Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
11 erthygl ar y dudalen hon
CYMDEITEAS Y DADGYSSYLLTIAD…
CYMDEITEAS Y DADGYSSYLLTIAD YN AMCANU YSBEILIO Y PLWY- FYDD GWLEDIG. FONEDDIGION,-Nid wyf yu ameanu yn y llythyr dilynol ddyweud un gair a fyddo yn ymylu ar droseddu eich rheol o gau allan o'ch newyddiadur bobpeth a dtiedda i godi dadleuaefch grefyddol. Fy amcan yw sylwiyehydig ar amcanion cymdeithas y dadgyssylltiad, a'r dull beiddgar y c8fn- oga ysbeilio y plwyfydd gwledig o'u medd- iannau a Ohymru o'i hen waddoliadau erefyddol. Enlyn ei ohynddrychielwyr o amgylch (t blwyf i blwyf, gan awgrymu mai eu hamcan yw ysgafnhau beichiau yr amaefch- wyr a'r4tir-feddianwyr byeiiain, trwy gym- laeryd y degwm (ni chlywais air am y gwaddoliadau eglwysig ereill o'u geueuau yn y plwyfydd gwtedig) oddiar yr offeir- laid, a'i drosglwyddo iddwylaw y plwyf- olion eu hunain at ostwng y tretlii neu addysg." Y mae yn ddiau fed yr addewidion aw- grymiadol hyn yn dra effeithiol i eunill cymmeradwyaeth y rhai na wyddaii t. ddim am hawliau yr eiddo eglwysig; ond y maent yn annheg i'r eithaf yn agents eyflogedig y gymdeithas, y rhai a ddylent wybod amcaaion eu cyflogwyr. Amean y gymdeithas yw dadgyssylltn yr Eglwys oddiwrth y wladwriaeth, a'i aadwaddoli, gan belled ag y gall berswauio y seaedd i wneud. Ond beth ydyw dad- gyasylltu yn ei effaith ar yr eiddo •glwysig ? 1. Effaith neu ganlyniad dadgyasylltu yr Eglwys oddiwrth y wladwriaeth fyddai trosglwyddo ei holl eiddo hi, yn ddegwm, tir, adeiladau, neu anneddau, ac arian yn y funds, i ofal nifer bennodol o ddirprwy- wyr, y rhai a eisteddent yn Llundain, a byddai raid i bob dyn dalu ei ddegwm, neu rent, ardreth, a llog i'r rhai hyny, heb gyfnewidiad o un geiniog yn y swm. 2. Byddai gan y dirprwywyr hyu hawl i werthu y degwm, tir, tai, a phob math eiddo eglwysig, a throi y cyfan yn arian, pe gwelent yn ddoeth. 3. Effaith dadwaddoliad fyddai rhanu yr holl eiddo yna, sef y degymau, tir, tai, to eiddo arall, yn ddwy ran, megys; un ran i ofal dirprwywyr, neu gyfeisteddfod o ddirprwywyr eglwysig yn eistedd yn Llun- dain, a*r rhan arall i aros dan ofal y dir- prwywyr gwladol. 4. Felly effaith dadgyssylltiad a dad- waddoliad fyddai trosglwyddo yr holl eiddo eglwysig i ofal dirprwyaeth yn iJundain, fel na byddai yn aros fel eiddo plwyfol gymmaint ag un geiniog o hono. Gallai y dirprwywyr eglwysig, ar ol traethu hawliau personnel offeiriad y plwyf, gym- meryd y gweddill at wasanaeth eglwysig yn y man y mynent; a gallai y dirprwy- wyr gwladol wneud yr un peth wrth gyf. arwyddyd ysenedd. Nid yw cymdeithas y dadgyssylltiad yn cydnabod un hawl blwlJ- fol mwy na hawl eqlwysig yn y degwm a'r tiroedd eglwysig; hawliant y cyfatltlil eiddo i'r holl genedl. Y maent mor awjdcliLs i ysbeilio y plwyt ag ydynt i ysbeilio yr Eglwys. Dyma amcan-gyfrif o faiat yrysbeiliad, yn ol cyfrif Mr Gladstone. Cyfauswm gwerth yr holl eiddo eglwysig, pe gwerthid yr oil am y llawn bris, meddai Mr Glad- stone, yw oddeutu 120,000,000p. Hawl-1 iau personoi