Llais Y Wlad

ST. DAVID COLLEGE, LAM PETER. AS ASH-WEDNESDAY falls on the 1st of Marih, the festival of St, David will be cele- brated this yeur on the 29th lDst., by a service and ser moo in the Collage Chapel, at 11 o'clock, a.m., fol- lowed by luncheon iu Hall. All Graduates and members of the College are in- cited to attend, ani those gentlemen who accept the invitation are requested to communicate with the Bursar hi ooce. February 19tb, 1876. 401 TELERAU GWERTHIAD LLAIS Y WLAD." pob oopi unigol yw Un Geiniog, neu Geiniog a Dimai gyda'r- post. Osbydd rhai o'n derbynwyr yn dewis ei gael yn rheolaidd drwy y llythyrdy, anfonir ef ddynt hob nos Iau am Is. 7-le. y chwarter, 2 8s. Be. yrhanner blwyddyn os telir yn mlaen llaw. Telerau y gwerth- ad i ddosWrthwyr ydynt :-NAW CEINIOG Y DWSIN gyda'r Rheilffordd, neu DDEG OEINIOG y Dwsin drwy'r llythyrdy. Pob archebion, talibldiiu, &c., i'w cyfeirio at Mr K. W. Douglas. DOSBARTHWYR YN EISIAU. Caram glywed gyda thread y post oddiwrth y rhai a ddymunenfc gael eu pennodi yn ddoabartbwyr LLAlb Y WLAD. CAnt yr elw arferol, a chan ein bod wedi DYBLU MAINTIOLI Y PAPYR, y mae hTOt, vaghyda'r pris iael yn sicrhau ■W GYLCHREDIAD ARUTHROL. Anfoner ya ddioed at y Perchenog, Mr. K. W. DOUGLAS, Bangor.

TROAD Y LLANW. Tread y llanw politicaidd yw yr hyn y mae Radicaliaid wedi bod yn natariol ddyheu am dano ers tymhor maith dyna destyn eu myfyrdod y dydd a'u breudd- wydion y nos end er y cyfan, lied h wyr- frydig yw y llanw i fabwysiado eu be- wyllys fel ei ddeddf. Oddiar yr etholiad cyiffredinol diweddaf, y mae mynych eis- teddle wedi ei gwaghau gan angeu neu aches arall; ac wrth ymwreysu i bob brwydr gldewai llygaid Radioaliaeth yn y gobaith am adeonill rbyw gjmmaint o'r tir colledig, ond rywfodd yr oeddynt yn parbau fel plantos i erlyn yr enfys, gan dderbyn llawer codwm creulondros geu- lanau aflwyddiant. Nid oes dim i'w wneud ond llyngcu'r wermod, ymg\ mmodi a. siomedigaeth, ac adnewyddu gobaith yn y dyfedol. Wedi krofi o honynt yn fynych chwerw- dod siomiant, geudeb eu prophwydoliaeth- au, ae antefydlogrwydd eu cestyJI awyrol, rhyngodd bodd i ffawd daflu gwen fynedol ar yr achos ma wr" sydd yn ymgyr- haedd at baradwyso cyfiwr cymdeithafc drwy droi y byd a'i wyneb yn isaf. Yn nychweliad Mr Jacob Bright, y mae y Radicaliaid wedi sicrbau y fuddugoliaeth bwysicaf a goronodd eu hymdrechion gor- phwyll oddiar yr etholiad cyffredinol, ac na warafnner iddynt eu gorfoledd a'u crechwen eithafol ar achlysur sydd mor amheuthyn iddynt ers Ilawer dydd. Ar fin boddi, y mae pob gwelltyn yn galon- ogol, ond nid yw yn dilyn y prawf y gwelltyn diweddaraf hwn yn foddion i gadw "yr achos mayr,, ar wyneb eigion aflwyddiant, tra na.d yw ar un cyfrif yn debygol o dori asgwrn cefn y eamel Ceid- wadol. Gan seilio eu crediniaeth ar gan- lyniad etholiad Manchester, myntumia