Llais Y Wlad

BANGOR.-Pei,fforittiad or Messiah." -Hyfryd fydd gan lawer ddeall fod y Gymdeithas Gerddorol yn y dref hon wedi gwneud trefniadau costfawr ar gyfer perfformiad o'r Messiah," yn y Penrhyn Hall, nos Lun nesaf. Cymmerir rhan yn y cyngberdd ardderchog gan Mrs Brad- nock a Mr T. J. Hughes, Lerpwl, yn nghyd a lluaws o gantorion enwog ereill. Da genym weled y cyfeillion hyn yn troi eu sylw at gerddoriaeth glasurol, ac hyd- erwn y bydd iddynt gael eu cefnogi yn deilwng gan eu cyd-ddinaswyr ddydd Llun nesaf. Te Parti i IVragedd Gweddwon.—Vxy&a&yfyi ddydd Mercher, rhoddodd Mrs Davies, 1, Friars-terrace, de parti i wragedd gweddwon Bangor, pryd yr oedd oddeutu dwsin a hanner yn bresennol. Cawsant eu digoni a the a bara brlth, a gweinyddid iddynt gan y ddwy Miss Swainson. Dinystriwyd yr agerlong Japan tua 60 0 el milldir o Hong Kong, ac ofnir fod lliaws o'r teithwyr wedi colli eu bywydau. Yr wythnos ddiweddaf, yn ysgol Eam- madegol Beaumaris, ennillwyd yr ysgolor- iaeth o ddeg punt, yr hon oedd yn agored i fechgyn Mon, dan bedair-ar-ddeg oed, gan Master Richard Hughes, un o ysgolheig- ion Mr 0. Roberts, ysgol Frytanaidd, Caergybi. CADW AFALAU GAUAF.—Dywed aelod o'r Michigan Pomological Society, ei fod ef yn gallu cadw afalau gauaf yn iach a pheraidd hyd fis Mai, yn y ffordd ganlyn- ol :-Casgla'r ffrwyth yr Hydref, a rhodda hwynt yn dwmpathau yn y berllan, a gorchuddia, hwynt. a gwair. Gadewir y twmpathau yn llonydd dan fis Ehagfyr bydd lleithder y ddaear, a'r ychydig fod- feddi o wair, yn eu cadw rhag dyfetba, hyd yn nod pan ddigwydd iddi rewi. Wedyn, didolir hwynt, i'w pacio mewn barilau, pa rai, ar ol cau eu penau, a roddir mewn seler oer, yn y tymheredd o oddeutu 30 o raddau ac os digwydd iddi fyned ychydig o raddau yn is am ychydig amser, bydd amddiffyniad y barilau yn rhwystro niwed o unrhyw fath. Deuant allan yn iach yn y gwanwyn.. MESSRS DUNVILLK AND CO. are the largest holders in Whisky in the world. Their. Old Irish Whisky ss reoommended by the medical profession in pref erence to French Brandy. It is supplied in caiks and cases, for home use and exportation, and quotations may be had from Messrs Dunville and Co., Jtloyal Irish Distilleries Belfast.