yr offeiriaid, lleygwyi*, nodd- wyr, bywioliaethaa, a gwaddoliadau di- weddar 90,000,000p. Felly, gwedi dad- gyssylltu, byddai gan y dirprwywyr oglwysig 90,000,000p, at gyfarfod a phob fofynioH a ohynnal eu gwasanaeth; a yddai gan ddirprwywyr y llywodraeth (os gallent:droi yr eiddo-yn arian 30,000,000p at gyfurfod eugofynion hwythau, a gwneuthur yr hyn a welid yn dda ag ef. Byddai llog blynyddol Ty ^worvyti y three per ctni yohydig dsoi 000; 06,01, Troai* I hyn yn elw personol mewn rhyw ffurf neu j gilydd (pe ei rhenid yn gyfartal) o naw ceiniog a thair ftyrling y pen yn y flwydd- yn. Byddai yr elw felly yn ddigon i wraig dlawd dalu am ei thri phlentyn yn union yn rhai o ysgolion byrddau ysgol rhai manau o Gymru am un wythnos. Ni fu erioed y fath ffug ag addewidion y dad- gyssylltwyr. Cymmerwn engraifft etto o'r plwyf hwn. Telir yn y plwyf hwn rhwng y vicarial, y rectorial tithe (degwm y ficer ar commiss- ioners) ac ardreth tir 450p. Nid oes ond 80p o hwn yn myned allan o'r plwyf yn bresennol; ond o dan gyfundrefn y dlid- gyssylltiad elai o hono o leiaf 370p heb obaith ceiniog yn ol oherwydd ni byddai rhan Llangwm yn ol rhif y boblogaeth ond 39g 17s 60, tra y byddai elw Birming- ham dros 9,750p. Cymmerwn olwg ar Gymru etto. Clywais rai o'r dadleuwyr dros ddadgyssylltiad yn achwyn fod yn agos i hanner eiddo Eglwys Cymru yn cael ei gludo dros Glawdd Offa. Braidd y mae hyn yn wir, ond etto y mae Ilawer gormod o wir ynddo, ac y mae eglwyswyr Cymru yn prysur ennill yn ol ranau helaeth o'r cyfryw. Dywedir i ni ar awdurdod y Liverpool Mercury, yr Herald Cymraeg, a'r Faner, fod yr eiddo eglwysig oil yn Ngbjmru odcleutit gwerth 400,000p yn y flwyddyn, ac fod yr offeiriaid Cymreig yn cael oddeutu ei hanner; ond o dan gyfundrefn y dad- gyssylltiad ni byddai rhan wladol Cymru dlawd ond prin 40,000p tra yr elai dinas Llundain ag oddeutu 130,000p, sef mwy na chymmaint dair gwaith na'r oil o Gymru. Y mae pum punt o bob deg o eiddo yr Eglwys yn Nghymru eisoes yn myned i i Loegr," meddai un o ddadleuwyr gwlatl- garol y dadgyssylltiad, tra yr ydoedd ef ei hun yn estyn dwylaw halogedig i ysbeilio Cymru o bedair o'r pump gweddill. Maddeuwch i mi, foneddigion, feithder fy llytbyr, oherwydd y mae gwladgarwcb yn gystal a chyfiawnder yn cael ei aberthu yn gyfaugwbl yn y symmudiad beiddgar hwn. Y mae genym ni, fel cenedl, gystal hawl i'r eiddo eglwysig at gynal crefydd Crist, a meithrin addysg, moesau, a rhin- wedd, ag sydd gan un tjrfeddiaiiwr yn y wlad i'w ystad. Nid y tirfeddianwr, ni i yr amaethwr, ac aid un llywodraeth wlad- ol ar y ddaear, a'i piau, ond y tiriafurwr, y llaw-weithiwr, y tlawd, yr amddifad, a'r weddw, i ddarparu gweinyddiaeth grefydd- ol iddynt yn rhad ac am ddim. I roddi crefydd, dysg, rhinwedd, ac elusengar- wch y rhoed ef, gan ein hynafiaid ni eiu hunain, y rhan fwyaf o hone, cyn i Rufain Babaidd ddarostwng ein heglwys nac i Iorwerth y cyntaf ddarostwng ein gwlad.—Ydwyf, foneddigion, yr eiddoch eiddoch yn gywir, ELLIS BOBHETS. Persondy Llangwm, Corwen.
