Llais Y Wlad

ESTABLISHED 1868 I l MR. I) A X TON HARDING, Surgeon Dentist, ( CARNARVON, BEGS to inform the Inhabitants of North Wales that he has Remvoed from BELMONT HOUSE, to his new and more convenient premises, I BRONALA, NORTH-ROAD, CARNARVON, NEARLY opposite the Railway Station, where he may be Consulted Daily, FRBE OF CHARGE, as for past years, in all cases relating to the TEETH, and continues to Supply every description of ARTIFICIAL TEETH, with all the Latest Improvements, at very Moderate Charges. I Gold Fillings on the New American Principle. BEONALA, CARNARVON, NOVEMBER, 1875, A NEW VOLUME COMMENCES THS FIRST WKBK IN JANUARY AND JULY, I THE JOURNAL OF HORTICULTURE AND COTTAGE GARDENER | (ILLUSTRATED) Is the most Practical and Widely circulating Journal devoted to GARDENING IN ALL ITS BRANCHES, I And embracing, among other Home Pursuits of the-Country House, POULTRY, PEAS, PIGEONS, CAGE-BIRDS, &o. I PRACTICAL UTILITY RATHER THAN ORNAMENT IS THE OBJECT OF THIS OLD-ESTABLISHED PERIODICAL. I Weekly, Threepence; cst Free, Threepence-Halfpenny- OFFICE: 171 FLEET-STREET, LONDON, E.C. To be had OF *13. Booksellers, and at the Railway Stalls. Post-offioe Orders to B& made payable to E. H. MAY MAHUALS FOE THE SEAMY. GARDENING. 3d. I ALLOTMENT FARMING, 3d. BEE-KEEPING, 4d. • -.I GREENHOUSES, 91. KITCHEN GARDENING, 41. -GARDENING. 3d. GREENHOUSES, 91. KITCHEN GARDENING, 41. FLOWER GARDENING, 4d. FRUIT GARDENING, 4d. I FLORISTS' FLOWERS, 4d. POULTRY BOOK, 6d- WINDOW GARDENING. 9d. MANURES, 3d. RABBIT BOOK. 6d. HEATING MANUAL, 6d. Any of the above can be had Post Free for an additional Postage Stamp. LONDON: JOURNAL OF HORTICULTURE AND COTTAGE GARDENER OFFICE, 171 FLEEr ST., E.C To be had of all Booksellers, and at the Railway Stalls. 8308 I Every Saturday, of any Bookseller or Newsagent, Price THREEPENCE. Each Half-yearly Volume complete in itself, with Title-page and Index. THE ATHEN2EUM ■JOURNAL OF ENGLISH AND FOREIGN LITERATURE, SCIENCE, jjFINE ARTS.MUSIC, ANDTHE DRAMA. CONTAINS :-Reviews of every important New Book, English and Foreign, and of every 1 new English Novel-Reports of the Learned Societies—Authentic Accounts of Scientific Expeditions- Criticisms on Art, Music, and the Drama—Foreign Correspondence on Subjects relatiug to Literature, Science, and Art—Biographical Notices of Distinguished Men—Original Poems and Papers- Weekly Gossip. THE ATHENJEUM is so conducted that the leader, however distant, is, in respect to Literature, Science I the Fine Arts, Music, and the Drama, on an equality in point of information with the best informed circles of the Metropolis. Office for Advertisements—20, WELLINGTON-STREET, STRAND J LONDON, W.C. With THE ATHENAEUM for December 25, a Special Extra Sheet will be issued, containing a Series of Articles on the Literature of France, Germany, Belgium, Denmark, Sweden, Norway, Holland, Hungary, Servia, > and Crotia, Italy, Portugal, Russia, Spain, and Bohemia, being a Review of the Continental Literature of 1875. I No additional Charge will be made for this Double Number. A Single Copy will be sent upon receipt of Four Penny Stamps. i I Published by JOHN FRANCIS, 20, Wellington Street, Strand, London, W.C. 8187 DELPHI H 0~T^EL7 I LLANDUDNO. CAPACIOUS AND ELEGANT COFFEE-ROOM AND DRAWING-ROOM, WITH i ✓ SEA VIEW. TABLE D'HOTE DAILY I|Sf ABLING, COACH-HOUSE, AND LOOSE BOXES. OMNIBUS MEETS THE TRAINS. I MR. GREENE, Proprietor, .1 • Extract from John Bull, August 31st, 1872. ,:t "Of Welsh Hotels, we may mention with especial favour.while the Adelpbi Hotel is far the best in I Llandudno,"—" Notes for Tourists." 2983 THE NORTH WALES MINERAL WATER MANUFACTORY, BANGOR. ••) JOHN STAGEY & CO.'S | CELEBRATED PURE SODA WATER LEMONADE. | POTASS „ GINGERADE. I SELTZER „ UINGERBEER. I LITHIA „ CHAMPAGNE PERRY 1 LITHIA AND PuTASS „ CHAMPAGNE CTDER &c. ) ALL kinds of Aerated Waters, manufactured by trade, can be obtained wholesale at that T o6 W2rks' As p.roof of the quality and purity of the water?, the increase of business has been sucb SQabll'fk ;lVf f°JUDd lfc necessary to considerably enlarge their Manufactory, Machinery, Stock, &c. t< that Vi,T? meet the demands of their numerous Customers. The whole Manufactory is now on such a scah | whoksomen^rand purity t0" surpas8ed an? Manufacturer in the Kingdom foi I bltif' 8Ud 5°' deaire £ t?uthank thf Nobility, Gentry, and Public generally, for their esteemed patronage, and to 1 a continuance of their past favours. jlOg 871-6885 BULL'S HEAD HOTEL, BALA. p, Totixists and Visitor will find evorv comfort and attention at thb old-established Hotel. Verythiiig in the Bull's Head Hotol will lie foun i ot tJio host kind, find perfectly moderate p charges. Posting Department is well appointod with good Hores, aid tiret-class Carriages. Boat ATTACH ED TO THE HOTEL FOR VISIlOriS ON TIIE CELEBRATED LAKE J SPACIOUS COFFEE ROOM. • COACHES TO AND FROM THE RAILWAY STATION DAILY, SUNDAY EXCEPTED. EDWARD LLOYP, Proprietor t

