Llais Y Wlad

BIN HAMGUEDDFA LENYDDOL. 1 Dan y penawd uchod bwriadwn gyhoeddi e bryd i bryd bigion o farddoniaeth a llythyrau anngyhoeddedig prif-feirdd ac enwogion ymadawedig Cymru, y rhai a daflant gryn lawer o oleuni ar helynt- ion beunyddiol eu bywyd, yn ogystal ag ar sefyllfa llonyddiaeth yn y Dywysog- aeth yn ystod hanner cyntaf y giturif hon. Yr ydym yn galln gwneud hyn trwy garedigrwydd y bardd a'r gwydd- onwr enwog Aled o F6n, yr hwn, ae efe yn gyfaill mynwesol i'r rhan fwyaf 6 fdirad Cymrn ngain mlynedd yn ol, a fn yn ddigon meddylgar i gadw ysgrifau gwerthfawr o'r eiddynt, y rhai y mae yr Aled, gyda gwladgarwch teilwng o efelyebiad pob bardd a lienor Cymreig, wedi en dodi yn nwylaw awdurdodiiu Prifysgol Cymru i'w trefnu gogyfer a/u cyflead "tra rhed dwr ar asteil an- rhydeddusaf llyfrgell y Coleg yn Aberys- twyth. Yn y gyfres ddyddorol hon ym- ddengys llythyrau a daroau barddonol o waith Eben Fardd, Talhaiarn, R. ap Gwilym Ddu, Elis Owen o Gefny- meusydd, Gwrgant, Parry Caer, awdwr y Royal Visits," loan Meirion, loan Tegm, Ieuan ab Grati- ydd. &e. Yr ydym yn gobeithio y dilyn- ir esiampl glodfawr Aled o Yon gan lengarwyr ereill, y rhai a feddant dryBorau llenyddol y byddai yn ddy- munol eu gosod ar g6f a ohadw. Trwy en hynawsedd yn y eyfeiriad hwn, hwy a gyfoethogant nid yn unig golofnan y Lima, ond hefyd lenyddiaeth en gwlad, M a'n galluogant ninnau i wneud yr un gymmwynas A'n eenedl ag a wuaed gan y Brython flynyddoedd yn ol.—Got. GUTTN PERIS. FONEDDIGION,-Dyma finau, ar ol gweled eyfeiriad attaf gan y bardd ieuangc talentog Ogwenydd, yn y Llais yr wythnos ddiweddaf, yn eyflwyno fy nghyfran i'r Amgueddfa, ac y mae yn bleser genyf gael anion y eyfryw. Nis gwn pa fodd y daeth y eyfansoddiad i fy meddiant, ond eredwyf i mi ei gael yn an o ysgrifau loan Tegid. Gwelais gywydd i ofyn dillad o eiddo Gutyn Peris gan Ogwenydd dro yn ol; ond wele'r cywydd i ddiolch am y dillad:— Y gwr a g&r y gweric, Er na gwerth ei aur na gwiu, Dafis ein hathraw dwyfol Un na ii y tlawd,yn ol; Llygaid ac enaid y gwan nf) Trwy Fangor oror eirian, m,_ Rhof wyl 0 m hir ofalon r. I gyrhaedd hyd y gerdd hon. T Wyf lawen mdwn ferueni c AJ., 0 t-orch esel eich hannereh chwi Uchel y'oh caf, Meistr Dafis, Draehefn pwy edrych yn is, Y gwr trugarog eirian Beuoydd a genfydd y gwan Rhoddi hagan rbag anwyd I Dwm oedd yn Uwm a llwyd; Qwaagod, eIÔ! diddos i'r dyn, Rhoi ogyfuweh A'r golYD. Rhwydd gofyn nawdd drahawdd dro, Rhwyddaeh Tia chael a'i rhoddo; A. gwa y ceir gan y call YrhynnMceirgaaanbU. ftOi!T)t'Yv) Pob eybydd, a fydd yn fwy 4 Bi fyfyr am dda fwyfwy 'E dyn wan dan ei annedd Wr da a'i feiddia. hyd fedd Gweini mewn rhy' ae anwyd A'i gael fydd rhywfaiot o fwy.l. Os gwae'r gwr a wasga'r gwan, Gwae lawer cyn Gwyl Ieuan. Aeth llu Pharo gwyrdro gatt O'r byd yn ei eerbydau Ni ddaw trysawr na mawrecld Na da byd ond hyd y bedd. r t, Oeb, awydd eybydd eobaur, Duw yr hwn ydyw yr aur, A'i adael o'i ol wed'yn O'i ol rydd er hael o ddyn. Mynyeb, mynych am anhael Grinwas, yw rliwyddwaa i'r bite! Er hyn Did gwiw rhoi anair Cybydd yn gyfydd ft gair. Gwelwyd mai ehwi o galon Yw Ifor Hael y fro hon Yn ddi-ragor Ifor y'ch NeJ. frawd i Ifor ydych. 