y Radicaliaid fod y llanw gwleidyddol ar droi; ond pan gymmerir golwg bwyllog ar yr amgylchiad, ceir nad oes y sail ddistadlaf i'r fath dybiaeth ffuantus. Yn y lie cyntaf, yr oedd Manchester mor ddiarhebol am ei thueddiadau Radical- aidd, fol mai prin y tybid yn briodol af- lonyddu ar ei chynnrychiolaeth gan y blaid hono hyd etholiad 1868, pryd y syn- wyd y Ceidwadwyr gan ddyrchafiad eu bymgeisydd, Mr Birley, ar uchaf yr ethol- restr. Yn etholiad 1874, ychwanegwyd y syndod hwn yn nyehweliad y ddau ym- geisydd Ceidwadol a bwriad allan yr hen gynnrychiolydd Radicalaidd,Mr J. Bright. Yr oedd hwn yn Ilwyddiant pwysig yn un o'r lleoedd mwyaf Radicalaidd yn y deyrnas; ond pan ystyrir iddo gael ei sicrhau yn nghanol digofaint cyfiawn y wlad at Weinyddiaeth Mr Gladstone, nid oedd yn brawf terfynol fod yr Ethiop poli- ticaidd wedi cwbl newid ei liw mwy na'r llewpart ei frychni. Hyn a brofwyd i raddau yn nghanlyniad yr etholiad ddi- wedd yr wythnos ddiweddaf, ond nid oes y rhithyn distadlaf o sail i'r dybiaeth ei fod yn arwyddocad o unrhyw gyfnewidiad yn marn boliticaidd y wlad. Yn ystod y segurdod deddfwrol sydd ne- wydd ei derfynu gan adgynnulliad y Sen- edd, nid oedd'y Radicaliaid wedi bod yn esgeulus o'r cyfleusdra i wenwyno meddyl- iau etbolwyr drwy y camliwiadau mwyaf dybryd a diegwyddor, a dilys mai i weith- iad y surdoes phariseaidd hwn, yn benaf, y mae Mr Jacob Bright yn ddyledus am adfeddiant o'i sedd a Radicaliaeth ei llyg- eidyn o lwyddiant mynedoi. Ond nid i hyn yn unig y gellir priodoli yr aflwydd- iant Ceidwadol. Daeth marwolaeth y cyn-aelod, Mr Callender, ar wartbaf y blaid Geidwadol gyda sydynrwydd dinystr- iol i'w hachos, a hyny pan oeddynt yn gorphwys ar eu rhwyfau yn dawel a di- gyffro. Yn y cyfamser, yr oedd y Radi- caliaid wedi bod yn gweithio yn ddyfal, gan roddi ar lawn egni bob gewyn er ad- ennill eu tir colledig. Pan udganwyd i'r frwydr, yr oedd y Ceidwadwyr yn an- mharod, a chollwyd maith amser mewn ymrafael o barth y dewis-ddy,n fel ymgeis. ydd, tra yr oedd Mr Jacob Bright eisoes ar y maes, a'i gefnogwyr ar lawn gwaitb. Wedi hir gloffi rhwng y naill ymgeisydd a'r Hall, penderfynwyd ar un cymharol ddinod yn mherson Mr Powell, gan yr hwn nid oes unrhyw ddylanwad Ileal, a'r hwn hefyd a yrthiodd i'r amryf- usedd a geisio ennill y bleidlais Wyddelig. Fel hyn, nid oedd y frwydr yn cael ei hymladd ar dir cyfartal, a buasai bren yn wyrthiol cael goruchafiaeth Geidwadol o dan y cyiryw amgylchiadau. Etto, y 0 dengys yr etholrestr fod y ddwyblaid yn parhau yn ddigon cyfartal mewn nerth i gyfiawnhau y Ceidwadwyr i fyned i frwydr yn hyderas pa bryd bynag y gelwir ar- nynt ac ond iddynt oMu am geisio ym- geiswyr teilwng, ni phryderwn am eu llwyddiant. Yn y cyfamser, na ddannoder i'r Radicaliaid eu tameidyn amheuthyn o lwyddiant, ae na aflonydder ar heddweh eu breuddwyd gwag am droad y llanw. 0