THE BATH AHGUS, AND WEST OF ENGLAND ADVERTISING REGISTER. THE BATH ARGUS is the lagest penny JL Conservative paper published in the West of England. It is the only paper of the popular price repre- enting Conservative principles in Bath. The outspoken fearless tone of its articles, the length, accuracy and fair ness of its reports, and the vivacity of its local gossip, together with the mass of general news distributed throughout its 56 colums, have secured for it a circulation far exceeding that of any "ther weekly paper published in the counties of Somersetshire, Wiltshire, and Glouces tershire, as well as great commercial prosperity. The Bath Argus being eminently readable, it is received with equal approval by all classes of persons. ADVERTISERS of every description cannot do better than make use of ts columns as their medium for addressing the public. The Bath Argus is published every Saturday morning, a stcond edition is issued at four o'clock in the afternopn' which contains all the advertisements that appeared ia the first edit'.on, and the latest iatelMgeace, 1$83

tLOFFION CYMREIG. Cafwyd dyn o'r enw John Silvanus wedi boddi yn Bhymni ychydig ddyddiau yn ol. Cafodd Mr W. J. Parry ei anrhegu a'i lun ef a'i briod yn Methesda ddydd lilun. Hysbysir fod bywoliaeth Llanllyfni wedi ei hychwanegu i 300p. yn y flwyddyn. Arglwydd Penrhyn a etholwyd yn un- frydol fel cadeirydd Bwrdd Ysgol Bangor yn y cyfarfod a gynnaliwyd dd-ydd Llun. Llosgodd Mary Roberts, dynes 80 mlwydd oed, i farwolaeth yn Nghaernar- fon ddiwedd yr wythnos ddiweddaf. Annerchodd Mr Henry Eichard ei, ethoiwyr Y A Merthyr a Dowlais yr wyth- nos ddiweddaf. Deallir y bydd i gyfarfod nesaf Urdd y Ford- Gron gael el gynnal yn Faenor Park, Llanidloes. Bwriada Mr Brinley Richards draddodi ei ddarlith ar gerddoriaeth genedlaethol yn Mangor, ar ddechreu y flwyddyn newydd. Cynnaliodd Temlwyr Da Peumachno gyfarfod cyhoeddus tra llewyrchus nos Sadwrn, ac ymddengys fod yr achos yn lied fiodeuog yno. 0 Ysgowyd y cynghaws bygythiedigrhwng y gyriedydd o Ehyl a Mr Vaughan Wil- liams, drwy i'r olaf dalu hanner can' punt. Hysbysir fod bywioliaeth Hope wedi ei chynnyg i'r Parch. Evan Jenkins, ebrwyad Ffliat. Daethpwyd o hyd i gorph dyn oedd ar goll er dydd Mawrth, yr wythnos ddi- weddaf, ar y Wyddfa y dydd lau dilynol. Anfonodd ei Mawrhydi archeb am swm o wlaneni Cymreig i Mr Pryce Jones, New- town. Cwympodd dyn i lawr i un o byllau Coedpoeth yr wythnos ddiweddaf, a bu farw yn uniongyrchol. Boddodd dyn o'r enw Isaac Lewis, Buck- ley, drwy syrthio i afon Alun, ger Caer- gwrle. Golchwyd amryw anifeiliaid meirwon i'r Ian yn Mhenmaenmawr yr wythnos o'r blaen, pa rai a brofant i ryw lestr an- ffodus gael ei dryllio ar y cyliiniau. Cynnelir cynnadledd o gynnrychiolwyr undebau Gogledd Cymru er ystyried y C ew Gyfraith Drethol newydd, yn Ehyl, ar y 29ain cyfisol. Hysbysir fod o saith i wyth cant o lowyr wedi eu tafiu allan o waith yn Abercarn, oherwydd anhwylu^dod yn nglyn ag awyriad y lofa. 0 Ychydig ddyddiau yn ol bu farw Mr Robert Owen, amaethwr, yn byw yn Derw- goed, Trawsfynydd, yr hwn ydoedd wedi cyrhaedd y ganfed mlwydd o'l oedran. Cynnalia Cymdeithas Gerddorol Ban- gor eu cyngherdd ardderchog yn y Pen- rhyn Hall nos Lun nesaf, pryd y datgan- ant y Messiah gan Handel. Ysgowyd traul etholiad yn nglyn a bwrdd ysgol Dinbych drwy i'r Eglwyswyr foddloni ar dri a'r Yiiineuilduwyiojr bed- war o aelodau. Yn ol cyfriliad sydd newydd ei gyhoeddi, nifer Cymry Lerpwl ydyw 26,840, ac o'r 1 nifer hwnw dywedir fod 2,985 heb fod yn arferoi a mynyohu unrhyw le o addoliad. Mae y dwymyn goch yn ffynu yn drwm iawn yn Llandebie a'r aingylchoedd. Claddwyd tri o'r un teulu dydd Liun wyth- nos i'r diweddaf. Traddodwyd darlith yn ddiweddar yn Llangenneoh, ger Lhmeiii, ar y diwedd- ar Dr. Livingstone," gaa