Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
----.----------"-'"-----,,-,,-_._---NODION…
NODION 0 GEREDIGION. Yr ydwyf, ers ugeiniau o flynyddau meithion wedi aros uwch y byd a'i anni- bendod yn fud a distaw, ond beliach nis gallaf fod felly am fy mod yn credu fod yr hyn a wn o werth i'r byd ei wybod. Nid yn ami y clywais gymmaint o ganmol ar un peth ag a glywais ar lythyrau Gor- onwy yn y Western Mail ar grach a thwyll Eisteddfodau Ceiniog Capeli Cymru. Yr oedd y cyfryw gynnulliadau wedi troi stymog pob dyn o sylw a chwaeth a'i gwyneb allan. Buwyd yn gobeithio y gwnai y ffrewyll a'r fflangell les i gefn yr ynfyd, ond, ysywaeth, y mae y Nadolig nesaf mor orlwythog o'r Eisteddfodau Ceiniog hyn ag erioed. Mae un yn Llan- gybi ag Eos Glan Teifi yn feirniad un arall yn Bwlchylian, ag Aeronian, ac Aer- onydd yn feirniaid un arall yn Ystrad a Grannellian yn feirniad ac un arall yn Cilcennin ag 'un o lasgrythiaid yr ardal yn meddwl am feirniadu. Nid yw holl wobrau y pedair hyn ond rhyw bymtheg punt, a'r pedair o fewn cylch pum milltir i'w gilydd. Beth yw eu dyben ? Mae'n amlwg nas gall y fath feirniaid, y fath wobrau, y fath destynau dichwaeth, a'r fath ffug o bob- peth, wneud unrhyw lesiant meddyliol. Mae'r oil mor amddifad o athrylith a bon- au bresych. Nid yw y cyfarfodydd hyn ond meithrinfa a nythle i driciau isei a thwyllodrus. Gwyddom am aelodau pwyll- gorawl yn cynnyg gwobrau, cynnyg testy ii- au, cynnyg beirniaid, ac yn ilwyddo i ennill y gwobrau ar y testynau o dan feirniadaqth y beirniaid hyn. Gwyddom am feirniaid yn cystadlu ac yn dyfarnu y gwobrau i'w cynnrychion eu hunain, ac yn derbyn y gwobrau hyny yn benuchel^ a digywilydd. Nid yw hyn yn annioddeiol yn yr ysgerbydau llygtedig hyn, a hyn yw y breintiau sydd yii tporl fod llawer o len- orion ieuaingc dibroliad yn cael eu hudo. i ymwneud a hwynt. Gadawaf i'r pre- gethwyr a'r offeiriaid a duwolion y ddwy blaid i benderfynu y pa gymmwysder sydd mewn cadw y fath gyfariodydd mewn lle- oedd o addoliad a hyny ar y Nadqjig Mae yn iechyd i gael edrych dros ben y Lilipwtiaid llenyddol hyn at rai of greater magnitude" ag sydd yn proffesu pethau uwch a rhagorach. Cynnaliwyd Eisteddfod Gadeiriol yn 1873 yn Aberaer- on. Cynnaliwyd yr un sefydliad am y flwyddyn 1874 yn Talsarn. Aeth y ddwy hyn heibio yn weddol dawel a llewyrchus, a chafwyd rhai cyfansoddiadau gorchestol yn y gystadleuaeth. Mae dyddiau ei llwyddiant wedi eu rhifo, oherwydd y mae cynnen, cenfigen, ac annghariadoldeb wedi gwneud eu nyth yn y gwersyll. Myn Aberaeron mai ganddi hi mae yr hawl i'r wyl am 1875, oherwydd mai yno y gan- wyd y sefydliad, ac iddynt roddi gwahodd- iad cyhoeddus iddi i