Llais Y Wlad

CYFARFOD CYSTADLEUOL BRYMBO, NADOLIG, 1875. BEIRNIADAETH AR Y PRYDDESTAU TESTYN, CELL Y CONDEMNEDIG." Wele o'm blaen unarddeg o bryddestau, pe'r edrychwn arnynt gyda'r un amcan ag y gwna'r mwnwr wrth anturio; edrych y mae ef am drysorau cuddiedig, ac nid am geryg diwerth a cblai. Diau fod yn y sypyn hwn amryw drysorau o werth. Pa fod bynag am hyny, ni bydd i ni ddirmygu i bed digalondid, ond yn hytrach roddi pob cefnogaeth allwn ei hyfforddi yn gyd- wyb^dol. Wrth ddarllen pryddest yr un a tilw ei hun Tosturiol," yr ydym, beth bynag am y farddoniaeth, yn canfod addysgiadau gwerthfawr er gochel y prif lwybr i'r gell, sef trwy y diodydd meddwol a chwmni drwg. Un ar fryg Gwyllt."—Mae ganddo ef ambell wreichionen o farddomaeth; er hyny, mae ganddo le i gynnyddu ac add- fedu mewn barn. Nid da y llinellau hyn ODd ah oddiwrth y nef mae Duw'a arwain I whd y pctngf e) dd mawr, y cri a'r ochain. Na, nid yw Duw yn arwain neb oddiwrth y net, fet y dywed ef. Hefyd mae ei acen yn hollol ddrwg yn yr ail linell. Defnyddia a thrawsffurfia eiriau i gyfarfod a'i anallu —" trgwyddolder am "tragwyddoldeb," •' dorlen am <c dorian." Os cymmer ef I ofal i arfer ao astudio barn deg a rheolau corfaniaeth, yr wyf yn meddwl y gellir bardd o hono os yn un ieuangc. Un o'r ddau."—Pryddest fer, gyffrous, ond nid yw yn taludigon o sylw i deddfau mydryddiaeth. Dr. M'Donald."—Pryddest wir ragor- ol; ei chaniad yn beraidd, ei harddull yn feistrolgar, ac o farddoniaeth glasurol. Cymmer yr awdwr ddau wrthddrych, sef yr un a gondemniwyd ar gam, a'r un euog. Arweiniodd hyny yr awdwr galluog hwn i i drafod hanesion y ddau, yn lie desgrifio teimladau y condemniedig yn ei gyssyllt- iad a'r gell. Pe cymmerasai ei arwain gan siriad y testyn, buasai y bryddest yn fwy wrth ein bodd. Desgrifia foreu y dienyddiad yn gyffrous ac effeithiol,a hyny mewn ychydig o eiriau. Ab Owen."—Mae yn canu yn ystwyth a didrafferth er hyny ychydig o belydrau awen sydd i'w canfod. Rhydd ei hun yn gaeth mewn ffeithiau o hanes y condemn- iedig, yn lie portreadu y dychymygiad o'i gyflwr. Ab Maelor."—Pryddest fer, heb ynddi ddim yn neillduol i'w feio nac i'w ganmol." Ei phrif ddiffyg yw diffyg awen. Yn y Gell."—Anystwyth a diawen; ond rhaid i ni gadw ein gair. Pwy wyr beth a ddichon ddyfod o'r awdwr hwn ? Mae'n rhaid fodrhywbeth ynddo. Rhodded gais etto unwaith neu ddwy i edrych beth ddywed ei feirniaid am dano. Marah."—Pryddest wir ardderchog. Y mae ei chynllun yr hyn fuasem yn ddisgwyl gan brif-fardd, a hwnw wedi ei weithio yn farddonol a meistrolgar. Gwrthddrych y bryddest yw benyw an- ffodus yn lladd ei baban. Desgrifia ei chydwybod euogyny modd mwyaf cyffrous a gwir effeithiol,ac y mae ei iaith yn goeth, ac yn cydweddu a natur ei destyn. "Huw Llwyd."—Pryddest dda, llawn o deimlad. Mae Huw yn arfer canu. Ceir ei linellau yn drefnus a chanadwy. Math o ymsongerdd effeithiol ydyw, ond heb rhyw lawer o dan. Didymus." Mae yn y gan hon brofion o lafur, dysg, a medr ond nid yw mor farddonol ag y buasem yn dymuno. Er byny, ni fuasai raid i'r awdwr wrido pe yr argreffid hi fel y mae yn y gystad- leuaeth. "Un na fa yn y fan."—Coledda yr awdwr hwn gryn feddwl o'i bryddest. Wel, fe allai ei bod yn ganolig. Beth bynag am hyny, mae ei gweadaeth yn llyfn, heb lawer o ddarluniadau arni; y saerniaeth yn weddol, ond trom a difywyd yr ydym yn ei chael, a'r achos o hyny yw diffyg awen. "Dr. McDonald" ywyr ail oreu, a "Didymus" yndrydydd,ond saif "Marah," fel y cawr Goliath,yn uwch o'i ysgwyddau i fyny na'r oil o'i gydymgeiswyr, ac efe bia y wobr. IOLO TREFALDWYN.

