Llais Y Wlad

HIRAEL, BANGOR. CTFABYON LLENTDDOL. Oynnaliwyd eyfaifod llenyddol blynyddol Methodist- iaid Hirael, yn y CapelNewydd, Nos Lun, Ionawr Sydd, Mr Meshach Roberts, ffer- yllydd, yn y gadair. Yr oedd yno gyn- nulliad lluosog—yr a,ddoldy yn orlawn. Wadi cae1. annerchiad barddonol gan Owain Arfon, aethpwyd yn mlaen gyda'r program, yr hwn oedd fel y canlyn:— Beirniadaeth Mr W. 0. Thomas ar y llaw- ysgrifau, a rhanwyd y wobr rhwng R. E. Roberts ac Ann E. Williams triawd, Masaniello," ar y berdoneg, gan y Misses Richards a Roberts. Cystadleu- aeth mewn adrodd chwedl, Yr eryr a'r dryw bach; laf, R. E. Roberts, ail, Evan Pritchard. Beirniadaeth Mr Evan Wil- liams, Cambrian Printing Office, ar y cyf. ieithiadau o'r Gymraeg i'r Saesneg; goreu, Ellen Jones. Dadl rhwng A. E. Williams, J. K. Williams, a J. R. Williams, Rhanu y deisen." Can, "Chwifio'r cadach gwyn," gan Miss Leah Hughes, Garth. Bairn- iadaeth Mrs Morgan Richards ar y traeth- odau, Rbestr o'r gwragedd mwyaf rhag- erol y crybwyllir am danynt yn yr Hen Destament;" Ellen Jones a R. E. Roberts yn gyfartal. Beirniadaeth Mr W. Thomas, Garth, ar y cyfieithiadau o'r Saesneg i'r Gymraeg; goreu, Ellen Jones. Cystad- leuaeth ar y Modulator, beirniad, Isalaw Ellen Jones a David Jones yn gyfartal. Dadl, Y ddwy fam," gan Jane Prythereh, Ellen Jones, Lewis Williams, ac Evan Pritchard. Datganiad gan y c6ro "Cwymp Llewelyn." Beirniadaeth Mr T. Richards ar y llythyrau desgrifiadol o'r hyn a welir oddiar ben mynydd Hitchin; goreu Wm. Parry; ail, Mr Lewis Williams. Beirniad- aeth Mr Evan Williams ar y grammadegu; goreu,Mr William Owen Thomas. Unawd ar y berdoneg, gan Aliss M. J. Roberts, Green Bank. Cystadleuaeth mewn ad- rodd A oes eisieu bachgen arnoch chwi, syt;" John Richard Williams ac Evan Pritchard yn gyfartal. Beirniadaeth Mr Tudno Jones ar y deuddeg pennill, Yr olygfa ar Carmel Owain Arfon a Mr Foulkes Jones yn gydfuddugol. CAn, Beddgelert," gan Miss Leah Hughes (encor). Araeth ddifyfyr, testyn Papur," Misses Ann Elen Williams a Margaret J arte WfHfanns yn gyfe-rfeal Adrodd If Y gwlithyn;" gorcu, Ann Ellen Williams, ac Ellen Jones yn ail. Deuawd gan Misses Richards, Two merry hearts," (encor). Beirniadaeth Mr Thomas Lewis ar y prif draethawd goreu, Mr William Owen Daniel. T6n gan y cor yn cael eu huno gan g6r y plant. Yr oedd y corau o dan ofal Isalaw a Mr Griffith Roberts, a gwnaethant eu rhan yn ganmoladwy. Chwareuid ar yr harmonium gan Mr Wm. Williams, ieu., Port Penrhyn Lodge, ac ar y berdoneg gan Misses Richards, High- street, Miss Roberts, Green Bank, a Miss M. J. Williams, Castle Bank. Da oedd genym weled cymmaint wedi dyfod yn nghyd, a diau y bydd y cyfarfod llwydd- iannus hwn yn symbyliad i frodyr Hirael i barhau i gynnal y cyfarfodydd buddiol hyn yn y dyfodul.-R. -rnmmmmmmmmmmvmmm