y Parch. E. Herber Evans (A.), Caernarfon. Cynnygia Mr T. T. Griffith wobro bym- theg gini yn nglyn ag Eisteddfod Gwrec- sam am y traethawd goreu ar sefydliad yr E-glwys Brydeinig. Bwriodd un o ddefaid Shropshire ddau oen yr wythnos o r blaen yn inharc y Faenol, ac y maent yn dyfod vn Iülaen yn rhagorol. Cwympodd hen wr 76 mhyydd oed, o'r enw Peter Morris, i lawr yn farw mewn addoldy yn Gobowen foreii Sul cyn y di- weddaf. Agorir chwarel newydd yn Caerderwyn, ger Corwen, ar lanerch lie yr arferai Owain Glyndwr grynhoi ei wyr yn erbyn Iarll Grey. Drwy gysgu yn hanner noeth ar oclir y ffordd gerllaw Llanberis, cyfarfyddodd eyfl Heniy Jones, crydd, a'i angeu, clllys calwycl el yn gwbl farw ychydig foreuau i yn of. n Cymmerodd y seremoni o osod carreo- sylfaen Neuadd Drefol newydd Ehyl le ddydd Mawrth, yr wythnos ddiweddaf, ac yr oedd amryw foneddigion o nod yn bre- sennol ar yr achlysur. Yn llys sirol Caernarfon vr wythnos ddiweddaf, llwyddodd dyn o'r enw Parry i gael 25p. o iawn am frathu' ymaifch ei drwyn gan gyd-chwarelwr o Dalysam, o'r enw Roberts. Dywedir i bydd i briodas Mr J. H. Ellis Nanney gymmeryd lie ar y 13eg o'r i nesaf, yn nghartref y briodasferch yn yr Iwerddon, a gwneir parottoadau ar o-yfer dathla yr amgylchiad yn Mhwllheli, Cric- cieth, a manau ereill, /1 ';0:

HYN A'R LLALL, YqA AC ACW. MEISTRI GLYGWRs,~Ma 'n debig gin i boch chi wedi gweld hanas meeting y Carnarvon County and Borough Liberal Association a gynaliwyd yn Nghynarfon ddydd Sadwrn dyweutha. Wir mi rodd hiyniainyao; os yn y dynionach yma odd yn y meeting ma nerth y Liberals raid i neb ofni iddy iihw neud gwrthia. Ellwnji feddwl nad odd yno ddim ond ryw dd" U Heu dri o disinterested politicians. Hocld yno dri o office yr Herald, dau faiicer, ac un arall ar fynd i'r trad pro- ffitiol hwnw, two men looking out for a seat, a thri ne bedwar o Jacks i ddeenra a duweddu'r cyfarfod drw bwt o weddi, a thyna'r cwbl. Ddyliwn nad odd yr *yn Eadicalaidd ddim ryw gytun iawn chwaith; tipin o natur ffrauo yn nghylch yr arian a'r counts, a phwy ga fod yn bresident am y flwyddyn nesa. Ddyliwn i hefyd nad ydi Lwii10^^8 > j11!?11 r^W °^ce happus iawn, ynte ma n debig na basa Mr W J. Parry ddim yn i rhoid hi i fyny; ond ran hW fod 0 wedi taro with bost dahth yn well iddo fo. Dyma chance SwTi ^iAP £ ren*d^ ™ bosition dano\ in am dano lo, boys, ninion deg. of course fe gafwyd speech bach gin Mr J Eoberts Lerpwl ac Abergele. Wir, ma 'r dyn Mau el'1 vn nilyni°d ° ddiwjd efo 'r achos* dvwis /L d 1 meddwl r^w ben Kll yn(ii?'ar 0 an\Sar o1^ am le a vno n m rl 1 ^Trh'didie l,3 ^vd i caul yno am d<hm; hyd nod mc;ch' bacll sSflbn -StPi°dd aCWaffirksy Who wt11 anhwthayij gwaeddi: the trouble T codrin^1 US dda^si yn l an position, _ac yn gwaeddi megis yn ilS-Who wilt have me f" I win nave me for a member? Ond y cebysfc ydi, tos neb yn attab. Neno'r bouul, tos dim poSib caul ryw rotten little Jj" ugh i roid y dyn bach i nawn? wir, er mwyn pob dioni. Ddvl- byfyd nad ydi achos Badicaliath ond gwan iawn yn y part arianol; y costa am y flwyddyn ddim ond 350p, au ytto miawn djludam tua hannar y swm yna. Dim Yll myfadd chwaith, os odd v niB.'i, yn Syn sampl O'L gymdeithas; (iii-ii ond ryw cbydig o ddynion (linod yn cjiiiryd arnyn siarad dros y wlad. i aii y marn yn onast tvdw i ddim yumeddwi y gwrandith un 0 bob deng inn ;u ddim a ddeudwyd nyuv nhw ma'r bellach yn dechra dwad i ddarllan a barnu drostyn 1 hunin. Ma'r IJais ao a mry w bypyra erill yn ffehdio i ffordd i'w «i nhw ac ma nhw yn dwad i weid yn nad ydyw rhyn odd y Bads yn i bry- getlm le eiengyl ond cru|, th ? a rlmgnth, a che wydd. Hwracli, Sfdrtri Glygwrs os ca i diin o hamddan y "woh clil ryw fras adolygia-d ar y nwyJdyn sy bron mynd heibio, yn yell rhifin nesa ne run ar ol hwnw. i;ij ijinf iru11 .ijju'ij u •; • 1 Eobin SPOHC.