ddychwel ar ddydd yr wyl yn Talsarn. Mae Llanbedr yn hawlio hon, neu yn benderfynol o godi opposition shop. Mewn gair, mae y goods yn y ffenestr gan Xdanbedr, ac yn ddi- ddadl y maent o'r neu-est fashion. Nid hyn yw unig ofid Aberaeron, ond y mae pregethwr yn agos i Lanaytli wedi ffromi yn aruthr na chawsai ryw "fraint" yn Aberaeron, ac yn ei chwerwdod wedi datgan ei freudclwyd i gael eisteddfod spite yn Llanarth. Felly, y mae gan yr ardal hon dair eisteddfod gadeiriol o fewn tair mill- dir a'r ddeg i'w gilydd, yn gwahodd Miss Ceredigion i'w cefnogi. Mae Llanbedr yn sicr o lwyddiant, oherwydd y mae ganddi holl ddylanwad boneddigion penaf yr ardal a Major Young. Mae Aberaeron yn myned i gael digon o arian i gael ys- gol newydd i osod y cloc a brynasant y llynedd yn ei le ar dalcen y Town Hall. Mae Llanarth yn son am osod Prifysgol Aberystwyth uwcblaw bod mewn angen gofyn ceiniog byth mwy at ei thraul, yn nghyda sychu'r selar deirgwaith cyn yr eisteddfod a theirgwaith wedi'r eistedd- fod. Mae rhywrai yn sicr o gael eu cneifio. Mae rhywrai yn sicr o gael eu gwerthu i sicrhau y llwyddiant hyn. Attal gwobrau" "peidio etc talu ar ol eu dyfarnu," "colli y cyfansoddiadau," sydd stimulants a arferir yn ami yn y parthau hyn i gyffroi ychydig ar drysorfeydd eis- teddfodau mushroom a idd- Anfonais un o'r Jacks yma i lawr i Llanbedr prydnawn heddyw er mwyn cael copi o'r Llais a'r Western Mail, ac yn mhen ychydig fynudau dychwelodd a'r ddau i mi, yn nghyda llawer o newyddion. Y gred gyffredinol yn Llanbedr yw nad oes dim awydd yn y tylawd na'r treth- dalwyr am weled dechreu y tylotty newydd, ac fod yr awydd am weled ei ddechreu yn gyfyngedig i rai sydd yn meddwl gwneud ceiniog yn o lew oddiwrtho. Yr oedd y crydd mewn gofid oherwydd clywed o hono fod y menyn a'r cig moch wedi gostwng yn Morganwg. Yr oedd wedi pallu gwerthu ei stock am bris da yr wythnos o'r blaen. "Serve him right "—medd y gof, "oherwydd nid cyfiawn cyfyngu gwerthiad nwyddar i godi y farchnad mewn prisiau." Clywais hefyd fodboneddwr o Lanbedr yn gwneud twrw mavr yn nghylch tystiol- aeth ei frawd niewr. yspryd a swydd, o berthynas i ystadegai llysoedd cofrestrol y sir. Mawr y twrw t wnaeth y ddau hyn 1 y llynedd o'r blaen. Yr oedd ganddynt gannoedd o ennill, ond, tybsd,—pa le yr oeddynt adeg yr etholiad ? Y gwir yw, nid oeddynt ond fel y French ai-iay,- all on paper," ac nid mewn unman arall. Gallaf sicrhau yr agents, Jones a Harris, nad oes ganddynt y cyfle lleiaf o wybod pwy yw eu hetholwyr. Mae screw circle y bialcl Eadicalaidd mor annioddefol fel y mae ei harswyd ar bawb yn ddiwahan- iaeth. Mae pob scriw yn boenus, ac y mae'r etholwyr yn gwybod hyny. Os