GRAS DUW A'l GRIST EF. I f'enaid tlawd faint o le8-a roes Duw Drwy ra-i dawn ei fynwes Duw i'r enpii-I y-w'r haues, Yn yr un gair"* hwn a gêB. Gorphenwyd." O AHFON. -+-

YR EIRA. Gwyn oer iach g; unyrch y Ganaafl-hyfwyn, Tlws auafol sidan, A hygar fiodeu !>yw ariau O oror meilt yv,'r eira man. R. MON WILLIAMS. — «>-

ENGLYNION I aer bach Mr Hugh Williamb, Frogwy Bach, Llan- gwyllog, MOD, a anwyd Ionawr, 21, 1876. tfuw Williams ar ol hir amser-gafodd Gyfiawn aer mewn llonder; 0'1 gael bydd i'r F.ogwy wyl Ler Yn gu alawoa a glywer. I'ch mab oes heb groea o'i gryd-hyd ei fedd, Duw fo'i gyfarwyddyd A cherub iacb, gwych o'r byd Fo'n ei aufou i wynfyd. MOKWYLLT.

DATHLGERDD, Ar yr achlysur o briodas Miss Anne Elizabeth Lloyd, Trallwyn, Eifionydd, gyda'r Parch. W. K. B. Briscoe, Shipton-os-Stour. Dewis Miss Lloyd, E.-eml lodes-foneiddi,,if, Yn addurn i'w fynwes, Wuai cywir lange, er ei lelil- Gem orwych ddigymhares. Iaith y prydferth goleertifi-ofynai Ar feinion glogwyni Pwy erioed fti'n priodi Ei harddach na'i hoffach hi ?" Tau law gwynt yn hwyliog wdu—canfyddid Cain foddus fauerau- Dyledua glod lodes glau Nodent, a'n dymuuiadau. Lio [ Mwg anelwig maghelau-i'w chyfarch Ddyrchefid yn dorchau A dawn brwd ergydion brau'—ledai'i mbawl, A'u llais trjwanawl fel llaes daranau. Mae'r creigle a'r mdr crygJyd-yn siarad Cysuron eibywyd Bywiol lef ei phobl befyd Gynneuai barch gwyn ei byd. Brynilaetb, Pwllheli. H. TuntVAL DAVILII. .T

