Llais Y Wlad

"Y TORIAID DILES." Rai dyddiau yn ol rhoddwyd ar ddeall i "j11 fod dadl wedi cymmeryd lie yn im o c«Warelau y Gogledd yma o berthynas i aIth y Toriaid tua'r Senedd yn ystod y flwyddyn ddiweditif. Ie, dad leu niynycli ydd ar bwngc fel yna yn mhob gweithfa ? faintioli. Ond yr byn a bar fod y ddadl ucbod yn haeddu sylw ydyw, fod im oehryiicann y byrdwn hwn Nidydynt ngwneucl dim: maeyr IIerald yn dyweud yny." Wei, druan o'r blaid Radicalaidd y too yna, meddaf fi, a thruan o'r Herald r}efyd! Os nad oes rhywbefch amgenach i W d(I"Nytl yn erbyn y Toriaid na haeriad fel yna, ni I rliyw lawer o niwed a dderbyniant: cynghor yw ar i'r Jrthblai'd o hyn a!! an chwilio'r pwage r°stynt eu bunain, yn llej-aymmeryd eu eadwyuy tywyllwch gan yr hyn a "ddywed Yr lIetald. Ond gan fod y cybuddiad fod y Toriaid yn rhai diles yn cael ei ddwyn yn ell horbyn yn fynych gan rai na wyddant r11 amgenach neu sydd yn ei wneud yn '^riadol er mwyn eamarwain ereill, nid anfuadiol ar hyn o bryd fyddai tafia cip- olwg dros yr hyn a wnaethant yn ystod y senedd-dymbor diwtddaf. Bydd i hyd yn fraslinelliad o'u gwaith falurio yn yfllon fympwyon gwag y breuddwydwyr -Jpdicalaidd uchod a'a cyffelyb. Rhwng dadgorphoriad ac ail-gynnulliad y Senedd, fynych y canfyddwn yr aeladau seneddol Yll annerch yr etholwyr ar yr hyn a 8yflawnwyd yn y gorphenol, ac ar yr hyn Y dlsgwylir ei gyflawni yn y dyfodoL Bu Yr Baikes yn gwneud hyn o flaen cynnuil- la mawr o etholwyr Caerlleon yr wythnos ddlweddaf, ac y mae yn eiaraeth ddigonedd 0 kyngciau ar gyfer yr hyn sydd genyf ttiewn golwg yn y ilythyr hwn, sef, adgoffa 1 eh darllenwyr am ychydig o'r mesarau pWysig a gwerthfawr a gawsom gan y toriaid y flwyddyn ddiweddaf. Dywed y "ODeddwr uchod na fu un tymhor, ers pan Y lUae efe yn aelod seneddol, sef yw hyny, ers saith mlynedd, yn fwy cynnyrchiol o fasurau da a buddiol na'r tymhor diweddaf -ïe,nad oedd yr un i'w gydmaru iddo. Y Mestir cyntaf a grybwyllir ydyw IIESUR ANNEDD-DAl'P* GWEITHWYJl. Gwelir dau fai ar y mesur hwn y cyn- taf, nad oes genym ddim hawl i wneud fteb yn fwy eys irus nag y mynant wneud 1l httnain. Dyna wrthwynebiad y Rad- lcaliad philosophyddol. Yr ail ydyw, y dylasid gorfodi awdurdoian y trefydd i'w oi mewn gweithrediad, yn lie gadael iddynt ryddid i gyflawni yr hyn yr ystyr- lnt. yn ddyledswydd arnynt. Dyna wrth- wynebiad rhai a alwant eu bunain yn *fchyddfrydwyr. Rhyfedd iawn, onid&, fod rkai .^ydd yn gwneud cymmaint o drwsfc yn nghylch gorthrwm a gormes Toriaidd, Yn dadleu yn erbyn cysur y gweithiwr, a rhyddid personol; eithr nid yw ond epgraifft arall o annghysondeb Eadical- aldd. Ond beth sydd i'w ddyweud dros y mesur hwu ? Hyn o leiaf. Dyma'r ym- gais gyntaf a wnaeth Senedd Prydain o ddifrifiysguboymaith o'n trefydd mawrion y cowrtiau isel, a'r heolydd cuiion, y rhai ydynt fagwrfa cleivdau a heintiau—eytiau ac ystafelloed J nad ydynt gymhwys i fodan rhesymol drigo ynddynt. Trwy