ydyw y brodyr am ddeall teimladau ac adnabod personau yr etholwyr, ymae'n rb aid iddynt geisio ennill eu bymddiried ac nid cy- hoeddi bygythion, a gwasgar anwireddau disail ar hyd y sir. Haerent cyn yr ethol- iad ddiweddaf fod eu henniilion, er ethol- iadcyntafE. M. Richards, yn gannoedd. Trwy ychwanegu y rhai hyn at y rhai or- fodwyd gan y landlords Ceidwadol i fyned yn groes i'w cydwybodau, ac ychwanegu yr oil at fwyafrif E. M. Richards ar E. M. Vaughan, tystient fod ganddync fil o fwy- alrif. Yn lie hyny profwyd eu bod yn y lleiafrif o dros ddau cant. Os haerid pethau mor bell oddiwrth wirionedd pan oedd mantais i wybod y gwir, pa fodd y gall y mwyaf teyrngarol gredu pan nas gellir gwybod dim gyda sicrwydd. Nidyw yr oil ond guess work wedi ei wneud ar yr un rheol a breuddwyd gwrach yn ol ei hewyllus." Nid ydyw yr holl ystadegaeth, frodyr, ond hydleuyrn i geisio denu y rhai sydd yn rhodio yn y tywyllwch i'r ffos Radicalaidd. Dyna farn y Cardies, dy- wedasant hyny y llynedd, a bwriadant ddyweud hyny yn eglurach yn y etholiad nesaf. Gallaf eich sicrhau fod oes y bry- gawthian a haeru mewn perthynas i wleid- yddiaeth wedi darfod rhaid i'r etholwyr bellach wrth brofion a gweithredoedd syl- weddol. Mor fuan ag y ca amaethwyr Ceredigion ryw ddaioni oddiar law Radi- caliaeth, neu rhyw brawf o'u dymuniadau da tuag attynt, byddant yn fwy parod i wrando ak eu Ilais. TWR y Ddeei.
OLION Y MEIEW.
OLION Y MEIEW. Foneddigion,—Y mae crynswth o hanes a helynt yr oesau a basiodd i'w gael am- bell waith ar ddail hen lyfr neu allan o gofnodau amlen almanac ag y bydd yn <> 1 werth eu gosod gerbron y cyhoedd i dynu cyferbyniad rhwng yr oes hono a'r amser presennol oddiwrtbynt. Rhoddwyd yn fy llaw amlen ben almanac yn ddiweddar, ac yn ysgrifenedig oddimewn iddi yr eng- 0 lynion a ganlyn HEN FEDDAKGRAFF. Mae'r fron a'i' galon oedd gu,—mae'r wen, Ma'd'r wyneb yu llvgru Mae'r breichiau wedi brychu, Yn nyfnder y ddaear ddu. YFED I ORMODEDD. Yfed yn galed heb g'wilydd-o fir Foreu a diwedd-ddydd Nid oes pen nac ymeuydd, Meddaf fi, nad meddw fydd. Anifail o'i gail a gaid-yn dofi Ond yfed ei gyfraid Y dyn ffol, diau ni phaid, Myu lanw mwy n'i lonaid. Pob dydd oil y bydd, lie bo-tafarn, Etifedd y bendro Y pen ofer pan yfo, 1 Swrth yw'r grefft, a syrth i'r gvo. Nid teg it' redeg it rwyd-y dafarn,- Yn difa yr ydwyd 0 waith deilliou i'th dwyllwyd, Dall boeth wangc,-deall beth wyd Nis gwelais hwynt yn argraffedig, ac nis gwn pwy yw eu hawdwr neu eu hawdwyr. Nid oes ynddynt unrhyw gampwaith, fel y gwel y bardd, ac ychydig wallau dibwys ond odid. Ar yr ochr arall i'r ddalen yr ydoedd ledger account yr hen gyfaill, pwy bynag oedd. Mae yn amlwg mai gwneu- thurwr dillad neu deiliwr ydoedd wrth ei alwedigaeth. Ei enw yw John Williams, ac wedi bod yn gweithio i un Harry Ro- berts, yr hwn efallai oedd amaethwr a siopwr. Y dyddiad yw Rhagfyr, 1779, a dechreua ei fill fel hyn, yn Gymraec, Pyledus i John Williams am weithio i Harry Roberts.