Y TAFOD. Buddugol yn Eistoddfod Meirion. Iaith offerjn ffraeth a'pharcd—medrus Yw ymadrodd tafod, A theilwng ystwyth aclod, Yn arch ly w auair a chlod. Drwyddo ceir pob a:lroddiad-o'r geneu Wir gynnyrch y teimlad Hir ddeil hwn fawr ddvlanwad Ar hawl glir rheoli gwlad.

HIIljA THCDDAID. Beddargraff y diweddar Rowland Hughes, masnachjdd- (Buddugol.) Yn iach i ddiiwiol fasnachydd eon, Hen was tymhoVpl gonesta' Meirion Yn hir y cofir y btaeuor cyfion, Drwy'i ddiwyd fywyd rbo'i dda odfaon Un hael, gwir astud, fu'n haul o Gristion, 0 fri ei al ad aetb at farwolion Ond enw-Rowland union—fydd hysbys Ar hyd yr ynys tra rhed yr Wnion. ALWKNYDD.

NOS-GERDD I FY NGHARIA D. Chwi d lifiglaer Per y nen, Cbwarddwch yn hardd uwchbeo, Cauwch eicb golygon claer, Cysgu mae fy ngbariad am Huno'n dawel, Megys ang,31, Cysgwch chwithau, friall nen. Wylai td ac ieuange loer, 'R ydwyt yn fliu ac oer, CwRg yn ditwel uwch fy lUheD, Cysgu mae fy Euid weu, Huno'n dawel, Megye ange), Cau dy lygild arian, loer. ChwiUiau, awelon nos, Telynau anian dlos, Tyner anadlwch g&n o swyn, Suwch i gysgu Euid fwyn. Bydd yn dawel, Dyner awel, Paid a dfffro cwrg y fun. Chwithau, freuddwydion nos, D'wed well wrth Enid dlos, D'wedwch yn ddistaw yn nghlust y fit, Arthur sydd yma yn gwyliu dy Ld i j" Huua'n dawel, Megys angel, 0 fy ngenetii anwyl aur. ROMEO.

"NI CHEL GRUDD GYSTUDD CALON." Ni chynnal bron ochenaid—-a'i hingoedd Heb ddangos drwy'r llygaid, A thrwy'r wedd ryfedd a raid-ddatguddio, Du alar yno a dolur enai 1. ALLTUD EIFION.

PRYDFERTHION CYMREIG, 3ef pl-mt bach tlyeion ac anwylbert. Gutn Ehrill a Ffebtinfab. GWLADYS. Gwawr Gwladys garia glody(d-feI gwawr haul I Fogl gron Meirionydd Sail eiiiioes o lawenydd I A briall fôst Ebriil fydd. BUDDUG. J^afnau mM iel fwy na mwy—os boddia GwefusBuddug 'dofwy A'i gwrid glln fydd gariad glwy' Ar byd Eden Ardudwy. NEST. Rbâd Wrhydri niroclres-teg fltned At gyflawni gorchest, A swyniou Cy'nirttes onest A wnaed yn un ydyw,.Nesfe i MORFYDD. Morfydd wen, mawi foddineb—yw dwyfol Edefyn ti pb ur**eV.; Oes eneth fwy ') tblysireb A gwell ei moes ? Nag oes neb. IOEWERTH. Dihareb byd yw Iorwertb,—o grjbwylj Ac arabedd r rydfert h Mw falch a bwyalch ar berth PëIentwrd o haul g,ftter% IFOR. Dyngarwr o'i wadn i'w goryn—fwynhaf Yn Ifor benfelyn A thalent, cerdd, a thelyn, Ifor Hael, ddaw'n fyw ar hyn. YN CYNNWYS Y CHWE ENW. Gwladys, Morfydd, fydd ryfeddod,-lorwerth Yn arwr ei gyfnod Buddug fydd win heb wadded, Ifor a Nest fawr eu nod. CYFFDY. _u-J_-

