Llais Y Wlad

HYN A'R LLALL, YMA AC ACCW. MBISTKI GLYGWRS, A'OH DYRLLENWBS,— Sjrly gnath hi efo chi tua gwylia ma ? Gawsoch chi ddigon o roast beef a phlum pudding ? Rydw i'n supposio, wrth ofyn gawaoch ehi ddigon, na ddaru chi ddim, es oudd llawndar, gymryd gormod. Ma hi'n hen arferiad gin rai ar atJega fel hyn, i lyncu ar mwya o solids er mwyn caul aegis i gaul llyncu digon o liquids ar i hola nhw. Bhyfadd y rhinwadd sy miawn brandi ar y pryd i gadw plum pudding a phob peth i lawr. Wel, mau o'n hen dumblar go lew ar y cyfan hyfyd; ond y gwautha arno fo ydi mau o yn dueddol iawn i neud sport am ben y boys ma fydd yn treio slightio i bwar o. Mau o yn i eodi nhw i fyddwla ded ma nhw ydi'r bechgin calla droudiodd ddauar rioed- 0 mi nhw'n fawreddog gyddeiriog. Fydd ddim sgwrs yn y byd a na'r tro yn y typeini lie byddarhw ond mynegi i hygor- iautha nhw a'i teulu. Another glass," inedda nhw wedyn, "it will not do us no barm;" ac another glass i fiawn wrth gwrs, a'r hen frandi yn gwenu, ac fel dau o'n deud—" Now for an exhibition of my power; see how I can make these clever boys try and stand on their heads Ac yn y fan dyma'r traud i fynu, a'r holl SDrpws i'r gwtar! Ma nhw yn deud fod awar o feirdd a llynorion- yn gynefin a pherformance fel kyn. Wei, boud iddyn nhw ddysgu cymryd snisin, ac yna fe fyddanr yn agos i byrffeithrwydd. Testimonials, testimonials, testimon- ials I M", rhain yu siwr o ddwad yn gimin < niwsans yn y wlad a chrachfeirdd a musical students Aberystwyth. Y stan dard anghanrheidiol i fod yn un o'r ethol- ydigion i ddyrbyn ydi bod yn Radical o'r Radicaliaid. Dioleh i ti, Estyn, am wrthod yr anrhydadd amheufi hwn, a gneud hyny yn hysbys ar goudd gwlad. Roudd gin i fyddwl mawr o honot bob amsar, ond ar ol hynyroudd yn ganwatb mwy. Mi welis dy fod yn meddu ar ddigon o fowradd natur a hunan barch i apornio derbyn rhodd na flattery oddiar- ddwylo ryw tinkering, truckling nobodies, y rhai wrth wthio erill i'r ffrynt sy 'n am- eann dyngos i hunin yn gimin a dim arall. Welwch chi fi! welwch chi fi! ydi 'r busnas. GWela, mi gwela i chi, acmi wela drwyddoch ehinolewhyfyd. Fydda'n fendith a'r wlad taech chi 'n tynu sacha dros ych gwyneba. Yr anturiath ddy- weutha yn y busnas ma ydi un i'r Parek. John Owen, Pen y Berth, gynt o Dy'n Llwyn. Fasa. dim rhaid manylucimin, ma pawb yn gwbod pwy ydi 'r dyn. Dyoou sy'n ysgrifenedig ar y flag sy 'ii sticio allan ar bolyn o un o gwterydd Radical- iaeth, Y mae ei lafur maith a chyflawn gyda chrefydd, llenyddiaeth, a gwleidydd- iath, yn gystal ac mewn cylchoedd ereiil, wedi eu gwerthfawrogi yn gymmaint gan ei gydwladwyr, fel na th^imla neb un an- hawsder i benderfynu ei fod yn gwbl deilwng i wneuthur hyn iddo." Hold, os gwelwch chi 'n dda! Ydw i yn un yn teimlo anhawsdra anorchfygol, ac mi itredw y teimla rhan fwya o'r wlad hyfyd. Mau'n debig ei fod o wedi dyr- byn til am a nail o gyda chryfydd a llywyddiath, er nad ydw i'n gwbod ond am chydig o'i WAith yn yr ola, ac ma prisia go dda yn y farchnad gyda'r hen gorph am y cynta rwan. Felly, os ydi o heb dil am rwbath am i gampia Radical- add y mau o felly (ond hwrach