CYFARFOD CYSTADLEUOL EG. LWYSIG MACHYNLLETH. BEIRNIADAETHAU ELIS WYN 0 WYRFAL. PRYDDEST AR "Y FEDYDDFAN." Daeth dau gyfansoddiad i law o deil- yngdod canolig, wedi eu llaw-nodi Tudur Aled" Un am dreio ei law." Tudur Aled. Y Mae Tudur Aled" yn myned at ei destyn yn uniongyrchol, ac yn ei ddilyn yn dda hyd y diwedd. Ymddengys fel un yn deall ei bwngc. Ei wendid ydyw newid y mesur yn llawer rhy sydyn mewn darn mor fyr, ac anystwyth- der rhai o'i linellau. Nid oes dim llawer o bereidd.dra mewn cyfansoddiad anwas- tad o'r fatb. "Un am dreio ei law."—Y darn gwaelaf o'r ysgrif nesaf yw y ffugenw, sef, Un am dreio ei law." Gresyn na byddai gan ysgrifenwyr ddigon o chwaeth i ochelyd pethau mor blentynaidd. Nid yw yr awdwr hwn yn myned at ei destyn mor uniongyrchol a'i gydymgeisydd, ond y mae ei gyfansoddiad yn fwy perffaith mewn mydr ac iaith, ac y mae ei syniad- aeth yn llawn mor briodol a'r eiddo yntau. Y penderfyniad mwyaf cyfiawn a allaf fi ddyfod iddo yw cymmeradwyo rhanu y wobr yn gyfarfcal rhwng y ddau. ENGLYNION-" YR AREITHFA." Daeth pump ymgeisydd yn mlaen ar y testyn hwn. Stanley" yw y gwanaf y tro hwn. Y mae y ddwy linell a ganlyn yn llawer rhy hen i'w gosod mewn englynion yn bre- sennol,— Jolud a nerth ein gwlad ni Y baradWys ysbrydol." Heber" (No. 2).-Lled gyffredin ydyw. yr englynion nesaf. Nid yw y llinell hon yu bddefol,— Yno yn abl hwy wynebant." Heber" (No. 1). Y mae ymgais cyn- taf Heber" beth yn well. Nid oes yn- ddynt wallau o bwys, ac nid oes ynddynt ychwaith ddim llawer o ragoriaeth. "Ymgeisiwr am y goreu.Daw yr awdwr hwn i fyny yn ail dda. Pwy yw'r nesaf i Parnassus." Y mae I pedair llinell tdda iawn yn yr onglynion hyn. Dyma y rhai goreu yn ddiau, a a haedd int y wobr. Y mae yr oil o'r englynion yn dangos gallu lied dda i gynghaneddu yn eu hawdwyr. A da genyf ddwyn tystiolaeth i eglarder a chywirdeb sillebol y llaw- ys irifau oil. OHWE' PHENNILL YR YSTWYLL." Daeth pum' cyfansoddiad i law ar y testyn hwn. Y mae yr oil o honynt yn darllen yn rhwydd, ac yn dra diwall mewn iaith a mydr, ac yn dyfod i fynu a safon cystadleuaeth cyfarfod llenyddol yn dda. Nid oes ond ychydig o wahaniaeth rhyngddynt. Cyn belled ag y mae y gwahaniaeth i'w gael, safant fel y canlyn: —" Ab Gwyrn."—Yn waelaf. "Ithel. Yr hwn nid yw ar y testyn yn nesaf. Cadwgan."—Yehydig yn well. Ym- geisydd."—Yn ail. Alun."—Yn oreu. Nid yw pennillion "Alun" yn gwbl lan oddiwrth wendidau, ond darltenant yn rhwydd, bywiog, a, Iled flasus, ac y maent yn cyfiawn deilyngu y wobr.—Yr eiddoch yn gywir, ELIS WYN 0 WYRFAI.