AT RHYSTYD.
AT RHYSTYD. SYE,—Yn y Cambrian News am Mawrth y lOfed, gwelais englynion iReading Room Llanddewi-brefi, ac ar eu hoi eich enw chwi. Gofynaf, pa un ai anghofio nodi y Uinell olaf o'r ail englyn fel benthyg a ddarfuch, ai ynte a fwriedid i'r wlad gredu mai chwi yw ei hawdwr ? Ni ddymuuwn er dim eich gwneud yn llenleidr; ond y mae gormod o henafiaeth yn perthyn i'r llinell-" Teg edrych tuag adref," i chwi hawlio ei hawduriaeth, a thrwy ei defn- yddio heb ei chydnabod rhoddir chwi i gydeistedd a beirdd a llenorion sydd yn ceisio codi eu hunain ar gefn ereiil. MEURKJ.
LLITH 0 ARDAL MAELOR.
LLITH 0 ARDAL MAELOR. MRi. GOL.,—Digwyddodd i dri o ddyn- ion pur dalentog a gwybodus mewn pyngciau gwleidyddol gyfarfod a'u gilydd yn y siop yma ddoe ac yn yr ymgom fu l'hyngddynt yn ystod yr amser y buont yma, cefais gryn lawer o oleuni ar amryw bethau pertbynol i'r cyfryw byngciau. Yr oedd un o honynt yn Dori lied dynog, a'r ddau arall yn Rhyddfrydwyr mor dynog ag yntau. Rywbryd yn ystod yr ymgom, daetb dich papur clodwiw, Llais y Wlad, dan sylw; ac mor bell ag yr oeddwn yn deall oddiwrthynt, ei fod yn cael sylw neillduol y tri bob amser. Wrth wrando arnynt, yr oedd rhywbeth yn sibrwd yu fy meddwl y dylai pob dyn egwyddorol gael gweled y papur bob wythnos, er mantais iddo allu ifurfio barn gywir drosto ei hun o barthed i Doriaeth a Rhyddfrydiaeth, yn lie ei fod, o bossibl, yn cael ei gamarwain gan bit. purau unochrog Rhyddfrydiaeth i gredu rhyw fympwyon disail byth a hefyd ar hyd ei oes. Yr wyf fi hyd yma yn proffesu fy mod yn Rhyddfrydwr, ac yn Ymneillduwr hyd y earn ond nis gwn pa fodd yr aethum felly, ps nad trwy ddar- llen yr ochr hono i'r ddalen bob amser, ac esgeuluso darllen yr ochr arall. Fe ddichon fod ambell hen greadur mynyddig fel finau yn Nghymru yma yn ddigon pen- boeth i ddyweud mai Ymneillduwr a Rhyddfrydwr ydyw, ac i ddadleu weithiau yn orselog dros hyny, ac etto mor anwy- bodue a mêrtyn y mynydd yn yr egwydd- orioa y cladlou-s drostynt, Wedi gwrando ar y tri dyn a nodais yn trin ycbydig ar egwyddorion y naill ochr a'r llall, sef Toriaeth a Rhyddfrydiaeth, cefais fy. argyhoeddi fod cryn lawer o Doriaeth yn ysbryd y byd yn gyffzedinol, ac mai dyna sydd yn fwyaf gwreiddiol yn llywyddu ysbryd y Rhyddfrydwyr proffes- edig mwyaf selog. Ni charwn byth ddy- weud gair isel am Ryddfrydwyr egwydd. orol, ond ofnwyf mai ychydig iawn o ys- bryd Rhyddfrydiaeth sydd yn y byd oref- yddol na gwleiflyddol etto, er