LLANGEFNI, Mae yn anarferol o ddft. genyf weled y Lliit yn sefyll dir yn ngwyneb yr ymosodiaiau oil a wneir arno o wahanol gyfeiriadan. Yr 09dd rhai daroganwjr !-Y cwacyddol wedi bod yn rhifo ei ddyddiau yn cbrwydd wedi ei gychwyniad; gau oedd eu prophwydoliaeth fol y rhan fwyat o eiddo Radicaliaeth. Gwelaf ef heddyw ar drothwy un flwyddun arall, yn sefyll mor ddigrya dros y gwirionedd &'r dderweo lydanfrig sydd wedi sefyll oes o fitormydd ac ymosodiadau elfenau natur. Mae holl allu Radicaliaeth, a phob ystryw, wedi methu cael ei ben i lawr; ond yn hytrach yn ei adgyfnerthu, ac yn gwneud ei olwg yn brydferthach. Ar derfyn un flwyddyn etto o'i einioes, gallaf el longytarcn am ddal mor ddiysgog at yr egwyddorion y mae wedi ei broffesu er ei gychwyniad, a mentraf ddyweud ei fod wedi gwneud ei 61 ar wlad ein tadsn.. Y mae wedi gwneud argraff ar lenyddlseth Cymru, a chael ei le yn mhob darllenfa deilwngdrwy y wlad. Dymunol iawn genyf weled yn parhan yn ei ddull donioldeb ysgrifau grymns Robin Sponc ac ereill. Mae galw mawr yma,fol y mae inewn llawer man arall, y mae yn debyg am lithoedd digyffelyb Dafydd Eppynt befyd. Yr wyf o'm calon yn dy- munoblwyddynnewydd dda i holl oHebwyr a darllenwyr Llais y Wlad yn mhob man. Ac yr ydwyf yn galonoga nwyfus mewn gobaith a hyder ynoch chwi, fel golygwyr, yn y dyfodol, y cawn eich ysgrifau grymus ar dudalensu y Llais ar byngciau y dydd. Boed i chwi nerth i ddadlenu pob twyll gwleidyddol achymdeiihasol mor effeithiol ag y. eyflawnrtsooh byny hyd yma, a chryned gormes a Phariseaeth Radicalaid d. Yn ngwyneb ymosodiadan, bydded i ni ymdrechu bod am y mwyaf defnyddiol i daenu egwyddorion inchnsol Ceidwadaeth, a gadael i'n gweithredoedd ein canmawl yn y dyfodol, gan ymnerthu yn ein profiad o lwyddiant yn yr amser a aeth heibio. Blwyddyn newydd dda, a llwyddiant i'r Llais. ri. P. ii ..mill ill MJJW

LLANEDI. CoR YB EGLWYS.—Cafodd aelodau y cor hwn eu hanrhegu â. gwledd o d6 a bara brith, yr hon wledd a fwriedir roddi yn chwarterol trwy garedigrwydd teulu y periglordp. Cafwyd annerchiadaa gan wahanol bersonau,a chaneuon swynol. Ar y diwedd oyflwynwyd llyfr, 11 Goss, Itar- monyyn anvheg i Owain Edi, gan y c6r, fel arwydd fechan o gydnabyddiaeth iddo am ei lafur yn An hyfforddi hwynt mewn cerddoriaeth. Yn YSGOL SUL.-Nos Wenir dracbefn, rhoddwyd eu gwledd flynyddol i aelodau yr Ysgol Sul, yn yr ysgoldy, gan ein periglor parchus a'i briod hynaws. Wedi i bawb gael eu diwalln o'r danteithion blasus a osodwyd o'mblaen, treuliwyd rhyw ychydig amser yn ddifyr mewn areithio, canu,&c.; ac yna ymwahanodd pawb wedi eu Uwyr foddloni,gan ddymuno cael gwledd gyffelyb etto yn fuan.- Gohehydd.

