Llais Y Wlad

NEWYDDION CYMREIG. BEDDGELERT.—Dangosodd Mrs F. Min- shull, Plas Gwynant, ei haelioni unwaith rhagor, trwy roddi gwledd ode a bara "rith i blant jsgol Genedlaethol Bedd- S^lert a'u rhieni, ddydd Llun, y 26ain jtynfisol. Eisteddodd chwech ugain wrth y bwrdd, a chawsant eu gwala o bob dan- ^ithion. Yr oedd y tywydd yn hynod aHft'afriol, ond er hyny daeth amryw fon- allffafriol, ond er hyny daeth amryw fon- eddigesau i'r ysgoldy i edrych ar y plant I yu mwynhau eu hunain, yn mblith y rhai oedd Mrs F. Minshull, a Miss A. Starke, j^las Gwynant; Miss Edwards, Miss Bol- Misses Wyatt, &c. Bu arolygydd ei Mawrhydi yma yn cynnal yr arholiad %nyddol ddydd Gwener, y 23ain cynfisol, I' Itc y mae lie cadarn i gredu fod y plant ^edi myned trwy eu gwaitli yn anrhyd- ^us. Talwyd diolchgarwch i Mrs Min- p^ull am ei haelioni gan y Parch. R. E. ,^estley, a therfynwyd cyfarfod hynod o jufyr tua phump o'r gloch, drwy ganu yr ^them GenedlaethoL p BLAENAU FESTINIOG.—tJyngherdd.—Nos yaWrth, Hydref 27, cynnalfwyd cyngherdd 1:1 yr Assembly-room gan gor y Rhiw, dan arweiniad Mri John Griffith. Cym- erWYd rhan ynddo gan Mr R. Williams, fhyd 0. R. Owens, Penybont; ac ereiil. .jywyddwyd gan y Parch. D. Roberts, ac elai yr elw i Evan Roberts, eii-y-graig, Rhiw, er ei alluogi i fyned i QUlldain am feddyginiaeth.—-Y Meddyg- i'1 Clvwarelwyr.—Y mae y ddau ddos- a*th hyn yn tynu yn lied groes y dydd- i,arth hyn yn tynu yn lied groes y dydd- atl presennol. Nid ydyw y gweithwyr cydweled a rheolau y meddygon, na'r eddygon ag eiddo y chwarelwyr; ac y ^aey chwarelwyr yn llawnodi deiseb i'w !|ariton at berchenriogion y chwarelau i'w ^sbysu nad ydynt yn caniattau dal eu arjan yn y swyddfa i dalu y meddygon. w ^yfarfod Llenyddol Chwarel Holland.- yr uchod wrthy drws, ac y mae °^au yr ardal yn parotoi ar gyfer yr ym- j^eeh. Y mae y cerddor talentog T. °yd. (Crych Elen), wedi ffurfio cor er ^geisio am y brif wobr, a da fydd genym | cerddor talentog a'm cyfaill siriol, Richards (Isalaw), yma am y tro Ataf- erioed.—Gohebydd. JCA,PEL PEN UCHELDKE, MON.—Te Parti. ^oddwyd te a bara brith i blant Ysgol y He uchod, dydd Ma wrth y 27ain. °edd yn ddiwrnod pur wlyb, ond darfu y Plant ddifyru eu hunain yn bur dda. in ^wyr cawsom gyfarfod cystadleuol. ^l'yyd y cyfarfod trwy ganu ton gyn- &1] fa°l* ^na ae^ amryw o'r plant y i ymgygtadlu ar ddarllen rhan o'r Y goreu Chassia Jones; 2. i glythyr. Y goreu Chassia Jones; 2. f Edwards 3. Eliza Jones. Wedi rf banes Noah.—l. Owen Thomas eL ^°^esj 3. Owen Jones. Yna I 8.il Seisnig gan Mr J. Williams a'i gyf- 1 6k' a chanasant yn bur swynol. Darilen 1. Mr J. Hughes; 2. Mr L. Wil- | !)¡8; 3. Chassia Jones. Araeth fyr- ar y Beibl.-I. Mr D. Owens; 2. fej, H. Williams; 3. Mr H. Williams. g^bu. i. Mr W.Jones; 2. Jane Edwards; | Hi^ssia Jones. Darilen hymn—1. Mr ^illiams; 2. Miss C. Jones; 3. Miss k^/wards. Chwech o ofyniadau o gaJp Mam—1. Eliza Jones 2. Mar- J°nes 3. Owen Jones. I)euddeg o f ar hanes Iesu Grist— 1. Mr 0. C^es; 2. Mr D. Owen; 3. MrR. Jones. ainryw donau gan y plant, dan I y dllaeth Mr H. Williams, yn bur dda. s^wydd oedd Mr 0. Jones, Plas Llan- | gofQ]1*11' a gwnaeth yntau ei waith yn rha- l Jo* beirniaid oeddynt Meistri H. f %8' J. Jones, J. Williams, a T. Wil- i a,f j8, Yr oedd yno ysnodenau i'w rhoddi ^60ri pob un o'r ennillwyr, gan Miss A. Cae'r Ffynnon. Cyimaliwyd y hwn ar yr achlysur o ymadawiad ,t W^nzer Owen o'r gymmydogaeth, ac |! ^0> 6§^vyd ef a llyfr rhagorol.