Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
2 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
2 erthygl ar y dudalen hon
MR MEYRICK ROBERTS, U.H.,…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
MR MEYRICK ROBERTS, U.H., ABERGY?:(VLWYN, Y mae gwrthdchych ein hysgrif yn un o'r d'osparfch. hyny sydd wecli ymddyrchafu trwy anhawsdemu i sefyllfa o ddylanwad a phwysigrwydd. Ganwyd Mr -Roberts yn Tynewydd, 'Cae- glas, Llanfrothen, yn y flwyddyn-1844.Pan yr ydoedd yn wyth mhvydd 'c.ipd symudodd y teulu i'r Erw Fawr, amaethdy yn yr un plwyf. Pan yn 11 oed, aeth i weithio gyda'i elad i'r chwarel yn Ffestiniog; wedi aros yno am chwe' blyneeld, aetih i weithio i chwarel y Rhosydd, yr hon oedd ar y pryd 0 dan ofal yr hen gymeriad adnabyddus Thomas Jones, tad Dr Jones, Harlech. Teimla yn dra rhwymeelig i Mr Thomas Jones hyd y dydd iheddyw, oblegid bu ei gyngliorion a'i gyfarwyddiadau o fendiith an- nhraet-hol iddo, er ei weithio i ffurfio pender- fyniadau a'u cario allan—dylanwad pa ra.i sydd yn arhosol hyd y dydd heddyw. Symudodd oddiyno i chwarel Croesor i fod yn slate inspector o dan ofal Mr Thomas Williams. Bu yno am dair blynedd. Gan nad oedd wedi cael ysgol, ond wedi llafurio yn galed ei hun a chael llawer o gyfar- wyddiadau gan Mr H. T. Roberts, clerc yn swyddfa chwarel Mr Holland, a. bl-ienor ffyddlon gyda'1' Methodiatiaiel yn N ghapel y Rliiw, penderfynodd, gan ei fod wedi casglu ychydig o arian, fyned i'r ysgol i Dublin, ac arhosodd yno hyd y gallodd, nes gwario yr arian bob ceiniog. Wedi dod yn ol aeth i reittliio i chwarel Mr Holland, life yr oedd ei flawd Rees, yn oruchwyliwr. Yn mhen ychydig o dynycldoedd, ymunodel mewn glan briodn-s gyda Miss Ellen Jones, Ty'nybryn, Llanrhochwyn, ger Trefriw. O'r briodas heno y mae iddo naw o blant yn fyw, ac un wedi marw. Tra yn gweithio mewn bargen yn chwarel Mr Holland, cafodd lawer o gynnygion o fan swyddau rmewn gwahanol ciiwarelau, ond nid oedd yn ca-el ei foddloni ynddynt am na fuasai ei gyliog na'i gysuron ddirn yn fwy, ond yn hytrach yn llai. Gadawai, fel y dywedai, ar y elrefn. Yn 1875, y mae yn ymddangos i'r drefn agor y ddo-r iddo, i faes ei weitligarwch penaf, oblegid cafodd gynnyg ar y swydd o fod yn iis-oruchwyliwr i Mr Evan Evans (Cwty- bugail) yn chwarelau Bryneglwys, Abergyn- olwyn. Yn mhen pedair blynecld, oblegid maTwolaeth Mr Evansi, syrthiodd y brif oruchwvliaeth arno ef, yn nghyda'r ychwan- egiad o fod yn brif ofalwr yr etifeddiaeth. Felly, cis bydd fyw i ddiwedd y flwyddyn lion, bydd wedi gwasanaethu y cwmni o gyloh ugain mlynedd. Yn 1891, cvmerodd Mr Roberts fferm o'r enw Pall