0 noddair bèr winwydden, 'E geir prawf yn mrigau'r pren Awydd sydd beunydd o'ok bd > Cyffelyb fel eyff haelion, A'ch ffrwyth fel prif-lwyth y pren A welwyd yn wialen. Nid gwell namyn gwelt gallu Hoel haelion i feirddion fu Mae Tomos fel eos 14a A'i beroriaeth bnr eirian l'ehcoio tra byddo byw, Ca frawd, eieh eofiwr ydyw A'ch mawr-lles i'r fynweu fau Gan Naf erfyniaf fioau Llwydd i'r gall a &railioch Mawn byd yn y man y bo'eb. G. W, neu GPTTU PERIS. rr Parch. Richard Daviea.

CYFLAFAREDDIAD YN LLE RHYFEL. rv/T (Gan Corf'anydd.) r.r PEN. XI. • Awn heibio heb son am yr holl greu. londerau y mae rhyfel .yn achosi ar faes y gwaed. Y mae edrych ar un milwr yn trengu ar faes y gwaed, neu un teulu am- ddifaid mewn galar a thristwcb, yn ddigon i ddwyseiddio y galon galettaf, beb son am y golygfeydd ofnadwy ao alaethus sydd o fewn cylch maes y rhyfel, y rhai y byddai yn ofer i'r meddwl geisio eu sylw- eddoli neu eu dirnad. Creulonderau rhyfel ydynt beth au a ddangosant yn fwy na dim yr angenrl- eid- I rwydd sydd am gyflafareddiad yn lie y j eleddyf i osgoi rhyfel, a hyny oherwydd y miloedd on cyd-ddyuioo a leddir ao a' lofruddir yn ddiaohoa mewn rhyfeloodd, a'r yabeilio, y lladratta, a llosgi eiddo dvmon. Awn heibio y pethau hy^ heb geisia eu desgi-ifio, gan y gwnafid hyny yn 0, y ddyddiol yn y papurau newyddion yn am- ser rii, f^ioedd y Crimea, America, a'r rhy Tel diwodlarach rhwng Ffraingc n Germ any, a hyny gan ddegau o lygaid- dystjon a galluoedd ga-nddynt i roddi gwir ddarluniad o holl alana-strtt a ehreulon- deb. Er fod synwyr cyffredia a (lynoliaeth y gymdeithas deuluol, a phob eymdeithas wladol, yn gosod en gwytieb yn erbyn i ddyuion ymladd a lladd en gilydd, etto eeir rhai dynion doeth a da yn tyhied fod rhyfeioedd yn bethau arigeiiriteicliol, a bod rhywfaint o ddaioni yn tarddu o honynt i ddynolryw yn gtffreain, fel y gellid eu goddef oherwydd j pethau hyn, yn enwedig wrfeii ystyried yr boll anha rsderaa srdd i'w diddymu yn hono:. Aws heibia* yr holl resy.mau sydd gan y rhai a dditi y grefft filwrol fel gnrchwyl i ennilt eu bara btmuyddiêl, neu er mwyn uchelgais, a'r parch a'r anihydedd a delir i ryfeiwyr 1 1 .J yn inhob gwla i, n, chymiaerwn ra,i o res- ymau dynion nri-d oes (iii-ri a' fyn )nt å'r gelfyddyd ond yn unig talu y drc-th i'w etjynnal. Dywed rhai o honynt fod dwy elfen neu ddau ysbryd hollol wrthwynebol i'w gilydd