Llais Y Wlad

NEWYDDION CYMREIG. AMRYWION 0 BENMACHNO.—Nid oes ond ychydig amser etto na bydd Nadolig 1874 wedi ei rifo yn mblith y pethau a fu, a'r holl ddigwyddiadau hwythau wedi eu claddu yn yr un bedd. Yr wyf yn deall fod darpariadau mawrion ar gael eu gwneud yn y gymmydogaeth hon ar ei gyfer-y beirdd, y llenorion, a'r cantorion —pob un yn hogi ei gleddyf ei bun ar gyfer ymdrechfa yr eisteddfod; a'm dy- muniad i fyddai i bawb fod yn oreu, heb gymmaint ag un gwa^l na llesg yn eu plith. Yr ydym ers blynyddau wedi arfer cael eisteddfodau ardderchog (sef Eistedd- fodau yr Undeb fel y'u gelwir), ond y mae arnaf braidd eu hofn eleni, a hyny am y rheswm fod y Cor Undebol enwog yn rhyw led gyndyn o wasanaethu ar ddiwrnod yr wyl fawr.-Nyth Llygod mewn Chignon.—- Druan o'r enethig hono sydd yn byw ger- Ilaw yma. Dychryn-vyd hi yr wythnos ddiweddaf i'r fath raddau fel y mae o hyny hyd yn byn yn methu yn lan a chofio beth ydyw ei henw. Y mae yn ymddangos ei bod yn enwog am wneuthur chignons. Gweithia ei chignon o amryfal bethau, megys rhawn o bob math, rags o bob rhywogaeth ond y mae yn ymddang- os ei bod wedi gwneud defnydd o beth tra rhyfedd y tro hwn, sef gwisgo pillow plyf a math o rwydwaith, a bu hwn ar ei choryn yn aetio chignon am oddeutu mis o amser, heb gymmaint a'i dynu ddydd na nos, Sul, gwyl, na gwaith. Ond ar hanner nos, wele arswyd wedi meddianu yr eneth druan. Wedi codi, goleu can- wyll, a chwilio y gwely, methai yn Jan a chael hyd i'r achos o'r helynt; ond toe, ar ol cymmeryd ei hanadi, wele bedair o lygod yn ymsaethu allan o'r chignon, a chanfyddai yn ei grombil nythiad o rai ereill Itai, a'r rhai hyny heb agor eu ilyg- aid. We], ferched chignonaidd, cymmer- wch hyn yn rhybudd, a pheidiwch a gosod y fath gruglwyth ar eich clapiau mwyach. Y sbryd Goodman. BLAENAU FESTINIOG.-Y Can' Mlynedd Diweddaf.- Traddodwyd darlith ar y testyn uchod yn Bethel, Ffestiniog, gan y Parch. R. Thomas, Bala. Llywyddai Mr R. Parry, Festiniog, a chynnorthwyai cor undebol Festiniog. Elai yr elw at ddi- ddyledu yr addoldy.-Cyfarfod Llenyddol Cwmni y Welsh Slate.-Maeamrai gorau yn parotoi ar gyfer y wobr o bymtheg gini a gynnygir yno. Mae cor y Rhiw yn casglu nerth, ac y mae y cerddor ieuangc galiuog Crych Elen yn ymbarotoi. Beth pe byddai iddo yntau hel cor cryf, lliosog, o Fourcrosses hyd i Gongl y Wail ? Mae testynau cyfarfod y Llechwedd allan yn barod. Testyn y cywydd yw Amser," a'r englyn, y Corwynt.-(Johbydd. DINBYCH.- Y Bwrdd Ysgol.