y mesur iiwn -rhoddir bawl i'r awdurdodau trefol dynu yr hofelydd hyn i.lawr ond thaid icldynt adeiladu tai cyurus yn eu Ile, digon i gynnwys y trigolion a wthid fel penwaig ar draws eu gilydd i'r hofelydd pondemniedig. Dyna fesur da er lies iechyd, cysur, a moesau ein cyd-ddynion. GeUid helaethu ar hyn, ond ymattaliaf. Y lleRnf vrl XTVO —^ J „ KESUR Y CYMDEITHASAU OYFEILLGAR. Y mae hwn, tra yn gadael i'r aelodau y prif awdurdod yn rheoleiddiad eu clybiau, yn diogelu dynion rhag i rai godi cym- deithasau twyllodrus. Mynych y di- gwyddodd yn y blynyddau a aethant 1ieibio fod clwb yn tori, a dynion yn cael eu siomi o'r gynnaliaeth a ddisgwylient, Wedi bod o honynt yn cyfranu tuag at y clwb ar hyd y blynyddoedd. 0 hyn allan, end odid, fe welir terfyn ar gam-drefniant fel yna ac i'r Toriaid y mae i'r gweith- "Wyr einnil ddiolch am edrych ar ol diogelwch eu cyfraniadau, ac am ei gwneud yn ammhosibl i rai cyfiwysgall a dichellgar ymfrashau ar gynnyrchion chwys eu gwyneb hwynt. Gellir galw y rhai nesaf yn efeilliaid, gan mor a gos yw y berthynas syddrhyng- ddynt. Dau fesur godidog yw MESUR Y MEISTR A'R GWHITHIWR," a "MESUR Y CYDFWRIAD." Trwy y rhai hyn y mae y Toriaid wedi gosod y cyfoethog' a'r tlawd ar yr un tir yn ngholwg y gyfraith. Yn awr y mae i'r gweithiwr yr un hawl a'r meistr i wneud tlndeb, &c.; ac y maent hefyd yn agored i'r un gosp yn union am droseddiad o'r gyf- raith. Ond nid fel hyn y bodolai pethau Pan oedd awenau y Llywodraeth yn llaw y Rhyddfrydwyr (?). Gyrid y tlawd i gar- char, tra y gallai'r cyfoethog ei ysgoi ag ychydig ddirwy ond nid felly mwyach, os 1 garchar y naill, i garchar y llall; os di- rwy i'r naill, dirwy i'r llall, Cyfiawnder a Phawb, dim ffafr i neb, medd y Toriaid. Mesur arall o bwys ydyw MESUR Y TIRDDEILIAID. Fe wyddoch mai peth digalon iawn oedd i amaethw.r dreuliollawer o ariani welll^jift ei dyddyn, heb foil ganddo ddim sicrwydd y derbyniai efe byth geiniog o honynt yn ol. Cyn y flwyddyn ddiweddaf, yr oedd y ffermwr at drugaredd y meistr tir yn holl- ol. Serch treuho o bono lawer o gannoedd o bunnau ar y fferm, gallasai y meistr tir ei droiymaith heb roddi cymmaint a chein- iog goch o ad-daliad iddo. Yr oedd hyn yn lluddias llawer rhag anturio i soddi eu harian yn y tir; ac fe glywyd cyn hyn am rai wedi derbyn colledion trymion yn y dull yma. Ond erbyn heddyw y mae y rhod wedi troi. Y mae pen wedi ei roddi ar y gyfraith anghyfiawn trwy ba un y golygid pob gweliiant yn eiddo perchenog y tir, serch ei achosi ag tlrian un arall. Yn awr y mae i'r ffermwr ehwareu teg. Cyn ymadael o fferm, bydd iddo dderbyn tal neu iawn am welliantan. Ni raid iddo mwyach ofidio o herwydd ei fodyn gadael ei lafur ar ei ol. On bris am dano; fe dder- byn gydnahyddiiteth am ei lafur. Gwell- iant mawr yw hyn, onide ? Chwyrna yr wrthblaid yn orwin yn erbyn un pe-th arall a wnaeth y Llywodraeth, sef, tynu yn ol PESUR LLONGWHIATSTH. Ychydig