yn gweithredu yn wastadol ;rwyyr holl greadigaeth-uu yn dLiystrio, yn dadgyssylltn, ac yn dadansoddi, a'r llail yn creu, yn cadw, yn casglu, yn cyf- rwymo, yn bytholi, neu mewn ymdreoh i fytholi hyd dragwyddoldeb. Dywedant mai yn y nefoedd rr ymddangusodd yi elfen nen yr ysbryd gwrthryfelgar yo gyntaf,, yn yr amser y gwrthryfeloda Satan yn erbyn ei Greawdwj, gan dybied ygallai efe, trwy gymhorth tu o angylion gwrtli- ryfelgar, ei fwrw oddiar ei orsedd. Ond yn lie hyny, Duw a amddiffynodd ei ban; a ehyda'r dirmyg mwyaf at ymgais ffol ac ofer Satan, yn ol goiriau Milton,— F Ef, yr Hollalluog nerth, A'i ps beni-lramwi.g!, yit ill II11¡O, O'r awyrol ncf, erchyll rut,hrfi;wymp A ehydlosgiad, i l.'iwr i g<.llfa ddiwaelod, Yno i drigo mewn eadwjni adamant A ehospawl dân, yr li«va a f^iddi'«l(i Herio yr Hollalliing i ryfel." Satan, wedi ei ddarostwng, draehefn a ymosododd ar ddyn, ac-,a'i darostyngodd; a byth wedi hyny, y mae dyn yn greadur ymladdgar, fel y mae yn maid, meddant, newid natur y dyn, a liadd yr holl nwyd- aa drwg sydd yn achosi rhyfel, yri troi pob benditb yn felldith, ac yn gwnenthur uffem o'r ddaea:. Ië, rhaid darostwwg uchelgais, cybydd- d id, balchder, cenfigen, a phob ymryson ymbleio, y drwg-absen, y tafod drwg a glywir mewn teuluoedd, yn nghyda phob un sydd yn gwrandaw cabledd ac enllib, cyn y terfynir rhyfeioedd. Ie, meddant, y mae ymryson ac ymladd wedi eu gwreiddio mor ddwfn yn liatur dyn, ae wedi ei gymhlethu a'i ddirwyn dripblitb yn gymmysg 4'r hyn sydd dda ynddo, fel y mae yn rhaid ei greu o'r newydd. Os yw hyu yn wirionedd, yna maepobeymdeItbas drefol a gwladol wedi ei sylfaenu ar eg- C5 wvddvH'ion gau, dyben pa. rai ddylent fod i gadw beddwch a. chymdeitbas dda, yn wiadwriaethol, ac i roddi terfyn ar bob ymryson ae ymladdiadau personol a thea- luol, Ni feddyiiodd un llywodraeth erioed ,lID nswid natur dyn, wrth ffurfio ei ehyf- reithiau i gadw iawn drefn ar y deiliaid; ae etto hwy a wnaetharit gyfreithiau yn erbyn liawer o betbau y goddefwyd i ddynion eu gwncuthur yn nechreu y ganrif hon, megys ymladd eeiliogod a chwn, a ppsod ewn i ymladd a, theirw, eirth, &c., dynion i ym- lfidd a'u gilydd am wobrau, &c., yn nghyda llawer 0 bethau oeddynt yn arferedig yn mhlith y werin. Bu "gorneeta yn beth urddasol a pliarchus yn mhlith bonedd- wyr y deyrnas hon hyd o fewn ychydig iawn o flynyddau. Tybient hyny yn-beth angenrheidiol i foneddwr er amddiffyn i gymmeriad a'i urddas fel dyn. Cyfrifid y gwr na wnelai hyny, wedi iddo gael her i amddiffyn ei hnn drwy gleddyf neu ddryll, yn gorgi gwael, dienaid, ac yn hollol till- nheilwngigadw eymdeithas gwyr urddasol. Ystyrid y ffolineb hwn, yn mhlith mawr- ion y tir, yn iwy anrhydeddus i bender- fynu eu hymrafaelion na thrwy gyflafar- eddiad. Tra'r ydoedd hyn mewn