Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

14 erthygl ar y dudalen hon

1 r Ben y Pentan.

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

1 r Ben y Pentan. y [GAN DAFI'R GWAS.] ij Sui a'r nos Lun nesaf bydd Gwyl street (lieol Undeb), pryd t/sgwylir y l'arch Mr Eees, Alltwen, a fid' °Ua (Myfyriwr) i bregethu. tGe °es pvegethwr mwy cymeradwy na Mr es "11 y prif wyliau, ac y mae yr Alltwen iji eo'W}'si cryfaf a mwyaf gweithgar -?env,-ad Annibynol. j ftill Mr Griffiths, llefara yr anrhydedd o A. cyd-bregetliu a dyn o safle Mr Eees, a ejJ, Eglwys lie mae ef ei him yn j 0 honi, yn uchel am dano. Y mae !vf°'^tieet yu penderfynu anrhydoddu erlf11Avr' Un °'r a<-Jlodau, ae liefyd anrhy- 11 ov lmnaiu dnvv wneuthur hyn. Cv- • j'^ur mawr i'r myl'yrwyr ydyw cael eu Q yn deilwng gan yr eglwysi y maent 1 aelodau. o honynt tra yn yr ysgol a'r 1,6'. Beth all fod yn fwy digalon i'r ;f3jiwr hyny sydd yn ifyddlawn 3-11 y 3 gweddi, y gyfeillach, ac ar y Sul— ei-ntt gwrtiio(I ambell Sul iddynt iei L:I yn Y c yfry A* eglwysi y maent yn He 0 honynt ? Credwn fod pob eglwys hai0riVl ad vii ddigon cyfiawn a gonest i gyd- n b Ayddloniaid hyn os bydd Sul gwag UM ac nid eu diystyru gan alw ar I,. 1J y tuallan i wasanaethu am dal. Ni a!] *?ynv ond profi gwirionedd yn yr hen j wecllad, Gwell baw pell na mel agos." y mae galw Mr Griffiths i bregethu yn y jr ^1 yu Union-street yn eglur ddangos dderbynia y myfyrwyr sydd yn On]-11 yno—San yr eglwys a'r gweinidog. 1ft Ü parch yn unicc, l sydd yma yn hanes Baf! ^ilfiths, ond teilyngdod hefyd, y mae Griffiths yn hawlio ei gydnabod. 11Uld o ba gyfeiriad y daw yr alwad am ddi0 1 *"°d yn weinidog, ni raid ibobl ei ofal hOll. pryderu am fwyd iach, a chyflawnder o t, yti ~pWr y canm°l sydd ar y pvogetliu da fu jtliw 1e*Ulel y Sul a'r nos Lun wythnos i'r P^r r Gwnaeth y gweinidog ieuanc, h Lao Davies, Brynaminan, ei ran yn Roll ac yr ocdd y Dr Gomer Lewis yu iJwi ,arfer—ac y mae hyny yn gotygu :yn r- Er fod lie yr anwyl Mr Roberts U\yv Hen genym glywed fod ymdrec'n a goen lant yn hanes yr eglwys, ac fod y icj^o reu wedi syrthio ar olynydd teilwng fa^v a ^raw^ f}'dd yn chwanegiad gwerth- Vn n n ^aues y weinidogaetli Ymneillduol Caerfyrdilin. f1 y Capel Goroer," Abertawe (llo gaetht y Dr Gomer Lewis) yn few Gl ysty'ried yn un o'r rhai pwysicaf o Jaw'1 e'nvad y Bedyddwyr, nid vdynt uwc'ii- atj.i a!ifon aiu fyfyriwr i lanw y pwlpud ar tlnfoe 1 gwag." Yn ddiweddar o am fyfyriNvr yno i bregethu—nid Qlf/ e^vdd, Aberystwyth, na Bangor, ond o School, Caerfyrddin. Mr :o'r dU'.s (Blaen gwaun) ydoedd hwnw, un lQae^m°n ieuainc mwyaf gobeiiliiol ar y cad\i'n^n hawlio gwrandawiad heb orfod iiawer o swn, I) r Prof^?