"GWEITHREDIADAU Y SENEDD. TY Y CYFFREDIN, dydd Iau.-Cymmer- odd yr aelodau newyddion eu seid dros Huntingdon a Leominster.—Mr, Disraeli mewn attebiad i Syr A. Mills, a ddywed- edd y byddai y cyfarwyddiadau a roddid i'r ddirprwyaeth frenhinol gyda golwg ar gaethwasiaeth fod o nodwedd hynod o eang, ac yn cynnwys ystyriaeth pa uu a oedd deddfwriaeth ymherodrol pellach yn aogenrhtiliol, ai ynte deddfwriaeth gyda golwg ar bwnge y gaethfasnach yn gyff- redinol.—Gofynodd Mr Disraeli am gan- iattad i ddwyn mesur i mewn er galluogi ei Grasusaf Fawrhydi y Frenhines i wneuthur chwanegiad at ei theitlau ym- herodrol, yn dal perthynag a'r Goron Ym- herodrol a'i threfedigaethau. Yr oedd y cyfnewidia.d a fwriadai hi ei wneud yn dal cyssylltiad ng India. Pan drosglwydd- wyd Ymherodraetli India at Goron Lloegr, bu y mater hwn dan ystyriaeth ond ni ddygwyd un cynnygiad yn mlaen y pryd hwnw i chwanegu teitl Indiaidd at y rhai yr oedd y penadur yn eu meddu o'r blaen. Er y pryd hwnw yr oedd y dyddordeb yn y wlad hono wedi ychwacnegu yn fawr, a'r wybodaeth a fedd y Saeson am dani yn awr wedi chwanegu yn fawr wrth y peth oedd y pryd hwnw. Yr oedd ofe yn credu y byddai i fesur o'r nodwedd hwn yoddi boddhad cyffredinol i'r bobl yn India, yn gyetal ag yn Mhrydain Fawr, gan y byddai hynyyn selio y penderfyniad o eiddo y wlad hon i gynnal i fyny Ymherodraeth Indiaidd, ao- ar yr un pryd yn attebiad digonol i'r gwleidyddion tramor hyny a ddywedent nad oedd yr India ond baich i'r Llywodraeth, a mwy o ddychryn na dim arall i'r wlad hon.- Mr Lowe a obeithiai mai canlyniad yr ymdrafodaeth a fyddai rhoddi y pwngc i'w ail ystyriaeth gan y Ty.Siaradodd am- ryw o blaid y mesur, ac ereill yn ei erbyn. —Mr Bright a ofynodd a oedd y Llywodr- aeth yn meddwl egluro i'r Ty both yr oeddynt ar fedr ei wneud cyn yr ail ddar- lleniad o'r mesur.—Mr Disraeli a ddy- wedodd, os rhoddai efe yr hysbysrwydd hwnw i'r Ty, na byddai y Ty yn pasio mesur yn rhoddi gallu i'w Mawrhydi i chwanegu pa cleitl hynaga ddewiso hi ei hunan, ond byddai y pryd hwnw yn cael ei rhwymS i gymmeryd y teitl a fernid yn oreu iddi gan y Ty. Ar y cynnygiad am ail ddarlleniad mesur y llongau mar- sandiol, gwnaeth Mr Rathborne araeth yn ei erbyn.—Siaradodd Mr A. Peel, Dr. Ke- nealy, Mr E. Smith, Mr Piimsoll, ac ereill, yn gefnogol i Mr Rathborne.-Syr Charles Adderley a ddywedodd ei fod wedi ei ffurfio i gyfarfod a. drwg cenedlaethol mawr, yr hyn yr oeddynt oil yn ei gydnabod, a'r ddadl yn unig oedd gyda golwg ar y modd mwyaf boddhaol o ymwneud a'r drwg hwnw.—Wedi sylwadau pellach gan rai o'r aelodau, darllenwyd y mesur yr ail waith. Ty YR ARGLWYDDI, dydd Gwener.—Yr Arglwydd Ganghellydd a ddygodd i mewn fesur cysyllfiedig a cheques arianol croes- edig; ac addawodd, pan fydd y mesur yn cael ei ddarllen yr ail waith, egluro yr amgylchiadau oedd yn ei wneud yn ang- eurheidiol.