IF THIS SHOULD MEET THE EYE of any one troubled with Wind in the Stomach, In^igeafiop, or Biliousness", teke PAGE WOODCOCK'S WIND PILLS, Their world-wide celebrity proves them of sterling Uier'.t. Tonic, Invigorating, and Purifying, ihey form rMpidies extaoK Of all aierdiciua yeudors, in it fs l-|d aad Ig &&, i i •

GWRECSAM A'R AMOTLOHOEDD. Dydd nadolig cafwyd pregeth Gymraeg yn yr hen eglwys, gan y Parch. D. Howells. -it. oedd y gwa«anaeth yn dechrea am chwech y boreu. Yr osdd yr 091wvllj wedi ei haddurno yn y modd mwy- af ysMeDydd. Yn y prydnawn yr oedd twri y seiadoriv a phobl a phl&nt yn gwneud imdau ar ddull eanu, a hyny yn rohob heol, yn ddigoni Adyryst ymenydd. Yr im dydd rhoddwyd gwledd i drigianwyr y tlotty. Yr oedd beef plum pudding yn hynod amheuthyn iddynt, ac yr oeddynt yn eu mwynhau yn fawr. Y dyddSül olaf yn y flwyddyn yr oedd pregethau difrifol, yn cael eu traddodi yn y gwahanol eglwysydd, gan gymhell y gwrandawyr i adolygu eu buchedd yn yetod y flwyddyn oedd ar derfynu; at os oedd rhywbeth i'w wellhtu, fod dechreu y flwyddyn yn gyfle rhagorol at wneud hyny. Er fod dydd gwyl i fod yn y dref ddydd Linn, yr oedd y rhan fwyaf o'r masnach- dai yn agored. Ymgyfarfu yr yindon hefyd, gan erchi amryw o bechaduriaid o gymmydogaeth Brymbo i dalu am eu hafradlonedd. Mewn gwirionedd, yr oedd yr ynadon, o herwydd nifer helaeth y troseddwyr, y rhan fwytf o honynt am gampi u meddwo', ya gorfod ymgyfarfod yn dd) !idiol. Ddy U Mawrih, ymgyfarfu y eynghor trefol, i-ryd y cafwyd dadl fawr ar bwngc yr arÜ1, sef y y maeni ynddi, a'r 25,000p y maeiit ar fedr eu benthyca. Mae Mrs White wedi derbyn rhoddion helaeth gan wahanol foneddigesau a boneddlgion y dref ar gyfer yr amddifaid sydd dan ei gofal. CBFK.—Mae yr eisteddfod wedi ei rhifo yn mhlith y pethau a fu. Yr oedd y cyf- arfod cyntaf i ddechreu am chwech o'r gloch, ond meddyliasom na fuasai yno ddechren o gwbl, o herwydd anmbosibl oedd dechren heb Mynyddog, yr hwn a ddaeth ar yr unfed awr ar ddeg," sef agos i chwarter i wyth. Gan mai efe oedd yr arweinydd, wrth gwrs, dechreuwyd ar y gweithrediadau yn ebrwydd. Y peth cyn. tlLf oedd annerchiad gan y beirdd (? Etiniliwyd y gwobrau yn ydrefn ganlynol —Canu Dafydd yn ogof Adulam," T. Rowlands. Canu" On thee each living soul awaits;" un parti ddaeth yn mlaen, ac yn annheilwng o'r wobr. Am yr araetb ar pa ufi ai yn yr ymdrech am, neu yn y meddiant o ryw wrthddrych a dlymunir y mae mwyaf o bleser, ennillodd O. Pritchard, Cefn. Yr oadd y pwyllgor wedi cynnyg gwobr o hanner coron am yr englyn goreu i'r Pendulum," gan feddwl y buasai plant y fro yn cael y pleser o ennill y swm tywysogaiad ond nid felly y bu, o herwydd fe ymostyngodd y bardd enwog Taliesin o Eifion i ymgystadlu, ac ennill y wobr dvlodaidd hon. Beth nesaf tybed ? Am ganu "1fyfi sy'n ma.gu'r baban," eonillodd Miss E. Griffiths, Minera. Am y don oyelti y buddugol oedd W. Roberts, Garth. Cafwyd c&n gan Mynyddog i ddiwodda y cyfarfod, Dydd