"PAKCH I'R HWN Y MAE PAUGH YN DDYLEDUS." I'OKEDDIGION, Cyn i'r flwyadni hon gaei eirliestru ynmhlithy pethau a £ u goddefwch i mi geisio talu diolchgarwch i chwi olygwyr a gohebwyr galluog Llais y Wiatl, amy cyflawnder mawr o ymborth iachus a dderbyniwyd genych y flwyddyn hon. Pan ystyriwn fod y diwygiad mawr a dorodd allan gyda'r Ceidwadwyr yn v pai buan hyn i'w briodoli i raddau" J heLieth i'r lenyddiaeth lesol a gafwyd 1 !!X;n e,lch PaPur' canfyddwn ar un- he v 1 vn d°r? im? yaI?is yn «^veddu, ond ht vd yn ddyledgwydd ar bob un svdd vn dynamo llwyddiant Ceidwadaeth IT am- &c-ddioi<;h am ei, 11 yni a oh llafnr. Tra y mae fv my-wes yn gym.ee o gariad fel a olygwyr a gohebwyr, uis „ilaf f? na. meddwl am yr anir, a geisiwyd ei daflu y,» eich rhityn diweddaf ar Llygadog un och gohebwyr; ond da genrfallu riv wedyd fod buchedd difryeban y gwr ieu- angc gobeithiol hwn wedi ennill iddn xr fath Hiirhydedd fel nas gall neb cablwvr na chenfi'genwyr dduo <-i o'vmmpri^ gloew. Cadarllheir y !wirionedd hwn pan y mue y fath dysteb wertlilawr yn cael ei chvilwyno iddo gan ei g^dnabod ar PI ymadawiad o'u plith. MeddvliV ™ uchel am Llygadog" iel nad Jes modd ei adiraddio, heb reswm II,aver mwv tpi) wih, na cheniigen teuhi v vZ, J,!teiJ: U v! ■> 11 U «Wf. O berfiAivnas 1 w allu efeto, ioi v,K w crybwyll gair a v y p'eu h rhag cymmeryd gormod 0'»i. ,mr i ■ ddi,ik.h i chwi a'ch cyi.ii!orth^'vww"! 1 fyn.i.t trwy ddyweud i'y mod + dra rhwymedig i chwi, °-^ hy.sbvdu fod miloedd div. V; ? Wlad yr un modd, ac vn dvmv it K wynau llamm a phob Ihwddj: S ng;>u;: Lth hefyd ydyw v i -rj.i eich newyddiadur gaikoJ"™; yeinvunegu ei ohebwyr :vi ddar:!enwn- so yn benat oil ei ddaioui •- v., •' i yn fzw-t-ieutliuj,- daioi:ii," calon d.'Ojib n CJyi'UVKDBB,

rhoddi cyfrif o'r modd y treuliasid yr ar- iao, ac oheiwydd y duil bwngleraidd yn mha un y dygid yn mlaen y cofrestriad tra yr oedd efe yn ysgrifenydd. Cyflwyn- odd Mr W. J. Parry gyfriflen am y flwyddyn bresennol, ac yn sicr ddiyon dadlenai sefyllfa dorcaloaus i'r eithaf ar, bethau yn nglyn a'r achos gwywedig. Dangosid fod y swm pwysig o 149p. yn ddyiedus i'r trysorydd, ac y byddai yn ofynol cael 350p. yn ychwanegol tuag at pyfarfod a threuiion y flwyddyn ddyfodol. Yn ddiweddar clywsom gryn lawer am yr arddangosiad aruthrol a fwriedid i gym- meryd lie tua'r Nadolig, ond y mae y coffr Eaaicalaidd mor lawn o wegni, a gwa- hoddiadau yn cael eu bwrw ymaith gyda'r fath ddiystyrwch diseremoni o bob cyf- eiriad, fel nad oes tebygolrwydd yr aflon- yddir ar heddwch y