bri yn eu plith, mynych oedd eu hymladdiadau, a Ilawer o brif ddynion y deyrnas hon a fuont yn euog o'r ifoledd— nilwyr. senedd- wyr, a llenorion, megys Due Wellington, Arglwydd Cardigan, Winchelsea, Castle-1 reny, Daniel O'Connel, a liawer ereill. Yn gyffredin, nid dau elyn fyddent yn ymladd yr ornest, ond yn fynych dau gyfaill calon yn flaenorol; ie, a hyny yn mhresennol- deb cyfeillion y ddau. Ond yn awr y mae yr arferiad drygionu-3 hwn wedi ei ymUd ymaith gan synwyr cySrcdin a moesau da; "c ystyrir y dyn a anfona her i'w gvd- ddya yn ddrygddyn annheilwng i'w arddtd, am iddo dori y gyfraith ei bun, a choisio gan arall wneud yr un peth. Y dyn a laddo arall mewn gornest a ystyrir yn awr yn gydradd A'r llofrudd. i

EISTEDDFOD LLANDDEWI-BREFI. BEIRNIADAETH Y FARDDONIAETH. Jparkad.) MARWNAD I'R DIWEDDAR MR D. EVANS." Gan mai hwn yw v prif destyn bardd- onol, goddefer i ni ddyweud gair ar bwngc y lllarwnlulau. Yr hyn a ofynwn mewn marwnad, neu alargerdd, yw darluniad ejrwir o'r ymadawedig mewn iaith fardd- onol. ac mewn teimlad eyfattebol i alar y galon ar ol y gwrthddrych. Iaith Rahel yn wyio at- ol ei phlant am nad ydynt. Nid banner darlun fel y gwnai y Ilhufein- iitid-L)e martins nil nisi bOTwm-sef peidio dyweud dim ond yr hyn sydd dda am y marw, ond darlun eyfi iwn o bono. Nid ebyciiiadnu purhaus, fel 0 Ah Ow a'r cyffelyb ivtgnth, ond iaith teimlad prudd —iaith do icledig- serch wedi ei gwneud yn weddw. Ni (idylid gwadu ffaeledd, na mwyhau rhinwedd, ond bod yn onrst i natur. Gwirionedd, ac nid ffug, ddylai fod prif nodwedd marwnad. Ffieiddiwn hob rhitli ae amviredd mown beddargraff a,marw nad. Ni dichon neb ond gwir gyfaill i'r Mnadawedig gyfansoddi gwir farwnad. Ebagrith a phechod yw eiddo pob un crall. Derbyniwyd pump o farw- nadau. Pechadur Mawr."—Ie, pechadur mawr iawn mewn ystyr lenyddol. Mae ganddo ddau gint o linellau, a chynnifer a hyny o bob math wallau. Y mae hon yn doreithiog o bob math o O! 0! Ow! Ah Ha Ah! 0 Olil Ow Nid yw y peclphhtr niawr hwn wedi myfyrio cys- t,rawen, heb son am bethau ereill llai eu pwys mewn cyfansoddiad. Ceir yn y try- blith hyn rai syniadau da, ond edrychant yn oer ac amddifaid iawn wrthynt eu hunain. Mab Galar."—-Cynuwysa hon amryw darawiadn u tlws, a barddonol, a rhai o neil\duolion yr ymadawedig mewn iaith semi a dirodref-, ond defnyddiodd yr awd- wr fesur Jlipa a diafael. Ceir amryw ddiffygion yn y farwnad bon. Y mae cor- fan eloff yn hon—" Fel y bu bydd heb waith." Nid oes eisieu ansoddair i osod allan hyd tragwyddoideb, fel y gwneir yms-" Am dragwyddoldeb hirfaeth." (i.) Tra-mynycha y syniad am lywodraeth angeu yn nhudalen I Rhwng breich- iau mcun dyneraf" Dyiesid defnyddio bannod o flaen yr e 4w wrth cirtefnydio yr ansoddair nchod yn yr nchelradd. Mam dyner, ond y fam