FFESTINIOG. CAU CYNNAR.—Dyma fasnachwyr Ffes- tiniog o'r diwedd wedi ymuno gyda'u gilydd i gau eu masnachdai yn rheolaidd am wyth o'r gloch, bob nos. Dechremwyd1 eu cau yn niwedd y flwyddyn ddiweddaf. Mae eich gohebydd wedi talu sylw manwl pwy sydd yn cau a phwy sydd yn peidio, ac nid ydwyf wedi canfod ond ychydig yn rheolaidd. Os oes undeb yn mysg y masnachwyr, fel y mae lluaws yn dyweud, mae arnaf ofn na phery undeb yn hir, am nad oes yn eu mysg ddigon o'r peth a elwir yn gydweithrediad. SEFYDLIAD CYFREITHIWR.-OS collasom un cyfreithiwr, cawsom arall. Yr ydwyf wedi cael ar ddeall fod Mr G. H. Ellis, o swyddfa Mri. Griffiths a'i Fab, cyfreithwyr, Dolgellau, wedi ymsefydlu yma fel olynydd i Mr Ellis Roberts. Nid oes genyf ond dymuno llwyddiant a hir oes i'r cyfreith- iwr ieuangc yn ei gylch newydd. cYFARFODYDD GWEDDIO.- Yr wytbnos ddiweddaf, cynnaliodd yr oil o'r gwahanol enwadau gyfarfodydd gweddio. Yr oedd y gweddiau yn effeithiol, a'r capelau yn bur lawn ar y cyfan. YMFUDIAD PATAGONAIDD. Cyn diwedd yr wythnos hon bydd llu mawr 6'r Ffes. tinogiaid wedi ffarwelio a Ohymru i fyned i dreulio y rhan nesaf o'u bywyd yn Patagonia. Nid oes genyf ond disgwyl y rhydd Duw gymhorth iddynt ar for a thir. Yr wyf yn meddwl y gaUaf ddyweud nad oes yr un plwyf yn Nghymru mor bleidiol i'r Wladfa ag ydyw plwyf Ffestiniog, ac etto mae yma rhyw gorachod yn lledaenu chwedleuon ofergoelus am y lie yn mysg y lluaws; ond pan eir i ymresymu gyda'r cyfryw, nis gallant gael sail i'w dywediadau. Ond mae un cwest- iwn ttg yr wyf yn sicr braidd y buasai llaweryn caru cael attebiad iddo, a dyma fo: Paham nad oes mwy o lythyrau yn dyfod o'r Wladfa ? Os oes rhywun a all roddi attebiad i'r gofyniad uchod, carwn yn fawr ei weled ar un o dudalenau y Llais, os y canniatta Mri. Gol. Wel, nid oes genyf ond disgwyl y bydd i lai o ofergoelion gael eu lledaenu am y lie, am eu bod yn creu arswyd yn mysg yr ymfudwyr. Mae pob cenedl o'r bron wedi cael gwlad i ymfudo, a dyma Cymru o'r diwedd wedi cael un. Y mae wedi myned yn llawn eisoes yma, ac felly y mae yn rhaid i ni fyned i rywle. UNDEB GWEITHWYR GOGLEDD CYMRU.— Cynnaliodd yr undebwyr eu cyfarfod chwarterol yn yr Assembly Rooms, nos Wener, y 7fed cyfisol. Yn absenoldeb Mr John Lloyd Jones, Nantlle, llywydd yr undeb, llanwyd ei swydd gan D. G. Wil- liams, llywydd cangen yr undeb yn Ffes- tiniog. Oferedd i mi geisio dodi dim o'r areithiau i mewn, am fy mod yn faith eisoes. Yr areithwyr oeddynt, Mri. W. Griffiths, Talysarn W. J. Parry, Beth- esda; Robert Parry, Llanberis; R. Parry, Bethesda; a llu ereill o Corris, AberJly- feni, a pharthau ereill o Feirion ac Arfdn. Cafwyd cyfarfod da, er bod y noson yn un hyijod o oer. CHWAREL Y "WELSH L-LATI, Nos Wener diweddaf, oddeutu naw o'r gloch, daeth rhai cannoedd, os nad miloedd, o dunelli o graig i lawr yn y chwarel uchod. Yr oedd y graig wedi cracio ers amryw o fisoedd yn ol; a nos Wener, yn bur ddi- rybudd, daeth i lawr. Claddwyd amryw o arfau perthynol i'r gweithwyr o tani. Trwy fod y cwymp yn un o'r rhai mwyaf a fu yn y Rhiw, ofnir y bydd i rai ugein- iau gael eu troi allan o'u gwaith. Ym- ddengys fod y cwmni yn prysur barottoi gogyfer a chlirio ymaith.-Hebt)g.