}0^01^ un beirniad yn ddiweddar fod UV"'r i°uainc yr oes hon yn hoff o an ]?■ eu 3"n byawdl naturiol, er y G\vU °'r llei1 hwyliau gynt. T}'stia er Bae.h fad hyn yn anrhydedd iddynt, 3?ej^ 1 s^03'i sydd yn effeithio fwyaf ar ei v-Ll-es, meddai ef! Ciei^aw Glears y ganwyd yr anfarwol es °'r Bala," awdwr y Geiriadur •%uirly<lclol~~cyiitaf yn gyflawu yn yr iaith ip^t Gerllaw Lacharu y ganwyd j'Q (1 W illiams, awdwr y nodiadau cyntaf ,TYR, Y^aeg ar yr holl o benoodau y Beibl. y ganwyd y Dr George Lewis, Lvi Vr y vviLA, P: °eddwyd vn 1796; ac hefyd un o esbon- feul'eu'r iaith. °c\s VT°V/ ^'ropbwy(loliaethau Myrddin, nid or enwog a Caerfyrddin, oerfore, aear a'th lwnc, ~wf i'th le. _an sycho Llyn Farch sincith Caerfyrddin." I^el hvii < S^iad --1, niao y Ibnellau cyntaf ar lafar j pae*fyrddin, ca oer fore, "ear a th lwnc, daw dwr i'th le." 1 ae^A y Hythyr hwn i'r Pentan — 1 Llyn y Fan Fach, A Canol Ebrill, 1896. DAFI'E GWAS, J} Yn hytrach na bod boys and girls o Ril\laininan a Grwynfe yn cam ddeall eu P, Jud ddim ym mliellach am Eisteddfod ^ynfe, rwy'n cynyg ein bod yn dwyn yr d(;'»0s gerbroa 3*1- Eisteddfod Genedlaethol g"Ylltu.Ï ddaw i PlOlt Starchllhosamman, os na ddaw heddwch ar ol hono, fod boys nfe i gadw y pysgod, y wyau, yr ymenyn, 4 phob ryw ffrwythau rhag myned i fwg y gwaith tin am un dydd a blwyddyn. Cotion, &c., UN 0 IIILIOGAETK MEDDYGOX. lihwng gwyr yr Eisteddfod a'u gilydd, ^cL os yw Gwynfe am gadw y goods a enwyd Jag croes, y Gareg Lwyd a Tro'r Derbyn, iddynt i alw yr hen stock o ddynion v11 ol o'r mwg hefyd. Heddwch, boys, ^ddweh SNid yw y byd i/u wyn i gyd ar weithwyr John Jones Jenkins, eyinylog ydyw eu YfOdol, er fod petliau yn ddymunol dros 11 adeg yr etholiad. Ni ddaw y ddoe yn 1 01 fechgyn. Bu Dafydd Ionaw yn assistant master yu ^SoOl y Parch Mr Barker, yn Caerfyrddiu, ((c 3'u Caerfyrddin y dechreuodd gyfansoddi j, ^ywydd y Drindod," gorchestwaitli ei y^yd, ac un o'r cyfansoddiadau godidocaf banes barddoniaeth Cymreig. > Hen gymcriad rhyfedd ydoedd Iolo organwg; ar ol penderfynu unrhyw beth, ^aliai at hyny er bob rhwystr. Pender- ^'Qodd unwaith nad eisteddai ef ddim byth y dafaru. Yn fuan wedi liyay, ar daith os lynydd, dalwyd ef gan ystorm ddych- ^'nllyd o feUt, taranau, a gwlaw, ac hefyd qn y nos cyn gadael y lllYJlydd. Ar odrau y Inynycld, nid oedd oiid troi i dafarn dros nos—ond cadwodd ei air—safodd ar ei ^aed ar hyd y nos Ond cyn y boreu Periderfynodd beidio penderfynu dim byth iiiwy Dti y doniol Twm o'r Nant yn gweithio yn ir Gaerfyrddiu, yn llusgo coed drwy dref