Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
2 erthygl ar y dudalen hon
Y DEHEUDIR*
Y DEHEUDIR* (ODMWRTH EIN GOHEBYDjDi) Un o'r eglwysi mwyaf hynafol yn Ngwent, cafodd ei hadeiladu tua'r cyfnod Normanaidd. Gwelodd yr hen eglwys friglwyd lawer tro ar fyd, ond y mae yn sefyllyr un heddyw; ond bod ol dwylaw haiarnaidd amser arni. Yn amser Crom- well Sant, pan oedd annbrefn mewn llan a llys, trowyd yr offeiriad allan i gardotta hen newynu, yr un a fynai. Cymmerodd un Watcin Jones, o Fynyddislwyn, ffana- tic anwybodus, feddiant o'r pwlpud; cariodd yrhenfedyddfaenallan, acheisiodd ei tbori. Wedi iddo fethu, defnyddiodd hi i ddyfrhau ceffylau. Y mae i'w gweled yma heddyw. Daliodd esgobion Llan- daff y fywioliaeth honyn eu dwylaw am oesau, hyd amser yr Esgob Coplestone. Ni ddarfu iddynt dalu dim llawer o sylw i sefylifa yr eglwys; canys gorchuddiwyd y bwaau ardderchog 4 morter gwyngalch. Y mae y periglor, y Parch. William Wil- liams, yu awr yn casglu arian i'w hadferu. Cyfranodd David Morgan, Ysw., Bedwas, Ymneillduwr o'r hen ysgol, gan punt at ei hadferu. Gyda llaw, hoffwn yn fawr gael gwybod beth yw tarddiad yr enw; yr wyf wedi methu yn lan loyw a chael fy moddloni. Yr wyf yn cofio i'r Parch. J. Harries Jones (Quellyn), awgrymu un- waith mewn llythyr mae Bedw Faes oedd yr enw. Pa le mae yr hen gyfaill Cyn- ddelw, a all ef roddi esboniad i mi ? Adgot uwch angof.Tua chwe' mill- dir o Gaerdydd saif pentref bychan gwas- garedig, ac iachus Cadoxton, Tregattwg, ymdrochle tlws. Y mae y lie yn llawn o ddieithriaid eleni. Yn mhob gwlad y megir glew. Ganwyd o leiaf un enwog yma, dim llai na'r Hybarch Archddiacon Jones, o Fangor, "Cattwgan" manyl- graff y Cymro, ac Essyllydd." Y mae y ty lie gwelodd oleuni haul gyntaf yn sefyll heddyw; ond y mae y pren afalau, a'r pren ceiros a blanodd efe yn lluniaidd a'i law wedi cael eu tori i lawr ers blyn- yddoedd. Ysgrifenodd eich gohebydd, ar gais Cattwgan, hanes y lie a'r tjT, a'r hen bobl. Y mae y llythyr a ysgrifenodd attaf ar ei dderbyniad, yn un hynod o ddyddor- ol, ac yr wyf yn ei ddarllen yn ami; ac yn gorfod chwareu y plentyn weithiau wrth feddwl fod y llawa'i hysgrifenodd yn mhriddellau oer y glyn. Os cyhoeddir gohebiaethau yr enwog Cattwgan, un- rhyw bryd, mi garwn weled y llytbyrau hyn yn gyhoeddedig. Yr oeddwn yn meddwl fod yr undebau yma yn myned i barhau am byth, ond y mae eu cyfansoddiadau yn llaccau ac yn ymollwng. Dywedir fod y gwahanol en- wadau Ymneillduedig yn Aberdar yn defnyddio eu dylanwadau i'w dadym- chwelyd. Daeth Undeb y Llafurwyr Amaethyddol i ben yn annisgwyliadwy. Gorfu i'r Undeb addef iddynt gael eu curo; ac nad oeddynt yn alluog i gario y strike ymlaen. Byddant yn rhwym o fudo, ym- fudo i America, neu fyned i weithio a chyttuno a'u meistri goreu gallant. Y mae cywilydd ar lawer