—Un oedd I a GL0«—Y mae gwahanol farnau am enw Cwm-y-glo. Amlwg yw nad ddim glo, ond yr hyn a ddygir 0 leoedd ereiil, ac am hyny, myn Cwm-goleu yw ei enw priodol, Vdd yr haul, o'r dwyrain i'r gor- IV polio > yn tywynu arno. Rhifedi ei dii- ydyw oddeutu naw cant, a'r oil f AtJr k*ychydig yn ymddibynol am eu S^yil{ th ar y chwarelau. Y mae i b]9, iec%d y pen^refwjrr yn dda iawn In- yma yr un clefyd t ers 15 mlynedd, pryd y bydd V lieintus yn tramwy y cymmydog- cyichynol yn ami. Mae hyn yn v y<l Uc^el am iachusrwydd y lie, ac j (1(3.^ lanweithdr.a y trig'olion. Mae v%a genyf allu gwneudyn hysbys fod y i f fu yn ein cryddion wedi Jfyniad buan a boddhaol.—Y mae yn llewyrchus iawn yma y %l] ^yn, wedi bod o honi ynwael a iawn yr haf diweddaf. Yr oedd I twHe yn ofni ei bod wedi cael sun y cynhauaf gvfai'r. i\lae y 3 yf *las hon wedi gwneud lies dirfawr J ar^a^' gwisgodd lawer noeth, a A0fl la^er o rai newynog, gan eu i e:n drych moesgarwch i weled eu rUeimB,—hen Langc. J ft %) (':■ LLANDDEWI BREFI .—Marwolaeth Mrs Evans, Gartli.-Y mae Mrs Evans, y Garth, Llanddewi-Brefi, wedi myned i ffordd yr holl ddaiar. Bu y wraig dirion a'r foneddiges garedig hon farw dydd Llun, Hydref 26ain, 1874. Cyrhaedd- odd yr oedran o 64 o flynyddoedd. Pan ddaeth y newydd galarus am ei marwol- aeth, yr oedd yn anhawdd credu, oblegid yr oedd mor groes i'n disgwyliad, ac mor chwerw i'n teimlad. Ond y mae yn rhaid credu-y mae yr hanes yn ffaith. Ydyw, y mae yr anwyl Mrs Evans wedi marw Claddwyd ei gweddillion marwol dydd Sadwrn, Hydref 31ain, yn mynwent Llanddewi-Brefi, pryd y gweinyddwyd gan y Parchn. S. T. Rowlands, Llan- ddewi-Brefi; Mr Evans, Llangybi; a Mr Lloyd, Mynachlog-fawr. Daeth lluaws mawr i'w hangladd, pa rai a ddangosent gydymdeimlad dwfn a'r teulu, ac a gyd- alarent a'i pherthynasau wylofus. 'Dyw amser ddim yn segur, Ond beunydd wrth ei waith Fe red i ffwrdd oddi yma I dragwyddoldeb maith. 0 Adda hen hyd heddyw, Ni wyddoru by a i gyd, Fod amser wedi mudo Rhyw filoedd maith o'n byd." Nid ydyw yn anmhriodol, yn y fan hon, i gyfeirio at briod Mrs Evans, D. J. Evans, Ysw., yr hwn sydd yn un o'r dynion pwysicaf yn y gymmydogaeth hon. Efe ydyw cadeirydd Bwrdd y Gwarcheidwaid yn undeb Tregaron, ac efe hefyd ydyw cadeirydd bwrdd ysgol y lie hwn. Y mae yn foneddwr parchus iawn, ac yn hynod o dirion at ei ddeiliaid fel tirfeddianwr. Yr oedd Mrs Evans yn aelod o'r Eglwys Sefydledig yn Llanddewi-Brefi. Ymun- odd a chrefydd ers blynyddau maith, ymlynodd wrthi trwy Iwyrfryd calon, ac felly y parhaodd hyd y diwedd. Y nef wen i hon a fydd, Artre gwiw, pur tragywydd. Yr oedd yn gymmwynasgar i bawb, yn tos- turio wrth y tlawd, ac yn cynnorthwyo yr anghenus. Y mae ei symmudiad yn golled i'w theulu, i'r gymydogaeth, ac i'r Eglwys. -L. Rhystyd Dames, C.M., B.S., Llan- ddewi-Brefi. LLWYNGWRIL.