Z> Oaerfyrddin. Bu ef a'i deulu yn cadw gate Ii turnpike" yn Abermarlais, pan ar ffo o graf- angau deddt y dyledion. Aeth Tww yn Jeichiau dros berthynas iddo, a tarawyd Twm am ddyled hwnw-a ffodd o'r Sogledd am loches yn v De. a" 7 byma englyn o waith. Twm o'r Nant i'r gWr fu yn ei erlid IJeriwr a bwliwr yw'r Leili-labrwr llydlwjbrau trueni Acth fianwaith do werlh gini, Dew fil chi i dy fol di." Gwelodd boueddwr Twm yn gorwedd yn y ^°s unwaith, a gofynodd yr achos o hyny, *tebodd Twm Y brandy coch godymodd gant, Ehces godwm teg i Dwm o'r Nant." Ghwith gan lu o hen gyfeillion glywed am ^•volaeth y Parch Rhys Jones, Ammaiiford. Bu farw yn dy ei fam-yn-nghyfraith yn y Post Office yn Llansawel. Er mor felus y pregethau, ac er mor obeithiol ei ddyfodol, machludodd ei haul cyn y prydnawn. Yr aniddiffyri (I fyddo dros y weddw ieuanc a'r galarwyr i gyd. Un o hen ddvsgyblion y diweddar Barch .1 0, Jonah Evans ydoedd Mr Jones, ac y mae lla w r o'i gyd-fyfyrwyr yn cofio y dyddiau deuwydd yn yr ysgol, y pregethu yn y cymanfaoedd," ac yn dysgwyl y mail o Llandilo. Dydd Sul a nos Lun nesaf bydd V/yl Haner-blynyddol Eglwys y Tabernacl, pryd y dysgwylir i bregethu y Parch. Aaxon Morgan, Blaenffos. Y mae Mr Morgan yn un o'r pregethwyr mwyaf enwog a fedd enwad y Bedyddwyr. ':i." oq. Rhagorol Caerfyrddin Trodd prif dref y sir allan yn deilwng o lioni ei hun yn y cyfarfod mawr y Castellnedd, ond druan a Llanelli, gallem feddwl nad yw y dref alcan- yddol hono ddim wedi llwyr iachau wedi yr etholiad cyffredinol. ir, Dyma farn y Celt am Fesuryr Ysgolion Gwirfoddol Yr oedd yn amlwg i 111 eisioes mai llndd v Byrddau Ysgolion, cau Ymneillduwyr allan o fod yn athrawon, a nychu a thagu Ymneillduaeth yn y pen eithaf yw gwir amcan y mesur drygionus hwn. Adsefydlu offeiriaid Eglwys Loegr a'r offeiriaid Pabaidd yn llywodraethwyr addysg grefyddol ein gwlad. A gaiff hyn fod ?" 'if Dylai yfarfodydd gael eu cynal dros yr holl wdad, er egluro yr amcan damniol sydd mewn golwg gan gefnogwyr y fath fesur. Dyma un o gynghorion Cymru am Mawrth Er cadw'th dafod rhag gwneyd cam, Gofala'n ddoeth o hyd, Am bwy siaradi, ac icrt/i bwy, Y mndd, a'r lie, a'r pryd." Bu'r Gwas Bach" yn cael golwg ar y Fire-engine dydd y ffair, ond er ei fod yn mawr lioffi y peiriant newydd, creda y byddai yn ddoeth anfon am Water-engine" 0 rywle etc, gan fod y dwfr geir yn Caerfyrddin yn llawn mor beryglus a'r tan. Esgob Abertawe fu yn pregethu yn Gymraeg yn St. Paul's yn LIundain y nos cyn Gwyl Dewi Sant diweddaf. Er mwyn darllenwyr y Reporter, rhoddwn y testyn yn gyflawn Canys yn hyn y mae y gair yn wir, mai arall yw yr hwn sydd