- Sicrhaodd hefyd, mewn at- tebiad i gwestiwn o eiddo Arglwydd Bro- dorick. nad oedd gan y llywodraeth un bwriad i ddiddymu brawdlys farnol swydd Surrey. rry Y CYFFREDIN,dydd Gwener.Oherwydd llwgrwobrwyaeth, hysbyswyd fod etholiad Mr Hurst, dros Horsham, yn ddirym. Ni chymmerodd nemawr ddim o bwys le yn y Ty, oddigerth eglurhad Arglwydd San- don ar ofyniad Mr Henry Richard o barth defnyddiad yr holiadur eglwysig mewn ysgolion byrddol. Ty YR ARGLWYDDI, dydd Llun.—Yr unig bwngc a gymmerwyd i ystyriaeth oedd ffaeledd y cadwyni y Serapis yn y Piraeus, tra yr oedd Tywysog Cymru ar y bwrdd. Ty Y CYFFREDIN, dydd Llun.- Y prif bwngc oedd y ddadl ar y cyfranau yn Nghamlas Suez. Cwynai Mr Lowe fod y pryniad wedi ei wneud a'r arian wedi eu talu cyn cael cydsydiad y Senedd, a'u bod yn awr yn rhwymedig i gario y drafod"eth i derfyniad. Cwynai hefyd o barth telerau y Mri Rothchild, ac ystyriai y pryniad mewn ystyr fisnachol yn un dra diud, ac nad oedd y dylanwad politicaidd a ennillid o nemawr bwys. Mr Gladstone hefyd a wnaeth araeth amleiriog a hir- wyntog yn yr un cyfeiriad. Wedi i amryw ereill draethu eu barnau, cyfododd Mr Disraeli, yn nghanol y brwdaniaeth mwy- af, ac mewn araeth fer ac effeithiol- chwalodd yr holl ffug resymau i'r gwynt, a phasiwyd y penderfyniad gyda banllefau o gymmeradwyaeth cyffredinol. Ty YR ARGLYWDDI, dydd Mawrth.—Yr Arglwydd Ganghellydd a gynnygiodd fesur yn gwneud cyfnewidiadau yn mesur y breintebau a basiwyd yn y senedd-dymhor diweddaf, yr hwn a ddarllenwyd ywaith gyntaf. Hysbyswyd na byddai y dirprwy- wyr i archwiiio i ddamweiniau ar y rheil- ffynld yn alluog i wneud eu hadroddiad hyd ar ol y Pasg. Cymmerodd ychydig drafodaeth le ar effeithiolrwyddllawddryll Martini-Henry. Ty Y CYFFREDIN, dydd Mawrth.—Pwngc pwysicaf yr ymdrafodaeth oedd y cylch- lythyr caetbwasiol, ac arweiniwyd yn yr ymosodiad ar y llywodraeth gan Mr Whitbread, a chefnogwyd ef gan Mr Forster. Amddiffynwydy llywodraeth yn effeithiol gan y Twrnai Cyffredinol a Mr Hardy, a gohiriwyd y drafodaeth.

YMOSODIAD ANGEUOL TYBIEDIG GAN DDAU HEDDGEIDWAD. Nos Sadwrn elowyd dyn o'r enw Patrick M'Kenna yn ngharchardy Collingwood Dock, Lerpwl, dan y cyhuddiad o fod yn feddw ac afreolus, ac yn ddilynol aed ag ef i garchardy Cheapside. Cafwyd fod y dyn wedi ei niweidio, a gorchymynodd ceidwad y carchar ar iddo gael eu gludo i ysbytty Brownlow Hill. Dydd Sul gwaethygodd yn ddirfawr, a gwnaeth adroddiad i'r perwyl fod ei afiechyd i'w briodoli i niweidiau a dderbyniodd gan ddau heddgeidwad perthynol i'r dref. Pan ddaetli yr ynad cyflogedig ac ereill i'r lie i'r dyben o gymmeryd- ei dystrolaeth, yr oedd wedi gw telu i'r fath raddau fel nas gallesid gwneud hyny, a bu farw. ychydig cyn unarddeg o'r gloch. Gwneir ymcbwiliad trwyadl i amgylchiadau mar- wolaeth y truan.