CYSTADLEUAETH AREDIG GOG- LEDD CYMRU. Dosbarth pwysig yn ein gwlad yw yr amaethwyr. Dosbarth ydynt hefyd ag y dylai fod ynom y cydymdeimlad llwyraf a hwynt, yn neillduol felly amaethwyr Cymru, a hyny am fod eu sefyllfa ar y cyfan yn dra isel. Mae'n debyg mai gan yr amaethwyr ymae yranneddaudistadlaf, yr ymborth gwaelaf, y brethyn garwaf, a'r ennillion lieiaf, ac y maent ar y cyfan yn fwy amddifad o fanteision i wella eu medd- yliau nag hyd yn nod y llafurwr ei hunan. Wedi y eyfan, nid oes yr un dosbarth yn fwy anhawdd ei liebgor. Rhydd yr ar- wydd (sign) hwnw esboniad teg ar y sylw- adaa uchod-y blaenaf &r y sign yw y milwr, a'r geiriau hyny yn d'od o'i enau I fight for all." Yna cawn ddarlun o'r offeiriad, ac yn ymyl ei enan, I pray for all;" ac yn olaf y ffermwr yn dyweud, And I pay for all." Ac o'r tri, yi amaeth- wr yw y mwyaf anhawdd byw hebddo. Gwnaem y tro yn burion heb i neb ymladd drosom, on cael cenhedloedd ereill y byd i fyw yn llonycll. a feddylied neb ychwaith ein bod am wneud heb i neb weddio drosom. Ond beth bynag yw awydd yr oes hon am gael gwared o'r milwr, a dadgyssylltu gweddio oddiwrth reolaeth y llywodraeth, y mae lluaws o gymdeithasau yn cael eu codi yn ein gwlad i gefnogi yr amaethwr, a dymunem o'n calon fawr lwydd iddynt. Mae'n hyfryd genym fedd- wl fod argoel dda a chyffredinol, fod am- aethwyr ein gwlad yn ymroi fel o ddifrif at wellhau a thrin eu tiroedd. Bydded i'n hamaethwyr gredu fod trin ychwaneg ar y tir yn sicr o wellhau eu sefyllfa-fod modd dyfod a'r tir i gynnyrchu llawer yn ychwaneg, a bod yr amser wedi d'od ag sydd yn rhoddi y fath gyfleusderau yn nwylaw llafurwr y ddaear nes sicrhauiddo ennill da wrth wneud hyny. Arwyddion dymunol yn nglyn ag am- aethycldiaetb yw yr ymgystadleuaeth aredig sydd mor gyffredinol yn ein gwlad yn awr ersugain mlynedd. Faint o les y mae hyn wedi ei wneud ? Y mae wedi gwneud llawer yn ddiamheu. Mae y symmudiad daionus hwn wedi tynu bechgyn ieuaingc allan (fel y gwelsom a'n llygaid yn Llan- fairfechan ddydd Iau diweddaf), fel naraid iddynt olni ymgystadlu a phrif aradrwyr Cymru. Ni buasent y-pethau ydynt oni bai am y gystadleuaeth aredig. Yn awr, wedi i ni wneud yr ychydig sylwadau brysiog uchod, fel rhyw arwein- iad at ein hadroddiad, ni a awn yn mlaen i wneud ychydig report o weithrediadau y gystadleuaeth uchod. Mae'n ddrwg genym i'r aradrwyr gael diwrnod mor nodedig o anffafriol, gan iddi wlawio drwy'r dydd. Cymmerodd y gystadleuaeth le, a hyny trwy ganiattad Major Piatt, yn y rhan or- llewinol i bare prydferth Brynyneuadd. Daeth ugain o wefydd i'r maes, a threfn- wyd hwy yn ddau ddosbarth ymunodd naw yn y dosbarth cyntaf, ac