i fyned yn ol; ond y mae y rhan fwyaf wedi dycbwelyd at-ou A gwaith. Y mae yn gas ganddynt glywed am eu taith fegeraidd. Dywedodd un fod cig eidior. a chwrw o'r goreu, ond nid peth pleserus iawn oedd dal y bocs i dderbyn ceiniogau, a phobl yn" dannod iddynt paham nad ewch chwi i weithio, chwi segurwyr Yn awr y mae yr Undeb yn fankrupt, a'r gweithwyr wedi myned yn ol yn ddoethach nag oeddynt, feddvliwn. Nid yw America yn He da iddynt ymfudo yn awr. Y mae cannoedd o ymfudwyr yn awr yn America yn gorfod byw ar glystiau sychion. Nid oes dim a rydd gymmaint o fodd- lonrwydd i'r cyhoedd mewn newyddiadur a hanes treial torri ammodpriodas. Cym- merodd un o'r treialon hyn le yn Mrawd- lys Caerdydd, o flaen y Barnwr Quaim Miss Theophilus, merch o gymmeriad dichlynaidd a pharchus o Lanymddyfri, oedd yr erlynes, a'r Parch. John David Havard, curad Greenfield, Sir Fflint, oedd y diffynydd. Cwympodd mewn cariad a hi pan oedd ef yn ieuangc a hithau yn wyth ar hugain oed. Dywedir fod absenoldeb yn peru i'r galon garu yn gynnesach. Felly y bu hi gyda Mr Havard; cynnyddodd ei serch fel yr oedd ef yn tyfu i fyny; ond yn ddisym- towth cafodd allan nad oedd y ferch oedd ef wedi ei harwain i gredu y buasai iddo ef wneud gwraig ohoni ddim yn addas i lanw He gwraig offeiriad; a rhoddodd ei serch ar un Miss Jones, boneddigesarian- og. Dyfarnwyd Mr Havard i dalu 250d. am dori ei ammod. Nid oes gan un dyn, Hen neu lleyg, ddim busnes twyllo Perched. Gofynodd y Milwriad George Clarke o I)dowlais, un o dywysogion yr haiarn, thy", gymmwynas boliticaidd oddiar law gwr boneddig o Dori yn Abertawe. Dy- wedodd yr olaf mai Tori oedd. Dywedodd 1rr. Clarke nad oedd ef o'r blaen yn gwybod fod un Tori i'w gael yno. Dy- wedodd Mr Henry Richard yr un stori yn y Parliament, na cheid un Tori yn ^eheudir Cymru ar ol cael y ballot; ond ^toaetjn y ddau gamsyniad ofnadwy. M MVYATFRIF B ^HTJWYIR Y YH Geidwadwyr sflog; ac yr oeddynt yn Geidwadwyr o'r blaen; ond nid oed gan- ddynt un amddinynfa rhag y scriw sant- aidd. Yr oedd Abertawe yn cael ei hys- tyried yn hollol Radicalaidd; ond gwnaeth- pwyd prawf o'r diwedd. Daeth y bonedd- wr enwog Mr. Charles Bath i'r maes i ymladd dros y Ceidwadwyr, ac ymladdodd frwydr dda, er iddo golli, a dadblygodd alluoedd y Ceidwadwyr. Pleidiodd tua thair mil ef ar y poll, a hyny ar y tro cyntaf. Y mae y Gymdeithas Gyfan- soddiadol wedi gwneud gwaith mawr yno. Dydd Mawrth cynnaJiodd y Gymdeithas hon ei chyfarfod blynyddol yn y Castle Hotel, Mr. Charles Bath yn y gadair. Darllenwyd yr adroddiad, ac y mae yn dda genyf ddywedyd fod y Gymdeithas mewn sefyllfa foddhaol: ac y mae y pwyligor yn penderfynu ymladd brwydr arall etto. Ac mi ddaliaf fi goroil y ceir gweled Mr. Bath, os byw fydd, yn A.S. dros Abertawe. Mr. Bath yw dyn y bobl. Y mae llythyrau Dafydd Eppynt