—Dydd Mercher, yr 28ain cynfisol, cymmerodd ymdrechfa aridig Ie ar gae Mr Robert Williams, Hendre, ger- llaw y pentref uchod. Yr oedd y gystad- leuaeth yn gyfyngedig i blwyfLlangelynin, a daeth wyth o aradwyr i ymgystadlu, o ba rai yr oedd y canlynol yn fuddugol:— laf, gwobr 2p., David Rowland, Pant- gwyn 2, gwobr Ip. 10s., Richard Tanner,, Hendre 3, gwobr lp., Griffith Griffiths, Henblas; 4, gwobr 10s., Thomas Jones, Ysysgyffylog; a'r 5, gwobr 5s., 'Edward Davies, Borthwen. Y beirniaid oeddynt, Meistri William Griffith, Pensarn-uchaf, Llanbedr a Cadwaladr Dayies, hwsmon i W. Griffith, Ysw., Glyn, ger Dolgellau. Mesuriad y tir i bob aradr oedd deg llath o led wrth chwech ugain Ilath o hyd, a mesuriad y cwysau ydoedd pum' modfedd wrth saith modfedd. Yr oedd lluaws mawr o amaethwyr ac ereill wedi dyfod yn ngbyd i'r c,ae. MERTHYR.- Tori y 8abboth.- Ynllys yr heddgeidwaid ddydd Sadwrn diweddaf, o flaen ,Mr De Rutsen, cyhuddwyd John Connors, William Connors, a dyn o'r enw Cornelius Galafan, o chwareu "pitch and toss gerllaw y tramroad yn Penydaren. Ni wnaeth y diweddaf ei ymddangosiad, ond dirwywyd J. Connors (hen droseddwr) i ddeg swllt a'r costau, a William Connors ihanrier coron a'r costan.-Ieuan Awst. n PONTYPRIDD.- Eglwys St. Catherine Hydref 27ain oedd yr amser a neilldu- wyd gan Eglwyswyr y lie hwn i dalu eu diolchgarwch i'r Hollalluog Dduw am y cynhauaf toreithiog, yr hwn sydd newydd ei gasglu yn nghyd. Darllenwyd y gweddiau gan y Parch. W. Davies, ficer Llanwouno, a'r llithoedd gan y Parch. W. Jones, Treorki, a'r Parch. P. W. Jones, Pontypridd. Canwyd darnaupri- odol i'r gwasanaeth, yn nghyd a'r Salmau gan y cor yn ardderchog, o dan arweiniad y medrus a'r galluog Mr Tom Williams. Chwareuwyd yn feistrolgar ar yr organ gan Mr Exel. Yr oedd yr eghvys fawr yn orlawn o wrandawyr astud. Cafwyd pregeth bwrpasol ar yr achlysur gan y Parch. F. Arnold, B.A., Eglwys St. An- drews, Caerdydd. Yr oedd yr eglwys wedi ei haddurno yn odidog ac yn daraw- iadol a phob math o ffrwythau, blodau, dail bytholwyrdd, ac yd gan amryw o fon- eddigesau perthynol i'r lie. Gobeithio fod y gwirioneddau a draddodwyd gwedi c,ael effaith priodol.—Llwynog Caeryngli. TREFRIW. Cynnaliwyd cyfarfodydd diolchgarwch am y cynhauaf yn yr Eglwys yma y 27ain a'r 28ain cynfipol, pryd yr ymgynnullodd nifer lliosog iawn o'r ar- dalyddion i gydnabod yr Arglwydd am ei ddaioni Rhagluniaethol tuag attynt yn ystod y flwyddyn nodedig hon. Offrym- wyd y gweddiau gan y Parch. John Gower, periglor y plwyf, a phregetliwyd gan y p Parchedigion M. Thomas, penmachno, nos Fawrth, a chan J. W. Morgan, curad Llanrwst, ddydd Mercher, yn y boreu yn Saesneg, ac yn yr hwyr yn Gymraeg. Yr oedd y gwasanaethau yn llawn difrifolde,b bywiogrwydd, a gwresawgrwydd. Yr oedd y pregethau yn wir efengylaidd—yn hynod o aruchel yn eu coethder, eu cyfansoddiad, a'u triniad o r pyngciau pwysig a gyn- nwysent, ac yn darawiadol dros ben' i'r achlysur. Hynodid y traddodiad ag yni a dwysder rhyfeddol, ac yr oedd y gwran- dawiad astud yn deilwng o'r ddau dra- ddodwr hyawdl.- Gqvledd-Dydd Sadwrn, y 31ain cynfisol, rhoddodd ein periglor, y Parch. John Gower, wledd o de, teisen- au, a ffrwythau i blant yr ysgol Sul, yr ysgol ddyddiol, a'r gymmydogaeth yn gyffredinol. Yr oedd dros gant a haner yn bresennol. Cyfarfuasant yn yr ysgoldy, ac aethant yn orymdaith hardd trwy'r pentref o dan arweiniad seindorf bres Trefriw, wedi eu haddurno ag ysnodenau gleision, a dychwelasant i'r rectory i fwyn- hau y wledd ddanteithiol. Yr oedd prif foneddigion y lie wedi dyfod yn nghyd. Chwareuodd y seindorf yn ardderchog. Y mae yn gynnwysedig o ddeuddeg o bigion a goreuon moesol yr ardal.—Llygad Dyst.,