ystyriaeth, fodd bynag, a'n dysga mai doeth oedd eu gwaith, o aches pe ceisiasent basic y ddau, collasent y ddau. Yn hytrach na cliolli y ddau, pen- derfynasant adael tan y flwyddyn nesa,f yr un mwyaf anaddfed o'r ddau. Yrydychyn cofio y chwedl yn nghylch y bachgen yn ceisio llonaid dwrn o gnau ar unwaith o gawg gwddf-gnl. Yn gyffelyb, tagu buasai peiriant y Llywodraeth-pe glynasai'rWein- yddiaetli yn dyn wrth y ddau fesur. Er mwyn tynu uu trwodd, yr oedd yn rhaid f-ollwn- gatael o'r Ila]!. Tro call oedd hyny, onide ? Ond ni chollwyd mo hono yn hollol, ychwaith. Aetbpwyd i ail-afael ynddo. Bachwyd darn o hono, a diogel- wyd hyny, ac y mae y rhan arall yn aros hyd nes yr agorir y Senedd eleni, a gallwn fod yn sicr y gwelir y Toriaid yn gafael ynddo o ddifrif, ac yn ei basio yn bender- fynol. Ac mewn cyssylltiad a hyny etto, gwelir armghysondeb mawr rhwng dad- wrdd a gweithred^edd y Eadicaliaid. Oyn tynu o'r Wemjddiaeth y mesur ucbod yn ol, rhoddasai nn Eadical rybudd ei fod ef am gynnyg ar i'r mestu- gael ei wrthod ond er hyny, efe oedd gyda,'r cyntaf i gon- demnio'r Llywodraeth am beidio ei basio Ni chawsai basio, pe gallasai ef ei r vystro; ond mor fuan ag y deailodd nad oedd i'w basio, ffug-resymai yn enbydus, a galar- nadai yn groch oblegid yr aflwydd. Nid dim o beth ydyw meddu Gweinyddiaeth sy'n ymroddi. i basio mesarau buddiol er lies y wlad yn gyffredinol. Gwell ganwaith yw na chael jobbers Radicalaidd i geisio gwneyd experiments. T. G.

ACHOS YSGARIAETHYN ABEEDYFL Yn Adran Ysgariaeth o'r Brenhinllys, a gynnaliwyd prydnawn ddydd Gwel.lcr, Ion- awr 14eg, ger bron Syr James Hannen, dygwyd achos Davies yn ceisio am ysgar- iaeth oddiwrth ei wraig, ar gyfiii' ei chyf- 11 1) eiliach anghyfaddas gydag un Daniel Evans. Y mae MrDaviesyn llollgwr, ac yn perthyn, pan fyddo acher, i Aberdyii. Ym- ddengys tod y pleidiau wedi priodi yn Nghaerodor, ac nid oedd wedi cael lie i am- heu ei wraig mewn modd yn y byd, hyd nes y derbyniodd lythyr oddiwrthi pan oedd oddicartref ar y mor, yr hwn oedd wedi ei lawnodi ganddi a'i henw morwyn- ol, ac yn dyweud nad oedd hi erioed yn ei garu ef. Ymddangosai yn awr hefyd oddi. wrth. y dysfciolaeth a ddygid ger Iron fod y ddiftynes, pan fyddai ei chyd-ddiffynydd Evans, yr hwn hefyd sydd yn llongwr, yn aros ar y lan, yn arferol o gyd-drigo ag ef fel ei wraig yn y Crown Inn, yn Abertawe. Ar ol peth amser, aethant i gydfyw i Liver- pool ac oddiwrth clystiolaetli Thomas Morris, o Barton Lane, Old Hall-street, quarter-master gyda chwmpeini llinell agerlong Guion, caed fod Evans wedi bod ar fwrdd y Minnesota yn gweithio ei waith fel llongwr, a bod y ddiffynes Ihefyd ar y bwrdd, ac yn byw yn ystafeil y gwragedd priod fel ei wraig ef. Gwasanaetbesidy ddiffynes mewn tafarndy yn Red Cross- street, Liverpool, a'r cyd-ddifiynydu yn Wigan. Yr oedd y Bainwr yn foddlon ar y dystiolaeth a ddygid yn ei herbyn, a dy- farnodd ysgariad gyda'r costau.