yn ddoniol ofnadwy fel arferol. Yr wyf wedi darllen ei gynnyrchion er's blynyddoedd, yn y gwahanol gylchgronau. Y mae I' eisieu mwy o ffyddioniaid i'r wasg Geid- wadol yn y Deheudir yma fel eich Goheb- ydd. Dos ymlaen yr hen law, ac os caf hamdden mi ddeuaf un o'r dyddiau nesaf yma, i weled Eppynt i siglo pawb ei baw- en. Anfarwolodd Brutus Fynydd Eppynt, os oes modd anfarwoli mynydd. Ie, yr hen Frutus athrylithgar, doniol, a difyr. He ivas a felloiv of infinite ivit, he (would set a table in a roar." Y mae ef yn huno yn dawel yn mynwent Llywel ac Nis gall nag awel ber ybore Najjwaedd ceiiiog uchel gâv," ei ddihuno mwy nis gall un gelyn ei niweidio bellach. Yr wyf yn bwriadu ail gyhoeddi yn eich colofnau rai darnau o waith Brutus er budd y to sydd yn codi. Dinoethodd Brutus dwyll a hocced grefydd- ol a gwleidyddol yr oes i berffeithrwydd. Cyn gorphen y mae yn rhaid i ni adrodd un stori am dano. Cyn i'r haul godi yn Llanymddyfri, yr oedd gwr o Gonsarwr, darllenwr tesni, o'r enw Harries yn byw yn Nghwrt y Cadno ger Llanymddyfri. Yr oedd pawb yn cyrchu atto o bell ac agos, os collai ffermwr un o'i anifeiliaid ffwrdd ag ef i Gwrt y Cadno. Yr oedd Dr. Harries yn cario masnach lewyrchus yn mlaen ar gefn hygoeledd y werin. Ymosododd Brutus ar dwyll y Cadno hwn yn ddiseremoni. Un diwrnod marchnad yn Llanymddyfri, yr oedd Harries yn y Clarence, yn chwythu allan ei fygythion yn erbyn yr Haul a Brutus. Bygythiai droi yr olaf yn anghenfil, a'r amaethwyr I yn syllu arno mewn dychryn. Gofynodd dyn dyeithr oedd yn y ty i'r Doctor a oedd I yn adnabod Brutus ? Attebodd yn nac- caol. Wel ebai y gwr dyeithr, yr ydych chwi yn prolfesu gwybod pob peth, chwi ddylech adnabod Brutus, hefyd. Ar ol i -Harries, arllwys allan ei holl fygythion a'i felldithion ar Brutus, cododd y gwr dyeithr ar ei draed, a dywedodd. H Fi yw Brutus; gwnewch eich gwaethaf yn awr." Aeth Harries yn fud, a cherddodd allan fel ci a phadell ffrio wrth ei gynffon. Lladdodd Brutus fasnach swyngyfareddol Cwrt y Cadno. Agorir brawdlys Trefynwy y foru. Y prif dreial, treial ag sydd yn tynu sylw y wlad yn gyffredinol yw cyflafan Llan- eurwg. Dywedir fod gan yr heddgeidwaid lawer o dystiolaethau newyddion, a bod y got oedd Gibbs yn wisgo ar noson y llofruddiaeth wedi cael ei analizio a bod gwaed dynol ar-ni.-Cyhoeddodd yr Even- ing Telegram, papyr Radicalaidd a I gyhoeddir yn Nghasnewydd, luaws o erthyglau sensational am y carcharor, wrth gwrs, er cael gwerthu y papyr ond nid oedd dim gwirionedd yn yr hanesion a gyhoeddwyd; deorwyd hwynt yn mhenglog ysgrifenwyr y papyr dan sylw, fel y credir i Mr. Greenwood commissioner y Tele- graph wneud efo ymladdfa y corach a'r bulldog yn Hanley. Yr wyf yn bwriadu myned i Dref Fynwy. Cewch adroddiad cyflawn o'r treial pwysig hwn yn y Llais nesaf. CRAIG Y FOELALLT.
