Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

12 erthygl ar y dudalen hon

ANNERCHIAD

CASTELL Y PENRHYN.

EMULYN

'.Y DYN FFALS. -"f

.Y it HAl) L.

ANNERGillAD A DilADDODWYD…

[No title]

BE1RNIADAETHAU.

Rhestrau Manwl, Canlyniadau a Chanllawiau
Dyfynnu
Rhannu

BE1RNIADAETHAU. NODIADAU BEIRNIADOL AR GYWYDDAU NINEF UN 0 DESTYNAU EISTEDDFOD GABEIRIOL BAKGOB. Derbyniwyd peclwar cywydd ar y testyn uchod gwedi en liarwyaduodi a'r ffugen- wau caillyiiol:-(I) "jDeigryn." (2) "Nin- us." (8) Esariiadon." '• Hy af- iaethwr." Er fod cryn walllt-liaetii mewn teilyngdod cydmariaethol rhwng y cy- wyddau hyn a'u giiydd, eto nid oes un o hunynt yn sefyll yn uchel yn ndsbartii oreu barddoniaeth gyngbaneddol. Llac, anorpiieuol, diaddurn, diifygioi n-ievvit yrii tanbaid awen fyw ydyut. Boddlona yr awdwyr ar fath o ryddiaeth lac ei chyng- hanedd, yn lie llineilau caboisdig o em- waith aven dryloevv, yn rny fyuyoii. (1.) "Deigryu."—~si iwyddodd ''Deigr- yn I afael unwaith yu ei destyn. Oym- mysglyd, tywyll a gwailus ydyw ei boll waitb. Mis gailwn gael alian ystyr 1:till linell o'r eiddo, od oes ystyr iddynt, megys, Naiau brad, hea oed '.i 'u ol." PciiUetchiaiij. bonaid ill. d bau iii-os ueriyu ua thai Urasu." A'r nod sy' lod all a I u. Hwyrach fod aneglurder y iiawysgdf yn betii rbwystri ddeaii y gwaitii. (2.) i\lllitits." Drwg genym orfod siarad mewn iaith gondemniol am gywydd o t'eitiider 720 iimeii, oherwydu y ruaeyu rbaid ei fod wedi costio llafur i'w awdwr, a gresyn na buasai ganddo amser a ciiwaetn i'w vsgrÜeuu yn liawer lawn byracii. Er fd yn y cyfansoddiad rai liiueliau tiysion iawn, a darnau lied dda, rhwydd waith sathredig, a, lied blentyn- aidd, ydyw y rhan fwyai o'r cywydd. Gor- lydd i in gwyno hefyci o herwydd anegiur- der darnau o'r gwaitb bwn, he mnledd y geiriau liamv a geir ynddo. JJetli a fedci- ylia'r awdwr am y ftttil ddarluuiad o wlad a hwn. ,L, c d liabuli ei gwli g<o'dd 0'1' gwres ter ar grasiu-oi-da Eang lldia-yû u^hi-isad Aikucju hen, gwe accw ei mil." Cyfarfyddir ag amllindl wailus mewn cynghanedd yn y cywydd megis, ¥spei'g,\l' autoar ei rus "(dim, eyiiylianedd). Diua.s feddwol hudo^ with1 —'«i tu. A'Lii deyrn ciaLaus gwaugirus coedd "—etto. (3.) •" Esariiadon."—lib agora cywydd Esariiadon ar y ddau a uodwyd yn riaeii- orol mewn cynllun, nerth, arduangosiad o aliu dysgriliadol ucyni meddwi a cbre- bwyll, ond etto isel y l'hed ei awuii, diiyw- yd ac oer ei iaitb, a tbrwsgl yw, lfuti-ilact cjffredin ei iiiiiellau. Dwg i mewn lawer o eiriau ilanw, a geuy o'i oi lawer a frych- au. OyimwyBa y eywydd ddysgriiiad o ddecbreuad a cnynuydd y dÛllws-dar- luniad dychymmygol aÏ cbyfiwr dedwydd, ac o ymblesenad y preswylwyr mewn difyrwcii diniwaid, yn yr oesoedci