LLAM'ECHKLL. Gyda'ch caniattad, Mri. Golygwyr, dym- munir cydnabod yn ddiolchgar y boneddigioa canlynol am fod mor garedig a riiotidi bentliyg eu troliau i g-yrchu y gio a ranwyd yn y He uchod gan Miss Meyrick, Cofncocii, ) r hyn a anghofiai8 wneuthur yn fy adroddiad a ym- ddangosodd yn eich rhifyn diweddaf-sel, Meistri. J. Daries, Cefncoch; JS. Koberts; Pandy; J. Hughes, Eelincefn; H. -iolell, Tyddyncowarch; Leivis, Plasymyuydd J. Evans, Dwmcha; a'r Parch. J. H. Edwards, Rectory. Hefyd dyledus yw cydtiabod yn ddiolcbgar y boneddigion carilynol ac ereill, am eu cyfraniadau tuag at y gwahanol eiusen- au a enwyd yii f.), adroddiad: sof, Lady Nodve, Llysdulas; W. B. Ifughes, A a Miss Butterworth, u New Brighton. Gau Jud iiyn o attodiad yn cael ei wGeud, dyjuunaf ''uih hyuawsedd i vvceud sylw bac/i o un arali, sef, Mr xi. Williams, Tanyfonwent, yr hwn a anfonodd am wagenaid o lo da v-n rhad, uc a roddodd ei wasanaeth. i bwyso yr oil o hono am

ABERTEIFI A'R AMGYLCHOEDD. Y mae y Cerberus Radicalaidd yn y parthau yma, ers tro bellach, yn malu ewyn yn ofnadwy, gan wylied cyfleusdra i arllwys ei ddigilonedd ar ei wrthwyneb- wyr, y rhai sydd yn ei gadw draw ac yn ei rwystro i vioutliur drygioni yn mhell- aCll na'r pellder bychan a oddefir iddo gan y gadwyn am ei wddf. Gwedi i'r aelod seneddol dros y bwrdeisdrefi ddatgan ei hun yn Geidwadwr mewn "indirect way" mae y teulu Ehyddfrydig wedi bod yn hynod ddiwyd ac amlwg oedd, oddiwrth arwyddion alia no1, fod rhywbeth ar gael ei esgor. Ar ol iddynt fod mewn gwewyr a dirdyniadau am amser hir, gall y dis- gwylwyr ail-adrodd yr hen linell am dan- yut Paorturiunt monies, nascetur ii(li- culus mr.s," Felly cawsom ein siomi; a'r llygoden a ddaeth allan yw can, neu squib, o'r natuv isolaf, yn goganu rhai o'r cymmerin.dau mwyaf parch us yn mhlith boneddigion rhan isaf y f-ir. Gan fod y gan yn ddienw, rllaid i'r f;Eads" dder- byn y clod a'r parch dyledus am yr ar- loesiad ia,chus hyn o'u heiddo, am ei fod yn sier o hwyluso yr achos Ehyddfrydig yn y cylchoedd hyn. Beiddiaf ddyweud na fydd i'r cymmeriadau clodfawr a enwir yn y gan hon goHi dim o'r disgleirdeb sydd yn nglyn a'u henwau, ac na fydd i'r wlad eu hedmygu yn llai oherwydd y cyn- nyg Eadicalaidd a Christionogol (?) hwn i'w anmarchu am eu hastudrwydd a'u dyfalwch yn cynnorthwyo symmudiadau dyngarol, ond yn hytrach bydd iddo ych- wan egu llawer at eu clod. Yr wyf bron a chredu y bydd Ceidwad- wvr Aberteifi a'r amgylchoedd, am befch amser i ddyfod, yn rhydd oddiwrth ruthr- iadau y blaid arall. Yn neehreuad y flwyddyn hon cafodd newyddiadar Rhydd- frydig ei gychwyn yn y dref, er fod yma un cyfrwng aifioêS gyda'r blaid. Gelwid ymddangosiad y newyddiadur uchod gan un T. D." yn y Tyst a'r Dydd, yn "ddydrl o lawen chwedl" yn mhlith y rhan Eyddfrydig o'r Cardies, a rhagddy- wedai fod ganddyntla,wer o waith o'u blaen i symmud beiau