-----------------LLITH DAFYDD…
LLITH DAFYDD EPPYNT. STRAD TEIFI.-Hen blwyf iawn ydyw plwyf Llanwenog boneddwyr hynaws, ffermwyr cefnog, pobl rymus, gwrol, pybyK, hoyw, ond yn cael eu blino yn hytrach yn ormod, fel Cymry yn gylfredin, gan surdoes sect, canys y mae yn bryd i ni bellach ymuniawnu, gan allu cyd- addoli heb gydweled-undeb heb unfarn -think and let think-fely byddis mewn pethau tymhorol. Canys, er engraifft, dyna deulu Crugyrhyd neu Bwlchmawr, mae gan bob un ynddynt ei opiniwn, ei fympwy, neu ei farn, ond ni ddryllir yr unbeb teuluol; eisteddir wrth yr un bwrdd, cydweithir ar yr un cae medi. Yn son am Bwlchmawr, cofiaf rhyw ddeugain mJyneddyn ol am wr o'r enw Daniel Bwlchmawr, yn mrig y nos yn dihuno holl j fro a blaenau Gwenog efo ei gorn meingorn mawr, corn arswydus ei ddolef, fel vr erys yn fy i^glilus|iau byth. Abethi a cro&teth o Dkn^l, wr llaw&ri, h y» naws, ffraeth? Wedi myned i gysgu, mae yn debyg, i Llanwenog. RHYDDLAN.—Pentref bychan ydyw hwn ar lan Teifi. Yr ydym yn cael fod dwy felin yma mor bell yn ol a'r flwyddyn 1200, Molendum de IJthyddlano super Teifi, per annum 40 shillings" etto, "Molendum de fullonicum (melin ban) 5 shillings per annum, wedi ei rhoddi yn waddol i Fonachlog y Jy Gwyn ar Daf." Yr oedd yno gynt gapel dan eglwys Llan- wenog a elwir Capel y Whyl," a phan yn sefyll y dydd arall, sef diwrnod cyn y ffair, ar y ffordd wrth Ffynon Frodyr, gwelwn ar lan Teifi ysmotyn petrual ys- I gwar, oil yn wawr-goch, pan oedd y ddol o'i gylch yn wyrdd. Dyna lie yr ydoedd yr hen Eglwys, ebe fi wrth fy nghyfaill loan Glan Cathal, ac wrth sefyll arno, gwelwn o flaen fy meddwl llawer oes yn cyrchu yma :— Pa sawl gwaith ar wawr a goaber Swuia'r gloch ar hyd y glyn, Pa Blwl ave, cred, a phader, D lweiwyd rhwng y muriau-byD? Ond dystiwrwydd wnaeth eilphabell Lie cartrefni'r anthem gynt: Nid oes yma o gor i ganghell Un erddygan oud y gwynt." Gyda Haw, nid ydyw yn glod i chwaeth henafiaethol na phresennol pobl Rhydd- lan i adael i Ffynnon Frodyr syrthio i'w phwll. Behind the spring I stood, And eyed its waters till we seemed to feel One sadness, they and 1. Time had Veen When every day the touch of saintly hand Dislodged the natural sleep which biud them up In mortal stillness." Mae yn briodol sylwi fod traddodiad a Uais gwlad yn dwyu tystiolaeth mai gwyrfdy ydoedd yn sefyll ar y llecyn hwn ar lan Teifi, ac fod yr Eglwys rhyw led cae yn uwch i fyny, sef Crug y whyl; (Crug-yr-wyl ?) Mae yr olion ar gwalciau y bryn yn ffafru y dyb fod yma fwy nag Eglwys. Ai nid Capel Santesau y gelwid y gwyrfdy tybiedig hwn, canys yr ydoedd gan Lanwenog bedwar capel, nid amgen Bryneglwys, lanfechan, Capel Whyl, a Capel Santesau, ac nid ydyw safle yr olaf gwedi ei gael hyd y dydd hwn os nad yd- yw yma. Gyferbyn a ni yr ochr ddeau i DE'fi, ar ei glan, yn mhlwyf Llanllwm y saif hen ffermdy golygus o'r enw Pant- llaethdy. Er ys dau can mlynedd yn ol yr ydoedd yn byw yma deulu nodedig o'r enw Francis. Yn y flwyddyn 1640 yr ydoedd yn byw yma un Francis Davies yr ydoedd ganddo dri o feibion, nid amgen Dafydd, gwedi hyny yn byw yma, Thomas gwedi hyny yn byw yn Cefnbryn, ac Evan yn byw gwedi hyny yn Henfaes, a chwedi hyny, (1680) yn flaenor ar dref- edigaeth neu fintai fechan yn symud i America, gan