— Gwneud cot, 3s; 2 wasgod, 2s; gwasgod wen, 4c; mantell i'r wraig, 2s; sana bach, 6c; i Slion am wneud bedgwn a phais i Lowry Roberts, 10c gown, Is." Yna ar y credit side y mae a ganlyn :—" T&lwyd mewn 2 lath a banner o frethyn 3s 6c y Hath, 8s 9J pwys a banner o fenyn 6c, Is 4c gwadn- au clocsiau, 6c owns o dybacco, 6c." Gwelir oddiwrth yr uchod beth oedd teilwriaid yn gael am weithio y pryd hwnw (agos i gan' mlynedd yn ol). Hefyd, mal, mewn eiddo y gwnai y wlad eu hym- drafod fasnachol y pryd bwnw; bod teil- wriaid yn gwisgo clocsiau, ac yn cnoi neu losgi tybacco; a bod owns o dybacco y pryd hwnw yn ddrutach na phwys o ymenyn. Beth fuasai gwragedd da Ffes- tiniog yn feddwl o fyw yn yr amser ded- .1 wydd hwnw ? Gan nad beth oedd cyflwr ac arafwch masnach y pryd hwnw, un peth sydd sicr, tawelwch meddwl, bodd- ionrwydd teimlad, a chymmydogaeth dda, teuluyddiaeth, ac agosrwydd cymdeithas yn gwneud eu hoes yn llawer happusach nag eiddo yr oes uchelgeisiol, drachwant- us, a muisenaidd hon, nad oes dim yn werfcb sylw ganddi ond Mammon annghyf- lawn, gan aberthu pob cysuron ereill, presennol a dyfodol, ar allor wangcus goIud anwadal. Os wyf yn cyfeiliorni, ar- gyhoedder AILTUD EIFION. Tremadog, Rhagfyr 5ed,. 1874. m
LLITH DAFYDD EPPYNT.
LLITH DAFYDD EPPYNT. Braminiaeth.—Braminiaeth ydyw cref- ydd sefydledig India. Pan nad yw Crist- ionogaeth o bob enw yn rhifo ond 17,000,000, y mae Braminiaeth yn 400,000,000 mewn rhif. A ganlyn ydyw cyfammod pob Bramin pan yn ymaelodi a'r Eglwys, gwediei dynu allan o'u llaw- lyfr, Bratma Dhanna a dengys nad ydyw pob rhinwedd yn gyfyngedig i Gristionog- aeth. Gelwir sylw Cristionogion at gyf- ammod Eglwysig Bramin :— Gan fy mod yn meddu ffydd gyfla wn yn y grefydd hon, yr wyf yn mabwysiadu crefydd addolwyr Brahma. 1. "Byddaf byw i addoli yr un Brahma goruchaf hwnw,' yr hwn yw Creawdwr, Ceidwad, a Dinystrydd (y bydysawd) rhoddwr daioni presennol a thragwyddol hollddoeth, hollbresennol, llawn o lawen- ydd, a daioni, ac heb. ffurf. Addolaf ef gyda chariad, a thrwy wneud pethau a ryngant ei fodd. 2. Ni addolaf ddim creedig fel y Duw Goruchaf. 3. < £ Os na analluogir fi gan iechyd neu drallod, sefydlaf fy meddyliau bob dydd, mewn fydd a chariad, mewn myfvr- dod ar y Goruchaf. 