—Cynnal- iwyd cyfarfod ddydd Llun diweddaf er mabwysiadu mesurau tuag at ysgoi, os yn bossibl, draul ac annymunoldeb y bwrdd :j'sgol y gorfyddir i'r dref ei ffurfio yn unol a gorchymyn y Llywodraeth. Y prif bwngc yr ymdrinid ag ef ydoedd addysg grefyddol; ac wedi dadl faith, dy- wedodd Mr Gee (M.C.), perchenog y Faner, mai yr unig foddion i ddyfod dros yr anhawsder a boddio yr Annghydffurf- wyr ydoedd gwneud yr addysg yn gwbl secularaidd. Gwrthwynebwyd y fath syniad yn benderfynol gan amryw Fethodistiaid ac ereill, ac amlygodd y cyfarfod ei hun yn bendant o blaid darlleniad y Beibl yn yr ysgolion. Ar gynnygiad Mr Gold Edwards, yn cael ei eilio gan Mr J. Roberts (M.C.), pasiwyd y penderfyniad canlynol gyda mwyairii anferthol" Fod i ysgolion y bwrdd gael eu hagor drwy ddarlleniad yr Ysgryth- yrau, dywedyd Gweddi yr Arglwydd, a chanu emyn i'w dethol gan y bwrdd." Yna enwyd y boneddigion canlynol fel aelodau :—Y Parch. E. Smart (Henllan), a'r Meistri J. R. Heaton, a J. Copner Edwards, fel Eglwyswyr; Meistri T. Gee ac E. T. Jones, dros y Methodistiaid; Ur J. H. Jones, Wesleyad; Mr Roberts, Annibynwr. Enwyd Mr Keepfer hefyd dros y Pabyddion, a chan ei fod ef yn ben- derfynol o sefyll, ymddengys nas gellir ysgoi etholiad.-EtholiadCynghorivr Tref- ol.-Mewn eanlyniad i ddyrchafiad Air Gee yn henadur, yr oedd angen am aelod i lenwi ei le yn y Cynghor Trefol. Enwyd pedwar o ymgeiswyr, sef Mri. D. Griffiths (Clwydfardd); J. Lloyd, Bull Hotel; R. Lloyd Williams, a D. P. Williams. Ym- neillduodd y ddau olaf gan adael y maes i'r Mri. Griffiths a Lloyd. Dydd Iau oedd y diwrnod pennodedig i'r etholiad gymmeryd lie, ac ni ddaeth hanner yr etholwyr yn mlaen i bleidleisio. Tua chwech o'r gloch, ar ol rhifo y pleidleisiau, cyhoeddodd y maer (J. P. Jones, Ysw.), ganlyniad yr etholiad, pryd y safai y pleidleisiau fel y canlyn :-Mri. D. Griffiths, 231; J. Lloyd, 204; R. Lloyd Williams, 5; D. Parry Williams, 2 mwyafrif dros y blaenaf, 27. Cyfarcliodd Mri. Griffiths a Lloyd y gwyddfodolion, gan ddadgan eu diolch- giarweh i'w cefnogwyr. LLANDYRNOG.—Ddydd Llun, wythnos i'r diweddaf, cynnaliwyd dydd o erlyniad ar ran y genbadaeth yn yr eglwys hon, lie hefyd y cynnaliwyd dau wa,sanaeth gan y Parch. J. Roberts, curad, yr hwn a dra- ddododd bregethau effeithiol. Arferid gweddiau priodol i'r achlysur, ac yr oedd y gwasanaeth yn y Saesneg yn y boreu a Chymraeg yn yr hwyr.—Yr wythnos ddi- weddaf derbyniodd aelodau y clybiau dillad a glo eu nwyddau, o dan gyfarwydd- yd Mrs Philip Humberston a'r curad. Rhoddodd yr ysgolfeistr hefyd lawer o gynnorthwy gwasanaethgar yn nglyn a'r clybiau hyn er marwolaeth y diweddar beriglor.-Gohebydd. LLANERFYL.