wladychuarlenyddy Susque- hannah gan godi ffermdai a phentrefydd yno a galw enwau o eiddo Llanllwm ar- nynt. Anno 1690, ganwyd yn Pant- llaehtdy, Enoch Francis, a thua'r un amser yn Cefnbryn ei gefnder, Abel Francis. Mab i'r Enoch uchod ydoedd Jonathan Francis, yr hwn gwedi bod yn hen athrofa. Trosnant, Pontypool, a urdd- wyd yn 1744 yn weinidog ar gynulleidfa o Fedyddwyr, (canys Bedyddwyr oedd y teula) yn Penyfan, yn Morganwg. Hefyd mab arall i'r dywededig Enoch Francis ydoedd Benjamin Francis, yr hwn oedd un o brif emynwyr Cymru yn y ganrif ddiweddaf. Yr ydoedd ef yn brydydd ar gywydd fel gwin." Yn wir ni chododd un teulu fwy o enwogion lleol Cymreig nag eiddo Francisiaid Pantyllaethdy, gan wneud euhol ar gymdeithas a'u hoesoedd; gan hyny, rhag meithder yma, rhoddwn lith arall ar y teulu hwn. ENGLYNION I LLANWENOG. Yr awdwr yw Dewi Hefin, un o Lwydiaid Llanwen- og, yn disgyn o Evan Llwyd, Llanfechan, trwy Dafydd Llwyd, brawd Shon Llwyd, y clochydd. Yr Evan, neu yr Ifan Llwyd uchod ydoedd \vr o nod, yn gantwr enwog a phrydydd glAw. Awdwr Crwth Cletwr a ddywed am dano, lfan Llwyd a fu yn lledu Aur yn goeth i'r awen gu E ganodd yn mro Gwenog, Werdd fawl ar gerdd fel y gog." Brawd ydoedd ef i Dafydd Llwyd, yr hwn a werthodd ystad Llanfechan, ac ail fab ydoedd i David Llwyd, Ysw., Sheriff of Ca rdiganshire, 1710. Argraffwyd rhai detholion o'i waith yn y ganrif ddiweddaf, ac mewn marwnad a ganwyd iddo gan un Dafydd Thomas mae yr englyn hwn. Am Ifan gwiwlau mae galar—yn brudd O'i bri.ldo, ddyn hygar Un mwy ffyddlon, gwirion, gwâr, Och Duw, ni chaed uwch daiar." ENGLYNIONI LLANWENOG. Hen breswyl anwyl, enwog,yw Liglwvs Rywiogiau Llanwenog; Y gywrain adail gaerog Yw uid-I y glyn hardd ei glog. rn Duw lor mae'n dý- eirian-ac iddi Daw gw'eddaidd lu wwviildn Hafal i gu uefol gan Ydjw arvyd ei horgan. Un ydyw fedd hynodion ;—yn ei liawr Huna Un o feirwon Aetti llawer c&r, gwâr, gwirion, 1 barthau hedd trwy borth hon, Hefyd, gsvelir gwir ragodon-o fewn Ei hen fynwent dirion Mae hi âï meini mwynion Yn rhoi briw i lawer bron. Gohirir hetld»yx? ein eryfrwyllioxi lien- yddol am Cantref Buallt, sef y llyfre.Ti a ddarperir yma i'r wasg, barddonol arhydd- ieitbol, rhagor na llongyfarch ein cyd- wladwr, nid amgen Dafydd Pant-y-cloeh- ydd, sef ddarfod i'w Uchder brenbinol. Tywysog Cymru ar ol darllen Ilitb Dafydd Eppynt yn Llais y Wlad yr wytii- nos ddiweddaf anfon order by telegraph am ddau bAr o ddillad parod o frethyu gwlan, hefyd dau bar o sanau du y ddafuu, &c. Mae fy nghymmydog hynaws Dafydd y Cnwch, yn peri i mi ddywedyd y gall hebgor unrhyw swm o'r gwlan du uchod, gan fod ganddo wmbredd o ddefaid dnon dan ei ofal yn pori, &c., &c. DAFYDD EPPYNT MARWOLAETH DDISYMWTH YN LLANELLI. —Boreu dydd Mawrth, wythnos i'r di- weddaf, cafwyd corph dyn o'r enw George Lawford, 62 mlwydd oed, signalman ar linell y Great Western, yn agos i'r sig< I box. Yr oedd wedi gorphen ei waith am y boreu, a phan oedd ar ymadael a'i waith, syrthiodd yn farw ar y ddaear. Yr oedd yn preswylio yn Pembrey, o'r lie yr arferai ddyfod i Llanelli bob prydnhawn, gi n fyned yn ei ol y boreu canlynoh CORFF WEDI BI GAEL MEWN LLYN YN TREDEGAR,-Boreu dyddlawrth diwt ddff, fel ag yr oedd dynion yn myned at eu gwaith, daethant ohydi gorff dyn yn I n y Forge, y tu cefn i Church Street. Yr oedd y corff yn ymddangos fel pe buat ai wedi bod yn y dwr ersmisoedd, ond yn: ae hyny i'w gyfrif oherwydd poethder y ty w} dd yn ystod y dyddiau diweddaf. LLANTRISANT.