maint y twrw sydd o'r ochr bono. Gan fod cym- maint o dwrw felly yn ein mysg fel plaid o Ryddfrydwyr, dylem fod yn llawer mwy cysson a. ni ein hunain åc 4'n proffec cyn byth y cawn ddylanwad ar y byd mewn mortd crefyddol nR gwleidyddol. Hyd y gwelais i, nid ydym ond yn bradychu ein hunain a'n hegwyddorion yn ein boll ym- i ddygiadau. Pa ysbryd sydd yn llywyddu ein oymmacfaoedd, ein cyrddau ohwar- terol a misol, ein cynnadleddau a'r pwyll- gorau ? WQ i ddim; ond gwn gymmaint a hyn, mai rhyw rai sydd yn cael eu I gwrando ynddynt bob amser, ac os rhy- fysa neb arall ddyweud gair yn groes i'r awdurdodau, fe'i bwrir yn y fan allan o'r synagog. Gwn am rai masnachwyr yn yr ard al hon, fel mewn ardaloedd ereill, yn berch- enogion tai, a chanddynt luaws a denant- iaid; ac os na wna y tenautiaid hyn brynu eu nwyddau yn eu siopau hwy, gor- dir y cyfryw, druain, i hel eu traed o'u cyffiniau yn fuan iawn. Yn ngwyneb hyn, dyna sydd yn rhyfedd, fod y bobl hyn byth a hefyd yn cadw mwy o dwrw na neb o blaid rhyddid barn, Ymneilldu-! aetb, a Rhyddfrydiaeth, ac yn barod iawn hob amser i gondemnio pobpeth y tybiant hwy fod rbyw fymryn o arogl Toriaeth arno. Ai tybed, Mri. Gol., fod peth felly yn iawn ? Clywais un neu ddau o weinidogion YIll- neillduol yn dyweud yn ddiweddar mai rhyw ddosbarth o ddynion anrasol iawn ydyw y beirdd yma ar y cyfan, ac nad oes rhyw Inwer o ddal arraynt gyda dim; braidd na choeliwn y gallai y beirdd droi y cyfarchiad yna yn ol pan fynonfc. YR HEN DISILIVIR.
|LLOFFION CYMREIG.
LLOFFION CYMREIG. Ymddftngys fod un o'r beirdd y noswaifch o'r blaen wedi breuddwydio gyda gwaelod sach eisteddfod Bangor, ac yn ei freudd- wyd fel byn y canai:— Gweled swllt a gwaelod sach,—a grafodd Dijfrifol ysVileddach Ar ol y wledd puth rhyfeddach- Cadw un bunt mewn cwdyn bach. Wrth wrandaw ar gwmni o ferched yn {dadleu yn ngbylch ardderchogrwydd a pherffeitlirwydd y gelfyddyd ddeintyddol, yn ddiweddar, canodd un gohebydd fel y canlyn :— Gall dynes golli,* i dannedd-un ac oil, Yna oaiff yn rbyfedd RÛ'u aalach o ran sylwedd Na hen galcli i wynn gwedd. Dywedir fod benyw yn ninas Bangor yn argyboeddedig ei bod yn ferch i Sior y IV. Deallir fod y bardd ieuangc Ystwythian wedi symmnd ei babell farddol i Fangor, lie y gall fwynhau cymdeithas rhai o'r! prif dalentau Oymreig. Deallwn mai Menaiwyson sydd wedi ei I benaodi yn orucbwyliwr y Royal Insurance Company yn Mhorthaethwy a'r cyffiniau, yn lie y diweddar Mr Goodwin. :'1..