Y MARCHOGWR MEDRUS. NEU JACK BRIMMIJEM. FONEDDIGION,-Gan eich bod mor gar- edig a cbymmeryd i mewn i'r Llais ambell i linell oddiwrthyf, megys un o gerrig atteb y wlad, yr wyf yn anfon i chwi air o banes peth tra rbyfedd a welais ddoe ar ffordd fawr y sir rhwng Pig y Nant a Chwm Cae du. Fel yr oeddwn yn llusgo i fynu yr allt hono yn Ued flin, a'm peccynllyfrau ar fy ngwar, clywn drwst carlamiad meircb yn gyru ar fy sawdl, a braidd y gellais neidio o'r ffordd cyn i wr o ym- ddangosiad hyf, gwyneb-agored, pender- fynol, ond a rhyw dipyn o haner gwen gellweirus ar ei wefus, a direidi yn nghil ei Jygaid, ddyfod heibio, gan farchogaeth par o geffylau. Rhwymasid y ddau yn nghyd fel mewn-gwedd aredig, a thaflesid hilyn lied laes dros y ddau, a marchogai y gwr gan ledu esgeiriau a sefyll a'i droed ar bob un. Ond er fod hilyn dros y rhan uchaf o'r ddau geffyl, gwelwn fod un yn wyn, neu wedi bod ya wyn unwaith, a'r Hall yn llwyd-oleu, neu rhyw beth rhwng hyny a du, ac heb fod yn Hiw neillduol yn v bvd. .1 Yr oedd y ceffyl gwyn yn lied isel ei gas (condition), ei gefn yn gul, a'i esgyrn yn ymwthio allan trwy'r croen bron ond yr oedd digon 0 fettle ynddo. Peth arall tra hynod oedd fod y ceffyl llwyd-oleu yn taflu 11 aid a budreddi ar yr hen geffyl gwyn yn ddibaid; ond nid oedd y baw yn dangos fawr ar y gwineu. Sylwais fod y ceffyl gwineu mewn eyflwr pur dda, ei groen yn llyfn a llathr, a'i aelodau yn lied ystwyth ond yr oedd ei flew yn dechreu ymeatyn, fel pe buasai wedi newid porfa yn ddi- weddar, ac heb gael llawer o geirch. Hefyd, sylwais fod dau friw cas ar ei lin- iau, fel pe buasai wedi cael codwm hyllyn ddiweddar; ac er fod ol amryw fathau o blaster, saim, a liedr wedi ei losgi, pitch, cwyr crydd, a phethau ereill ar goesau yr anifail, yr oedd yn dal i waedu, ac yn peri gradd o ofid i'r march, ac yn ei gloffi. Synais yn fawr wrth weled golwg o'r fath yn nghanol gwlad, a chan fod hen wr yn tori cerrig yn ymyl y ffordd o fewn ychydig latheni i mi, troais atto a gofyn- ais iddo, Pwy yw y gwr dyeithr acow sydd yn marchogaeth mewn dull mor an- nghyffredin, a'i droed ar bob ceffyl ?" 0," meddai yntau, Jack Brimmijem y byddwn ni yn ei alw. Y mae circus, neu fath o arddangosfa campau, yn perthyn i gwmni Dr Dialedd ae ereill, ar ei ffordd trwy y wlad hon yn bresenol yn performio, neu chwareu campau, bron bob nos; a rhai da iawn ydynt. Gwelais un o honynt yn rhoddi rholyn o berson braf, boddlon, siriol, elusengar, a hynaws, mewn math o gas gwydr, ac yna yn tanio pistol yn ei ymyl, acyn sicr i chwi, dyma sarph fawr wenwynig, a'i cholyn allan, yn ymddangos yn ei le ar funud, nes oedd gwallt pawb yn sefyll. Gwelodd Hugh, fy mrawd, Jack yna yn rhoddi haner dwsin o Fethodistiaid llyfndew, boddlawn, arianog, dan y glass, ac yn taflu llian drosto am ryw hanner munud ac yn sicr i chwi, dyna fo yn ei dynu, a pha beth oedd dan y gwydr ond y Methodistiaid yn rhwym draed a dwy- law, a