dyneraf. Cymmysga y rhif wrth ddyweud, o'u hoi yn chwythu henaid." Dechreua linell gydag n fach. Gwastreffir berf ynhon-" O'i fewn cynnvddu wnaeth." Nis gallwn am- gyffred hon—"Trwy fywyd yn weitliredol." Y mae Ei weddiau i'r Goruchaf yn rhy hir. Dinystria amryw o'i ffigyrau. Ail-adrodd ambeil dro Wnai droi yr uu pennillion," sydd ddiystyr. Ysgrifena sugnaw yn lie sugnai. A'r tafod fi mor ffraeth." Y ferf id fuL a olygid, ac nid H fl." Defn- yddia fynu yn lie fyny. Nid oes synwyr yn y llinellau hyn- ft weddi tua'r nef Yn euro Arglwydd gwrando." Edmygydd."—0 ran barddoniaeth, hon yw yr oreu yn y gystadleuaetii, ond nidyw yn ddigon nodweddiadol. Ceir yma luaws o ddiffygion pwysig, ac ar- wyddion o esgeulusdra. Mae pennillion y nawfed a'r unfed-ar-ddeg yn rhagorol, ond fod ynddynt un diffyg, a hwnw y diffyg penaf mewn cyfansoddiad—nid oes berf ynddynt. Corpa heb enaid yw pen- nill heb ferf-y mae'r'bywyd wedi ymad- ael. Ond i Edmygydd ddyfalbarhau, a bod yn fwy gwyliadwrus, y mae yn sicr o ddyfod yn fardd enwog. Galarfab.Mebrwnad faith, yn eyn- nwys tua 350 o linellau. Cymmysga ei ragenwau meddiannol a lluosog yn ami, ac y mae yn rhy hoff o ferfau cynnorth- w/ol He nad oes eu heisieu, megys gwywo wnaeth," cymmeryd w iaeth," 'roedd yn meddiannu." Rhydd y ter- fyniad au" i'r ferf cyfeir;ai. N. ( amal, llwybyr, a ddisgyblion yw ffurf briodol y geiriau uchod. Gwalius yw ho;?—"Ei eirchion ymddyrchafai." Baasai yn iawn fel hyn- Ei eirchion a ddyrcliai .i," neu "Ei eirchionymddyrchafeut." Y mae gair wedi ei adael allan o hon— "Oddiwrth draffeithion." Y mae yn wallus iawn yn ei odlau. Gesyd y geiriau canlynol i gyd-odli: "byd—lid; gwir— bur Dduw—glyw fy w—gwiw; Ly—bu; llu-ni; prudd-sydd; huu-dyii," &c. Defnyddir hwy gau ein beirdd goi eu, ond y mae bai yn fai yn mhob man. Gelwir y bai hwn yn y pedwar-mesur-ar-hugnin yn dwyll-odl— a Twyll awdl-onid hyll ydyw, Cawr o'i hwyl yn curo Huw."—Pedr Pwrdd. Os na oddefir ef yn nghaethiwed Dafydd ab Edmwnd, yn sicr ddiamheu, ni ddylid ei oddef yn y mesurau rhyddion, lIe mae cymmaint o ryddid i'r bardd. Yn nechreu y cyfansoddiad, tuedda y bardd i ddifne angeu, a phriodoli Ilid iddo, ond daw i'w le eyn y diwedd. Y mae hon yn farwnad dlos a barddonol, ond y mae yn rhy gy- ffredinol yn ei delweddau—gwna y gyfran helaethaf a greu o honi y tro i unrbyw hen frawd duwiol ac ymdrechgar. Pradd ei fron."