LLANGWM, GER CORWEN.I I
LLANGWM, GER CORWEN. YMDREOHFA AREDIG. Cynnaliwyd yr ymdrechfa aredig sydd mewn cyssylltiad a Cliymdeithas Amaethyddol Uwchaled, mewn maes perthynol i Mr Dav!d Wil- liams, Ystradfawr, Llangwm, ddydd Mawrth, y 7fed cyfisol, Daeth pedair-ar- ddeg o weddoedd golygus i'r maes erbyn yr amser pennodedig i gystadlu. Yr oedd yno luaws mawr o bobl yn edrych arnynt. Yr oedd pobpeth yn myned yn mlaen yn weddus ac mewn trefn. Ni chaniatteid gan yr ustusiaid i neb godi t6ml i Bacch- us yno. Dyfarnwyd y gwobrwyon fel y canlyn :—1. Mr Edward Roberts, Voelas Arms Hotel, Pentrevoelas,—gwneuthurwr yr aradr oedd Mr John Price, Pontygath, ger Llanrwst. 2. Mr David Ellis, TY-I mawr, Cwmpenaner,—gwneuthurwr yr aradr oedd yr un ag eiddo y cyntaf. 3. Mr John Jones, Cwmein, Llanfor,— gwneuthurwr yr aradr oedd Mr Z. Jones, Cynwyd. 4. Mr John Wynne, Tycerrig, Bettws,—gwneuthurwr yr t1,ra.dr oedd Mr John Owen, Llandrillo. 5. Mr D. Davies, Bryniaabrithion,—gwneuthurwr yr aradr oedd Mr John Price, Pontygath. 6. Mr John Davies, Bwlch,-gwneijtbtir wr yr aradr oedd Mr Z. Jones, Cynwyd. Y beiruiaid oeddynt Mr Robert Williams, ,i, Fedw, Llanrwst, a Mr Robert Jones, Gargoed, Llawrybettws; ac yr oedd eu dyfarniad yn ymddangos yn dygymod a. theimladau yr hell bob!. Rhoddid can- moliaeth uchel i'r holl ;vdrchwyr.- R. E. JGns, Ysgy
... HY:
HY TREl- Y odd" yr bf dder, cof-1, len I' ddwy bennodiad t--„; .<Il i neu Wele Dafydd Gwyn, a gyk, t pryd hwnw gan Howel ap Gwyn ei hun, yr hwn a datai ddeuddeg swllt a dwy geiniog fel rhent blynyddol; y pennodiad arall a elwid y pryd hwnw Wele Dafydd ap Ior- werth, ac aerod ereill, pa rai a dalent i'r trvsor breiniol ddeuddeg swllt a dwy geiniog, a'r holl o aerod y drefian hon yn rhwym i roddi gwasanaeth wrth y felin yn Rhossir, ac i gyflawni Maenor wasanaeth, ac i dalu am bob rhyddhad ac amobrum ddeg swllt. Yr oedd eu caeth-ddeiliaid yn rhwym i ofalu am eu cylch-stalon pa bryd bynag y deuai y tywysog i'w Faenor. Yr oedd y dreflan hon ychydig o flyn- yddoedd yn ol yn meddiant tealu Llan- gwyfan. Yr oedd y ty wedi ei adeiladu yn hardd gaa ua Peter Johnson, yr Iwn a fu yn cadw maelfa yno am beth amser. Oddiwrth y teulu hwn y dreflan fechan a aeth yn eidde Mr- Bold o Tre'r Ddol, yr hwn a'i rhoes yn ei ewyllys, yn nghyd a'i diroedd a'i feddiannau ereill i'w nai, Owen Meiric, Yaw., Bodorgan, a'r dreflan a osodwyd wedi hyny i ffermwyr yn fin dyddynod am ardroth blyayddol. IITHZ,%TDAH GADOG. Y nesaf i'r rhandir a modwyd yw y dref- lan fechan 'Rheadre Gadog, hyny yw, rhandir Cadec, yo nn a gynnwysa, yn ol y llyfr breinio], un pennodiad yn unig, yr hwn a elwid Wele Simwnt ap Gwilmot,pa un y pryd hwnw a feddiaanid gan Griffih ap Dafydd ap Gryffydd Vychan, yn unig oddiwrth ba un y tir a gyfriftd yn rhydd, ao yr oedd yn feddiannol ar allu i dros- glwyddo amryw gaeth-ddeiliaid, pa rai,fel y sylwyd o'r blaen, a werthw^d yn amser Harri VI., gan Ednyfed Arthelw, mercli Dafydd ap Gruffydd-,i Gwilym ap Gruffydd ap Gwilym, 0 