gymdeithas yn treulio ei gwyliau mewn astudio y moddion goreu i dalu ei dyledion. Anfynych y byddwn yn cael gorchwyl; hyfryttach na chofnodi taledigaeth parch i'r rhai y mae yn ddyledus ac ar y cyfrif hwnw y mae yn ddywenydd genym gyfeirio ein darllenwyr at adroddiad mewn colofn arall o'r gweithrediadau yn nglyn a, sylfaeniad colofn goffadwriaethol y i meddyg dyngarol a'r gwladgarwr diffuant, Dr. Pierce, Dinbych. Ychydig o'r frawd- oliaeth feddygol yn Nghymru sydd wedi cyrhaedd enwogrwydd hafal iddo ef yn y gelfyddyd bwysig ond nid yn y cyfeiriad hwnw y rhed prifwreiddyn ei boblogrwydd. Nid yw ef yn un a dyra olud er mwyu cynnyrchu rhwd yn nghoffrau erlntach- rwydd, ond y mae ei galon fawr agored yn geidwad allwedd ei logell, fel y gwyr miloedd o ddeiliaid cyfyngder yn brofiad- 01. Y mae efe drwy ei haelioni dihafal' wedi adfer gwrid i ruddiau llawer ang- henus, a chysuro a chynnorthwyo y weddw a'r amddifaid yn nydd trallod. Drwy ei ymddygiadau haelionus a dyngarol tros- glwyddodd urddas arbenig ar y faeroliaetb ei dref fabwysiedig; a bydd yr annibyn- iaetli a'r dewrder anmhleidiol a amlygodd yn ystod y trengholiad pwysig yn nglyn a damwain fythgofiadwy Abergele, yn destyn edmygedd ei gydgenedl am lawer o amser i ddyfod. Anfynych y bu teyrnged o barch yn cael ei thalu gyda mwy o briodoldeb na'r golofn goffadwriaethoi er aprhydedd i'r Dr. Evan Pierce, ac y mae ei enw yn haeddianol o gael ei fytholi gan law y cyhoedd. Nid heb gryn briodoldeb y mynych gy- feirir at Lerpwl fel Prif-ddinAs y Cymry, oblegid y mae y dref bwysig hon yn cyn- nwys yn mron gymmaint ag ambell sir o'n cydgenedl. Naturiol ddigon, gan hyny ydyw teimlo pryder gyda golwg ar eu ham- 9YIehiadau crefyddol; ac y mae yn Ilawen genym weled fod yr ymchwil undeboi a Syflawnwyd gan y gwahanol enwadau I Y cyfeiriad hwnw, wedi ei ddwyn i der- tyniad mor foddhaol. Bernir yn gyffredin fod ein cydwladwyryn dyfod yn ddiystyr o'u crefyddoldeb nodweddiadol mor fuan ag y croesont Glawdd Offa ond y mae y gyfryw farn fyrbwyll yn ymddangos yn dra amddifad o sail yn nglyn a Chymry Lerpwl. Yn ol adtoddiad yr ymchwilwyr a gyflwynwyd mewn cyfarfod cyhoeddus ychydig ddyddiau yn ol, ceir mai nifer y Cymry yn y dref ydyw 26,480, ac all an o'r ttifer hwnw nid oes ond 2,985 yn esgeul- Uso moddion crefydd. Yn sicr, y mae y ffeithiau hyn yn dra chysurol, ac yn brofion diymwad y gall ein crefyddoldeb 4wfnwreiddiol herio dylanwad anfoesol- deb y trei fmawrion. < Ychydig o drefi. sydd mor ddyledus am, eIllwyddiantmasnachol i berson nnigol ^8 ydyw