fod y Liberal Association wedi talu rwbath am hyny, pwy wr) fe ddylsa chitha, pwy bynag ydach, fod yn onast wrth godïr flag, a deud mau am i fod o yn Radical o'r lliw cocha yr haudda destimonial. Tos dim rhith o esgis am un ar un cyfri arall; a phwy ydach chi sy'IL meiddio deud fod i gydwladwyr yn cymyradwyo rhyn a nath yn y cysylltiad yna ? Mi wridwn i dros I y ngwiad tawn i'n myddwl fod hyd y nod ran fechan o honi yn euog o gydffurfio a'r athrawiaeth ddau-wynebog a brygeth- wyd gan y gwr hwn, fe dynodd allan o'r armory fawr arf i roddi yn llaw y neb oudd yn ddigon mylldigedig i'w I ddyrbyn a'i arfar, a chyhouddodd argoudd gwlad i fod yn gyfiawn a chymmeradwy. Ceryddwyd o yn Ilym gan bapur y Corph, ac fe ddyla nad y gosp fod arno fo yn amlwg heb dreio ei chuddio a llwch aur na sebon. Be fasa rhen fyrthyron yn i ddeud, tybad, pe basa ryw un yn pry- gethu iddyn nhw pan yn caul i rhwmo wrth y stancia —" Dywedwch gelwydd addawch, adtfawch, addawch, ma'r end yn justifio'r means fe achubwch ych bywyd drw hyny." "Dos o'r golwg, ddiafol," dw i'n siwr fasa nhw yn i ddeud yn y fan, ac felly dyla hi fod ytto. Ond ma arna i ofn fod hir gynefindra Ag athraw- iautha Radicaliath yn dyrostwng dynol- iauth; o leia, ma'n gneudiffwrdd dhunan barch,' fel y ma i hathrawon yn bur barod i ddyrbyn sebon a rhoddion, a'r disgyblion yn bur barod i'w rhoi. ROBIN SPQNC. Be ddylia c h-i alch dyrllenwrs, fydda well i mi ddead gair ar y flwyddyn sy wed.i pasio ? R. S.

ALARCH GWYRFAI A'R CYFAR- FODYDD LLENYDDOL." FONEDDIGION,-Yr wyf yn barnu fod y cyfaill yma yn myned yn eithafol gyda golwg ar y cyfarfodydd llenyddol, a'u dygiad yn mlaen, yn y Llais diweddaf. Y mae lie i gasglu fod y cyfaill yma wedi bod yn ymgystadlu mewn rhyw gyfarfod lIen- yddol yn ddiweddar, a'i fodyntybio ei han yn uwoh o'i ysgwyddau i fynu na neb arall, fel Saul yn Israel; ond fod rhyw Ddafydd yn annisgwyliadwy wedi ei orchfygu. Tybiwyf mai amcan ei druth ddiweddaf ydoedd cyrhaedd bonclust ar hyd braich megys, i'r cyfaill hwnw, pa un bynag a'i cymhwys a'i anghymmwysydoedd i'w gyfansoddiad. Os amgen, traethed yr Alarch y gwir yn ddiammwys. Os yw yn gwybod am rywun wedi derbyn gwobr am rhyw stwff llenyddol o waith arall, dat- guddied y ffaith yn ngwyneb ha il a llygad goleuni. Cofied mai nid lie i freuddwyd- ion gorphwyllog yw Llais y Wlad. Paham y syna y cyfaill wrth weled Llabysti-i,id meinion, llwydion," chwedl yntau, yn dewis ffugenwau arnynt eu hunain, mwy nag ef ei hun, tybed ? A oes rhywun wedi perswa-dio y cyfaill i feddwl nas gall dyn tal, main, llwyd, fod yh berchen talent ac athrylith ? Dyn a'i helpo, galwed ar rbyw fachgen chwech nea saith oed i esboaio iddo beth a feddylia Gurnos yn yr englyn hwn:— Digon i lanw deu-gorff-yw enaid Ami awenydd meingorff; Tagwyd gan lawer tew-gorff, Bwyll nes aeth yn ganwyll gorff I" We], er fod llawer o bethau lied ddigrif yn ysgrif y Jbrawd yma, ni wnaf un sjlw pellach y tro hwn. Hynyna ar hynyn L. Ia-yn-awr. AVAON PEKIS-