Nadolig dechreuwyd ftmr ddAg, y Parch. W. Williams, Garth, yn y gadair, a Myn- j yddog yn arwain. Weii annerchiad gan y beirdd, yna cystadleuodd corau o blant ffiewndatganu "TeU me the old,ol(i story;" buddugo], Penvcae. Ar y traethawd Pa wu ai drwg ai da yw uchelgais," imdda^ol W. Jones. Wedi ein gan Miss Ed- wards, cafwyd cystadleuaeth mewn canu y" Wawr." Ni ddaeth ond parti y Cefn yn mlaen, a chawsant v wobr. Am y bryddest H Prydferihwch," D. Davies, Wyddgrug, oedd y btiadogol. Am Barna- degn, gwobrwywyd G. W. Hughes. Am ganu t6n ar yr olwg gyntaf, eniilodd D. Thomas. Am gyfieithu i'r Gymraeg "Self Denial," y goreu oedd T. Dodd, Rhos. Am yr unawd, gwobrwywyd W. Roberts ac am yr unawd, In native worth," G. Parry, Rhos. Cystadleuaeth gorawl, His yoke is easy." Un c6r ddaeth yn mlaen, I sef eiddo y Cefn, a chawsant y wobr. Yn y cyfarfod ddau o'r gloch llywyddodd y Parch. J. H, Hughes, yr hwn a wnaeth ¡ amryw syiwadau. Yria galwodd Myn- II yddogar y beirdd fel o'r blaen, ar ol yr hyn y caed araeth ar Y rhesymau o blaid I neu yn erbyn parhad yr iaith Gymraeg buddugol, B. Owens. Yn nesaf cafwyd c'n gan Mynyddog, "Cofiwch y tlawd." 'I Am yr alargan i Alfardd, Taliesin o Eifion oedd y buddugol. Yn y gystadleuaeth ar yr unawd, Arm, arm, ye brave," y goreu oedd W. Taylor. Nid oedd neb wedi ym- j geisio ar Hanes y llangces yn nhy I Naaman y Syriad." Am chwareu ary crwtb, gwobrwywyd R. G. Price, ac am y deuawd, W. Roberts. Am yr araeth tyr-fyfyr, gwobrwywyd 0. Pritchard. Yn cesaf cafwyd y gystadleuaeth gorawl amy deuddeg gini. Ni ddaeth ond un cor yn mlaen, sef y Cefn Choral Ubion, a chaw- sant y wobr, tchan,moliaeth hefyd. Yn yr yr oafwyd cyngherdd, pryd yr oedd pawb yn gwneud eu goreu; ac os oes rhyw- un heh ei foddlbni, 'does mo'r help. BRYMBO.—Y peth mwyaf neillduol yn | f glyo a'r eisteddfod yn y lie hwn oedd, un < Gwilym Ionawr yn enill 5s, ac yn cynnyg ——a—MEMBaaa—aaowspa—in deunaw o honynfe am yr englyn goreu i Miss Hughes (Eos Cybi), a'r deunaw hwnw yn cael ei enill gan y bardd enwog Clwyd- wyson. Yr ydym yn llongyfarch yr Iolo j am ei ddull medrus yn beirniadu, a hyny er boddloncwydcl cyffredinol. RHOS.—Drwg genym orfod cofnodi fod golwg am sefyll allan etto yn y gymydog- aeth hon. Oherwydd rhyw annghyd- welediad, daeth glowyr yr Hafod a'u harf- au i'r Ian ddydd Sadwrn diweddaf. Gellir dyweud am y glowyr yn y parthau hyn, mae pobl war-galed ydynt, bob amser yn milwrio yn erbyn eu hunain; ac ni fynant eu harwain gan neb ond estroaiaid. Er mwyn eich gwragedd a'ch plant, ymos- tyngweh, ac edrychwch am adeg fwy cyf addas i sefyll allan na'r un bresennol.— Goheb,vdi. — xnw .B £ i 1

