Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
6 erthygl ar y dudalen hon
LLOFFION O'R DEHEUDIR.
LLOFFION O'R DEHEUDIR. ^6utvttH|.?TARt. Llosgi i Farivolaeth.—Aeth I* b/w °'r enw DaQi^l Bavery, o°wy, vn^-i rieni yn Four Bows, Sir- Ss°L „ j agos i'r tan ar yr 21ain cyn- ^amau yrhvn d?in?d 1 gyffyrddiad a'r ^ovdiwrr. I a kroiodd yn farwolaeth ^liad 9inlynoL Cynnaliwyd treng- j dychwplw Ilpiyn y Greyii°nnd Inn,pryd ?<Wnweirn jC" r^lt0illa^1 0 Farwolaeth ^'s Winifrp,i T 1 canlynol bu farw ie hwn + W1S) Troedrhywgwair, ger ^th 1niweidlau a dderbyniodd iosgi ychydig ddyddiau cyn hyny. ^v^7rPWDD*—Yu llys yr heddgeidwaid 4d PONT-YPRIDD.-Yn llys yr heddgeidwaid jua Mercher cyn y diweddaf, yn y lie g uchod, o flaen Mr Ghvilym Wil- JIt:tr¡s, cyhuddwyd dyn o'r enw Jenkin ^ed(|ns' °'r Hart Inn, o ganiattau ( .od yn ei dy ar oriau annghyfreith- | ef i ddwy bunt a'r costau. ^yd un John Jones, Wheat Sheaf ° ^vei'thu diodydd meddwol mewn §°forigW>aharddedi8' a dirwywyd yntau i ^Vdf]^rj COS^au* uri dydd» tros- wyd dynes o'r enw Mary Jones i Phrawf ar y eyhuddiad o osod ei a;f linell y rheiltfordd. hedrl'IIYl1'—Grenadier Guards.—Yn llys Sa<C!!8?.idwaid 'y31 y dref h(m> ddydd \^Udfl ^edda^ 0 flaen Mr De Eufcsen, ^ite ^'d U3?- J°hn Tanner, alias James 0 ddiangc i ffwrdd oddiwrth y ?e^daf ucllod ar yr 22ain o Fehefin di- A ^orchymynwyd ei gadw mewn %fel, y nes y deuai gair o'r Swyddfa W 1]ys y* lieddgeidwaid yn !• £ >e "R' ddydd Mawrth diweddaf, o flaen >, c ^tsen, appeliai Mr Thomas Phil- A | ^eithiwr, am farn y faingc ar y ■Ni .Perchenog y Farmers' Arms Inn d caniattau meddwdod yn ei breswyl- et • o r m^s diweddaf. Dirwy- f ^deg swllt a'r costai1- Nos Lun ft^Ydrl cafwyd ^d i gorph hen wr 80 p0ed' °'r enw Thomas Francis, ar 5 wWPV^mdar- *Ymddengys ei fod yn Xel^° y ffbrdd o dan y bwrdd iechyd. 'l,'r trelagholiad ar ei gorph yn y KV NN- ,H^v?Rci:-—Ddydd Llun diweddaf, cyn«- tr6ngh°liad, o flaen crwner dir- Jipjj 7 sir, yn y Cardiff Arms Hotel, ar r^vd^yno'r enw J°hn Navies, glowr, 50 Kgc5 ?ed, o'r lle hwn. Gweithiai y cll8 yn nglofa Abergorgi, ar y 1.'e cyufisol, pryd y cafwyd ei gorph yn y^l) ° dan ddrws mawr ag oedd wedi arno Pan 5Tn eeisio ei symmud. ^gys mai achos uniongyrchol ei ydoedd niweidiau a dderbyn- \||j ei^S°es. Brodor ydoedd o Aber- goes. Brodor ydoedd o Aber- Dycllwelwyd rheitlifarii o Farw- olaeth ddamweiniol." Nos Sul yn y di- weddaf, bu farw Mr Thomas Williams, brawd-yn-nghyfraith i'r enwog Caradog, arweinydd Cor Undebol y Deheudir, yn ddisymmwth iawn yn y Treiorci Hotel. Yr oedd y trangcedig yn preswylio yr amser yr aeth heibio yn Lletty Shenkin,. Aberdar. TREALAW.