gwladol a chrefydd- ol, ac fod gan y Cardigan Observer—enw y papur newydd—ran yn y gwaith pwysig. Gwelodd 187.6 ieuangc enedigaeth y Eadical bach newyd! yma. Mor fuan ag y bu iddo uno y rhengoedd, declireuodd rliyfel fechan rhyngddo a'i gvdymgeisiwr, pa un sydd yn debyg o gael ei chario yn y blaen, os gall adgyfnerthion yr ymrwvg- wyr barhau heb ddihysbyddu. Fel ym i, fe wel y wlad fod eisieu "gwaith gwneud," ys dywed y gwragedd, ar y bobl ymgecrus yma. Nid oes dim i'w glywed o bob parth ond ymrafaelion poenus, Did yn unig mewn materion gwladol, ond hefyd mewn mater- ion crefyddol Y mae y gwersyll Eadical- aidd yn ddibyn-dobyn—bugeiliaid yn rhyfela a'u diadellau, a,'r diadellau yn rhyfela a'u bugeiliaid, mewn oddentu hamier dwsin o barthau. Mewn gwirion- edd, fe dalal i ryW newyddiadur—y Fansr er engraiffcf—ddanfon gohebydd arbenig yma am fis neu ddau, ao i'r Illustrated Penny Paper ddanfon arlunydd arbenig am yr uu cyfnod, er mwyn cofnodi dad- blygiadau y pleidiau gwrtliwynebol. Yn y modd a nodwyd y mae y gwjr penboeth sydd yn pleidio rhyddid yn Ngheredigion yn ymdrechu prysuro y dyddiau tiriondeg a freuddwydiant -im gael eu mwynhau yn y dyfodol uelh M OFJJ Y MWNT,,

CURKI8. Nos Wener yr 21ain o'r mis presecBol. caiwyd cyfariud lie 1 fywiog ysgoldy (larneddwen, d. ben pa un oedd cydwyno tysteb i Mr Llewelyn H. Hughes, is-orucliwyl- iwr Chwarel Aberllefeni, yr hwn sydd wedi ymadael a'r ardal a myned i Ysgoi liamadeg ol Dolgellau, i b- rottoi ei hun tir gyfer swydd fwy pwysig. Llanwyd y ga lair lywyddol, yn ddifwlch a deheuig, gan y Dr. Jonee, Corris, ac aunerchwvd y dorf mewn areithiau, a bardd- oniaeth, yn ngliyda charm amryw donau, gan wahanol beiaonau, llawer rhy. luosog i'w henwi. Swin a sylwedd yr oil o'r brOil oedd cynghori yr ieueu^cfyd i efelychu Mr Hughes, yr hwn oedd wedi bod am lttwor o flynyddoedd yn osiampl tida i'r dosbarth hwn yn gyffredin- 01 mown crefyddolder, sobrwydd, mi astud- rwydd, yn gymmaint foil v iiC3 yr oedd wedi enuill sercu. ac ymdditied yr holl gymmydog- toth. Ac yr ydym yn mawr obeitiiio y bydd iddo ddal i gerdded yn yr un cyfeiriad i ba le bynag yr elb. Trosgiwyddwyd y swm o 16p iddo gan un John Parry, dros y gweith- n wyr, &c. Dywedodd Mr Hughes yctiydio, 0 eiriau mewn ffbrdd o ddiolchgarwch gwresog i bawb, a the.fjnwyd trwy gauu ton gyn. "ulleidf'aol.—A.

LLANFAIE P. G. Wythnos yn ol, rhoddasom lianes gwledd a roddasid yn y Rectory i gor eglwys Llanfair a chyfeiilion, a'r wythnos hou y mae genym i gof- nodi ddarfod i'r rheithor teilwng wahodd cor Porthaethwy a chyfeiilion ereill i'r gyffelyb wledd. Yn Illysg y gwahoddedigion yr oedd, y Price, Moorings Misses Swiss. Menai Cottage; W. G. -) Hasiam, Ysw., Mr Humphreys, Anglesey Arms; Mr J. W. Jones, fferyll- ydd &c. Cafwyd gwlecld ardderohog, a thalwyd diolchgarwch gwresog i'r rheithor C) n caredlg a'i briod hawdd^ai.—(jok$bi/dd.