ADVICE TO MOTHERS !-Are you broken in your rest by a sick child suffering with the pain of cutting teeth? Go at once to, a chemist and get a bottle of MRS WINS LOW'S SOOTHING SYRUP. It will relieve the poor sufferer immediately. It is perjectly harmless and pleasant to taste, it produces natural, quiet sleep, by relieving the child from pain, and the little cherub awakes as bright as a button." It soothes the child, ,it softens the" gums, allays all pain, relieves wind, regulates the bowels, and isithe best kouwn remedy for dysentery and diarrhoea, whether arising from teething or other causes. Mrs Winslow's Soothir g Syrup is sold by Medicine dealers everywhere at 1I!Ild per bottle. Manufactured in New York, and at 493 Oxford Street, London.

ABERYSTWYTH. S CYN«HE»BDAU.—Cynnaliwyd yma luaws o grachgyngberddau y gwyliau, y cyntaf 0 I ba rai y geliir yn briodol ei alw y gwaelaf a gynnaliwyd yn Aberystwyth erioed. j Addawodd amryw o gantoresau y coleg, j meddant hwy, ganu yno, ond ni wnaeth | ond un ei hymddangosiad. Cymmerwyd rhan arbenig ynddo gan y Madame Wil- j liams, neu fel y myn alw ei hun, Seren j Cymru-Eos Cymru. Dilynwyd y cyng- V herdd hwn jig un arall o'r un lliw a llun nos Galan. Chwareuodd seindorf bres y dref yn hwn, ond buasai absenoldeb hon 1 yn dra boddhaol. Beth sydd yn cypahell pobl i gynnal cyfarfodydd o'r fath yma ? Y cLAFDY.-Y mae y clafdyers amser wedi syrthio yn ddisylw yn ngolwg y rhai oedd yn arfer gofalu am dano, fel y mae y ddyled yn nglyn ag ef erbyn hyn wedi cyrhaedd y swm o 200p. Gadawodd Mr Downie arian ar ei ol tuag at ei gynnal, ond rywffordd neu gilydd nid ellir eu cael am rai blynyddau etto. Gwnaeth Mr Cole < anfon at y Llywodraeth yn eu cylch ych- ydig yn ol, a bwriada Mr Lewis Pugh ym- holi yn mhellach otto.-Goliebydd.

BODDLONRWYDD.-Tuag at ddysgu neu gyrhaedd boddlonrwydd, rhaid ein bod yn gyntaf wedi ein sylfaenu yn dda yn y gred o Ragluniaeth Duw yn llywio ac yn rheoli pobpeth. Pan y byddom yn gwybod ac yn credu fod llygaid Duw dros yr holl fyd yn cyfarwydde neu yn goddef pob damwein- iau, yn ol ei anfeidrol ddoethineb ar'i j ddaioni, hyn a'n gwna ni yn foddlon, pa ) beth bynag a fyddo ein cyflwr a'n ham- gylchiadau yn y byd; hyn a ddysg i ni, megys St. Paul, pa fodd i ymostwng, a pha fodd i ymhelaethu; ac a'n cyfarwydda ni yn mhob lie, ac yn mhob peth, pa fodd i ymddwyn mewn hawddfyd ac adfyd; i fod yn llawn ac yn newynog; mewn J helaethrwydd ac mewn prinder. Bodd- lonrwydd, tan y cystuddiau trymaf, a bar i ni ddilyn amynedd ac ymostyngiad Job; neu, os bydd yr annuwiol yn ein his- raddio, neu yn ein hamharchu, ni a'i cym- merw nmewn addfwynder,megys y gwnaeth j Dafydd oddiwrth Simei, oherwydd i j Dduw oddef iddo. Y mae gwir Gristion yn credu fod pobpeth yn gweithio ar daioni i'r sawl sydd yn caru Duw efe a *Y1' nad yw Creawdwr daionus pobpeth ddim yn cystuddio gwaith ei ddwylaw ei hun yn ewyllysgar, ac oddiar y gred hon, y mae efe yn wastadol yn ddiolchgar, yn dawel, ac yn foddlon dan bob math o rag- luniaethau. Ond na feddylied neb fod boddlonrwydd yn gynnwysedig mewn tymher ddiofal, segur, a diog; mor belled oddiwrth hyn, fel ag mai y cyfryw fath .