yn hau, ac arall yr hwn sydd yn medi. Myfi a'ch anfonais chwi i fedi yr hyn ni lafuriasoch eraill a lafuriasant, a chwithau a aethoch i mewn i'w llafur hwynt. St loan iv., 37, 08." Testyn hynod darawiadol, a pe yn sicr na fyddai i neb o'r myfyrwyr i gribo "pennau y bregeth, rhoddem hwy yma. Ond ni fentrwn hyny beth bynag. Dyma" y ddau peil I. Meddyliwch yn gyntaf am ein Heg- lwys. C, II. Edrychwn wed'yn ar hanes ein gwlad." 'I4 Bendigedig, rnyn brain i," oedd barn y 0 forwyn fawr am y bregeth. Ychydig amser yn ol, cyhoeddwyd y daflen hon :—" Pwy sydd wedi gwneyd fwyaf i boblogeiddio efrydiaeth Feiblaidd yn Nghymru ? Y mao genym 81 o esbon- iadau ar y Beibl, neu ranau o liono 59 o honynt yn wreiddiol, a'r gweddill yn gyfieithiadau. O'r ugain esboniad ar yr holl Ysgrythyrau y mae 17 yn gynyrch Ymneill- duwyr, a 3 yn gynyrch Eglwyswyr. O'r 16 o esboniadau ar yr oil o'r Testament Newydd cyfansoddwyd 15 gan Ymneilldu- wyr, ac un gan Eglwyswr. 0 45 o weithiau o ranau o'r Beibl, cafwyd 42 gan Ymneill- .1. VC11--r"D" gan Ymneillduwyr, a 7 gan Eglwyswyr. Rhoddir y ffeithiau uchod ganddo gan y Parch. John Thomas, Merthyr Tydfil, mewn llythyr yn y British Weekly. Y mae addem idion y Toriad yn fwy diddal na'r gwynt. Adeg yr etholiad-lai na blwyddyn yn ol-addawyd pob math o gyfiawnderau a trugareddau i'r Amaothwyr; a gwelsom ambell i gentleman farmer bom- bastiog a cestiog wedi anghofio ei gariad cyntaf ac yn tystio mai y Tori yw gwir gyfaill yr amaethwyr, a trotient o fan i fan er ceisio proselytio eu brodyr. Ond heddyw i'r landlord y rhoddir pob bendith Druan a'r amaethwr! Clywsom fod Mr E. C. Hart (Coleg, Caer- fyrddin) yn bwriadu ateb yn gadarnhaol yr alwad daer gafodd o Penmaenmawr. Gan mai Sais ydyw Mr Hart, ychydig o eglwysi y cylch sydd wedi cael adnabyddiaeth o hono, ond y mae gan bawb sydd yn ei adwaen y parch iddo, acyn meddu syniadau uchel am dano, nid yn unig fel myfyriwr llwyddianus a pliregethwr da, end hefyd fel ysg-rifenwr medrus. Diau y clywir son am dano ar ol hyn—yn y pwlpud a drwy y wasg. Collodd ager-beiriant ei ffordd ar yr Wyddfa, ac fol llawer o'r colledigion ar fynydd, cyfarfyddodd a dinystr ★ Os bydd gan gyfeillion lien rywbeth y carent alw sylw ato 311 y golofn hon, bydded y cyfryw mor garedig ag anfon i'r swyddfa fol hyn Dafi'r Gwas, Reporter Office, Carmarthen.

---» Death of Alderman David…

Nodiou o Fro Cathen.

Advertising

Elim, Caerfyrddin.

Gwynfe Eisteddfod.

. Ysgol Mydrim.

Bankyfelin Notes.

Ilanegwad Parish Council.

The Great Need of the Age

Live Fish in a Woman's Stomach.

A STATEMENT BY MBS DAVIS

Is Llandilo Dic-Slion-Dafydd…