LLANDDANIEL-FAB, MON. YMRYSONFA AREDIG.—Cynnaliwycl yr ymrysonfa uchod mewn maes perthynol i Mr John Williams, Holo Gwyn, ar y 18fed cyiisol, pryd yr ymgynnullodd un- ar-bymtheg o aradrwyr gyda'u hofferi dori y cwysau. Dyfarnwyd y gwobrwyon fel y canlyn laf, John Roberts, Dafarn Ne- wydd, Llangefni, 2p; 2il, Evan Parry, 0 gwas Gwydryn Hir, lp 15s Bydd, William Owen, gwas Brynyfelin, Llandegfan, lp 10s; 4ydd, John Jones, gwas Tygwyn, Penymynydd, lp 5s 5ed, John Evans, gwas Garnedd Goch, Penymynydd, lp; 6ed, Owen Parry, gwas Dinam House, Gaenven, 15s; 7fed, Robert Roberts, gwas Garnau Fawr, Penymynydd, 10s; 8fed, John Thomas, gwas Trefnant Wen, Llanddaniel, 7s 6c. Rhoddwyd 53 i bob un o'r wyth aflwyddiannus. Gwobrwy- wyd am y gwefydd goreu fel y canlyn laf, gwedd. Garnedd Goch, lp; 2il, gwedd Tygwyn, Penymynydd, 15s 3ydd, gwedd Garnan Fawr, 10s; 4ydd, gwedd Gwydryn Hir, Llpnidan, 7s 6c; 5ed, gwedd Bryncelli, Llanddaniel, 5s. Rhodd- wyd gwobrwyon am yr eryar goreu laf, William Williams, g6f, Talwrn, 7s 6c; 2il, Edward Davies, pof, Cwm, 5s; 3ydd, William Williams, gôf, Talwrn, 2s 6c. Y beirniaid ar yr aredig oeddyntMr 0. Williams, Dre'r Driw, Llanidan; Mr ReI. Evans, Fferam, Llangrisfciolus a Mr H. Hughes, Black Horse, Pentraeth. Ar y gwefydd Mr E. H. Owen, Caernarfon; Mr Hugh Prytherch, Bryngo a Mr T. Francis, Cefn Cwmwd. Cafwyd diwrnod hynod o ffafriol, a hyny yn nghanol tywydd gwlyb a rhewllyd. Digon yw dy- weud i ymdrechion diflino y pwyllgor, a hyny yn ngwyneb cryn anfanteision, gael eu coroni a llwyddiant perffaith. Nos Wener, yr 21ain cyfisol, cynnal- iwyd cyfarfod yn eglwys y plwyf, i'r dyben o wraudaw ar y plant yn canu ac yn cael eu hegwyddori. Ymgynnulloedd tyrfa 0 y fawr a pharchus yn nghyd, pa un, yn ol pob tebyg, oddieithr ambell i gadnaw rlpgfarullyd, a dderbyniasant gyflawn (Uoiigaeth yn eu dyfodiad, gan i'i plant, trwy lafur diflino y Parch. G. W. Griffith all briod serchoglawn, fyned trwy waith ag sydd yn gyfryw nad all y man fwyaf o eglwyswyr Mon ei gyflawni. Cafwyd annerch iadau grymus a phwrpasol i'r plant gan y Parchn. G. B. Jones a W. Wynne Jones, Caernarfon. Nos Sadwro, yr22ain, rhoddoddyParch. G. W. Griffith swper ardderchog i'r c6r, yn nghyda'r plant perthynol i'r cyfarfod egWyddori, oddeutu deg-a-deugain onifer, pa rai a orymdeithiasant o'r eglwys i'r ) Persondy. Wedi ymddigoni o bawb o'r danteitbfwyd, caed gwledd adloniadol, dan lywyddiaeth ein parchus weinidog, yr hwn a lanwodd y swydd yn deilwng o hono ei hun. Cynimerwyd rban gan -ti il arnry w o'r gwahoddedigion mewn datganu ac annerchiadau pwrpasol i'r amgylchiad. Wedi myned trwy y ffurf gyffredin o ddio'chgarwch, &c., terfynwyd un o'r cyfarfodydd mwyaf adloniadol, trwy ddat- ganu yr Anthem Genedlaethol. Yna ym- wahanwyd gyda mynwesau yn llawn o deimladau hapus a serchog tuag at yr an- rhegwyr.—Deiniol IJicyd.

LLANLLECHID. Yr wythnos o'r blaen cynnaliwyd cyng- herdtlyn Ysgoldy Genedlaethol y lie uchod. Cynimerwyd rhan ynddo gan Eos Idwal; Eos Lidan; Mri. R. Parry, H. Williams, J. Hughes, Thomas Pierce, John Jones, Meiu wen Llechid, J. Prichard, yn nghyda'r cor. Llywyddodd y Parchedig Archddiacon Evans. Arweiniwyd y cyf- arfod gan Eos Llechid. Yn ystod y cyfar- fod, caiwyd gwasanaetli Mr Daniel Jones, y tail-iefsydd. Gwnaeth yr oil o honynt eu rhan yn rhagorol.-A.