—Nos Sul diweddaf bu farw dyn o'r enw John Foy, yn y lie hwn, mewn canlyniad i niweidiau a dderbyniodd yn nglofa Cwmclydach rhyw bythefnos yn ol. Cafwyd hyd i gorph dyn ieuangc, 23 mlwydd oed, yr hwn oedd newydd ddyfod i'r ardal o Ogledd Lloegr i chwilio am waitb, nos Sul diweddaf, ar y Neath Road yn y lie hwn. LLANGRANOG,- Yn y Brynhyfryd Inn, yn y lie hwn, dydd Mercher, yr ail o'r mis presennol, yr oedd gwobrau yn cael ei rhoddi am y dunnell o swedes goreu dan wrtaith y boneddigionBernard Jack a'i gyfeillion. Ennillwyd y wobr gyntaf, sef cwpan arian gwerth tri gini, gan David Hichards, Gernos, St. Dogmels; yr ail wobr, sef cwpan gwerth dau gini a en- nillwyd gan Mr Morris, Panteinon, ger y lie hwn. Cafodd Mr Evans, Esger, a Mr Davies, Cwmcoednerth, uchel gym- meradwyaeth. Rhoddwr y gwobrau ydoedd Owen Jones, Ysw., Rhipinllwyd, yr hwn sydd wedi ei ddewis fel eu gor- uchwyliwr. Y b3irniaid oeddynt Mri. S. Owen Evans, Gelligath, Castellnewydd, David Jones, Cenarth, a John Elias Jones, Coedlananfawr, Llanwenog. Yr oedd ciniaw ardderchog wedi ei barottoi ar yr achlysur gan Owen Jones, Ysw. Yr oedd y cynnyreh oil yn hynod dda, medd y beirniaid llygadgraff. CEINEWYDD.-Dydd Mawrth, y 24ain cynfisol, hebryngwyd gweddillion marwol y boneddwr parchus, David Evans, Ysw., Y.H., Vrondolau, ger y lie hwn, i dy ei hir gartref, i fynwent Pantydefaid, ger Llandyssul, pryd y gweinyddwyd ar yr achlysur gan y Parch. Thomas Thomas. Yr oedd yr orymdaith .angladdol yn fawr iawn-y fwyaf a fu yn y gymmydogaeth hon ers tro, y rhai a ymgynnullasant i dalu eu gwarogaeth olaf iddo. Yr oedd yn 52 mlwydd oed, a mab ydoedd i'r diwedd- ar Mr D. Evans, Neuadd, Ceinewydd, gynt o Llandyssul. Yr oedd o du ei fam yn hanu o deulu parchus o Llanarth. Ewyrthod iddo oedd y diweddar Barch- edigion William Hughes, fleer, Llanddewi- aberarth, a J. Hughes, fleer, Penbryn, Ceredigion. Yr oedd yn heddynad dros sir Aberteifl. Gadawodd weddw ac un ferch i alftru ar ei ol. LLANEDI.-Oddeutu wyth o'r gloch nos Fawrth cyn y diweddaf, torodd tan dychrynllyd allan mown ysgubor berthynol i amaethdy o'r enw Llwynceubren, ger y lIe hwn. Yr oedd rhai o'r teulu wedi bod yn yr ysgubor yn tori eithin a chanwyll ganddynt, ac y mae yn debyg i'r gwellt gymmeryd tan y pryd hwnw, er na welwyd ef am amser maith wedi hyny. Llosgodd yr ysgubor, yr ystabl a'r cart-house yn llwyr, yn ngbyda'r yd, gwair, peirianau amaethyddol, a phob peth oedd ynddynt. YSTORMYDD YN Y DEHEUDIR.