—Cawsom yma rialtwch mawr ar yr achlysur o briodas Mr Wil- liams, tirfeddianydd mawr yn nghym- mydogaeth Dolanog. Ciniawodd dros hanner cant o denantiaid a chyfeillion y boneddwr yn Cross Foxes. Bhanwyd gwerth swm mawr o arian o fara, a the, a tybacco, &c., i'r tlodion. Cafwyd di- fyrwch mawr yn nglyn a rhedegfeydd y muloä, hen bobl hefyd yn ymorchestu am roddi y troed goreu yn mlaen er ennill y gamp ond y mae yma rai o'r hen wrag- edd yn parhau i felldithio yn ofnadwy te ddaeth i'w rhan hwy o un o siopau sydd yma.—Nos Iau, y Bydd cynfisol, traddodwyd darlith gan y Parch. John C. Davies, yn nghapel y Wesleyaid. Lflywydd y cyfarfod oedd ein parchus weinidog, a gwnaeth ei waith yn gampus. Elai yr elw oddiwrth y ddarlith at gael harmonium, i'r capel. Dyma gyfarfod a gynlluniwyd gan y boneddigesau ar eu haelwyd gartref heb gymmaint ag yngan gair wrth neb o benaethiaid y capel.— Gohebydd. LLANGAMARCH.—Breintiwyd ein pentref enwog hwn yr wythnos ddiweddaf a swp- per yn nghyda chinio o nodweddiad gy-1 hoeddus. Y cyntaf a gynnaliwyd yn y New Inn, ac yn nawdd goruchwylwyr y rheilffordd, pryd y gwahoddwyd hefyd i'r wledd rai o brif wyr y He hwn, ac yn eu plith offeiriad y plwyf, ac offeiriad Llanwr- tyd. Gwedi swpper, ac ni ellid ar swpper yn well, treuliwyd rhyw deirawr yn y dull arferol mewn areithio, canu, barddoni, peintyna, glaseida, smocio, ystoria, gan gynnal difyrweh, rhialtwch, a chymmyd- ogaeth dda, ond pobpeth mewn gwedd- eidd-dra a syberwyd, gan ollwng helbulon .byd yn annghof. Y cinio rhagddyweded- ig, wele cinio degwm ydoedd, ac yn Aber- ceiros y'i cynnaliwyd, pryd yr oedd yn bresennol pob gwr yn dwyn degwm ac o barth y cinio, ni ellid yn well; ac i goroni y cwbl mewn cwrdd o'r nodwedd hwn, talodd pob plwyfog ei ddegwm, canys nid oes plwyfolion dan haul yn dwyn cym- meriad arianol a masnachol gwell. Par- haed brawdgarweh, a boed felly y bo.— Irfon. LLANIDAN.- Hunanlacldiad.-Dydd Sad- wrn diweddaf cyflawnodd dyn o'r enw Richard Williams, asiedydd, hunanladd- iad, yn Penrhos Adda, Llanidan. Drwy gydol y prydnawn, yr oedd wedi bod yn tyllu drwy drawst trwchus ar nen ei weithdy, mewn trefn i gael twll digonol i roddi rhaff trwodd, yr hon a fenthycasai yn flaenorol gan un o'i gymmydogion. Wedi rhoddi o hono ei wddf yn y cwlwm, neidiodd oddiar esgynlawr a godasai yn flaenorol er cyflawni ei fwriad enbyd. Wedi iddo fod yn crogi am beth amser, ymddengys i'r cortyn dori, gan i'r trangcedig gael ei ddarganfod tuag hanner awr wedi wyth y nos yn gorwedd ar ei gefn a'i draed yn ymgodi at yr esgynlawr. Yr oedd yn gwaedu o glwyf yn ei ben, ac yr oedd yn amlwg ei fod wedi marw ers rhai oriau. Yr oedd y trangcedig, yr hwn oedd yn 55 mlwydd oed, wedi bod yn afiach, ac mewn cyflwr o iselder ysbryd ers amryw wythnosau. CYNGHERDD YN MHENMAENMAWR.