PWNGC ADDYSG. PONICDDIGION,-Yehydig feddyliwyd yn neshreu y flwyddyn 1875 y buasai bwrdd ysgol Llundain, trwy fwyafrif o w/th ar hugain yn erbyn deg, yn penderfynu dtis"- ebu Llywodraeth ei Mawrhydi oblaidt tel ychwanegiad yn y cyfraniadau blynyddol (annual grants) i ysgolion elfenol, oher- wydd fod traul addysg wedi cynnyddu. Mae hyn yn fwy hynod fyth pan ystyrir fod Mr Peek wrth gynnyg a'r aelodan ereill wrth gynnorthwyo y penderfyniad, yu addef mai eu prif amcan oedd cyn- aorthwyo ysgolion gwirfoddol. Y mae yn ffaith, pangymmeriri mewn bob dosbarth o ysgolion gwirfoddol fod.traul addysg pob plentyn ar gyfartaledd wedi cynnyddu o lp 5s 50 yn 1870 i lp 10s 10c yn 1874, tra mewn ysgolion dyddiol y mae wedi codi o lp 8s 4jc yn 1872 i lp 15s 4ic yn 1874. Gwir fod Mr Gladstone wedi addaw grants ychwanegol i ysgolion gwirfoddol, er mwyn eu galluogi i sefyll eu tir gydag ysgolion sydd yn derbyn cymhorth trethol. Gan fod addysg in aogenrhaid gwladol, tybiwn y dylai y rhan helaethaf o'r arian ddyfod o drysorlys y Llywodraeth. Yr ydymyn cydymdeimlo yn ddwys a'r treth- I dalwyr hyny sydd yn cael eu gorlethu. Paham y mae plwyfydd yn gorfod talu deunaw ceiniog y bunt fel treth addysg, pan y buasai treth gyffredinol o ddimai yn y bunt yn myned yn mhell iawn at wneud y peth i fyny ? Pe byddai ysgol- ion gwirfoddol ein gwlad-yn eael eu taflu ar y byrddau ysgol, byddai i hyny achosi codiad yn y trethi o cbwe chan mil o bunnau, sef swm y rhoddion gwirfoddol am y flwyddyn ddiweddaf. Pan yr ystyrir pa mor bwysig ydyw Bwrdd Ysgol LluD- dain, aplia mor ami y mae ei esiampl yn cael ei ddilyn gan y g-Webanol fyrddau drwy y wlad, da genym weled fod pender- fyniad mor nerthol dros i'r ysgolion byrddol a gwirfoddol gydweithio. • J. G.

LLANSADWRN. SVPPER.—Dangosodd y Parch. J. Roberts, ficer y plwyf uchod, garedigrwydd eleni etto, trwy roddi swpper ardderchog i gantorion ei eglwys, ar nos Galan. Aeth yr oil o honr nt yno yn gryao erbyn yr amser a bennodwyd. Ar ol i'r byrddau gael eu clirio, canodd y cor amryw ganeuon difyrus, ac ar ol hyny, cyn ymadael talwyd diolchgarweh i Mr a Mrs Roberts, am eu caredigrwydd, a chan ewylljgio iddynt flwyddyn newydd dda, ymwahanwyd.—J. J.

LLANDINORWIG. 2^os Wener diweddaf, traddodwydy newydd llawen i ardalwyr y lie uchod fod ffordd haiarn wedi ei chynilunio o Fangor i Betheeda, a'i bod yn dyfod mor agos i'r ardal hon a Phentir. Disgwylir, os daw mor agoii a hyny, y bydd cangen o honi yn rhedeg i Ebenezer, er mwyn i'r Bangoriaid gael yehydig o'r arian a wariasant era amser yn ol pan oeddynt mewn ymladdfa hefo Ohaernarfon am y ffordd i Lanberis. Cawsant y tro hwnw eu twyllo gan y Caernarfoniaid trwy iddynt addaw y byddai naill ai cangen o ffordd haiarnneu ffordd boat o Ebsnezer i Benyllyn; ond dyrna laweroedd o flynyddau w»di myned heibio, ac heb y naill na'r llall; ac y mae liaweroodd o fellditbio yn enwedigy dydd byr yma,gan nad o»8 dim rheswm o ffordd o orsaf Penyllyn; neu fel y gelwir hi, Cwmyglo. Os bydd y Bangoriaid yn gofyn uurhyw gynnorthwy oddiar law yr ardalwyr yma etto, mae yn ddi- amheu genyf y byddai pawb am y cyntaf yn rhoddi Uaw ogymhorth ifynod a'r penderfyn- iad yn ei flaen. Ewch rhagoch, y Bangor. iaid anwyl, yw dymuniad calon cannoedd yn yr ardal yma, heblaw, R lip Rhys.