phlisman yn eu dal a beiliaid yn myned a'u harian a'u dillad ymaith. Meddai Jack ryw noson wrth y bobl: Yr oeddych yn tybied eich bod chwi yn bob] ryddion; edrychweh ar eich gyddfau, hreichiau, ac aelodau, ac mewn munud dyma bob un a'i ben mewn aerwy fel eidion, a'i orddyrnau mewn handcuffs fel Bob Ribbyn,'a'i draed mewncyffion fel Paul a Silas. Ni wn i ddim sut y mae efe yn gwneud, end y mae rhai yn dyweud mai codi'r gwr drwg y mae, ereill yn dyweud mai rhoi peth dros eu llygaid nhw mae o, a'r lleill yn dyweud mai sleight oj hand ydyw yiewbl.PDrachefn dodai hanner cant neu ychwaneg o amaethwyr dan y cas gwydr, ac mewn eiliad, wrth iddo symud y gorchudd, gwelid gorymdaith o ddynion mewn cotiau llaesion a gwasgodau ^wyn- ion, a'u hetiau am eu penau, a rholiau o bapyrau dan eu cessail, yn cychwyn o amgylch y cAs gwydr. Yr oedd enwau y personau rhyfedd hyny ar eu parseli papur, yn mysg y rhal y gallaf enwi Mri Bright, Richard, Chamberlain, Bradlaugh, Butt, Kenealy, Dilke, Arch, Odger, Mor- gan, Jones, a rhif o ledrithion meingoes, aflunaidd, fel creaduriad ar hanner eu ffurfio, yn ymlusgo ar eu holau. Ym- ddangosent fel nyth iar a'r wyau yn dechreu deor; ambell gyw ag ychydig o blu arno, y llall bron yn noeth, ereill a'r pigau trwy y plisg, ac wyau ereill wedi marcio. Y "Blaid Fawr Ryddfrydig"lleisiai Jack Brimmijem, Dyma'r dynion i roddi trefn ar y byd." A thybiwn fy mod yn gweled pob un o'r orymdaith yn rhoddi wingc ar Jack wrth fyned heibio, a di- flanent mewn congl dywyll, lie yr oedd hen wr tew yn eistedd a phwrs aruthrol o aur yn agored wrth ei ochr." "Wel," meddwn, I ba beth y mae Jack Brim- mijem yn cymmeryd dau geffyl fel y*& dano ?" Meddai yntan, Y mae y eOffYI: gwyn yn perthyn i hen gwmni parcbus y Pengryniaid gynt, ond fed hwnw wed newid llawer yrwan. A phe, baasa genych ehwi amser i edrych, y mae enw "Cymdeithas Rhyddhad Crefydd" ar hilyn yr hen geffyl gwyn, ac enw "X Blaid Fawr Ryddfrydig" ar y llall, m y mae Jack Brimmijem yn medru reidio'r ddau, a chael tal gan y ddau. Y mae saith neu wyth hefo'r circus i gyd yn y wlad yma yrwan ac y mae gan y cwm- peini yn Brimmijem gan mil o bunnatt wrth gefn. Ni chymmer y cwmni neb i mewn i chwareu yn y circus os na bydd ef .1 yn ddyn reit dalentog mewn tafod a dwrn. Gan fy mod yn cael difyrweh wrth wran- daw ar yr hen forthwyliwr cerrig gonest yn dyweud ei stori, hwyrach y caiff rhyw un ddifyrwch yn ei ddarllen yn Llais U Wlad.-Yr eiddoch yn ddiffuant, Huw Y LLYFRGLUDYDD.

DYDDLYFR Y PACKMAN. Dim ond gair yr wythnos hon, gan fod y te pur yn gwerthu mor dda. Camgy- sodwyd fy nodiad at ohebydd clasurol Gwrecsam. Fel hyn y dylasai fod Yr wyf wedi gwella o'r gout; ac y mae y te pur yn gwella pob math o lunacy. Os ydwyt yn amheu, danfon am bwys o hono." Nid yw yr hen Backman yn meddwl marw am dipyn etto—nes cael y dysteb, a bydd yn ddraen yn ystlys pob recsyn gohebydd- ol, cyn ac ar ol marw. Yn Lerpwl. JOHN Y PACKMAN.