4. Byddaf byw o ddifrif i gyflawni gweithredoedd da. 5. Ymdrechaf fyw yn'rhydd oddiwrth weithredoedd drwg. 6. Os gorchfygir fi gan demtasiwn, os digwydd i mi gyflawni rhyw weithred ddrwg, dymunaf gael fy rhyddhau oddi- wrthi, ac ymdrechaf fod yn wyliadwrus o hyn allan. 7. Offrymaf roddion bob blwyddyn, ac yn fy holl Iwyddiant bydol i'r Brahma Somaj. 8. 0! Dduw, dyro nerth i mi i'm galluogi i gadw holl orchymynion y gref- ydd ragorol hon." Ond terfynaf fy sylwadau felly gyda difyniad o draethawd ymarferol y Diwyg- wyr Brahminaidd ag sy'n rhoddi desgrif- iad o'r dyledswyddau hyny a orchymynir gan grefydd naturiol:— Gweddiwch yn ddibaid. Heb weddi, rhagrith ydyw crefydd, a bwystfil ydyw dyn. Nid ydyw Brahminiaeth heb weddi ond enw. Byddwch ddiolchgar, ac ym- foddlonwch ar yr hyn sydd genych. Mwynhewch y byd, ond gyda diolchgar- wch i Dduw. Y mae calon heb ddioich- garwch wedi ei gwneud o gareg. Addol- wch yr Hwn y mae y Paganiaid yn addoli ei weithredoedd. Byddwch ddiolchgar iddo Ef am yr hyn sydd genych. Na rwg- nechwch yn erbyn yr Arglwydd, ond byddwch foddlawn tra y byddoch byw. Rhaid i chwi weddio nid am gael eich gwneud yn frenin, nid am gael cyfoeth Croesus, a gallu Alexander; ond am gael cryfhau eich calon yn erbyn drygioni am iddo Ef gymmeryd ei breswylfod ynddi; am iddi gael ei hanrhydeddu a'i bresen- noldeb Ef; am nerth i orchfygu eich nwydau; am i chwi gael eich gwneud yn gryf o blaid y gwirionedd, ac yn erbyn temtasiynau y byd bradwrus presennol, a holl erledigaeth gelynion y gwirionedd. Y mae gan wasanaethwr Duw y meistr goreu yn y byd. Y dyn cyfoethocaf ydyw yr hwn y mae yr Arglwydd yn gyfaill iddo. Cvmmerwch bob dyn yn frawd i chwi, a phobvmerch yn chwaer i chwi. Ty yd- yw y byd brodyr ydyw dynion, Duw yd- yw eu tad. Rhaid i chwi estyn eich deheulaw i bob brawd mewn angen. Rhaid i chwi sychu y dagrau o lygaid y wraig weddw. Rhaid i chwi fod yn gydymdeiml- adol. Rhaid i chwi ofidio oherwydd 0 1 gofidiau ereill, llawenhau oherwydd llawenydd ereill, a theimlo yn fendigedig pan y bydd ereill yn cael eu bendithio. Rhaid i chwi gynnal y tlodion, a sychu dagrau yr amddifaid. Rhaid i chwi feithrin cyfeillgarwch gyda phawb; o leiaf byddwch ddieithriaid i'ch gilydd, ond byth yn elynion. Os gwesgir eich gelyn i lawr gan gyfyngder, ysgafnhewch ei faich, ac yna fe fydd yn gyfaill calon i chwi. Yr hwn a edy ei frawd mewn angen a adewir gan Dduw. Disgwyliwch ZD ID yr hyn a wnewch. Os gwnewch ddrwg, disgwyliwch ddrwg. Os gwnewch dda. disgwyliwch dda. Dilynwch heddweh bob amser a phawb. Yr hwn ni wna ddrwg, ni raid iddo ofni drwg. Lie y mae heddweh, yno y mae Duw. Os yd- ych yn caru dial da, gadewch y gwaith o ddial i Dduw. Y Mormoniaid.