RHYL. TORI TYWAROHBN GYNTAF Y RHYL WINTKR GARDENS io AQuARium.-Yr oedd dydd Mawrth yn ddiwrnod mawr yn Rhyl. Yr oedd y trigolion yn disgwyl am dano ers talm, a phan ddaeth yr oedd yma gyn- hwrf yn foreu,-dysithriaid yn dyfod o bob man, a'r seindyrf yn dhwarem.. Ar ol cyrhaedd y Royal Hotel, yr oedd yno dyrfa fawr wedi cyfarfod er mwyn ymffurfio yn orymdaith l fyned trwy y dref. Am banner awr wedi unarddeg, dyma yr orymdaith yn cychwyn, yn gynnwysedig o'r seindyrf, gwahanol gymdeithasau cyfeillgar, y tan ddiffoddwyr &'u peiriant, bywyd-fad, y cynghor trefol, cerbydau o j Kinmel, Ruthin Castle, a Bodrhyddan, cyfarwyddwyr y cwmni, plant yr ysgolion, a lliaws o foneddigesau a boneddigion yn eu cerbydau ac ar eu traed. Fel hyn y daethpwyd trwy y dref. Arglwydd R. Grosvenor oedd wedi ei benaodi i dori y dywarchea; ond o herwydd marwolaeth sydyn yn ei deulu, ac afiechyd ei briod, nid eedd yn alluog i fod yn bresennol. Yn ei absennoldeb cyflawnodd W. C. West, Ysw., Rhuthjn, y gorchwyl yn hynod 0 y serchus. Ar ol tori y dywarchen, plan- wyd pump o goed gan y boneddigesau canlynol:—Mrs Hughes, Kiamel; Mrs Rowley, Conwy; Mrs J. Churt n, Mrs J. E. Middlehurst, a Miss Butterton. Ar ol i'r gwasanaeth hwn fyned heibio, ni a aetbom i'r pavilion oedd wedi ei godi ar y cae, er mwyn cly* ed areithio. Darllenodd y cadeir- ydd lythyrau oddiwrth y boneddigion canlynol y rhai nad allent fod yn bresen- nol, oil yn dadgan eu ffafr i'r cwmpeini, ac yn ewyllysio pob llwyddiant i'r gwaith. Arglwydd Grosvenor, Arglwydd Penrhyn, Syr Pyers Mostyn, Syr R. H. Cunliffe, Y Gwir Anrhydeddus W. E. Gladstone, Arglwydd Esgob Llanelwy, Cecil Raikes, Ysw., Arglwydd Mostyn, G. O.Morgan, Ysw., Ed. Peel, Ysw., R. Musprat, Ysw., T. Dale Ysw., a lliaws ereill. Y cadeir- ydd a sylwai eu bod wedi cael pobpeth yn eu plaid hyd yn hyn-wedi cael y tir yn hynod o rad-Ile da, a manteisiol, a diwrnod braf i ddechreu ar y gorchwyl. Yr oedd ef yn edrych arno o sefyllfa arian- ol, ac yr oedd yn sicr y byddai, wedi ei gorphen,. yn talu yn dda nid yn unig i'r cwmpeini, ond hefyd i fasnachwyr y dref a phawh, gan y byddai yn siwr o dynu lluaws o ymwelwyr i'r lie, nid yn unig yn yr haf, ond y gauaf hefyd. W. C. West, Ysw., a ddangosodd ei fecldwl y byddaiy He yn hynod lwyddianus, ao hefyd y byddai yn werth mawr i'r dref fel lie o addysg y gallasai y trigolion ddyfod iddo am awr neu ddwy pan y byddent segur. p Gallent ynddi gae! pob manteision i ed- rych ar greaduriaid yn eu helfen eu hun- ain. Ar ol ychydig eiriau oddiwrth Mr Hughes, Kinmel, a Chadben C. Rowley Conwy, y Dr. Butterton a siaradodd vn bur obsithiol am y sefydliad. Ar ol banllefau o gymmeradwyaeth i'r boneddigesau, terfynwyd y cyfarfod. Am ddau yr oedd "luncheon," yn y Royal Hotel, ao am chwech yn yr hwyr, cafwyd cynghcrdd mawreddog yn y "pa- vilion, pryd yr oedd y cantorion canlynol yn cymmeryd rhan :-Miss Carina Clelland, a Miss Edith Clelland, Llundain Mr George Baton, St. Helens Mr Hudson Lister, o Cathedral Man- chester Eos Bradwen, Mr J. O. Sturge, a Mr T. M. Ferneley, Llundain, gyda y berdoneg. Yr oedd pob pelh yn hynod lwyddiannus, a'r dref wedi ei gwisgo yn ardderchog. Fel y sylwoddW. C. West, ysw., nid oes amheuaeth nad oedd yr am- gylchiad yn agor cyfnod newydd yn hanes Rhyl.-Alpha.