—Cymmer- odd ystorm ddychrynllyd qwynt a gwlaw le yny Deheudir yma ddydd Sul cyn y diweddaf. Yn Caerdydd a'r cymmydog. aethau, nos badwrn a boreu dydd | Sul, ar amserau yr oedd y corwynt yn rhuo mor ofnadwy, nes creu braw a dychryn yn mynwesau y rhai oeddynt yn llochesu mewn tai cedyrn a chysurus. Yr oedd y cynnulleidfaoedd yn y gwahanol addoldai yn fychain iawn. Dychrynwyd y gyn- nulleidfa oedd yn wedi ymgynnill yn ilglwys Canton, trwy i ddarn o'r to syrthio pan oeddid yn cynnal y gwasanaeth boreuol. Ofnir fod amryw longau a bywydau wedi eu colli. Dywedir fod amryw o longau wedi dioddefyn Abertawy ae amryw leoedd ereill. Tystiolaeth y morwyr mwyaf profladol yn y porthladd cymmydogaethol ydyw, nad ydynt yn coflo am ystorm mor ddinystriol a hon yn eu hoes. Y mae sicrwydd fod un-ar-ddeg o ddynion yn y porthladd olaf a enwyd wedi myned yn ebyrth i'r llif- eiriant arswydus. IEUAN A WST;
[No title]
ENGREIFFTIAU YCHWANKGOL 0 IACHAD o'u ASTHMA, DARFODEDIGAETH, A PHESWCH DEWY WAFFRENAU F PULMONAIDD Dii. LococK.-Oddiwrth Mr C. Rein- hardt, fferyllydd, Briggate, Leods. Aml a rbyfeddol ydyw y tystiolaethau i'r eamwythad a hyfforddir mewn acnofeion cadarnhaol o asthma a darfodedigaeth a phes- weh maith, a rhydd foddhad i mi gyfeirio at gynnifer o bersonau parchus pa rai ydynt yu wir awyddus i wBeud yn hysbys y lleshad mawr a dderbyniasant drwy y teddygiuiaeth amserol hon. Mewn asthma, darfodedV- aeth, bronchitis, pesweb, anwyd, crydcymmalau, a phob anhwylder hysteraidd a gewynol, rhoddir esmwythad uniongyrchol drwy Waffreaau Pulmonaidd Dr Locock, i ba rai y mae archwaeth peraidd. Ar werth gan bob eyfferydd am Is. Ile. ° ENAINT A PHELENMT HOLLOWAY.—Dolur y Gwddf, Diptheria, a Bronchitis.—GwyDeba y lueddugiiiiaethau yUiiuQ feiddSav yr ho11 aaliwylderau y pn-ffesant eu gwellhau. Y raae esmwythad ileol a phurhad cyffredin- el yn cydfjned &u gilydd meddyginiaethir yr afiechyd tra fyddo y Corpk yn cael ei lanhau. Effeithia EnaiDt Holloway, o'i rwbiy ar y gwddf a'r frest, ddylanwad tra lleshaol ar dQolur y gwddf, diptheria, a pheswch, pa un ai yn deilhaw oddiwrth catarrh, asthma, neu bronchitis Gweithreda yn wyrthbl mewn attal estyniad a lachaa biiwiau, gwellhau anhwylderau y croeu stopio yn hollol bob inflammation dinygtrio), gan nad beth fyddo ei achos tynhyrfiol, ei natur, ei leoliad, ei barhad, neu ei eithafrwydd. lihydd Eaaitit Holloway gyda chynnorthwy ei Belenau yr esmwythad mwyaf uniongyrchol ac atnlwg mewn achosion o gosfeydd yslo a chwyddiadau poenus y croen a achlysurir gan mercury neu latent syphilitic virus.