HYNAFIAETHAU PLWYFOL MON. Till. 0TFRAITH I AWDURDODI DIDDTMIAB T IFTNACHLOGTDD. Dywed un a ymgyfeawa ei hun Im- partial Hand," yn The History of Religion, a gyhoeddwyd yn Llundain A.D. MDCOLXIT, mai hyn:—" Mesur arall a gymmerodd y brenia, yn,erbyn y perygl yr oedd yn ei ofni, trwy chwanegu, ei drvsor. Yr oedd yn ddadleuedig, pa un a alias pen corph oorphoredig ei hun ddybenu neu doddi bwrdeisdref, neu trwy ymosodiad personol golli ei diroedd, er ei fod yn ymddangos yn Ilyfr y flwyddyn mai Myn&ch neu Ben- aeth Mynachlog oedd, gau gyfraithLloegr, yn cael ei gyfrif fel yr unig berson yn fyw yn alluogi weithredm, yn y fath gorph cre- fyddol, yr oedd y gweddill yn farw i'r byd, ao wedi ymwrtbod 4'u holl feddianau. I symmud yr amheuaeth hwn, y senedd a gyfarfyddodd ar yr 28ain o Ebrill, 1539, a phasiwyd eyfraith (stat. 31, Hen. VIII. c. 13) i nadarnhau yr oil o'r fath roddion, pa rai a roddwyd, nid yn unig y rhai a wnaed yn barod, ond hefyd y. rhai a ellid waeud ar ol hyn, ac i freinio y bumin, a'i aerod, a'u hawl meddiannol, heb barch yn y byd i sylfaenwyr a'u haerod, neu yr un eithriad, naill ai i briodoliad perigloraa, neu i drwyddedau awdardodol esgobaefca- ol, pa rai a feddiannai y Mynacblogydd trwy ordinhad y Pab, er rhwystr mawr i iawn clrefn eglwyeaidd. Nifer y Mynacb- logydd r a wasgwyd i lawr yn Lloegr a Chymm crsdd (fel y rhifa Camden bwynt) 645; o athrofan a ddinyntriwyd mewn gwa- hnIlol s-fu" Id, 90; o Gor-gafellau a Cha- pnlydd rbyd-L '2,374 ac o Y sbytttti, 110. Yr öédd h blynyddol yr -oil yn eyr- haøddi 1I31)f.mp hablaw yr arian a wnaed o'r 9w riheg ar ydau, o'r coed,, pi win, clychau, &I., at: yn olaf a'rwyaf, yllesliri aur ac arian, ac addurniadau eglwyaig, pa rai oedd yn cyrhaedd i swm anferth o werth, fel y geilir barnu. er eagraifft, Pan- gymmerw\ (! o Fynachlog St. Edmonds- bury 5,000 marks (mark 13s 4c) o aur ac arian, yn iighyikt gernan gwerthfawr a gleiniau yn ddirifodi. A ijno do adieu ychwaneg am hyn, gweled "The Life and Reign of King Henry the Eigth, by the Honourable Edward Lord Herbert," p. 507. Dywed haneswyr mai personan o'r enwau Ellis Price a John ap Rliys, a an- fonodd y Brenin Harri VIII. i ddym- chwelyd y Mynachlogydd ac i ddinystno y delwau Pabyddol yn Kghymru; ac wrth gyflawni eu gorchwyl yn Essjobaeth Llan- elwy, yn mhlwyf Llandderi^j, yu agos i'r Bala, cawsant ddelw fawr a elwid Derfel Gadaroi" yr hona berchid yn fawr gan lawer yn Ngwynedd a Mr Prico a ddy- wedai fod rhwng pump a chwe' chant o bererinion wedi dyfod i-addoli ger broa y ddelw fawr hon, yn ystod yr amsor y bu ef yn y lie. ilhai o'r peitsriuiuu hyn a ddygent eu hanifeiiiaid, on luüian i'w hoffrymmu i Dderfel Gadani," neu fel y gelwir hi mewa rhai o'r hen ysgrifau, "Darfel Gathern." Credent fod gan y" ddelw hoa allu i gadw o uffern felly oil- rymerit iddi yn haeiionus a llawen. Ae yn Esgobaeth Tyddewi yr oedd delw Mair, a chanwyll gttyr fawr yn ei llaw, yn cael parch addoladwy gan y lluaws, y rhai oeddyni yn dra choelgrefyddol. Pe