—Marwnad fer, tma 150 o linellau. Nid yw hon yn ddifai mwy na'r lleill: Cawn ynddi y gw&llau canlynol:—"roedd" yn lie roed,a"fynu" yn He fyny. Terfyna y pummed pennill yn swta iawn. Wrth gyleirio at farwol- aeth tad yr ymadawedig, dywed— Ei dad roed i orwedd mewn gweryd, A'i ysbryd ehedodd i'r nefoedd." Dyna osod y ceffyl ar ol y cerbyd. Gwas- traffa yntau' rai berfau, a defnyddia y bastarddair hapus-nid oes ei eisieu yn y Gymraeg. Dyma gorfan eloff-" Sef Marg'ret, Mary Anne, a William." Bu- asai deifwynt ynwell nA chorwynt jD difa cysuron. A'i babell bob dydd a wau- ychodd." Dadfeilio fnasai oreu i atteb pabell, a gwanychu fuasai orea i atteb corph. Llofruddia y bardd hwn eiodlau yr un fath a Galarfab. Y mae yma ddar- lun da, ond rhy ryddieithol ydyw mewn rhai manau. Saif y gystadleuaeth rhwng Galarfab a Phrudd ei fron. Y mae'r Peehadur Mawr yn ormod o bechadur. Cyfaddefodd ei hunan yn bechadur, ond dyla-sai adael ei bechodau, yn lie ceisio eu eyfiawohau trwy eu danfon i'r gystadleuaeth. Mae tarawiadau da gan Mab Galar ond mae y diffygion yn rhy luosog. Mae Edmygydd yn wir farddonol, ond nid yn ddigon nod- weddiadol. Mae Galarfab yn dda, ond yn rhy wasgarog. Ceir amryw feiau ac anafusion gan Prudd ei fron; ond, a chymmeryd y darluniad, y farddoniaeth, a'r diffygion i ystyriaeth, nis gallwn roddi y flaenoriaeth i'r naill ne'r llall o'r ddau olaf a enwyd ac oherwydd hyny, rhaner y wobr rhwng Galarfab a Prudd ei fron. THALAMUS.

HETEROPHEMY." Ysgrifena un o ohebwyr y l)i ych Gwelais y term trwsgl, anystwyth, fidldr, acannealladwy uchod, yn benawd i erthygl led ddyddorol mewn newyddiadur Seisnic yn ddiweddar. Ac er nad wyf yn bwriadu ei chyfieithu yn llawn a llythyrenol, etto, bamwyf y byddai yn dda ac yn llesol i'r darllenydd Cymreig gael rhai o'r awgrym- iadau a gynnwysa. Dichen y dylid egluro hefyd fod y term uchod wedi ei fatha gan wr dysgedig iawn (yn ei dyb ei hun o leiaf), ac ysgrifenwr o gryn enwogrwydd ar ieith- yddiaoth-Mr Grant White a defnyddia ef yn IT ystyr o goll neu gam-ddywediad uii yn dyweud yr hyn na fwriadai ddy- weud. Y mae liawer o hyn yn cymmeryd lie yn ami wrth siarad ac ysgrifenu, naill ai yn fwriadol neu yn anfwriadol, a dylid bod yn ddiolchgar fod rbyw dermau fel hyn i'w cael er ymgnddio odditanynt. Y mae yn gofus gan yr ysgrifenydd am dro digrif a ddigwyddodd yn yr hen wlad flynyddau yn ol. Mewn eglwys yn sir Fynwy yr oedd hen frawd duwiol o ddiacon oedd yn hynod anffortunus ar y pen o gam- ddyweud. Arno ef, am flynyddau, y disgynodd y gwaith o gyhoeddi yn yr odfeuon. Yr oedd gan yr eglwys dri chwrdd wythnosol unwaith bob mis, sef owidd gweddi eenhadol, neu gwrdd nos Lun cynta'r mis," y cwrdd gweddi rheolaidd nos Fercher, a'r gyfeillach eglwysig nos Wener. Un Sabboth, eyfododd yr ben frawd ar ei draed gyda chryn bomposity swyddogol, a chyhoeddodd gyfarfodydd yr wythnos fel hyn Bydd eyfeillach yma nos yforu, cwrdd gweddi nos Fercher, a chwrdd nos Lun cynta'r mis nos Wener, fel arferol." A dyna wenu a wincio oedd trwy'r gynnulleidfa Ond nid oedd hyn ond slips of the tongue, digon difeddwl, a digon diniwed hefyd, o ran hyny. Etto, y mae yn esboniad ar y term Hetero- phemy." Dichon mai ychydig