dynes o'r enw Manning yn farw ar y heol yn Nghaerdydd ddydd Sul. Cafodd dyn o'r enw John Thomas ei tadd yn ddisyinwth drwy gwympiad oarreg arno yn ngwaitli glo Gilfach Goch, ger Merthyr. Brathwyd dynes gan gi cynddeiriog yn Nghasnewydd, a saothw, d ef yn union* gyrchol. Yn Aberdar llosgwyd plentyn i farwol- aeth drwy losgi newyddiadur; ond nt liysbysir mai un Radicalaidd ydoedd. Cwynir oherwydd teneuder y cynhauaf gwair yn sir Gaerfyrddin. 111 » 11 ■■

PRIZE MEDAM, LONDON, DUBLIN, MOSCOW ANDVrB.w< -We observe that Mt sera. Bryant aud May have now obtained four priae medals for their Puteut Safety Mat<;he?, which are not Poisonous, contain DO Phos- phorus, am entirely free from smell, are not in auy way injurious to those engaged in their manufacture, are not liable to spontaneous combustion, and Light ouly on the Box. Trade mark, an ark. An a safe, permanent, and waft-anted cure for Pimples. Scrofula, Scurvy, bad Le^s, Skin and Blood Ditwaae* and Sores of all kinds, we can wilh confidence recommend CLARKE'S WOILL) FAMIC- BLOOD MIXTURE. Sold by Qlien ists everywhere. ADVICE TO MufHEKa!—Are you broken in your rea by a sick child suffering with the pain of out tiug LeaLl, Go at oni-e to a chemist and get a. hvtt-le of .MRS. WlS- SLOVV'S SOOTHING SYUUP. It willieiieve the poor sufferer in mediately. It is j>ei fectly harm^ss aud pleasant to it produces natural, quiet sdeep, by relieving the child from paill, and the little cherub awakes as bright ail an but all Itsoothes the child, it softens tiie gum*, allaystoespain, relieves wiud, regulatea the bowels, attd is the b t known remedy for dysentery and diarrhcoi, whether arising ■from teething or other oaases. Mr* Wiuslow's Sootbin^ Syrup is sold by Med^oius clealorl, everywhere »it'Is l|d jper ^ottje. Mftnufijctuifel New York, iiccl at 49;> Osford-strfcet, Londoo.