Pellmynynydd,(gwelllytbyr y chweched). Mewn perthynas i sefyllfa y dreflan, y cyliid ardrethol a godwyd o honi yn flaenorol oedd saith swllt a grot, pa rai a delid yn flynyddol i Dywyseg Gogledd Cymru; ond trwy gostwm ac arferiad, yr oeddynt yn rhwym i wneud gwasanaeth yn llye y wlad a llys y gaa- tref, a thalu deg swllt am ryddhad, a chymmaint a hyny am amobrum, pan fyddai hyny yn digwydd; ae yr oedd y rhydd a'r caeth-ddeiliaid pertbynol i'r dreflan hon yn rhwym i wasanaetku yn y felin newydd. Y rhydd-ddeiliaid oeddynt fodd bynag, i dalu fel toll un mesur ya mhob deg-ar-hugain (pa un oedd y tai am falu yr yd), a'r caeth-ddeiliaid un am bob pump-ar-hugain. Dyma oedd yr ardreth yn yr hen amser, a dyma oedd yr arfer. iad; ond y mae pob peth o'r fath yma wedi myned o arferiad erbyn hyn yn 11 wyr, a'r taliadau wedi eu cyfnewid. Llawer o flynyddoedd yn ol, y rhandir hwn a berchenogid gan William de la Wood, yr hwn oedd yn perchenogi llawer o diroedd ereill yn yr ynys, a naill ai trwy bwrcas neu rodd freiniol y daeth yn ymwelydd attafaeliad yn y dosbarth hwn. Bu yn ddarostyngedig i deulu Llangwyven am lawer o flynyddoadd, hyd farwolaeth y William de la Wood hwn, ac wyr iddo,sef Mr John Wood,a drosglwyddodd y dreflan i Mr Owen. Bold a en wyd yn barod, ac yn yr un modd ofe a'i trosglwyddodd hi i fab ei chwaer Owen Meiric, Bodorgan; ac yn medcliant y toulu hwn y mae y dreflan yn aros hyd heddyw. (I'w barhau.) grrrms^rri ni~T^i
PENGLOG DYNES WEDI EI FALURIO.
PENGLOG DYNES WEDI EI FALURIO. Nos Lun cyflawnwyd ymosodiad enbyd ar ddynes yn Dundee. Ychydig amser yn ol, daeth brawd-yn-nghyfraith iddi, eeidwad gwestty anffortunus, i gydfyw a hi. Wedi methu ohono gael gwaith, aeth yn isel ei feddwl; a thra yr oedd y ddynes anffodus yn eistedd wrth y tan, ymaflodd yn sydyn ynddi gerfydd ei breichiau, a dyrnodiodd hi amryw weithiau gyda bwyell yn ei gwegil, gan ei falurio. Rhuthrodd allan o'r ty, gan roddi ei hun- an i fyny i'r heddgeidwad. Nid oes bwyell yn ei gwegil, gan ei falurio. Rhuthrodd allan o'r ty, gan roddi ei hun- an i fyny i'r heddgeidwad. Nid oes tebygolrwydd y bydd i'r ddynes anffodus fyw.- j
._----__.-._-__------_-; ALr-…
ALr- His- AUSWYDUS --Oytm, Mil le (IJjd l L'ua vn Ychydig wedi dais o'r 5, gjdd yn awr yn < .'si yT ho >1 dyferbyu t* i !.m'r gnu gerbyd; a ph aros ei phenj a ll-iddw;, cBTIJ DDISYFYD. — Cyr •'T~dfiydd Llua yn Prostoo, ? ir. wydd oed. G Gv. ener yn fyw. a borel. ri farw yn y gfimhis, ger -1;('. D) gwyd jhohhfarii ? ANGEUOL — Os ujialiwyd ydd Llun o fiafn Mr Henry Oh, fft's Hotel, Bifkenhend, or f ;s Jackson, yr hwn a fu farw Hospital oddiwrth uiwfiidii )dd ar y pedweryrld cyfisol, tr (1 LA 6, dr"sto yn Rock Ferry, BirP •}gwyd iheithf ra u "Farwola TAS DTKYgimoL.