o honom sydd yn ddieuog o'r amryfusedd. Clywir yn awr ac eilwaith bregethwr yn gwasgu rhyw adnod, neu ddarn neillduol o'r Beibl (meddynt hwy), ar feddyliau a chof eu gwrandawyr, pan nad ydyw y brawddegau dyfynedig yn yr Hen Lyfr o gwbl; dim ond darn o waith neu ddywediad rbyw ddyn enwog, wedi ei gario i lawr o oes i oes nes dyfod mor gyffredin a cbyfarwydd ag adnod o'r Ysgrythyr. Er y dylai dysg- awdwyr y bobl mewn pethau ysbrydol wybod yn well, etto, dichon mai dyweud yr hyn na feddylid a wnaed—" Hetero- phemy." Ymddengys i mi fod wmhreth o bethau yn cael eu dyweud a'u gwneud hefyd yn y cylch politicaidd, nas gellir eu hesbonio ar un egwyddor ond yr un Heterophem- aidd yma. Mawr y swn fu yn ddiweddar, oynyr etholiad, am Ddiwygiad. Dyna oedd ar dafod pawb, nes y gellid meddwl fod y mil-flwyddiant o gyfiawnder a gonr estrwydd arwawrio. Ond, ai Viiwyjia^ oed j Cnnklft i fUrWr; Edrycher ar John Merrisey, yr *rek-kit-t.. chwareuwr, ya cael ei ethol ya genedd- wr Talaethol yn enw y gair beadikhial" hwn—"diwygiad!" Ond nid hyny -r,,6itl- yliai idaeaori;Hd y Trwy ryw gfdi-ddywedittd rbyfedd, bloeddW' "diwygiad," '•diwygiad," ar b-ea p-ak- heoi, a ehyhoeddid yr wn peth yn holl newyddiaduron y wlad, pan m'i atnsam ■ tra gwahanol oedd mewn golwg. Yr ydym hefyd o dan yr anghomtheid- rwydd i esbonio y Civil Servwe Reform, ay yr un egwyddor, ae edryeh arno yn yr un golen. Y mae'r eiereod, y PoaV-sWTyd £ -v, feydd, a'r Iwy(li"togloFl ya Nykitstem-tiemes j wlad yn gwybod, er eu galar a'a eolled trwy eu trethiadau trymioa a pharkaaa » iaen etholiadau, &e., er lies y blai, NmaÍ Mid gwir ddiwygiad 1. r eirUaervite oedd mewn golwg, fel y profai ymddygiad- au liawer o'r blaenoiiaid rnewa Ilawer am- gylchiad gwarthus end. belUeh, dynja derm manteisiol i guddie s,weifcbred«K>dd bryntion ae amcanioa isel-wael. Y mae lie mitwr i ofni fOlly ffnrf-yoa*&~ rodd yma yn eael ei ddofnyddio ya rky fynych mWR "eymmeradwyaethi** pep. sonoi. I mae eisieu íI aewJdd ar Bridget, y l'orwyn, a pliam gA bancs nil, iiiff yse gyda ehlanap o lythyr idtlí. fel dynes weithgar, diwJd. getttgi, a sebr-, ond ychydig wythnosau sydd ya ddigoa i brofi nad ydyw y naill na'f Hail, .itbr hen sopen ddioalyd, feddw, « aacliest, pay& yn ysgrifena ei "ehyrameradwyaefch, mid oedd ei mtietre8 flaenorel eRJ ya y.n- bleseru mewa tippy a « Hetermp-kemy- dyna i gyd. Pany deuwn i lawr at bethaa pvynieaeh eawn y gair hynod hwn TB raria ei ddy- lanwad arfsrol. Daew gynnalleidfa gref- yddol wedi myned i ffraee 4'u gilydd, ae &'r gweinidog, wrth gwrs, eyia y diwedd. Felly y mae'11 bryd iddo edryeh allati am faes newydd, a pheHderfynm gwnend A phobl ei ofal "yr hyn na wnaeth y diafel erioed," a rhai o honynt, "r a dichon na wna byth" (chwedl hen weinidog iritty, a pboblogaidd yn ei