LLEYN. Boddodd Cadben Robert Hughes, nos Wener diweddaf, yn Porthmadog, pan yn myned i'r ilong. Oafwyd ei gorph drannoeth a'r ysgol yn ei afael. Brodor ydoedd o Abersoch. Gadawodd wraicr a chwech o blant yn Mhwll. heli i alaru eu colled ar ol priod a thad hyn- aws. Oladdwyd ei weddiJlion niarwol yn Llanengan ddydd Mawrth. Dydd Ghvener diweddaf, saethwyd pump o geflfylau Mr Robert Jones, Tociau, Aberdaron, fd pa rai oaddynt yn dyoddof dan yr anhwyldeb sydd yn cael yr enw ysgyfaint mud." Yr t.«dd yn rhaid lladd a'u claddu bump troad- ledd o ddylnd^r, gan daenu caloh drostynt. Yr oodd swyddog ur<;s y Llywedraeth yno ar y pryd. Bydti Mt Jones vn fawr yn ei trolled. —Ag Caegeifr

EISTEDDFOD LLANELLI. Dydd LInn cyn y diweddaf, cynnaliwyd eisteddfod yn yr At)aeneum,yn y dref hoa, yr bon a drodd allan yn llwyddiant per- ffaiib yn mhob ystyi1. Trosglwyddid yr elw tag at y clafdy. Y llywydd oedd y bardd talentog Lleurwg. Yr arweinydd a'r beirniad oedd y ffraeth a'r doniol Mynyddog, yr hwn oedd yn ei hwyliam goreu. Yr oedd hefyd Gwilym Dyfri yn eydfeirniadu ag ef, tra yr oedd Deheufardd a Gwilym ab Iorwerth yn beirniadu yr adroddiadau, a Mrs Cadben Hayton a Mrs T. Jones yr antimacassars. Aed yn mlaen yn y drefn ganlynolCAn yr Eisteddfod, Hen Wlad fy Nhadau," gan Gwilym Brycheiniog. Adrodd" Uat, Gorwynt," naw yn cystadlu; goreu, Miss S. A. Phillips, Llanelli. Datganu Cledd fy nhad," unarddeg yn cystadlu; goreu, D. P. Thomas, Llwynhendy. Mynyddog ya darllen ei feirniadaeth ar y traethodan ar Tragwyddoldeb," gwobr dwy gini,pedwar ar bymtheg o gyfansoddiadau wedi eu derbyii; goreu, Mr John Bowen, 38, William-street, Merthyr. Datganu I'r rhai a'i iiaddolant ef," parti o Llwyn- hendy yn unig yn cystadlu, a chawsant y wobr. Chwareu Merch Megan ar y berdoneg un yn cynnyg, sef Master Hughes, Llanelli, a bernid ef yn deilwog o'r wobr. Datganu unawd "Mereh y Melinydd," tair yn cystadlu; rhanwyd j wobr rhwng dwy chwaer—Misses Morris, Llanelli. Beirniadaeth ar yr antimaccasar cottwm goreu, pedair yn cystadlu oyd- faddugol, Miss Milner, Llanelli, a Miss Harries, Abertawe. Adrodd H Eiuioest deuddeg yn cynnyg; rhanwyd y wobr rhwny Miss L. Morris, Glanymor, a Mr J. D. Davies,Wern. Datgann "Nashville," c6r Llwynhendy yn unig yn cynnyg, a chanmolodd y beirniaid eu datganiad yn fawr. Beirniadaeth Mynyddog ar yfarw- nad i'r diweddar Mr B. Howell, Llanelli, gwobr tair gini, unarddeg o gyfansodd- iadau wedi eu derbyn; goreu, y Parch, D. Onllwyn Brace, Pontycrwys, Clydach. Canu Yr alltud o Gymru," unarddeg yp cystadlu cydfuddu^ol.Mri T. Owen,Glan- ymor, a D. P. Thomas, Llwynhendy* Areitiiio (lifyfyr-testyn, "Dydd Nadolig," wyth yn cynnyg; goreu, Mr R. Price, Felinfoel. Darllen cerddoriaeth gan bad- war, puna parti yn eynnyg; eydfuddugol, parti o Cwmbwrla a pharti o Lanelli. Darllen difyfyr, y dernyn oedd Pryd. fthwch y Greadigaeth gan Mynyddog; rhanwyd y wobr rhwng dan o'r lie. Dat- ganu y prif ddarn corawl, sef yr anthem Mor hawddgar yw dy bebyll, gwobr, deuddeg gini, a chadair i'r arweinydd. Dau gor a ddaeth yn mlaen, sef Ltwyn. hendy, a Chapel Als a'r Tabernacle yn unedig. Yr oedd datganiad y ddau gor yn ardderchog, ond dyfarnwyd yr olaf yn orau. Yn yr hwyr oynnaliWyd eyngberdd, pryd y gwasanaethwyd gan y beirniaid Madame Hellermonn, Manchester, ae ereill, ac yr oedd y neuadd yn orlawn.