buasai amser a gofod yn caniattau, gallesid cof- nodi lluaws o engreifftau eyffelyb, ond ni wnawn ar hyn o bryd ond cofnodi un er dangos i'r darllenydd ps mor drwm yr oedd y gyfundrefn fynachlogaidd wedi gor. Iwytho y wlad y pryd hwnw i delwau a defodau Pabyddol, pa rai oedd yn haeddu yn gyfiawn ddinystr tragywyddol. Yn y flwyddyn 1559, ar ddyfodiad yr Iarll Sus- sex, rhaglaw y frenhines fawr Elizabeth, i'r Iwerddon, y Litani a ganwyd yn Saes- neg yn Eglwys Crist, Dublin. Rhai o'r dall-bleidwyr Pabyddol a droseddwycl yn fawr, ac ymdrechasant adferu eu hen drefn o wasanaeth trwy wyrth ffugiol. I'r amcan hwn, delw fynor o'n Gwaredwr a osodwyd i sefyll yn nglianol y Cathedral, gyda chorsen yn ei law, a choron o ddrain ar ei ben; a sylwyd ei fod yn gwaeda trwy y drain ar wyneb y ddetw, yr hon oedd yn groeshoeliedig. Yr ymddangosiad rhy- feddol hwn a gymmerodd le ar adeg y gwasanaeth dwyfol, pan oedd yr Arglwydd Haglaw, yr Archesgob, a'r gweddill o'r cyfrin-gynghor yn yr eglwys. Pan gan- fyddwyd hon gan y bobl, tristawyd hwynt yn fawr, yn enwedig pan ddywedodd un o'r cyfrinwyr yn ddychymmygol, Nas gaflai ein Gwaredwr ddewis ond chwysu gwaed, pan yr oedd gau gred neu heresi wedi d'od i'r eglwys." Yr holl gynnull- eidfa heb fod oil o'r un feddwl, y wyrth a achosodd derfysg mawr; y gwasanaeth a dorwydi fynu, a'r bobl a ymwasgarasant. Pa fodd bynag, llawer o honynt a aros- asant ar ol, syrthiasant ar eu gliniaa, ac a weddiasant o flaen y ddelw. Archesgob Dublin a ddrwg-dybiodd ryw chwareu an- onest, a gorcbymynodd y cloeliydd i olchi ac archwilio y ddelw. Wrtih wneud hyny, y dyn a ganfyddodd sponge wedi ei fwydo mewn gwaed yn ngeudwll y pen. Un Lee, yr "hwn gynt oedd fynftch y Cathedral, fer foreu y Sabbath hwnw a roes y sponge, yr hwn oedd yn llawn o waed oddifewn i'r pen. Yr oedd yn hidlo trwy yr agenan oedd yn y mynor, ao yn syrthio i lawr yn ddyferynau ar y gwyneb. Y twyll hwn, wedi ei ddarganfod, yr archesgob a bre- gethoddllr y testyn y Sabbath dilynol, a Lee a'i gymdeithion twyllodrus a gosp- wyd yn ol y gyfraith am hud-ddenu y bobl I roi addoliant ar ddeulia A ddylai Grist, i ddelw grin." (I'w bewhau.)

LLANDUDNO." CYlidPMIMDD. Nos Fercher, Rhagfyr 29ain, eynnaliwyd cyngher-dl yn St. George's Hall, er budd y gronfa, at sefydlu ystafell briodol i gynsal ysgol Sabbothol ynddi. Cafwyd cyngherdd ila, ond bychan ar y cyfan ydoedd y cynnulliad. Cafwyd ychydig o siomedigaeth ar y dechreu oherwydd derbyniad telegram yn hysbysu i'r perwyl fod Llew Llvvyfo yn analluog i fod yn bresennol. Pa. fodd bynag gwnaed y bwlch i fyny gan y galluog Mr T. J. Hughes, a Miss Phillips, Lerpwl. Hefyd oafwyd gwasanaeth y Misses Penney a Baker, Miss Lloyd, Abergele; Misses Brookes, Miss Madren, a Mr Adoniah Evans. CYNGHEBDD ARALL.