—Dinystriudd tiii ref dai ya Bruce-street, Dundee, pa rfi a go iodd 180Gp. LLOSOIAI) I FAEWOLAETII. bynnáll wy trengholiad ar gorpb Foster Cross, saiti mlwydd oed, ddydd Mawth. Boreu ddydd II Gwener gadawyd Cross a phlentyn arall, 16 mlwydd oed, mewn 3 stai'ell } 7. Wales-street, I Lerpwl, tra yr oodd y fam yn myned ar negee; ac yn ei bahsennoldeh, cymmerodd crys y I transcpdig dan, allosgwyd (If YIl ddychrynilyd. I Cludwyd ef i'r Northern Hospital, lie y bu farw yn y'prydnawn. Dychwelwyd rheith- farn 9 H Farwolaeth rldamweinio DAMWAIX ANGEUOL mewn QLOFA-—Dydd Sadwrn syrt-hiodd lien yn nglofa Tawd Yale, Skelmersdale, trwy ba un y collodd dyn o'r enw James Johnson ei fywyd. Diango4d dyn araH oodd gydag ef heb dderbyn yr un niwed. Cynnaliwyd trengiioliad yn Aldershott, ddydd IJiun, ar gorph M' Frittich, milwr gyda'r 21ain Hussais. Torodd ei wddf gydag ellyn, ac aeth i'w wely, y bu farw. Dygodl y rheithwyr reithfarn 0 ovphwylledd mynedol. n
Family Notices
GEN ED IG AETH A U, PIUODASAU, Å. MARWOLAETHAU. -r_ GENEDIGAETHAU. Mawrth 2, prM Mr Thomas Owen, Foel, LlandJ. ffilif-ieog ar fa' Mawith i, ptiod Mr George Jones, carpenter, Llin granng, ar fub. Mawrth 11 ( prioil Mr Robert Roberts, Factory, Llan- dderfel flJ -feit-h. ,jii) I il, Jobii Elli, Siop Gooh, Pw" bell, nr fab. PRIODASAU. 6, yu F-ugtsd', Caeroarioo, Mr William Jonee. ft Mii-s Elien O^en, y c)oii*u o Lmdwrog. Mawrth 7, yn egl-vya MVifod, Mr D. Richards, Bton, ecr Gronant, A Miss Jane Tuior, Meifod. Mawrth 11, yn Eglwys St. S-ivinm-, Maochmter, gap y Parch. W. F. Birch, Mr R. Harries, & Mise Mary Anne, Stent, y ddau o Fanchaater. Wal, gyfaill hwyliog, hefyd,-ti rodaist I rwyi-li cyrtiyswly,i A than bwys tratferthion byd, Ya elw i'lh anwylyd. Oud ichwi hydde I iechyd,-einioes hir 0 mtws ¡,at trwy'ch bywyd Rby(ed,), os na cheir b,fy,l, Goron gwraig, aer yn ei gryd. I MARWOLtETHA U. Mawrth 9, yn 88 mlwydd oed, Mr William Jone., 35, Catherine-street, Lerpw]. Mavrth 8, yn 47 mlwydd oed, ar 01 byr grstadd, Mr John Wyune, garddwr, Heol Cbina, Llaiiidloes. D4eth angeu blv/pg yn erca ei wedd, rw dori i lawr i'r oerliyd fedd.— Mawrth 11, yu 7 mi* oed, Vtisa Margaret Ann, unig ferch Mr R. Davies, M^naS Bridge lun, Pent re, ger Fflint. Mawrth 12, yu 33, Garden-sqiiHre, Bangor, Ann, I aawyl briocl Csdben Richard Jones, yn 38 mlwydd oed. Mawrth H, ar o! hir gyshidd, ya 6 tnlwydd oecy, Miss Anne Ingram, merch Mr a Mrs John Ingram, porter ar y Manceinion ac Aberdaugleddyf Riilway, yn ngorsaf L'anybydder. Chwefor 17. yn 2 flwvdd ao 8 mie oed, Richard, an- wyl blentyB Richard aj Anne Oweus. Tan y Fynwent, Llanileohid, Bangor. 0 boso y byd eich baban i)ach-giliodd, Er pob ga'jir mwyach Er hyuy iiiice'n d;ri,)i)acb Fry'n y net a'i iron yn iaoh. Mawrth 7, Hugh, unig facbgen Robert Robert ao El!i\tl Hughes, Terrace, Cwm-y-glo. Mawrth 8, John, ail fab Thomas ac Edmbeth Griffith, Gru-y-don terrace, Cwrn-y-glo. I Mawrth 9, yn 60 mlwydd oed, Mr John Jones, Tyn'. yrswyr, Eiitr:, ta(1 y P-reb. J. Joned, Tregaron. M iwitii 11, Mr Edward Roberts, Llain We», Llafl. be. is. MawTth. 11, yn SO mlwydd oed, MrsDorothy Hughea, Rhutbyn. Mawrth 8, ar <H tri diwrnod o gyetudd caled baban I Yrs Rachel a Thomas Jarvis, gwydd, fVucider, ger Llau £ ihange!-ar-Arth, yii wyth mis c,;d.