—Cyn- naliwyd cyngherdd yn ysgoldy newydd, Penmaenmawr, nos Wener, gan Mr bau- vage, yn cael ei gynnorthwyo gan amryw bersonau. I ddechreu cafwyd ton gan y seindorf bres Penmaenmawr, ac yn gan- lynol gan gor Gerazim, dan arweiniad Mr John Jones. Cafwyd darnau hyfryd gan Mr William M'Clement a'i gyfeillion, Miss Fannie Wright, Miss E. Gladstone, &c. Cafwyd canu da iawn, ac elai yr elw at leihau y ddyled oedd yn aros ar offerynau y seindorf.-Ap Deiniol. NEFYN.—Dydd Mawrth, y laf cyfisol, ymgynnullodd aelodau Cymdeithas Geid- wadol dosbarth Nefyn i'r Nanhoron Arms i'r dyben o gydeistedd a chydfwynhau y wledd oedd wedi ei darparu ar eu cyfer gan Mr a Mrs Davies. Yn mysg y bon- eddigion oedd yn bresennol sylwasom ar y rhai canlynol:—Parchn. E. Williams, ebrwyad Edeyrn; J. Williams, ebrwyad Rhyl; R. Williams, Ysw., Portlidinlleyn; Mr W.. Williams, Tynyllan, Edeyrn; Cadben R. Hughes, Crugan, Morfa Mr E. Williams, Castle Inn, etto; Cadben. D. Jones, Fron Terrace Mr D. Evans, etto; Mr J. Ellis, etto Mr John Jones, Well Street; Mri. J. Jones, Gongol; 0. Jones, Tai'rlon W. Jones, Church Street; H. Parry, Groes; R. Davies, Nanhoron Arms; Thomas Turner, Sports- man Inn E. Williams, athraw yr Ysgol Genedlaethol; E. Jones, Penisa'rdref Farm; J. Jones, nailer; H. Griffith; Shoe-warehouse; Hugh Hughes, crydd, Mill Street; E. Morris, Penygraig; John Hughes, Tanymaes; W. Griffith; Ireth- --0 v # j gasglydd; F. Williams, teiliwr John Parry, Tynycae John Roberts, Tany- groes; R. Roberts, gynt o'r Taihirion, Llanfairfechan; R. Williams, Pant; H. Owen, goruchwyliwr Chwarel y Pistyll; R. Hughes, Nant Gwytheryn; R. Bow- lands a B. Roberts, Llithfaen a John Jones, Minffordd. Wedi clirio y byrddau, a myned trwy y seremoni arferol o yfed iechyd da i'r teulu breninol, Arglwydd 9 Penrhyn, R. Lloyd Edwards, Ysw., Nan- noron, yn nghyda boneddigion ereill sydd yn noddwyr i'r gymdeithas, cawsom areithiau campus gan y Parchn. E. Wil- liams, Edeyrn; J. Williams, Rhyl; Mr. J. Parry, Tynycae, ac ereill. Yn ychwan- egiad at ddyddordeb y cyfarfod, traddod- odd Mr J. Jones, nailor, amryw englynion i J. Parry ac i B-. Williams, Porthdin- lleyn, nes ennyn cymmeradwyaeth. Ter- fynwyd y cyfarfod, wedi cael gwledd i'r corph a'r meddwl; a chyda phenderfyn- iad diysgog, nid yn unig i ddal y tir a ennillwyd yn yr etholiad diweddaf, end i ychwanegu at ein nerth, fel y gallom wrthsefyll pob gallu a ddichon ymosod arnom, a chael y fuddugoliaeth yn y dy- fodol.-Asaph. PENRHYNDEUDRAETH.- Y rnosodiad creulon ar wraig barchus.