—-Mae llawer o'r Cymry gweinion gwedi syrthio i drap y Mormon. Bydd hanes eu sefyllfa bresennol yn eu rjf i,, prifddinas, y Salt Lake, gan lygad-dyst ddim yn annyddorol. A g;:nlyn o'r .Drych Treuliais Sabboth ac ychydig dclyddiau gyda hyny yn Ninas y Llyn Ha ten." Mae y seintiau yn haeddu canrnoliaetham y llafur mawr a gymmerasant i wneud y dyffryn hwn mor brydierth a ffrwythlawn ag ,ydyw. Mae y ddinns, ei heolydd llydain, ei gerddi a'i pherilanau, a'r ffiydiau dwfr sydd yn rbedeg trwyddi, yn peri ei bod yn lie dymunol ac iachus, debygid. Bum yn y tabernacl yn gwrando ar yr Apostol Orson Pratt—y si tradwr goreu, meddir, a fedd y seintiau—yn pre- gethu, Gellir crybwyll ei fod o ran ei berson, ei faintioli, ei fa,rf wen, a'i oedran, &c., yn dra thebyg i Henry Richard, Ysw., yr aelod Seneddol dros Ferthyr Tydfil. Y mae Pratt yn siaradwr da iawn. Fe ymdclengys, mewn canlyniad i ryw T ddeddf a b,,is"wx d yn ddiweddar, fod cyf- newidiadau pwysig i gymmeryd lie yn hanes Mormoniaedi. Mae yr elfen gen- hedlig yn gryf ac yn cryfiiau yn gyfiyni iawn yno yn awr, ac yn ymhyfhau bob dydd. Un o'r pethau am synodd fwyaf oedd, fod un o'r papyrau cenhedlig a gy- hoeddir yn y ddinas, yn siarad mor groew, ac yn d'üd a chyhuddiadau mor bwysig yn erbyn Brigliam Young a'i ganlynwyr. Cyhuddir hwy o'r llofrudcl- iadau mwyaf ysgeler, a bygythir. d'od ag amryw o'r cyhuddiadau hyn i'r llyg gwladol. Diau na oddefasid dim tebyg i hyn yn Ninas y Llyn Halen ychydig amser yn ol. Yr oedd Brigham yn wael yr adeg yr oeddwn yno, ac felly ni chefais ei weled, ac nid ydyw unrhyw ryfeddod ei fod felly rhwng pob peth. Y mae yn hen, yn cael ei(g.Y^uddo o lofruddiaeth; un o'iwragedd we'di rhoi cyfraith arno, ac 37cbydig nos- weithiau cyn i mi fod yno, wedi bod yn areithio i filoedd o bobl, er dangos twyll Mormoniaeth a chreulonderau ei gwr un arall o'i wragedd newydd ei adael, a chryn 17 etto, meddir, i geisio dai y ddysgl yn wastad iddynt, a chryn 60 V; blani drwg iawn i'w llywodraethu, a'r bob], meddir, yn anniben yn d'od a'r degwm i mewn a gwaeth na'r cwbl, v mae rhvw astrologer wedi cyhoeddi ei fod i farw foreu Sabboth, y Ged o Ragfyr nesaf. Cyhoeddir hyny yn y papyrau, a dadhnir pa ddi- wrnod y bydd ei gladdedigaeih rhwng pob petb, y rhyfeddod yw ei'fod cystal. Mae yn awr gryn cliwech neu fwy o egiwvsi Protestanaidd yn y ddinas bum yn yr eglwysi Annibynol a Wesleyaidd.- Fe'm tarawodd yn rymus iawn, y gwahan- iaeth amIwg oedd rhwnp: y cynnulleidfa- oedd hyn ag un y Tabernacl. Golwg Iwydaidd, led dloeaidd, oedd ar holl gyr.