CYMDEITHAS GEIDWADOL DOSBARTH…
CYMDEITHAS GEIDWADOL DOS- BARTH NEFYN. Ymgyfarfyddodd aelodau y gymdeithas uchod, o dan lywyddiaeth y Parch. E. Williams, Edern, ar giniaw, y dydd laf o'r mis presennol, yn y Nanhoron Arms, Nefyn. Y mae y ganmoliaeth wresocaf yn deilwng i Mr a Mrs Davies am y wledd ragorol a gafwyd. Ar ol y llwngcdestynau arferol, cafodd testyn y cyfarfod, sef Cymdeithas Geid- wadol Dosbarth Nefyn," dderbyniad croes- aw as, pan y gwnaethpwyd y sylwadau canlynol gyn y llywydd:— Ychydig o swn mae Cymdeithas Geid- wadol y dosbarth hwn wedi ei wneud, ond nid yw ei gwaith yn ddim llai er hyny. Nid y pethau mwyaf trystfawr yw y peth- au mwyaf eifeithiol. Yr wyf yn gwybod nad yw ein cymdeithas wedi bod na segur na diffrwyth. Fe welwyd ei hoi yn y cofrestriad diweddaf, ac fe welir ei hoi etto ddydd yr etholiad, pa bryd bynag y daw. Da fuasai genyf weled pob Ceid- wadwr wedi ymuno a hi. Nid twrw mawr adeg yr etholiad sydd yn ennill y dydd, ond gwaith distaw pob aelod yn ei ardal ei hun. Nid trwy ddewrdra ar y maes y gorchfygwyd y Ffrangcod gan yr AU- maeniaid, ond trwy ragbarottoadau gofal- us blynyddoedd lawer. Yr ydym ni, Geidwadwyr, wedi colli rhai brwydrau o ddiffyg y rhagbarottoad hwn, ond nid ydym yn bwriadu hepian yn hwy. Mae rhai wedi gofyn i mi, ac yr yd wyf wedi gofyn y cwestiwn i mi fy hun,—Paham yr wyf fi yn cymmeryd rhan yn y Gymdeithas Geidwadol hon ? Gyda'ch caniattad, mi a geisiaf roddi atteb, mewn byr eiriaa, i'r cwestiwn yma. Amddiffynol ydyw Ceid., wadaeth. Nid ydym yn hoffi terfysg ac' ymryson, a'n dymuniad yw byw yn hedd- ychol a pbawb; ond fe gostiai heddwoh ormod i'w brynu a'n rhagorfreintiau, ac a'n hawliaa mewn gwlad ac eglwys. Tra parhao cenfigen Radicaliaeth i wneud ym- osodiadau arnom, yr ydym yn rhwym o ryfela. Un o reolau ein cymdeithas ydyw y disgwylir ar bob aelod fod yn ffyddlon i'r orsedd a'r Llywodraeth." Dyma ein gorchwyl ni, ynte, sef amddiffyn coron a gorsedd Prydain. Mae y Radicaliaid yn gwneud proffes uchel o deyrngarwch, ond gyda iliaws o honynt, nid yw ond ar flaen y tafod yn unig. Nid wyf yn haeru fod y Rhyddfrydwyr i gyd yn bwriadu nac yn dymuno dadymchwelyd trefn bresennol ein Llywodraeth, a sefydlu gweriniaeth ar ei hadfielion; ond yr wyf yn gwybod yn sicr mai hyny yw amcan rhai o honynt, ac mai at hyny y mae cyfeiriad a rhediad naturiol Radicaliaeth. Yn y blaid hon y mae y rhai ydynt eisoes wedi traethu eu barn yn ddifloesgni yn erbyn gorsedd Prydain. Oni bai eu bod yn cael eu dallu trwy anwireddau yr wyf yn sicr y gwelid y rhan fwyaf o drigolion Cymru nid yn unig yn wir deyrngarwyr, ond hefyd yn ffyddlon Geidwadwyr. Ni ddywedaf ddim yn anmharchus am bersonau, fel y mae arfer rhai, ond cyn belled ag yr wyf fi. yn gallu deall, ac yr wyf wedi astudio y pwngc yn fanol, mae llawer iawn o wegni, neu i ddefnyddio gair mwy pwrpasol, gair a geir yn Saesoneg ac yn'Gymraeg, llawer iawn o humbugiaeth yn perthyn i Radical- iaeth. Rhai mawr iawn eu haddewidion, a bychain