LLANBERIS. Cyfarfyddodd aelodau cyfrinfaoedd Piidarli a'r Wyddfa" yn Vestry Room Capelcoch ychydig wedi dau o'r gloch ddydd Sadwrn, yr 22ain cyfisol, i gydgyf- ranogi o'r te rhagorol oedd wedi ei barotoi ar eu cyfer gan y personau canlynol Mrs Roberts, Bryntirion Mrs Williams, Leeds House; Miss Lewis, Llainwen; Miss Hughes, Pen y Bryn Miss Hum- phreys, Manchester House Miss Jones, Mount Pleasant; Miss Hughes, Pentre Castell; Miss Roberts, Ty-capel-coch; Miss Jones, Penybont; Miss Jones, Tyn- y-gadlas Miss. Evans, Tyddyn-marchlif; Mrs Evans, Ceunant; a'r Mri. John Grif- fith Jones, Turner-street; EdwardRoberts, Llainwen John John Thomas, Brynhyf- ryd; John R. Roberts, Ty-capei-coch David Jones, Bodeilian; William Row- lands, Frongoch; Griffith Jones, Mount Pleasant; William R. Williams, Frondeg; a William R. Williams, Mur Cwymp. Pasiodd y cyfan yn ddymunol. Wedi i bawb wneu l cyfiawnder gweddol a'r corph, cawsom wledd i'r meddwl yn addoidy Gor- phwysfa, am chwecii o'r gloch. Dechreu- wyd trwy ddarllen a gweddio gan Robert Williams, Frondeg. Yna cafwyd annerch- jiad byr a phwrpasol gany llywydd, sef y jbrawd Hugh Lewis, Penybryn. Wedi 'hyny cafwyd can, "In y man," gan y por, dan arweini id y brawd E;r11n HughepJ k-aowdon Terrace, yn fywiog ac effeitbi01, yr hyn a ddilynwyd eg nraeth fer. flasug, a buddiol gan y brawd Edward Roberts. Wedi can, Vv a ti'n cofio'r toc-.r yn codi," gan y brawd Viiliani Lewis, Penybryn^ nes oedd y jjyniiulleiduiyn cael ei gwefr- eiddio, cafwyd annercbia gan y orawd Abel Williams, yn hyno 1 ddifriiol. Dilyn- wyd gyda chan, Aa;,yiion y Nefoedd wen." clan arweiniad y brawl John R. Roberts,5Ty-capel-cool1, yu hynodfeistrol- gar, a ciiafwyd umryw sylwa.lau addysg- iadol gan y Parch. John Owen Jones. Wedi datganu "Cen Wvh ^iyjhau'r nef- oedd, a coael araetn a y -tc adeil- adol gan y Parch. H. LI. Junes cr. \V)., diwe-ddwyd trwy wedtii gan Mr Thomas Davies, Murmawr. Yr oedd yn un o'r cyfarfodydd dirwestol goreu y bum ynddo erioed aieithiau rhagorol, heb ddim o'r ysgafnder sydd wedi bod yn nodweddu y cyfarfodydd hyii.yr am-sor a. neih heibio, a •gobeithiwn y bydd yn symbyliad i'r achos Temlyddoi yn ein imrd,d, ac yr eanillir llawer etto i fyw yn a l'hinwecldol.- Ala-rch Gwyrfai.

MACHYNLLETH. Y DADGYSSYLLTIAD.—Cynnaliwyd eyfar- fod ar y pwngc uchod ya y Town Hall; nos Fercner, y 19eg cyfisol, gan y blaid Eglwysig. Cymmerwyd y gadair am saith o'r gloch, gan S. Theips, Yaw. Yr areith- wyr oeddynt Mr Morgans, Corris, a Mr Euans, Llanwrin. Yr oedd cannoedd. lawer wedi dyfod yn nghyd. Citfwyd ar- eitniau doniol gan y dJau foneddwr a nod- wyd, ac ar ol hyny, cododd Mr C. R.- Jones, Llanfyliin, yr areithydd ^wrthwyn- ebol, a dywedodd na ehlywodd erioed haeriadau inor ddisaiJ. aÏ fod yn ewyllvsio » cael gwrtlibrofi rhai "honynt, y noswnith hono ond gwrfchwynebwyd .iiyny am fod ganddo ef a'i gyfeillion cyfarfod i hyny yn 0.- y fuan, Dywedir i'r cytarfodhwn greu cryn gynhwrf yn mysg y dosbarth goleuedig, i y yn ol en tyb eu hunain, sydd heb fod yn mhollo Pantperthog. Cymmered y eyf- ryw gynghor i beidio ymyraeth. MARTIN LUTHBE —Y mae'r hysbvaleni yn brit.ho y parwydydd yn datgan fod Dr. Rees i draddodi darlith ar y testsii uchod. Dvwedir ei bod yn un ragorol. Cewch y manylion etto.—Cynfalun.