- nulleidfa y Tabernacl; ychydig iawn o bobl barchus yn gwisgo yn dda oedd ynddi; ymddangosai y merelied hefyd yn mhell o fod yn hardd a phrydweddol; ond yn y cynnuileidfaoedd ereill, yr oedd yn drA gwahanol, pawl) mewn dillad da, ac yn ymddangos yn barchus. Cyfarfyddais a Cbymro dealltis yma, ceredlddyn, yr hwn a adroddodd i mi lawer o driciau drwg y Mormoniaid. Y mae ef yn dra hyderus fod pethau ar newid, ac y gallant droi y byrddau yn fuan beliach ar y Mor- moniaid. Dnvg genyf fod yma lawer iawn o Gymry yn y ddinas a'i hamgylch- oedd wedi cael eu hudo a'u twyllo gan yr ynfydrwydd hwn i a.dael gwlad eu gened- igaeth i fod yn fath o gaethion i Brigham a'i gynffonwyr. DAFYDD Eppynt »
[No title]
CYNNYGIAD I WNEUD Mob Newidd.- Pa le y terfyna gallu dyn, ac i ba le' yr arwemia dysg a chelfyddyd ni yn y di- 0 1 yn v i- wedd. Mae y blynyddoedd diweddaf wedi gweled dyfais 'dyn yn tori trwy galonau yr Alps cedyrn, acwedi gwneud trwyddynt dramwyfa rhwydd i ddynion, lie nad oedd o'r blaen ond anhawsderau anorchfrgol; wedi gweled gwneud llinell qjor y Wer- ;o y ydd trwy gartref y. crwyn cochion i for Tawelog y Gorllewin; wedi gweled cyfan- dir Affrica wedi ei wahanu oddiwrth Asia, a dy, "roedd Mor y Canoldir a'r Mor Coch yn cael eu cyduno yn yr un gwely Ac yn awr wele ymgais ar droed i wneud mor newydd yn anialwch Sahara,—yr aniai- wch mwyaf yn y byd. Awdwr y syniad hwn yw M. de Lesseps, a fydd yn fyth-gofiadwy mewn cyssylltiad a Chamlas Suez, ac y mae y matter wedi derbyn ystyriaeth a chefnogaeth y Gvnr deithas Ddaearyddol Ffrengig.' Gwyr ein darllenwyr, ond odid, °fod cano- barth Gogledcl Affrica, yn eyfansodi- edig o anialwch mawr tywodlyd a, elfir Sahara. Mae yn rhanau gogieddol hvn drachefn amryw lynoedd a elwir yn cMts, y rhai a sychant yn yr haf o ddiffygeyl- lenwad o ddwfr. Mae cadwyn o'r hotU hyn yn ymestyn am gryn bellder t-a de- heubartli Algeria, un o wladaoeLlcl Ffraingc yn Affrica, ac nid oes ondoangc- iau o dywod yn eu gwahanu ocldiax-th l'6r l' y Canoldir. Gan fod yr olaf o'r lynoedd yn y llinell hon oddeutu deg llati ar hug- aid yn is nag arwynebedd y nor, crtdir ei bod yn bostlibl, ond tori trwyy bancia j tywod a'u gwahanant, i ollwig i mewn iddynt ddyfroedd Mor y CaooUir, ac felly ffurfio ar 'derxyn deheuol y Iluell hon 1yn enfawr o ddwfr hallt, neu fafi o for, digon dwfn ac helaeth i adeiladu lorthladdoedd ar eilanau, fel ag y bydda;ei gyssylltiad a Mor y Canoldir y C) fry wag i ganiatfau i longau dramwy. Mcdda y cynluu amryw fanteisiOD, ao mae yn bosiibl y cerir ef allan i wui hrel;al. Os felly, yn y chwaue^ol at y man- teision masnaclioi, ca y Ffuaugccd well mantais i sefvdlu gwladfaoedd yn y dehcu- barth, a chadwy gwahanol lwyth.au Ara)- iaidd mewn gwell treL. Nid yn uriig hyny, ond bydd gollyngiaa eyinrjaaiiit a arwynebedd o ddwfr i' wlad m:.r sych yii. effeithio yn llesol ar binsawdd ansuwld y wlad oddiamgylch.