boreu,— yna a yn mlaen i son am gynnydd cyfoetb, llygriad moesau, a dyrcbafiad trais y udiiias,—gorfcnrym ad pobl Dduw,—pre- geth j4 y ddinas,—ei dir-y ywiad oLd a'i chwymp. Eel engraiff o'r beiau a geir Y!l y cywydd, gellir nodi Udt betid l aid oea »tteb,-Au (Csi Itda a ddy- lasai foci), J A'r ddvv>fron y cUr àdyfroejd" (Leu lineil.) Yr oe id irwydd o awrou." (ti,n u). VYedi uiavvr rwjsg, dyLIla,i °" Wych LyWj'tkl tnewil sachiiaa." "W j'ch Lywydd llanw. Yn ei hen ffyrdd, anwiw ffuith, Wele ei daliwyd ciiv*uita.' if,d;li,' llanw. Ond nid yw y cyfansoddiad beb lineilau da, megis lie y dywedir am y ddinas mewn ediieirwcb ''Sobrwydhi! rhoe,, beibl'o'r iant I weddio maddemn." (4.) ('Hynafiaethwr. —Cywydd aiiraddol mewu ystyr lenyddol, er ei iod. yn gyn- b nyrcb meddwi diwyiiiedig, ac eang ei wy- bodaetb, ydyw'r eiddo HynaliaeUiwr." Ni cbeir ynddo nemawr o'r arucuciiead bedegog a nodwedda yr awen wir, iiic o'r, cywreinrwydd cyngbaneddol a'r tiysui iaith a berthynauti r cyfansoddwr meurus. Gaiiasai yr awdwr wneud gweii cywydd pe buasai yu ynidrechu, oherwydd cerr ar- wyddioii amiwg o aiiu yu caex ei■.anuradw gan ddioialwcb, lieu bry»ui'deb,' iei y dengys y liiueliau isoa am gadernid y ddinas ar adeg ei cbyvymp Und claws gaerog t.¡\U, (jj, li'uy gala-u i'w rh'wjgu d e id, Goi mod i'r Jhyrdd-d oedd liyn yr at,ii; Tuiiai oil fel twr o us, Cwympai y gvvatchgawdd campus; Dyrwy gai iei bu tlarugau, A liucui ;i y mur yu livvch ui4n." Pilynir y llineilau hyn gan ddarn o gywydd gwycb yn rboddi dariaiiiad braw- ycbus o ddiuystr y ddmas trwy waith Sar- dan yn ei goson yn goelceriii. i Ulaemwy o iaiddoiiiaetb dlla.) 11 y oywydu iiwn nag yn yr up P f lieili, a mwy o lianesyduiaet-b manwl: ond y inae yii y cywydu gryn lawer o wallau o &mryw latbciU. "I En rhyfygus arfogion."—H, n YlJgim!le'Jd, Tiwy giesiuyf'tra arglwyddia th-l' r g I d 1 t r r g 1 dd-Uwy r vvahansaiu yu IHJ. A'u -Heu g.n^hane Id. •"Ei lati; iu j-.iugoliaethau Mawrh}dn'r j uierodras "—sathr«dig. Tru-i'a isel y tej raasoedd ''—tit. Nid yw YI: engreifftiau uchod ond rhan o'r lliaws brycliau sydd yn difwyno y gwaitb. Y mae cywydd Hynafiaethwr yn cyn-1 nwys mwy o ragorion a mwy o wallau na r eiddo "Esariiadon," ac nis gellir canmawl llawer ar y nadi na'r llaii oiionynt. Em barn ydyw mai rhanu y wobr rhwng "E sarhadoll a "Hynafiaethwr" a fyddai deccaf, ac os ymgymmera y pwyiior ag n 0 argraffu y-eyfansoddiadau, fe weddai i'r awdwyr symud ymaith y gwendidau a noctwyd.