GENEDIGAETHAU. Ionawr 8, yn Back Madoc-street, Llandudno, priod Mr R. Walch, bell-hanger, at fab, ac wyr i Mr Edward Hughes, Shakespeare Cottage, Llandudno. Rhagfyr 29, priod Cadben Rees Davies, North-roaA, Aberaeron, ar fab. » Rhagfyr 25, priod y Parch. Griffith Owen, 1, Ohelfcen. ham-street, Barrow-in-Furneae, ar fab. PRIODASAU. Rhagfyr 29, trwy drwydded, yn eglwys hwiafol ren4 traoth, Mon, gau y Parch. M. Hughes, T. D. Wanser, Hamilton, Canada, & Mary Ellen Phillips. Wigoedd' Pentraeth, a merch 4iyu»f y diweddar Barch. John Philhps, Bangor. (HYSBSMAD), I loni 'ch anwyl anuedd-hoff redog Wnaed ffrydiau tangnefedd Na ddeued loes na chroeaadd 0 le 'n y byd hyd lan bedd. D. Ap Caunav. Rhagfyr 24, yn y Cymmau, Gwrecsam, John Davies, Commercial Traveller, Liverpool, & Mary Ann Davies, ail-forch Mr Edward Suiallwood, Cae glas, Cymmau. Rhagfyr 23, yn WyddRrug, Joseph Davies, S Miss Ellen Vaughan, y ddau o Rbesycae. Rhagfyr 30, yn Birkenhead, Mr Ellis Evans, 4 Miss Mary Owens, Cae Ellen, Valley, ger Caergybi. Rhagfyr 23 yn Wyddgrug, John Jones, Son Inn, & Mrs. Jones, GwemaflSeld. Rhagfyr 24, yn Wyddgfug, Robert Jones, A Miss Jane Joues-y ddau o Gwernymynydd. lonawr 1, yn swyddfa y oofrestrydd, Caernarfon, Mr Henry Powell, Liver House, Penygroes, t Mist Elizabeth Jones, Penpelyn, Llanllyfni. Rhagfyr 30, yn Poafcardawe, Mr William Williams, ft Mi»s Mary Jones, Werfl—y ddau o Ystalyfera. Rhagfyr 31, yn ngbapel Moriah, Caernarfon Mr Griffith Williams, Bodrual-gate, & Miss Cathwioe Pritchard, Crug, ger Caernarfon. MAROLAETHAU. Rhagfyr 24, yn bum mlwydd oed, Hugh Jones anwyl blentyn Mr David Davies, cyssodydd o'r swyddfa hon. 29, Dean-street, Bangor. Eich Hugh bach a'i heb beabod-un diwrnod I deyrnas babanod Ac yno clyw ganu clod T rhai dedwydd i'r Duwdod. Cr>Aru, Rhagfyr 16, yn hynod eydyn, Ann Thomas^ Cefn Llangristiolus, yn 36 mlwydd oed. Bu yn wS hoes. 87 ar Methodi«tiaid Calfinaidd trwy ei hoes. Yr unig wael oer annedd-yw ty Ann Er maint oedd ei rhinwedd; Yn loew bur daw'n ol o'r bedd T O mewn gwir fawredd. Ionawr 2, yn un mlwydd a 3 mis oed, Ckleb B" ngor a iJliaoa Thomaa, 38, Union-street! Fry bob och, hefo rhai bychain,-iaeh hedodd Eich hudol fab hygaia I loew gwawl, a swynawl sain A °'I D«LYN gywrain. OWAIK ARFON. Rhawyr 26, ya 63 mlwydd oed, Mr William Wil. luias, Tremolgoch, Llanddeusant, Mon. Iouawr 1, yu bum mlvvdd a hanner Oed, Ildwarcl Tiiomas, anwyl blontyn Ann ao Edward Batten 1 George-sfereefc, Llanrwsk „ Hha?yr 18. yQ 73 mlwydd o«d, Mr Thomas Davies, Eagamfynwent, ger Gwernogle.