Birkenhead i'r diweddar Mr Laird; ac nid ydyw y trigolion ond yn Oracanu talu teyrnged brin yn yr ymdrech It Wnant yn bresennol i adeiladu iddo gof- Solofn. Cynnaliwyd cyfarfod dylanwadol hyrwyddo yr amcan nos Lun, o dan vWyddiaeth Mr Edward Mills, pryd y Psnderfynwyd yn unfrydol ar ffumo try- tuag at yr hon y tanysgrifir yn h'ael- tonus eisoes. Dyn y bobl yn hytrach na PMaid ydoeddMr Laird, er yn Geidwadwr diysgog, ac y mae yn dda genym weled Pob plaid ac enwad yn ddiwahaniaeth yn tyfod yn mlaen i wneud eu rhan tuag at blarhydeddu ei goffadwriaeth a bytholi ei enw. Yrnddengys mai pobpeth ond cymmod- la.wn ydoedd teimladau y Tywysog Bis- tna.rc a'r Count Arnim tuag at eu gilydd eu gwahanol gyssylltiadau swvddogol; ac yn ofer y dadleuai yr olaf ei ddieuog- j^ydd yn ngwyneb y cyhuddiadau a %gid i'w erbyn. Cyhoeddodd y llys eu ^yfarniad yn yr achos ddydd Sadwrn, a ^dfrydid y Count i dri mis o garchariad, hwn amser y tynid allan y rnis y mae 6lsoes wedi ei dreulio yn y ddalfa. Methid ? Pbrofi y cyhuddiadau pwysicaf yn ei er- «Xn> a dyfernid iddo gael ei garcharu ar Sail ei euogfarniad o gelu ysgrifan swydd- 5§ol, ond rhyddheid ef o wneud unrhyw ^efiiydd annghyfreithlon ohonynt, Nid %w dyfarniad y llys wedi rhoddi bodd- lonrwydd i'r naill blaid na'r Ilail ac y mae y Count eisoes wedi appelio yn erbyn y ddedfryd, yr hyn a achlysura i'r achos gael ei ail brofi. Yn ol yr hysbysrwydd diweddaraf a dderbyniwydd, ymddengys fod pedwar cant o Chineaid, dau foneddwr, a meddyg y llestr, yn ol pob tebygolrwydd wedi colli gyda'r llytbyrlong Japan. Cym- merodd y llesfcr dan ar yr 17eg cyfiso), ac wedi methu o'r dwylaw iesfceirio rhwysg y fflamau, gadawyd hi i'w thynged y dydd: canlynol. Y mae rhai o'r dwylaw a'r teithwyr wedi cyrhaedd i Hong Kong. Digwyddodd ffrwydriad dinystyriol yn f ngweithfeydd y Meistri Hides yn Sheffield nos Fawrth. Drwy ffrwydriad berwedydd, chwythwyd yr adeilad yn ysgyrion, a chafodd nifer mawr o bobl eu hysgaldio a'u llosgi. Ofnir fod amryw o fywydau wedi ei.colli drwy y ddamwain arswydus, a gwneir ymchwiliad yn mysg y malurion am gyrph unrhyw weithwyr anffodus a allant fod wedi cyfarfod a'u hangeu. Hysbysir fod y Tywysog Alphonso, mab y gyn-Frenhines Isabella, wedi derbyn an- nerchiad oddiwrth nifer o brif bobl His- paen, yn datgan eu crediniaeth mai adfer- iad y frenhiniaeth ydyw yr unig foddion i derfynu amgylchiadau galarus y wlad ar hyn o bryd. Mewn attebiad, dywed y Tywysog mai efe ydyw unig gynnrychiol- ydd y frenhiniaeth, ond gwrthyd weitbredu heb gydsyniad y Cortes.