- Yr eiddoch, I. Yn nawdd -Uuw a'i dangnef," DEWI WYN 0 ESSYLLT. ELIS WYN 0 WYEFAI. NODIADAU BEIRNIADOL AR AWDLAU DEINIOL SANT. Ni dderbyniwyd Ond dau gyfansoddiadar y testyn uchod, y rhai a nodir t^tk iiugeuw- au I..Eiíion Hen," ac "Estyn Emrys." Nid ymddengys 1. Kitiou Hen yn alluog i afael un- waith yn ei destyn, nac i osod un drein gynllunioi ar ei gyfansoddiacl. Cyfres o linellau gy/einiaid, mewn iaith a mydr, heb nemawr gyssylltiad rhyngddynt a'u giiydd, wedi eu cylieu yn gyfoenrog, ydyw yr boil gywydd. Nid oes yu yr awdi na nyfforddiant hanesyddol, newycld-deb dy- ciiymmyg, cywreinrwydd cynghaneddoi, na meiusder awen. Gellir- cymmeryd y difyniad dilynol felengraifft deg o'r gwaitb. Dywed am St. Deiuiol, Gwr o liu rhagorol osiid, Llefh-rwr y lliaws yaoedd, (dim cynghanedd.) Gwr o ddawn y goieii ddaetu 0 deulu y giouedoliaeth." (GwaedoILieth pwy 1) U wir alwad gwrulioe, i'u' ¡ lad wetieiddijid i froo, UWI u barcti Patriarchawl, Kawdd i fyii yu haedd o iawl; ..Ei swyu yu fyw-bydd fyw xyth Ei deilwug lafur'dslyth." Adgofia darlleniad yr awdl lion ni o b 1. "nonsense verses" plans yr ysgolion Grammadegol. 2. Estyn Emrys." Awdl lied ganolig fel cyfansoddiad, heb nemawr o deithi crebwyll gref ac awen felus, ydyw gwaitb "Estyn Emrys." Ond y mae'r awdwr yn icistr ar lianesiaeth ei destyn a neiii- duoiion yr amser y blodeuai arwr ei awdl, eithr nid yw yn ogystal meistr ar iaith a chynghanedd. Cyiilluniodd ei awdl yn ddigon natunol fel hanesgerdd, a dirwyna fywgrafiiad y sanfe i ben yn drefnus; ond tywyll yw ei iaith yn ami, clogyrnaidd liawer u'i lineilau, ac amniherlfaith ei gyiansoddiad. Nis galiwn ddeallbeth it olygai yr awdwr yn englyn agoriadoi ei èLWCU, lie y dywed, Otsoedd bmw ydoedd ar Brydaiu ;—terfjsg illown Ly, t a, fau miiam Rhywfuud c'd;1 Eryr Rhufaiu jlyd iw aroed yu rhicyd y d, aiii." Ceir lliaws mawr o fan wallau yn yr awdl, megys, Gwr i Grist o gywir gre V—Liauner proe^t. P-vy giybu am Aywan "—(am -Kywui.) Ai dvrj gyeur-" (diumhiioaol.) Eu dj u hwylusyur (ausoddair aewydd trvis Bocldlona yr awdwr ar sill yn rhy lyr a sill yn or mod Yll fyllycll meVII Ilillellau o gywydd ac englyn, yn gwbl anwarant- edig. Mae yr awdl hon drwyddi mor am- ddiiad o lecictwl a cheiiyadyd, fel nas gailwn gredu bron fod yr awdwr yn am- canu. enihil y wobr. Uyga ar ei gwyntb .yga ar el oliuii o esgeulusdra a diofalwcb anwar- anteaig; a cbynnwysa. liaws mawr o lineilau, a brawddegau, nas gailwn gael synwyr ynddynt. i'eriyna yr awdwr ei awdi yny llineilau babanaidd nyn :— Aiitaii if fy 'sgnieii bellach,—O Sant! Yu owyu ei goY fellL en Lie i feda sy' yu Lulli faco, Y u cau i irou cyfiiuaob.' Os bachgen ieuangc yw yr awdwr, dar- Heiied lawer, dysged ysgriiellu Cymraeg cywir, ac fe aliai y geiiir bardd ohono. Nis galnvn ni yn bresennol gymmeradwyo y pwyllgor ei wobrwyo, er mai ei'e yw y goreu. ,Nid oes YUcldo deilyngdocL-rr r.) t iu do ch yn gywir, DEWI WYN 0 ESSYLLT. ELIS WYN 0 vV YRlTAI.

, GOFYNIAD.

[No title]

LLYTHYR LLWYNOG CWMSILIN.

[No title]