Advertising
I liOLijO'iViY'K OtNTMEKT AND Pir^s.— Sore throats, dijitheria, and Bronebitis. -TheFe medifcaments boldly face the evils they profess to remedy. Local relief and ,yp general purification progress together disease is cared while the whole '-¡YSU;1l1 is cleansed. Hollowly :s Oint- j meiit rubbed on the throat and chest exercise-t the niost beneficial influence over sore throata, diphtheria, and cough, whether resulting from catarrh, asthma, or bron- I chitis. This unguent, acts miraculously iu arresting the extensions of sores, healing ulceration*, curing skin I diseases, and completely stopping all destructive ipftam- inatioij, irreapecting of its exciting cause, character, aituatton.durittiou, or severity. Holloway's Ointment, aided by his Pills, gives most immediate and niost marked relief to those irritating itchings and painful a-alliums, of the ski) occasioned by mercury or lateut ayphiliti" -"rua. IF THIS SHOULD MEET THE EYE of anyone troabled with the Wind in the Stomach, Indigestion, or ■ioaanyaa, take PAGE WOODCOCK'S WIND PILLS Thair world-wide celebrity prove1! them of sterling unrit. Tonic, Invigoritting, and Purifying, they form Oie of the beat remedies extant. Of all medicine iotidorq, in boxos. Is ld and 2a gi. I Argraffwyd a Cyhoeddwyd gan y Perchenog, KKNMDXB WHXTWOETH DotraLA8, Argraflfydd, &a., Heol Fawr, < ligoger, dyd4 Ghrooer, Mawrth 17, 1870,
LLANAELHAIARN A'I HELNTION.
I Cwyna amryw fed y lie yn hollol an- i nghymhwys i anfon plant iddo ar gyfrif i ei leitbder, a dywedir fod ei loriau yn ami j yn ddyfroedd nefiadwy. Nid ydym yn beio aelodau y bwrdd am clrefnu rhyw foddion i'w diddosi; ond am y drychfeddwl o helaethu yr adeilad, mae ym amheus genyf a oes ua dewin oddiyma i Gasiell Criccieth a all ei dirnad. Rhaid i ni addef, fel plwyfolion, em bod wedi cysgu yn rhy hir, ac wedi defrroi gwelem fed y jacks politicaidd wedi marchoilaeth yr yr asynod i'r clawdd ond o hyn allan ymdrecliwn gadw ein llygaid yn agored, a gwneud y goreu o'r gwaethaf. Gyda golwg ar aelodau y bwrdd ysgol, y mae genym bob ymddiried ynddynt, er fod tri non bedwar o honynt heb dalu ond ych- ydig oa dim treth yn y plwyf. Cariant eu eyfarfodydd yn mlaen yn ddistaw a dilol. Mae arnom ofn eu bod yn ymylu ar fod yn ddifater hefyd, oblegid cwynir fod degau o blaat yn y plwyf nad ydynt byth yn myned i'r ysgol, Gobeithio y diwygiant yn hyn, ao y gwnant fwy o ymdrech i fael gan rieni anfon eu plant i'r ysgol. Syddai hyn yn lies mawr i'r plant eu hun- ain, ac yn ysgafohad ar y tretbi hefyd. Feallai y gwnaiff hyn y trogan M.N.O. hyd nes y c&wn gyfle etto. MILLER.