ddydd), set eu gndael Pan fydd eisien en gwared o huno, gwneir rhes o benderfyniadau" yn llawn e'i ganmoliaeth uwcbaf iddo fel dyn, Cristion, gweinidog, pan nad oedd dim yn rhy ddrwg i'w ddyweud am dano ychydig eyn hyny. Pwy a'u cred yn y naill na'r lla111 O. ydyw yn drysor mor werthfawr as y myn y "penderfyniadau" i ni gredn ei fod, paham mae'r eglwys mor ffol a gadael iddo fyned i ffwrdd ? Ie, hyrtvydde ei fynediad ? Yn sicr, y mae hyn yn rhy denen." —meddwl y gwris ereill dderbyn gyda ilawenydd, breichiau &gored, a ehalon gynhes, yr hyn a ystyriweh ya anweddtis i ehwi eich hunain Y m&e'n llawn bryd i gael diwygiad eyffredin a thrwyadl yi hyn. Dymohweler goriedd, a rhodder terfyn ar deyrnasiad y term hwn ar %it- waith. Y mae'r effeithiau eynddrwg a swn y gair. Dywedwn ein meddwl yn onest, goleu, a didderbynwyneb. Os ydym yn benderfynol i beidio gwneud yr hyn sydd iawn, a dyweud yr hyn sydd wir, byddai yn llesol i'r byd wybod hyny, nc nid twyllo ein gilydd & Heterophemy. Diwygier gyda dechren blwyddyn newydd*. Dim rhagor o'r sugar coatedpilla hyn, yn gymdeifcbasol, gwladol, nae eglwysig.

CREULONDEB BELIENL Yn heddlys Birmingham ddydd LInn, cyhuddwyd John Standley a'i wraig, Ann Standley, o achlysuro raar,wolmeth Mary Standley, naw oed, mereh i'r eareharer. Ir oedd y pleutyn yn glaf, ae esgealasodd y rhieni gyrohn cymhorth meddygol hyd y diwrnod blaenorol i'w marwolaelh. Yr oedd un tyst wedi gwelcd y plentyn gyda wyth llygad du yn nghorph deuddeng mis. Arterai y tad gnro y plentyn gyda strap. Cysgai oddiailan i'r ystafell wely yn noeth, ac yr oedd yn fynyeh mewn eyf- lwr truenus o fudr. Gwelwyd y fam-ya- nghyfraith yn eieio y pientyn. Traddod- wyd y eareharorion i sefyll eu prawf ar y cyhnddiad o ddynladdiad.

AMLWCH. prif nodwedd Cristiooogioa didwyll ydyw gwneud ilawer o waith yn ddidrwat. Y mae yegoHHitr yr Ysgol Genedlaechol, Ami web, st'f Mr W- Bvnna, C ill., yn UR O P eyfryw— dyn ietiarige gweit'.gar, airodnw, a ehywi. ydyw. Nid eaffaeliad bychan i'r sefydlind M i'r eglwys ydyw ef. Arholryd yr iti4ol nehod mewn gwybodaeth Ysgrythyrol el^ni gan y Parch. Henry Lloyd, eurad y B rth, Atniweb, yn absenoldeb y Parch. H. &dwards, offeiriod Llanfechell (yr hwn a In ,I..nd i fod yn brc- seuuol gan afiechyd;. >dj Mr Lloyd fud oddeutu dau ddwsiii o blant yik et*ilwng o wobrau am eu gwybodaeth ja y gangen htoiio yr ystyrir hi gan ysgolioa y bwrdd yn dd. unghenrhaid ihoddi sylw iddi yn yr ysgol ddyddiol. Ar y 60.1 cjfisol, rhanwyd gwobraa o lyfreu rhwug y orpuon gan y Parch. J\ Roberts (yr hwn sydd bob auitfor a'i h' li euaid o blaid lnb gwaith da). II, vrodo-'d y licer fod y ji au lwyaf o'r 11} Ir u we.:i eu rhoddi gau yr Education J'j'artment, a'r gweddill ganddo ef ei hun: Yr oedd Mrs Kobt>it$hefyd yn bret;ennol. -J. L. X.