- Yn llys y manddyled- ion a gynnaliwyd o flaenybarnwr Homer- sham Cox, Tachwedd yr 21ain, dyfarnwyd fod i William Jones, meistr y Workhouse, dalu pymtheg punt a'r costau o iawn am ymosod ar wraig barchus o'r enw Mrs Elizabeth Edwards, Church Place, Pen- rhyndeudraeth, ar noson y 25ain o Awst diweddaf. Sylwodd y barnwr Cox wrtb roddi ei ddedfryd yn yr achos fod yn rhaid rhoddi terfyn.ar ymosodiadau barbaraidd o'r fath hyn. Y mae golygydd y Carnar- von Herald yn amlygu ei foddhad fod yr awdurdodau yn dechreu ymweled a'r tros- eddwyr o'r dosbarth hyn yn ol eu haedd- iant. Sylwa fod troseddau llwfr o'r math yma yn myned ar gynnydd yn Nghymru. Felly y maent, ac y mae yr achos o hyny i'w briodoli i raddau, yn ddiau, i'r gosb ysgafn a weinyddir ar y cyfryw becbadur- iaid-dim ond chwe m-is i'r troseddwr duaf. Y mae dirwy feehan neu ychydig garchariad yn gwneud i frutes dynol ym- hyfhau yn eu gyrfaoedd ymosodol ar yr ystleu y dylid neb fod yn dyner wrthynt. Y mae llais y cyhoedd yn gwaeddi yn groch am roddi yn Haw yr awdurdodau allu i ymweled a'r cyfryw droseddwyr efo Miss Cat-o'-nine-tails, oblegid amlwg yw nas argyhoeddir y bmtes i ymddwyn megys dynion ond trwy offerynoliaeth dysgyblaethol y lady hono. Cof genym ddarllen ysgrif ddoniol o eiddo y talentog a'r enwog Douglas Jerrold, ar hyn. Y feddyginiaeth debycaf o fod yn effeithiol yn ol ei farn ef i roddi terfyn ar frutal- yddiaeth cwn dynol oedd eu dodi mewn cages, a gosod y rhai hyny mewn rhyw gongl gyhoeddus yn man amlaf y bobl- oedd, wedi eu gwisgo yn gyffelyb i fwncis y shoivman a'r organ grinder, a'u gadael i fyw ar drugaredd ambell i gneuan neu gacen cinger-bread a deflid iddynt gan y sawl a elynt heibio! Yr oedd eu trosedd i gaelei argraffu mewn llythyrenau breis- ion o'r tuallan i front y cages Cosb drom, mae'n wir, end nid rhy drom i'w gwein- yddu ar y dosbarth cowardaidd a chyn- nyddol hwnw o dtoseddwyr sydd yn warth i'n gwlad a Christionogaeth—y wife a'r women beaters !—J. M. PONTARDULAIS.—Lleidr pen Ffordd.-— Fel yr oedd rhyw fasnach-wraig o ardal Llanddarog yn dychwelyd adref o farchnad Abertawy, nos Sadwrn, wythnos i'r di- weddaf, gwnaeth rhyw ddyhiryn gynnyg am ei hysbeilio, pan wedi myned oddeutu hanner milldir o'r lie hwn. Clywid hi yn gwaeddi gan amaethwr ger Haw o'i wely, a neidiodd i lawr ac aeth allan. Pan welodd y lleidr ef rhedodd i ffwrdd, cyn iddo gael gafael arno na'i adwaen. Yr oedd y lleidr yn ymdrechu gosod dillad y wraig am ei phen er ei hattal i ysgrech- ian ac oni bae i'r amaethwr ei chlywed hi,y mae yn dra thebyg y buasai ef wedi ei hysbeilio o'r hyn oil oedd ganddi. Gresyn na allesid ei ddal, fel y cawsai deimlo pwys y gyfraith am ei weithred. PONT IIOBERT.