—Nos Sadwrn drach- efn, cyanaliwyd cyngherdd firall er budd cronfa yr ysgol Frytanaidd. Yr oedd y neuadd yn orlawn y noswaith hono. Aethpwyd drwy yrhagdrefn ganlynol yn garimoladwy iawn :—Ton gan y cor tri- awd, Miss Griffiths (buddugolyn Eistedd- fodau Llanerchymedd a Phwliheli), a Uri. G. E. Jones (Evan Eirias), Llanberis; a Lloyd Jones (Llwydmor), Llanidloes. Can, d Chwiflo'r cadach gwyn," gan Miss Madren, LLrurhos, Deuawd," Come to our pearly home," gan y Misses Hughes a Roberts, Y Bachgen Dewr," gan Mr E. Jones. Triawd, 4i Winds, gently whis- per," gan rai o's? c6r. Datganwyd, It was a dream/5 gan Miss Griffith, yn hynod o dda, abu gorfod iddi ail uanu. Cafwyd adroilJiad gan ferch ieuange yn bur effeiihioi. Datganwyd a chwareuwyd ar 0 y berdoneg, s< Gweli cyfoeth yn y pen nag yn y boced," gan Mr 11. Hughes (yr ysgol- feistr), fel yr ymollyngodd- pawb i chwerthin, a bn iddo ynLul ail gaiiti. Wedi i'r cor roddi ton, daetb Mr Evans, Bodhyfryd, yn mlaeo i gynnyg diolch- garwch gwresog i'r gwahanol ddat- gauwyr am eu gwasanaeth gwerthfawr, a hyuy yn rhad er budd yr Ysgol Frytan- aidd; eiliwyd ef gan Mr M. Pritchiard, a y chariwyd ef yn uufrydol. Yr un modd hefyd, diolchwyd i Mrs Roberts, Eden Dairy, am ei haelioniarferol tuagat blant yr ysgol trwy, roitli idviynt wledd. Gwedi i'r cor gann drachefn, datganwyd a chwar- euwyd ar y berdoneg, "Gwnewch bob- peth yn ("Ivmr.-te(y," gan Mr R. L. Jones. i> £ » iddo ail ganu oherwydd y bloeddiadau a encore o bub cwr o'r neuadd. Datgan- wyd Gyda'r wawr," gan Miss Griffiths Maid of Athens," ganMr F. Madren, Llanrhos; cafwyd adrodrliad gan eneth fcchan canodd Miss Glifiiths, "Bllgeiles y Wyddfa," yn rhagorol; ehwareuodd Mr H. Hughes, u Mi gollais y tren," ar y berdoneg, ac yn 01 y disgwyiiad derbyn- iodd yr ua bloeddiadau a'r waith gyntaf. Wedi datganu "Flow gently, Deva," gan y Meistri Evans a Mad. en, a Hen Feibl mawr fy mam,"gan Miss Griffiths, terfyn- ivyd-y cyngherdd. YR WYTHNOS WEDDIO.-M&e'.r wytbnos hon wedi ei neillduo gan yr eglwysi Ym- ueillduol i weddio ar Dduw am lwyddo ei deyrnas ar y ddaear, ac am amlygiad o'i Fab i'r llaweroedd ag sydd etto beb ei dderbyn. Gobeithiwn y dilynir y gwe- ddiau hyn gan lwyddiant mawr.-Nitclliil,.

LLANIESTYN. Nos Wener diwoddaf, cynnaliwyd syngherdd yil ysgoidy y lie uchod, yn yr hwn y cymmer- wyd rhan gan glr-y Nant, Mr W. Jones, Oae- oanol; Mr J. Thomas, Gam Master J. T. Davies, Penbodlas; Mr R. William*, Denstone College; Miss Ellen Williams, Tynylan; Miss C. Davies, Penybryn; a'r Parch. J. Jones, Morfa ISefyn. Darfu i gor y Nant ganu mewn modd canmoladwy, gan daflu gwresQgrwydd a thynerweh i'r darnau cerdd- orol hyny yr aethant drwyddynt, yr hyn sydd yn cael ei gwblhau ond yn anfynych. Aeth pawb trwy ei i"an yn foddhaol, gan beri i'r gwrandawjrbUser a difyrweh mawr n nghyd ag adeiladaeth i'r meddwl. Mae yn ddiamheu genyf. pa bai cyfarfodydd o'r fath yn cael ou cynnal yn f wy eyffrodin, y dauai ieueagctyd ein gwlad i'w gwerthfawrogi, gan y byddai iddynt gael cyfloustira i ymarfer mewn canu a darlisn yn gyhoeddua. Er rhoddi ychydig; seibiant i'r cantorion, gwnaeth y Parch J Jones ddarllen darnau o farddoniaeth er boddlon- rwydd a difyrweh i'r gwyddfodolioa.