GENE PKJAF.T HAU, loimwr 14, prioii Mr Joiin Ri^ert*, t'iafod F&\tb, CA-pel ftr fab. Iona vr 18, prio-i y Parob. W. Foulkc, Rhes, ar fab. L>pa-*r 14, priol Mr John liobeits, Taa-j-ffon, ger Dinbych, ar fab. Iouawr 2), priod y Parch. D. B. Roi erts, Rhyl, ar fab—cybtafanedig. I'ftIOL'AS U. luq:T 19, yn H.rlecb, y Parch. Ricliard EvabN Har! ca, ag E. Gnffitu, raerch Mr Robert Griffith, bedr a Harlech. IoLawr 21, yn Doitjellati, Mr John Janes, Ty'nybraicb, A Sarah, uuig ft-rch Mr Robert Evtns, LIWJD y Grog, D U lox.a«fr 21, ya Penrancboc, Mr Richards, Proa Llan, A Miss Jazie litighp, J-jhn-street—j ddau o Pen- 1 inachuD. MARWOLAET-HAU. Ion awr 19, yn 5') mr;7!,H nad. yn dra ditqymin-vtb., MargJiret, p< lotl Mr D.»vi t Rughoi, mason, Poet office LalJ", Dinhycil, Ionswr 8, yn 78 MLW'V'dd oon, Mr Ttiomas JOEPU, Clust-y-biaidd, Oeryg-y-dnudion, yu hyuod ddirybudd ac anuisgwyliidwy. Ionawr 13, yn ddwy flydd (;811, Anz, Catherine Jones, merch Mr U"bert M. Jone-=, BC AIJN Jonep, bookieller, Bryrsieacyn, ionawr ltit i-s Ann Jane Owen, merch Mr W. Owen, un o flaenoriiid Wyod-street, Birujingharo, jn 23 mlwydd oad. Ionawr 15, Margaret-, anwyl brio-i Eilis Parry, Cnwc- y-maoal, Aiieipov'tb, Ce'etiigion. Iouawr 16, yn 60 mlwfdd oed, Mrs Ellen Roberts, gvrfcddw y duveddar Wiuiaua Roberts, liyfrwerthwr, Llangefiii. Iot-awr 17, Mr M orri. Wdliami iMeurig Wyn), Itr ol byr gystudd, wec-i cyrhaed.i yciiydig ddyd'di-iii dros 41 mlwvdd o,,¡J, Iouawr 20, vii hynod ddlsjramwfch, Sarah, anwyl briod Mr J.iba Wilir^ms, s,,r lORee, Park Lane, Din- by cb. loiia^r 23, yn 9 wvthn->s oed, Mary Louisa, anwyl blentyu Mr it B. WntaoD, hairdresser, High atteet, Bangiir. Ionawr 13, u 73 r,l wy,d oed, Mr Owen Davies, l'ai Moeiioti, Booifor-d, Mon. Ionawr 23, Mr R Bathesd*. Yr oedd yr YMR(iawdig, yi, aei id ifyd liawn gyda'r Anuibynwyr yn Bethe(h. (Hdyaideitrilir a'i weldw alarus yn yr am- gylchiad.

GWELLHAD AHALL 0 AKHWTLDER TR TSGTFAIKT WKDI BOD YN SEFYLL AM DDENG MLTNKDD, GAN WAFF- BUNAU PULMOSAIUD I)i,. LOCOCK. Oddiwrth Mr iVerrent, Co at Guard, Mountcha les, Don- egal "Gwelweh yu dda, anfon i mi flychs.i-1 arall o'ch ,t¡t" eJ1<tu gwe. t iliawr. Y mae yn hyfrjd ge yf h,l S jail y y o dd eu bed yn I o'">peth y dy wedir I?d d. V mae gen 31 blectfn wediei IUnhnt yn yr \8g> faint, a hwy ydllt yr unig beth iv wnaethant iddo unrbyw ddai ni. Yr oodd yr anliwyFer wedi bod arno am dd'lH; mlyne ?d. Yr W J f wedi rhoddi prawf ar bob m.ndrli n arall yn ofer." Mewn pob achos o anhwyl. der y gwddf, yr ysgyfaiut, crydcymalau a phobanhvpjl- der hysteraidd neu gieuol, rhoddant esmwythad union- gyrchol. Ar werth gan bob fiferyllydd yn ol Is He y blyehaid. t f