un-ar-ddeg yn yr ail ddosbarth. Yr oedd golwgfawr- eddog ar atnryw o'r gwefydd. Y gwefydd goreu oeddynt fel y canlyn :—laf, oedd yr «iddo Mr Owens, Nantnewydd, Llangefni, Mon yr ail oedd eiddo Major Piatt, Bryn- yneuadd y drydedd oedd eiddo Llywelyn Lewis. Ysw., Tanyfynwent, Aber. Y beirniaid oeddynt Owen Owens, Ysw., Bryndowsi, Conwy; J. H. Owen, Ysw., Ymwleh; ac Edmund Howard Sykes, Edgeley, ger Caerlleon. Beirniaid yr arddu oeddynt y Meistri Parry, Wern, Llandegfan; Robert Jones, Greiglwyd, Penmaenmawr; a John Edwards, Ty'ny- coed, Trefaenan, ger Llanrwst. Saif yr ymgystadleuaeth fel y canlyn :—Y goreu yn y dosbarth cyntaf oedd William Wil- liams, Fferam, Llangristiolus M6n; awdwr yr aradr oedd Edward Davies, Cwm; gwobr, 8p. Ail, Evan Thomas, 'Tanydderwen, ger Bangor; awdwr yr aradr oedd William Thomas, Niwbwlch, Bangor gwobr, 6p. 3ydd, Ellis Pritch- ard, Llwyncelyn, Llanllechid; awdwr yr aradr oedd Griffith Griffiths, Aber gwobr, 4p. 4ydd, Robert Williams, Fedw, Llanrwst; awdwr yr aradr oedd John Price, Llanrwst; gwobr, 3p. 5ed, Rich- ard Hughes, Black Horse, Pentraeth; awdwr yr aradr oedd Edward Hughes, Bontnewydd, Caernarfon; gwobr, 2p. 6ed, Owen Jones, Plas Llandegfan; awdwr yr aiadr oedd W. Williams, Talwrn; gwobr, lp. Derbyniodd y tricanlynol 7s 6d bob un, sef Robert Hughes, Pant-hwfa, Llanllechid; W. Roberts, Nantnewydd, Mon; a W. Hughes, Penycefn, Caerwys. Gaif yr ymgeiswyr yn yr all ddosbarth fel y canlyn laf, Hagh Jones, gwas Talybontuchaf, Llanllechid; awdwr yr aradr oedd G. Griffiths, Aber gwobr, 6p. 2il, Edward Hughes, gwas Talybont uchaf. G. Griffiths oedd awdwr yr aradr hon etto; gwobr, 5p. 3ydd, William Hngbes, Tan- yfynwent, Abèr; awdwr yr aradr, G Griffiths; gwobr, 4p. 4ydd,William Owen' Madryu, Aber; awdwr yr aradr, G. Griffiths; gwnl)r, 3.)- 5ed, David Wil- liams, Caeteliior, Llansadwrn, Mon awdwr yr sualr oedd Edward Daviee, Cwm; gwobr, 2p. God, Hugh Roberts, Penbryntwrw, Llanbedr, ger Conwy; awd- wr yr aradr oedd John Thomas, Tyny- groes, ger Conwy; gwobr, lp. 7fed, W. Williams, Madryn, Aber gwobr, lOIi!. Yr ydym yn I arddwy r canlynol dderbyn 78 6d bob un, scf.D. Jones, Tai'rmeibion; R. Parry, Abcrogwen Evan Griffitb, Madryn, a JoLu Jones, Plas Llnnfair. Mae'n 11 a wen genym llu dyweud i'r feirniadaeth ar y (ld, u ddosbarth roddi boddlonrw\ydd cyffredinol i'r edryahwyr gystal --i(z i'r ymgyota(lieti,,vyr ar y eyfan. Dywedaf wrth Y rhai na enuilliut wob:wy<m yn hon Cewch hwyl y tro atittiriwoh yn lbm-; Ymdrechwch n ddifrif, (Uchreiuvch yn py ,t, Os ydych am iwydd^, ennuuii weh yr hint. Nid ystyriem ein hadroddiad yn gyfkwn n lawer heb wneud sylw neu ddau ar y cininw