-_w, TREGARTH. ■ Ychydig o ohebiaethau fyddaf yn. gan- fod o'r dref lion yu eich newyddiadur. Utt. o'r patlit,,ti mwyaf (lyddorol addigwydd- odd oetld cyngherdd amrywiaethol ya Ysgoldy y Gelli. nos Fawrth, Rhagfyr 28ain, am lywyddiaeth Mr John Wil- liams, Periylan. Yr oedd c6r y Gelli yn gwasaKaofehu. Cafwyd canig, 11 Myfanwy, gan y plaint, a "Joy BeUs," gan Mri. El. Roberia a J. Jones. Dilynwyd gydag f. Ymson yr hen langciau," gan J. Hugheri (Eos y Bryniau), a'i barti. Yna oatfd "Mai," gan y cor, a chAn arall gan y plant. Canwyd Cydgan y Morwr," gan g6r y Gelli, a chan gan Miss Jane Jones..Wedi ymgom arall, canwyd "Who's on the Lord's side," gany plant,a chafwydcanigr gan y cor. Ar ol i Eos y Bryniau ganu eilwaith, rhoddwyd Gogerddan ganWv Roberts (Tenorydd Infryn), a dilynodd yr aniarwol "Betti Wyn." Wedi canu yr Anthem Geuedlaethol, terfynwyd y cyfar- fod. Credaf mai gwell fyddai canu Cym- raeg y tro nesaf, a chael ychydig mwy o amrywiaeth. WATCHNIG'.UT.-Cynnalijdd y Wesleyaid eu watchnight y nos olaf o'r flwyddyn. Llywyddid gan y Parch. W. Evans, Shiloh. Canwyd" Yr Arglwydd Gor- uchaf," gan y cor; a chaed carol gan J. I., Griffiths a'i barli yna triawd gan Miss Anne Morgans (Llinos Tegai), W. Hughes, a John Thomas. Wedi hyny cafwyd carol gan W. Prichard, a ch&n gan Llinos Tegai. Y gweddill o'r darnau oeddynt Carol, gan y cor can, gan Miss E. Ro- berts, Chwarel goch; "Trewch y tant," gan y cor; can, gan Llinos Tegai; carol, gan y cpr; can gan Llinos Tegai; carol, gan W. Hughes; can, gan Miss J. Jones, Craig y Pandy eanig, 11 Haud in Hand," gan y c6r can, gan Llinos Tegai; Hal- lelujah Chorus," gan y c6r. Cafwyd an- nerchiadau teilwng ar ddechreu a diwedd blwyddyn. Erbyn y tro nesaf disjwyliwn y ceir gwybod testyn y gan cyn ei chanu. Gofaled yr ysgrifeoydd am wnead pro- gram teilwng at y tro nesaf; a Ilawer oedd yno y tro diweddaf, gobeithie yr arhosant gartref y tro nesaf. Dealler yr awgrym.- Un o Tynylon. —; .— ■ ■. gra

Y PRIF FARCHNADOEDD SEISNIG. LLUNDAIN, dydd G wener.Ychydig oedd y cy flenwad o weuith cartrefol, ac yr gedd y fasnach yn araf, ond y priaiau heb n'ewid. Nid oedd neaaawr alw am weDith tramor, ond cedwid at brisian dimoddar. Araf oedd y fasnach mewn pab math o flawd am y priBiau blaenoroJ. M;Arwaitid oedd y fasnach mewn haidd II¡t fragu a malu. Cedwid at brisiau diweddar am geirob, pys, a ffa. Dydd Ltuii.-Ced wid at brisiau diweddar am wenith cartrefol. Araf oedd y fasnach mewn haidd, ond y prisiau heb newid. Cedwid tua'r prisiau blaenorol am fllig, ond y fainach yn araf. Nid oedd cymmainto irch ar werth a'r fasnach yo fwy eefydlog am y llawn brisiau. Gwerthai grawn India yn araf, ocd cedwid at y prisiau ntweddar. Yr oedd y prisiau yn sefydtog mewn pyr a ffa, ond y fasDach heb fod yn fywiog. I. Ni wnaed ond ychydig faisuach mewn blawd. Blawd y wlad yn dal yr malfath a r A aoericanaidd mewn^barilau yn gostwng. LERFWL, dydd Gwener.—Ychydig fasoach wnaed mewn gweuith, ond gwerthai yn sefydlog at derfyn y farchnad am briBiau blaenorol. Daliai blawd heb gyf. uewidiad, a chododd y ffa 8c y chwarter, tra yr oedd y < pya yn tueddu at fod yn ia. Ychydig alw oedd am geirch; ond yr oedd galwad cymmedrol am rawn India, a'r hen aamp an yn dangos ychydig gyfnewidiad; Dydd Mawrth.—Daliai y gwenith yn sefydlog heb gyfnewid-o iad yn y pribiau ac yr oedd y blawd yn dal yr un fath. Cadwai oeircb, ffa a phys at br niau diweddar, ond ▼ fasnach yn araf. Cymmerodd oodiad o Id i flo le yn mhrisiau y grawn India,