-Nos Fawrth, Rhagfyr laf, traddododd y Parch. H. E. Wurdle, A.C., cynnrychiolydd dros y South American Missionary Society, araeth hyawdl ar ledaeniad yr efengyl yn Neheu- dir America, a'r mawr berygl y mae ein cenhadon yn orfod wynebu i amlygu y Gair Da" i'r Indiaid barbaraidd. Crybwyllodd hefyd am ein cydwladwyr y Cymry yn Patagonia, a'r modd dymunol y maent yn dyfod yn mlaen y blynyddoedd diweddaf. Gwnaed casgliad ar v diwedd er budd y gymdeithas.- Un oedd yno. POBTHAETHWY.—Llys yr Ynadon.—Yn llys.ynadol Porthaethwy, ddydd Llun.an- fonwyd Mary Owen, Congwyl, i garchar am bedwar diwrnod ar ddeg am jmosod ar un Jonathan Evans, a bygwM1 un o'r tystion yn j llys.—Am dori cyfraith y ffordd fawr, cafodd y personau canlynol e-u dirwyo :—Hugh Griffiths; Bodrwdyn, a William Jones, Tygwyn, 14-s yr un; a Thomas Williams, Minffordd, Bobert Ro- berts, Tyceryg, a ^'iffith Griffiths, Pen- dref, 12s 6c yr u*- PORTHMADOG. Damtvain Angeiiol Llosgii farwolaeth.- Fel yr oedd gwraJ# gerllaw y steam mills, Porthmadog, yn gwneuthur rhywbeth i lamp syrtliiodd 11 tan gan oleu yn goelcerth. Llosgodd u o'r plant i farwolaeth, ac y mae un ara yn anobeithiol gan y niweidiau. Llosgod y fam. ychydig hefyd, wrth geisio eU hachub. EISTEDDFOD ITOE NVEX.-Dydd Nadol"q nesaf.—Mae'n llawen genym gael dyweud, ddarfod i ni dderbyn cyfansoddiadau I mewn yn dwyn y ffugenwau canlynol:- Gildas, Glan Dyfolog, Pryderus, D(jt Idwal, Nefydd, Llywelyn, Brysiog, Si? Cent, Hebog, Brwynllys, Eta Arfon, *y berforce, Obadiah, Glan Conwy, smith, Trallodus, Howard, Good Tenipl^' Cyffin, Brython, Arthur, Un Teinda< Gwener, Menander, Good Templar Vox, Bheinallt, Bheinallt (2), Gwion, on, Iolo Goch, Pendew, Brutus, Cyniro am byth, Bleddyn ap Cynfab, Caradog, Robin Goch, Iolo min y mor, BleddyIl, Eryr, Sion Jones, Ceiynin, Dolmarchog, Ddolcastell, Cresens, Un hoff o addysg Sambo, Dysgybl, Wright, Un diddysg, Mebur, Father, Yr Ethnig, Dirwestwr, Arfonydd, Distadl, Iago, John JOJls, Dysgybl Ieuangc, Benjamin, Edith Hannah More, Buth, Bebeccah, Ab mer, Broaor, Dwnedydd, Tudwal Gl^ Maelgwyn, Thomas o'r Nant, Arfonydd {*/> Alfred, Ap Owen, Rover, Steel Pen, Isaac, Joseph, Alawydd, lioewenfa b, CarhUIl, Will Talybont, HuwEmwnt, Ieuan Gv?yP edd, loan Arfon, Gwilym Glan Melanthon, Foster, Collerige, payleyp Cetura, Jemimma, Zarah, Dinah, Eta Delta, Eos Glan Conwy, Gwilym GovW' Bachgen o Arfon, Llywelyn ein llyw Sophia, Sally, A Girl, Jackan, Ap G'W1 ym, Cromwel Bach, Cymro, Young loan Ebryd, Bachgen o'r lie, a Boy* Llechidon, Ysgrifenydd. loan Ebryd, Bachgen o'r lie, a Boy* Llechidon, Ysgrifenydd. TREMADOG. — Marwolaeth ddisyfed, I Fel yr oedd hen wr o'r enw Evan Tygwyn, Llangian, yr hwn oedd yn 116W yn nhy ei fab yn y dref, yn myned a# J train boreu Llun diweddaf tua deg ° gloch, syrthiodd mewn llewyg ar y Codwyd ef gan y rhai oedd yn pasio dygwyd ef i dy cyfagos, ond rhedodd ran anfarwol ymaith cyn cael un ymwa?e,! Yr awr ni thybioch y daw Mab y Dy13' ran anfarwol ymaith cyn cael un yrawared; Yr awr ni thybioch y daw Mab y Dy13' TY-CROES, LLANEDI.