iawn eu cyflawniadau yw Radi- caliaid. Fel y dywed Bulwer Lytton, os gofynwch iddynt gymmeryd taith i'r Ileuad maent yn barod yn y fan, ond os ceisiwch ganddynt ddyfod gyda-chwi chwarter mill- dir mae ganddynt gant o esgusodion. Maent yn barod i brofi eu Rhyddfrydiaeth trwy bleidleisio dros y mesurau mwyaf eithafol nad oes dim perygl eu pasio, ond un llawer mwy cymmedrol tebyg o gael derbyniad, ac i droi y fantol yn erbyn y prif weinidog, a'u danfon hwythau yn ol at yr etholwyr a gaiff ei adael i dyner drugareddau ereill. Mae eich Rhydd- frydwyr wedi cael anwyd, neu maent yn Ffraingc, neu wedi cael eu cau allan yn ddamweiniol. Rhai rhyddion iawn ar draul ereill ydyw Rhyddfrydwyr. Ers cannoedd o flynyddoedd mae yr Eglwys wedi bod yn casglu eiddo trwy haelioni ei haelodau, ac y -mae wedi dyfod yn fedd- iannol ar gyfoeth mawr erbyn heddyw, er nad yw yn debyg i ddigon at ei gwaith pwysig. Mae y Rhyddfrydwyr yn awydd- us iawn i ysgafnhau tippyn o'i baich, ac i ranu yr ysbail rhyngddynt eu hunain. Mae lluaws o hen Eglwyswyr dyngar- ol, fel Esgob Rowland, o'r Sarn Feyll- teyrn, wedi gwaddoli ysgolion gram- madegol er mwyn cynnorthwyo becbgyn o dalent i gael yr addysg hono a'u galluoga i gyrhaeddyd sefyllfaoedd uchaf anrhydedd. Ond erbyn hyn ni wna dim y tro ond i Ryddfrydwyr gael yr ysgolion hyn i'w dwylaw eu hunain. Dros drugain inlynedd mae Eglwyswyr a Cheidwadwyr, ac ambell Ryddfrydwr hael, wedi bod yn llafurus iawn, ac wedi gwario arian a thrafferth diddiwedd i sefydlu ysgolion trwy holl gyrau'r wlad i blant tlodion. Maentwedi llwyddo tuhwnt i bob disgwyliad. Gyda hyn dyma y Rhyddfrydwyr yn dyfod yn mlaen ac yn dweud-H Ni yw'r bob!; rhaid i ni gael yr ysgolion i'n dwylaw ein hunain." Ond ni wnaethoch chwi ddim tuag at eu hadeiladu, a'u cynnal trwy'r blynyddoedd. "Nis gwaeth beth am hyny, ni fedr ein cydwybodau oddef i'r plant gael eu llygru gan yr hen gatecism pabyddol yna." Piti garw na buasai cyd- wybodau tyner y dynion da hyn yn deffro dippyn bach yn gynt, felly ni fuasai raid iddynt gymmeryd eiddo eu cymmydog. Tybiech nad oes dim yn y byd nad aberth- ai Mr Bright, apostol mawr Rhyddfryd- iaeth, i'r gweithiwr. Ond dygwyd y Factory Act yn mlaen gan ddyngarwyr penaf yr oes, i fyrhau oriau llafur yn y lleoedd poethion ac afiach hyny, pa le yr oedd Mr Bright ? Yn ei gwrthwynebu a'i holl egni. Yr oedd gan Mr Bright factory ei hun, buasai byrhau yr oriau yn lleihau cyfoeth y Rhyddfrydwr hael. Ni fu dyn- ion erioed mor hael at bob achos tra byddo'r costau yn dyfod o boced y ffermwr; ond peidiwch son am drethu cyflog, cyf- reithwyr, a doctoriaid a masnachwyr sydd yn gwneud eu miloedd yn y flwyddyn. Oynnildeb y Llywodraeth sydd ar flaen tafod y Rhyddfrydwyr, ond pwy welwyd erioed yn gwneud y fath nifer o welyau esmwyth i'w cvfeillion a'u perthynas- au eu hunain ? Pwy sydd wedi ychwanegu baich trwm y bwrdd ysgol trwy y wlad, a phwy sydd a'u holl egni ameigaeli bob plwyf, pa un bynag a fyddo eisieu ysgol yno ai peidio ? Beth