PRIF PARCHIlrADOIDD CYMBBIG. ABIRSBUI, Ionawr. 1.-Gw.nith, o 14A to i Ife Oc yr hob; haidd, o 10* Go i 128 60 yr hob, eeireh, e.ts te 1 8616a yr hob; A, 118 6. i If* Se yr hob; bland eeireh, 97s 0o i SSs 0c y 240 pwys. ABERT»TWTTH, Rkag. 27.—Gwenith, o CB 6e i Ta FE y bwsel; haidd, 4« 8e i oeiroh, 3s 6c i 8B €e t ymenyu lleatn, I i 15e; ymenyn ries, 000 i U. edaod, Sa 00 i 4* Oa pytatws, 14 pwys am la. BANOOR, Rhagfyr 81.—Gwenith, 433 Oe i 45s y chwarter; haidd, 29s «e i 31s 0c; ceiroh, 22B 0c i S3s 0c' blawd ceirch, 36a 0c i &7s 0c y 240 pwys; ymenyn fires! o 0«c i 00c y pwys cig eidion, o Oo i 00e y pwys • dff defaid, o 00c I 00c y pwys cig lloi, o «c i |c y pwya. CAKRNARTOK, Ion. l.-Gwenith, o 44s 0c i 45s chwarter haidd, 28. 6c i 30s 60 y chwarter; ceiroh o 22a flc i 24s Oc y ehwarter; blawd ceirch, o Hi 0c i 178 0c y 240 pwys. DIXBTCH, Rhltfl, J9.—Gwenith, o lis 9C i 17s 0C yr hob haidd, 128 Oc i Its 60 yr hob; oeirch o 8s Oe i 9» 0c yr heb ymenyn fires, l8 7ojils 8c y pwvs I tybiau, 16c i l7c y pwys. LLANGEFNI, RhaR. 30.—Gwenith, 42a 00 i 44s 00 y ohwarter; haidd, 28s 0c i 30s 0c y chwarter; ceirch 21s 00 i 22a to y chwarter blawd ceirch, 35s 00 < 378 Ocy 240pwys pytatws,7s6c iSs Ocy 100pwys; ymenyn afres, Is 5c i Oa 00 y pwys; cig eidion, o lee i llo y pwys cig dafad.o 9c i 10c y pwys hams cartrei iroreu 125 00 y pwys. LLAKERCHYMKDD, Rhag.29.—Gwenith, 469 00 i 4fs 0E, y chwarter haidd, 288 0c i 29s Oc y ehwarter; ceirch, o w" 2Se 00 i 28s Oc y chwarter blawd ceirch, 39s i 40s Oe y 240 pwys; pytatws, o 78 do i Ss 0c y 100 pwys; ymenyn fires, Is 4c i Os Oc y pwya; cig eidion, o 11c i Oc y pwys cig defaid, 10c i 110 y pwya hamseartref goreu, 1 a Oe y pwys. LL,&Nltw*T, .,Rhag. 28.—Gwenith, Its da i 17a 0E; yr hob haidd, lis Oc i 18a yr hob; ceirch, o 8s ic j 9a Oo yr hob tilawd ceirch, Ole 00 i 23a Oc yr hob pytatws, Os Oc 08 Oc yr hob; ymenyn fires, Is 7c i la 9c y pwys; cig eidion, So i 100 y pwys cig dafad a se i loic y pwyg.

MAGNETIC APPLIANCES.—Many of the most painful and intricate disorders are known to yield to the gentle vitalising affluences of magnetism, and several cases of spinal derangement, liver, kidney, heart, lung, and chest attections have been cured by the use of I larlow's magnetine appliances, which are recommended by many gentlemen of eminence in the medical profession* Mag- netine is the only original mod oru) invention in curative magnetism. Pamphlets post free.—Darlow and Co., 413, West Strand, London. 7713 t. ;o.).t- Areraffwyd a Cyliood lwjd gau y Pcrehenog, KKNMUJR WarfWOETH DOUGE^S, Argi-afifydd, HEOL Fawr, laagorj dydd Gwener, Ionawr 7, 187'6.