—DIFYWYDIAWNY^Y^ hi yn y He hwn yn bresennol, mewn lyniad i farweidd-dra gweithfeydd glo>.a_ ba rai y mae y rhan fwyaf o'r trigoh0 yn ymddibynu am eu cynnaliaeth. Mj- gwaith Pantyffynon—yn mha un yr cannoedd o ddynion yn gweithio, wedi e gau i fyny, oherwydd fod y glo wedi weithio i gyd yno. Mae gweithfeydd y hefyd heb weithio ynddynt ers na thri mis bellach, a dim argoel ar idd- ynt ail gychwyn. Mae y cwmpeini ,q, tl methu cydweled a'u gilydd ar ryw betll. ac o ganlyniad mae y gweithwyr drtiaj1! yn gor fod dioddef, trwy gael eu hatta11 weithio. Mewn canlyniad i hyn, liawer wedi ymadael a'r gymmydogaeth e myned i weithio i leoedd ereill, tra J rhai, yn enwedig y gwfr priod, yn yn y lie gan ddisgwyl y bydd i'r g^ei^' feydd ail ddechreu yn iuan.-Magic Lan, | tern.—Arddangoswyd dissolving view* dderchog yn yr ysgoldy hwn, ga» Morewood, Ysw., Llangenech, nos wrn, yr 28ain cynfisol. Daeth cynKu^ iad lied dda yn nghyd, ac ystyried & anffafriol oedd y tywydd. Yr oedd p yn myned ai gynnal yr ysgol yn y He Gohebydd. j WAENEAWR.—Cynnaliodd aelodau yB^j Sul yr Eglwys yn y lie uchod, eu gyQ flynyddol arferol yr wythnos ddiweddai dan amgylcbiadau hynod o lwyddianIlttS Ý boddhaol. Yr oedd parottoadau, tr"W11 drwsio yr ystafell, &c., yn cael 6 gwneuthur ar gyfer yr achlysur y dyd^1 o'r blaen gan amryw ag oeddynt yn tei*3* pwysigrwydd llwyddiant yr ysgol S^ y dydaiau presennol, a threfioiadaa cael eu gwneuthur ar gyfer yr angenrbel iau bach a mawr; ac erbyn y dydd J oedd pob peth yn dangos fod canmoliae t yn deilwng i'r gwragedd a'r merched, 9 yn benaf Mrs Williams, Mrs JOø J Hughes, Miss Parry, a Miss Lane, °e,ui ynt wedi bod un ddiwyd wrth y g^a1 1 Yr oedd disgwyl pryderus hefyd am clywed y ddarlith oedd.i gael ei thraddp^ yn yr hwyr. Eisteddwyd yn fyrddeid1^ ddwy waith. Dechreu odd y rhai ymgasglu yn fuan ar ol ciniaw er tori eu syched; ac ar ol i'w tiiweddaraf gyrhaedd yr ysgoldy, ffLrd j hwynt yn fyddin feehan, ac arwelV. tê hwynt i faes rhyfel y dwfr brwd a'[ dan ganu. Ar ol gorchfygu pobpe^3 osodwyd o'u blaen, a diolch am dychwelasant yn fuddugoliaethus, a ch)r. merodd pob un ei le eilwaith yn y r(al a chychwynwyd ar daith tua Glyca*° preswylfod Mr Holm an. Ar y ffordd, wyd amryw ddarnau gorymdeithiol> nes cyrhaeddwyd y- He. Wedi cyrhat1 yno, a chymmeryd eu lie- o flaen J canwyd gwahanol donau, ac ar. y God save the Queen." Croesa^y hwynt gan Mr a Mrs Holman, ac asant eu boddbad trwy gyfranu yn I