-Tafla Cerrig.—Cyhnd d- wyd un Edmund Thomas o daflu cerrig at ei gymydog Joseph Lewis, yn llys yr heddgeidwad yn Llantrisant dydd lau diweddaf. Rhwymwyd ef drosodd i F,i,u lOp. neu gadw heddwch a holl ddeiliaid ei Mawrhydi am chwe mis. ABERHONDDU. Damwaiii angeuol.- Dydd Gwener diweddaf ymddengys fod amaethwraig o'r enw Elizabeth William?,, yn byw yn nghapel uchaf Aberhond.'u, yn casglu dail coed i'w rhoddi oddiamgl ;h yr ymenyn, pryd y cwmpodd, gan 1 ri niwed mawr i'w chefn. Bu farw yn ml :n ychydig funydau. MYNWENT Y CRYNWYR.—Cor Undelol Merthyr a enillodd y wobr o 20p. am y dadganiad goreu o Worthy is the Lar o" allan o'r Messiah, yn eisteddfod fawreddog y lie uchod dydd Llun diweddaf. Yr oedd y cynnulleidfaoedd yn neillduol o luosi g, a phrofodd yr eisteddfod yn llwyddi uit perffaith. ABERDAR.—Ffoad dan Gawrjil.—D; Id Mercher wythnos i'r diweddaf talodd mil- odfa Manders ymweliad a'r He hwn. Ar ol yr ymddangosiad prydnhawnoK pan yr oeddynt yn darparu i fyned i nordc! i gyfeiriad Merthyr, diangodd dau o'r cr.v r- filod o afael y ceidwad wedi iddynt ar- olli un yn beryglus a gwaeuthur yclr o niweidiau i'r Hall. Yn ffortunus 1- iwydhwynt cyn iddynt gael amser i wneuthur llawer o niweidiau ereill. PENYCAE.- Dydd Llun diweddaf cyf-r- fyddodd dyn ieuangc o'r enw Get Gough, (Sais), yn preswylio yn Siilu a marwolaeth ddamweiniol. Ymddeii s fod y dyn anffortunus wedi bod yn gweiLjo yn ystod y nos yn un o byllau Peny a'i fod wrth ddychwelyd adref yn y b( i wedi canfod agerbeiriant ar y rheilffc i sydd yn arwain i Sirhowy, a chan feddwl cael ei gario adref, rhedodd i'r dyben o geisio ei dal. Pan vr oedd yn neidio ar un o'r gwageni syrthiodd ar y rheilffc? .id ac aeth y gwageni drosto, yi hyn a ach- osodd ei farwo)aeth yn mhen ychrdig amser. SEFYLLIA lSL MASX-LCLL Y:; DOWLAIS.— Cwynir yn dost gan weithwyr haiarn y, i y lie hwn, oherwydd diffyg gwnith, ac ofnir fod llawer yn dioddef eisieu oblegid hyny. Dydd Mawrth diweddaf clywid uno'r d)21- ion yn adrodd ei brofiad yn y geiriau CHII- lynol. Ers amryw fisoedd nid ydym v. 1 wedi cael turn neu ddau yn yr wythr oa, a'r rhyfeddod yw pa fodd y mae y teulu- oedda phlant ganddynt yn gallubyw. Kid yw llawer o honynt ond prin yn ennill ca bara. Nis gallaswn i fyth gadw fy h m a'm teulu oni bai fy mod wedi parottoi air gyfer amser fel hyn pan oeddwn yn a er- byn cyflog mawr." ABERTAWE.—Y dydd o'r blaen anfonv yd un Mary Jane Williams i'r carchar nm ddeg niwrnod gan ynadon Abertawe, am fod yn feddu ac afreolus yn Wind-street y noswaith flaenorol. DAIHWAIN DDYCHRYNLLYD YN Ty CROES. —Cyfarfyddodd glowr o'r enw William Rees, a damwain dorcalonus yn y lie uchod. Ymddengys fod y dyn anffortunus ya blastio yn ngwaith yrHendre, panffrwvdr- odd y pylor gan ei ddallu yn y fanac hefyd y mae lie i ofni ei fod wedi ccili gwananaeth ei ddwylaw am ei oes.—Ic ,n Awst. O.Y.—Mae llith eich gohebydd taleiiiog Dafydd Epynt yn cael derbyniad cy. ;s gan fawr a bach yn ardal Llanwt .g yma. Ysgrifened lawer yn ychwane; a dei'bynied eiu sgrch goreu oU, yn enwt Dfe%m Pa'nt^la Jsiran Awst.