77 Ie Pwy yw'r nesaf i Parnassus," sef Mr Richard Davies, Cyfeiliog. Cystadleuaeth mewn darllen 1 Sam. iii. 3-10 yn Gym- raeg goreu o'r genethod, Marv Eilen Thomas, Catherine Rebecca Boberts, ac Elizabeth Davies, Eglwysfach goreu o'r bechgyn, Willie Johnstcoe a John Ed- wards, Eglwysfach. Cfwobrwywyd Willie Jarrett am adroddiad goreu gan fab, a Jane Evans gan fercb, o unrhyw ddernyn barddonol heb fod dros 80 llinell yn Gym- raeg. Dyfarnwyd y wobr i barti EosDyfi am ganu y ddn, Ellacombe" (585, casgK iad Mr Evans). Rhanwyd y wobr am y y llawysgrif ereu o "Jubilate Deo" rhwng Jane Evans a Willie Jarrett. Gwobrwy- wyd Willie Johnstone am yr attebion goreu i ofyniadau ar Erthygl VI ac Ar- ddodiad Dwylaw, a Willie Jarrett am ad. rodd yn oreu ddernyn barddonol yn Saes- neg. Cystadleuaeth mewn canu ton gyn- nulliadfaol yn ddifyfyr, pryd y rhoddwyd y wobr i barti Eos Dyfi, a derbyniasant uchel ganmoliaeth gan y beirniaid. Traethodau ar yr Eglwys a'r Wladwr- iaethgoieu- Mr M. Jones, Ysgoldy Cenedlaethol, Bangor, ger Aberystwyth (diweddar Ysgolfeistr Derwenlas, ger y dref hon). Gwobrwywyd Willie John- stone am yr attebion goreu ar Eirydd- inoth (Etynwlogy),, ac am y grammadeg difyfyr goreu a Laura Mary Hughes am y grammadegiad goreu o Matt. xxviii. 19, 20. Ennillodd Jane Evans y wobr am yr adroddiad goreu yn Saesneg o Erthygl VI. Beirniadaeth ar y chwe' phennill i'r "Ystwyll;" goreu, "Alan," sef, Mr Humphrey Tudor (Tudur Aled), Penlan, Llanwrin. Dyfarnwyd y wobr am ganu y d6n Hosamna," (540, Llyfr 14r Evans) i g6r Machynlleth. EunillbddMr John Lewis y wobr am ddarllen Gymraeg yn ddifyfyr, ac hefyd am ganu Y Ferch o'r Bc&r." Gwobrwywyd Mr David Davies (Dewi Glan Dulas) am yr araeth ddifyfyr oreu. Beirniadaeth ar y cyfieithiadau goreu, Mr Rees Evans. Rhoddwyd y wobr i barti Eos Dyfi am chantio Bene- dicite, Omnia Opera," Chant Rumbault. Cystadleuaeth mewn darllen Saesneg yn ddifyfyr; goreu, Jane Evans; ail oreu, Elizabeth Davies a John Edwards, Eg- lwysfach. Cystadleuaelh mewn sillebiaeth (apelUng bee); buddugol, Jane Evins. Beirniadaeth ar y bryddest Y Fedydd- fan;" rhanwyd y wobr, yn ol cynghor Elis Wyn o Wyrfai, rhwng Mr Humphrey Tudor (Tudur lied) a Mr Thomas Jones Didymus C-rlan Dyfi). IDyf*trnwyd Y, wobr i g6r Machynlleth am y datganiad o'r Anthem Nadolig, "A'r Gair a wnaeth- pwyd yn gnawd," ac hefyd o'r chorus, IC Then round about the starry throne." Terfynwyd y cyfarfod trwy dalu diolchgar- weH i'r beirniaid a'r llywydd, ac 3 n a ym- wahanwyd ar ol cann yr Anthem Geuedl- aethol.