[ o ddynion yn gyffredin yw y rhai mwyaf anfoddlongar; ac yn wir, braidd y ■( gallant lai na bod felly, yn gymmaiiatag mai hwynt-hwy yn fynychaf yw awdwyr y croesau a'r anfanteision ag a fyddo yn eu blino, ac nas gallant, o eisieu diwydrwydd, symmud ymaith y drygau hyny ag y mae eu hamynedd mor lleied danynt. Nid yw tlodi ddim yn gyflwr dymunol; ac er y bydd gwr doeth yn foddlon iddo, etto y mae efe bob amser yn barod i ymaflyd yn mhob cyfle teg, ac i adferyd pob moddion cyf- ( reithlon i wellhau ei gyflwr; ond yn hyt- racli na chofleidio neb rhyw offerynau an- i nghyfreithlon, efe a ddewis farw o dan ei lwyth, ac ymostwng yn esmwyth i'r rhan i hono ag y mae efe yn tybied a gafodd ei gosod iddo gan Ragluniaeth. Os cyn- nydda golud, nid yw efe ddim yn rhoddi ei galon arno os lleiha, nid y w efe ddim yn grwgnach oblegid y golled, gan wybod, | nad ydynt o ddim gwasanaeth yn hwy r na'r bywyd hwn, ac mai ei ddyledswydd ef yw ymofyn am drysor mwy parhans na phydra'r bedd mo hono, ac na heneiddia ■■ tragwyddoldeb ychwaith mo hono. Dyna'J^ fath yw dedwyddwch meddwl boddlonga Pe dysgai dynion fod yn foddlon yn eU hamrywiol sefyllfaoedd; pe gallant end gwybod pa bryd y mae ganddynt ddigon, ) neu ddysgu ymostwng pan fyddo eisieu mewn gwirionedd arnynt, neu pe fli [ chwennychant byth gael 'ychwaneg, ond j oddiar y dymuniad canmoladwy o fod yn fwy gwasanaethgar i'w eymmy(logion, yna darfyddai yn gwbl am bob rhyfel a di- frod, creulonder a, gormes, twyll ae an. {, udon byth ni roddid gwobrwy er gwyro barn, canys y boddlongar ni throseddai ei ddyledswydd oddiar y fath ystyriaeth 1 gwlad ni chyfodai yn erbyn gwlad, ac 1 chynnygiai undyn ysbeilio arall. Oddi' wrth foddlonrwydd y tardd trefn a chys" < ondeb, cyfiawnder a gwirionedd, trugar* i edd a heddweh; ac o ddiffyg boddloa* I rwydd y tardd yr holl ddrygau sydd y» ,1 cystuddio dynolryw.—Odydd, P.P.G.Mt i' Rhedyn Cock, Niwbwrch. j

As a safe, permanent, and warranted cure for Pi0*' pies, Scrofula, Scurvy, Bad Legs, Skin and Blood D'0' | eases, and Sores of all kinds, we can with cofrfid«oc0 I. recommend Clarke's World-Famed Blood Mixtur0, I Sold by Chemists everywhere.. f VALUABLE DISCOVERT FOR THE HAIR.—If your HAL/ is turning grey or white, or falling off, use The can Hair Renewer," for it will positively restore in eve** ease Grey or While hair to its original colour, witbo'J. j leaving the disagreeable smell of most Restorers." It If makes the hair charmingly beautiful, as well as p5* ,| moting the growth of the hair on bald spots, where t*1 .f. glands are not decayed. Ask your Chemist for 1* If MEXICAN HAIR RENEWER," prepared by HENRT C. 0^' [ LOT, 493 Oxford Street, London, and sold by Chatf'^ and Perfumers everywhere at 3s 6d p r bottle. II < '■i•