rhagorol y ba Major Piatt mor garedig a haelfrydig ag anrhegu i'w garedigion a'i gymmydogion, gystal &,o, ugeiniau lawer o ddyeithriaid 8 sir Fon Jt. sir Ddiabych, Conwy, Bangor, a Llanrwst. Yn eu plitli eawsom iiintfu yr aiirliyded(I o fod, a dcrbyoiedy boneddwr anrhydeddna, twymngalon, a chenedlgarol ein diolch. Yr oedd y ciniaw cyntft.f ar y bwrdd itmui4 o'r gloch, lie y gwnaeth tuit ehant e bersonau eu hunain i fyny ya gysurns gyda danteithion gystal ag a, fu ar fwrdd erioed. Yr oedd pob rhan o'r danteithion o'r dosbarth cyntaf. Safodd Major Platt ei hunan wrth ben y bwrdd i dori y round of br;e! ysblenydd oedd o'i flaen. Yr oedd y ciniaw yn myued ya ralaea yn neuadd newydd y Plas, yr hon oedd wedi ei liaddurno yn y modd prydferthaf gyda bythwyrddion, rhosynau e wahanol liwiau, &c., a chanfyddem yr arwydd- eiriau canlynol ar hyd-ddi: Llwyddiant i'r Aradr," Speed the Plough," "Health and Prosperity," &e. Yn mysg y bonedd- igion oedd yn bresennol canfyddem Major Platt, E. H. Sykes, Ysw., Edgeley; J. H. Owen, Ysw., Ymwlch; Cadben Hayward a'ifab, Caernarfon; Llewelyn Lewis, Ysw., Aber 0. Owens, Ysw., Bryndowsi; M, r H. Humphreys,Porthaethwy Mr Roberts Wigfawr, Aber Mr Humphrey Ellis, ieu., Tai'rmeibion Mr H. Ellis, Brynypin; Superintendent Jones,Bangor yn nghyda. lluaws nad oeddym yn gwybod eu henWau. Wedi clirio y byrddau,cawsom annerchiad sylweddol a dyddorol gan Major Piatt, i'r hwn hefyd y rhoddwyd y llwngcdestyn cyntaf, ac yfwyd iochyd da iddo ef a'i denlu, a chanlynwyd hyny gyda thair hwre gwresoga chalonogol, am yr hyn y cydnabyddodd y boneddwr anrhydeddus. Yna cawsom annerchiad byr ac ysmala, yn uuol a'i natur, gan 0. Owens, Bryn- dowsi. Wedi i'r gwyddfodolion dvlu. en diolchgarwch gwresocaf i Major Platt am ei garedigrwydd yn eu hanrhegu 4'r fath wledd ragorol, ymadawodd p lwb i'r rnaes i edrych pa sut yr oedd hi vii myned yn miaen yno gyda'r troi. Am bump o'r gloch dracliefn, yn yr un lie, bwyttaodd tua dau gant o'r cyffelyb ddanteithion, a'r cyfan ar draul Major Platt. Yr ydym yn ystyried fod cydaabyddiaeth gyhoeddus fel hyn yn wir deilwng i'r pwyllgor ffydd- lawn, ac yn arbenig felly i'r ysgrifenydd medrus, Mr R. E. Jones, Penybryn, am eu trefniadau doeth, gystal Il. dygiad y gystadleuaeth yn mlaen mor rheolaidd, 1\6 hyd foddlonrwydd cyffredin y oyhoedd. Daeth cannoedd, os nad miloedd.yn wreng a boneddig. i'r pare, i gael golwg ar yr ymrysonfa, ac yn eu plith yr Anrhyd- eddus Argiwyddae Arglwyddes Penrhyn. 'Rwy'n deall hefyd fod swm lied dda o arian mewn llaw, wedi talu pawb yn dra anrhydeddus, yr hyn sydd yn dangos fod yr anturiaeth wedi troi allan yn llwyddiant perffnith. LLECHIDON.