NAWDDOGAETH FREINIOL I AR- DDANGOSFA EISTEDDFODOL GWRECSAM. Deallwn gyda boddbad fod ei Mawrhydi y Frenhines wedi amlygu ei bwriad o fod yn noddes i'r arddangosfa gelfyddydol a. gynnelir yn nglyn ag Eisteddfod Genedl- aethol Gwrecsam. Derbyniwyd llythyr oddiwrth Syr Thomas Biddulph yn cyf- Iwyno yr hysbysrwydd derbyniol gan Ar- glwydd Raglaw y sir. Hyderir hefyd y Ilwyddir, drwy offerynoliaeth yr hen wron Syr Watcyn, i sicrhau presennoldeb Ty- wysog Cymru yn yr eisteddfod.

LLOSGIAD MELINFA YN OLDHAM. Ychydig wedi hanner nos Sadwrn, tor- odd tan allan yn Melinfa Chapel, Old- ham. Er gwaethaf holl ymdrech y tan-ddiffoddwyr lleol, aeth y rhan benaf o'r adeilad yn garnedd o ddinystr. Yr oedd masnnch yn cael ei chario yn mlaen yn y felinfa gan bedwar o wahanol bersonau, ac yn cynnwys swm enfawr o eiddo. Cyfrifir fod y golled yn cyrhaedd deuddeng mil o bunnau.

BODDIAD PERSON YN AFON GONWY. Gofidus genyf hysbysu fod dyn parchus o'r enw Richard Jones, wedi boddi yn afon Gonwy nos Lun. Yr oedd y trangcedig yn dychwel ar hyd llinell y rheilffordd oddiwrth ei waith, fel plate-layer, o Bettws ycoed, a thrwy rhyw ddamwain ysgubwyd ef ymaith gan y llif mawr oedd yn yr afon, a suddodd. Er fod pob ymgais yn cael 4 gwneud er ceisio dyfod o hyd i'w gorph, y mae hyd yn hyn wedi profi yn anllwydd- iannus. Yr oedd Richard Jones yn hen wr parchus, ac yn ngwasanaeth cwmni y London and North Western ers amser maith, pa rai a wasanaethodd yn ddiwyd. Y mae cryn bryder yn cael ei ddangos gan y bobl, a phawb yn gweithio gyda chychod a phethau ereill er ceisio eael hyd i'w gorph. Yr oedd ei wraig wedi marw ers amser, ac felly nid oes ond ei blant, pa rai sydd mewn oedran, i alaru am ei golli.-Alpha. f, -r-

BANGOR. "ANFFAELEDIGRWYDD EGLWYS RHUFAIN." -Nos Lun diweddaf traddodwyd darlith Seisnig alluog ar y testyn uchod yn addoldy newydd y Bedyddwyr, gan Mr J. Taylor, Rhyl. Cymmerwyd y gadair gan y Parch. W. H. Bishop, gweinidog y lie. Yr oedd cynnulliad lied luosog wedi dyfod yn nghyd, a chawsant eu boddhau yn fawr. Elai yr elw at ddileu dyled y capel. DIRWEST.—Cynnaliwyd cyfarfod dir- westol tra liewyrchus nos Wener, y 18ted cyfisol, yn hen gapel Hirael, pryd y caf- wyd areithiau pwrpasol i'r pwngc gan y llywydd, y Farch. J. Williams (M.), Parch- J. Evans (W.), Parch. J. Parry (A.), ac amryw ereill o gewri dirwestol y ddinas. CYFARFOD ADLONIADOL. Cynnaliwyd cyfarfod difyrus, nos Fercher diweddaf, mewn cyssylltiad a'r Ragged Sohool, Hirael, dan lywyddiaeth Mr J. D. Wil- liams, Normal College, pryd y cafwyd amryw ganeuon gan y personau canlynol: Mr E. Myrddin Jones, Miss J. Jones, Mr J. R. Hughes (Ap Llwyfo), ac amryw ereill rhy luosog i'w henwi, pa rai wnaethant eu rhan yn ihagorol. Diau Y teilynga athrawon yr ysgol hon glod mawt