waeth am hyny ? mae cefn yr hen ffermwr yn ddigon llydan i gynnal y bareh. Rhyw- beth terfysglyd a chynhenllyd yw Rhydd- frydiaeth yr oes hon. Hoff waith llawer o arweinyddion y blaid ydyw gosod dos- barth yn erbyn dosbarth, a hau hadau annghydfod rhwng dyn a dyn. Ymddengys y gweithiwr yn wrthddrych arbenig ei ofal a'i ga,redigrwydd, tra y mae modd ei ddefnyddio fel offeryn yn erbyn y pen- defig Ceidwadol; mewn gair, fel ysgol i gyrhaeddyd uchelfan ei amcanion hunanol. Nid oes dim modd yn y byd boddloni y blaid aflonydd hon. Mae fel plant yn ystrangcio ac yn cicio yn dragywydd am ryw degan newydd. Y tegan diweddaf yw y bwrdd ysgol. Rhaid i ni ei gael; fe fynrni ni ei gael." Tegan costus fydd. Beth am hyny ? mae cefn yr hen ffermwr yn ddigon llydan. Dinystrio ydyw gwaith Rhyddfrydwyr, a chadw yw ein gwaith ninnau. Yr ydym ni am gadw ein sefydl- ladau trwy eu diwygio, ond ni wna dim mo'r tro i'r Radioaliaid ond eu dinystrio. Wedi llwyddo, gyda chymmorth Pabydd- ion ae anffyddwyr o bob lliw, i ysbeilio Eglwys yr Iwerddon, eu hymgais bresen- nol yw dwyn yr Eglwys yn y wlad hon o dan yr un driniaeth. Rhai na welwyd eu henwau erioed mewn tanysgrifiadau at achosion addysgiadol neu grefyddol, ydynt wedi casglu swm anferthol i ddanfon ter- fysgwyr cyflogedig trwy y wlad i ddrwg- liwio yr Eglwys, ac i enllibio ei gweinid- ogion, ac i gamarwain dynion dippyn mwy anwybodus na hwy eu hunain trwy haeriadau disail ac anwireddus. Nid wyf heb wybod mai Anghydffurfwyr yw llawer o honoch chwi; ond goddefwch i mi ofyn i chwi, fel dynion wedi arfer barnu dros- eiCl hun,a,in' P0 Uwyddai y Radical- laid, beth sydd ganddynt i gynnyg yn lie yr Eglwys ?-nid yr eglwys yn Lleyn yr yr wyl yn sdn am dani-mae darn tra lielaeth 1 r byd yr ochr arall i'r Rivals— beth sydd ganddynt i gyunyg yn ei lie i ddysgu miliynau ein trefydd mawrion yn athrawiaeth crefydd a moesoldeb ? Beth sydd ganddynt i gynnyg efengyleiddio'r byd ? Beth sydd ganddynt i gynnyg yn ei lie i wrthsefyll cenllif Pab- yddiaeth ac anffyddlaeth ? Ondymaeyn dda genyf wybod nad yw y wlad ddim yn addfed i'r anturiaeth ysbeilgar bon. Mae yn rhy oleuedig i gymmeryd ei harwain gan derfysgwyr pregethwrol, ag ydynt yn barod i ddinystrio y sefydliadau gwerth- fawroccaf i borthi cenfigen. Nis gallaswn lai na dyweud cymmaint a hyn yna mewn perthynas a'r Eglwys mewn annerchiad byr ar Geidwadaeth canys credwch fi, mae y cyssylltiad rhwng y naill A'r Ilall yn ein gwlad ni yn anwahanedig. Beth bynag a ddelo, yr ydym ni yn sicro sefyll Seidwadaeth;^ dilydd' Liwyddiant 'l
! DAU FACHGEN WEDI BODDI.…
DAU FACHGEN WEDI BODDI. Tra ar eu ffordd i ysgol IVershaw, yr wythnos diweddaf, aeth dau fachgen o'r enw Kirk ar lyn i ysglerio. Nid oeddynt wed.i bod yn difyru eu hunain am nemawr, pan y torodd y rhew danynt, ac y syrth- iasant i'r dwfr. Yr oedd amryw bersonau ger y lie ar y pryd; ond ni allodd neb weinyddu unrhyw ymwared i'r trueiniaid anffodus, a phan gafwyd hwy o'r dwfr yr oeddynt yn gwbl farw.
[No title]
Y mae moesau da yn mysg yr attyniad- au serchog mwyaf y gall dyn eumeddiannu; a dylai pawb eu meithrin, yn enwedig dynion ieuaingc. Dywedir fod 87 o weinidogion neu gen- hadon Protestanaidd yn Japan, ac y mae y Bwrdd Cenhadol Americanaidd wedi anfon 20 o honynt, y Presbyteriaid, 13; y Dutch Reformed, 11; yr Esgobaethwyr, 1.1 y Methodistiaid Wesleyaidd, 10, a'r Bed- yddwyr, 6. Y mae yr 16 gweddill yn perthyn i wahanol enwadau crefyddol ereill. ;'1J co" ..J.¡¡' y m fnvTi--
NEWYDDION CYMREIG.
| ol "^r l^n ddycliwelasaht yn 0I6^^ y r^ai mewn oed yn barod ] de h ^l au* Wedi iddynt ymddigoni, j t cllreuodd yr arolygwr a'r athrawon ddi- aJJ -]?u. S^ly^d trwy areithio a chanu, |j ■" i englyn gaii Thomas Chain- 0Jj }Tn eu plith. Hyfryd iawn ]) 61 gweled hi felly yn Waenfawr. fat ^.n ben a fchrefnwyd yr ystafell „ barod i'r darlifchydd enwog o Dalysarn. cW ^ec^reu J1 oedd y lie yn llawn, a Q yn cyrhaedd yr banner yn oriawii. merw^d y gadair gan Ficer Caernar- yj,' ac_ yn yr adeg i ddechreu cyflwynodd i'r gynnulleidfa, a dechreu- yr y^tau ar ei waith. Cyn pen ychydig °edae(^ We^ %ngcu i fJnJ «ylw y sawi °ed^ ^n0' ac *^n enn^"1 gwrandawiad fel yr yn myned yn ei flaen. Yr oedd y y i ^"wydd mewn torf o'r fath yn proti ple^ eb yr oeddynt yn gymmeryd, a'r y ^oeddynt yn.gael. Ymddangosodd Pemf ^d mewn amryw wisgoedd yn °dd *'r gwahanol lwythau yr ymwel- o'u hwynt ynei deithiau canodd rai y^^euon, a dangosodd lawer o ry- chvf0d^ y gwledydd Aftricanaidd, a law with derfynu yn deimladwy tuJ at ddyledswydd y dyn gwyn foj ,at y bachgen du." Ar y diwedd %w.Fdd e* wedi hi? ddis- ^lov/r1 y Pieser 0 gae* gwrando ar Mr y cvfl es' a'i f°d °'r diwedd wedi cael j Wv] Usc*ra ac wedi mwyniiau y pleser 0 nodau gwir ddarllithydd, dai+h f' 0ec^ a^wain y gwrandawr trwy y 8^el a kuasai yn bersonol yno yn °edrl ac *yn °iywed drosto ei him. Yr j Joue .r^aid cyfaddef fod Mr Lloyd &wneu^ur hyny. Cyfeiriodd I eysL,at gymmwysder y ddarlitn mewn 1^ ^^ad a dydd yr eiriolaeth oedd i gan- yciiydig o ddiwrnodau. Ar 5aor 6 y ddarlith bu Mrs Edwards b^8^aredig a chyflwyno i Henry Hughes oedd wedi cael ei wneuthur gan r £ EI°^AU yr ysgo1 Sui' yR cyn~ ei tfvdrii° ni*er °'r gynnulleidfa, am anaeti; leb n81Jn a gwaith a gwas- %d g^8' Biaradodd y llywydd i'r aini^1" 0 syiwadau cymmwys iawn fen v Sylchiad. Datganwyd amryw donau C°r ° dan arweiniad Benjamin Wil- A.r llls, yn ystod y ddarlith yn bur dda. i J^ra S"nnyg a chydnabod diolchgarwch terfyj ^^rds, y llywydd, a'r darlithydd, aethoi trwy ganu yr ^-u^em Grenedl-