Mall, mewn od-.leutu milklir i Dowyn, gan barhau yn yr un gofalon yn Bryneglwys. Y mae yn llanw beth wmbreth o s-R-ydjdau, megis blae-nor gyda'r Methodistiaid, gwarcheidwad y tlodion, cadeirydd y Cynghor Dospart-li Gwiedig, Dolgellau; cadeirydd Cynghor Plwyf Llanfihangel y Pennant, aelocl o Fwrdcl Oladdu Towyn, aelod o bwyllgor 11ywcdraethol yr Ysgol Ganolraddol, aelod o bAvyllgor Ariddangosfa Amaethyddol Meir- ionydd, cadeirydd arddangosfa leol Abergyn- olwyn, ynad heddwch ar fainc ynadol Meir- ionydd, a llawer 0 fan swyddau heblaw hyny. I bob un sydcl yn adnabod y Cvnghorycld Roberts y mae yn eglur ei fod yn wr o dalent fawr—gallu mawr i wneyd llawer o waith, a'i wneyd yn dda, yn ddiboen iddo ei hun, ac yn dclibrofedigaeth i bawb aralL Y mae dau beth yn nodedig ynddo uwohlaw y cyffredin 0 ddynion o'i safle ef: (1) Y mae gandclo allu nodedig i foddhau pob dosparth, heb wneyd cam a'u hiawnderau. Y itiaovi-i ddyn mawr yn ngolwg y dosparth uwchaf, y canol, a'r iselraclcl. Pan gyda'r boneddigion gwnn, ei oreu i ddyrchafu y gweithwyr yn eu golwg, gan ddangos eu
- Y PROFFESWR ALFRED W. HUGHES.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Y PROFFESWR ALFRED W. HUGHES. ■i-uiatili y profFetawsr ieuatne hWll yn: didilwedd- ar, bi'aidd yn. amfegwyiiadiwy,. i syiw cyfooed'd- ins, ohierwydcl Jdidb didiattgan ei fwriad i ddiytfod allain yn, ywg&jsyM OejdwafdoJ yn yr eltih'Oilkd cyfltMdliinoll! neeiaf arm etihoTba;rbh Arfon, o gYil- raiyidMofli yr 'horn y bwirt;a(d|a; Mir WSiam Rai'lli- lbioa-iia yminietiilid'uio. Bu ed yrfe addysgol yn un., ihryfnlC'idl, elc yn "urn a gjod! imw Birinto. Glciruidhwyiiwr cfliwarel lechi vn AhEtT- Dflielfieiiunt, sir FeiirijOLwld, olEddei dad, a,c fel peinJtieiuilu guSaGus a dlatfbarlius, rlhadidlodlcl" addjysg iragloirtoii i'w biainiti. Bw-ricdM y malb, Affiled, i .dicl'Jliyn y tlalcl fell gwruahiwyidiwr cihwteirell, ae i'r ■ amiciaini hiwmw, bu y niab yn oliwareilwir ymiar- femdl am o dlcJjwiy i tkpr bLvniedid. M:odicl byn- ag, yr ceidSdi «; dtiekliJlion ef i gyfei'riaidhu cireSl, a uifeiCtkiJjrgiUeliQi oedd- yr hyn vr airdlJangospodd cilnvl-leitlhi tbagato. Y'r d.ybeai o fyned yn iiilbcilll gydlaTr buculfeisiwAsltGi-, bu yn egwydd! rwas gyidJa. Dir Jioanes, "Qcawis. Ar ol la it, ad'IwW yui Edl:in)buirglh, m ynio b;ran yr t i ga-u didiyfioidi yn nied!aLlV>:lfc m-snn <L"vi> ?et.h (ana- Itiomy), a, gIlaldiütcdd: yn .05, 1 hiv-ny, pieinlolJwivd: of yn mi o- is-aibiirawon dilfynr.ic$h yn NgWeg y MbJUygcin, Edoiiburgfh, ac wedi !li;r|iiy, iAr uehof yn yr Uimiihyw adimn. Pain yimd'dfewydldbdd, cafodid aiiribeg, vn mglhydjag ainietacMbdl goreiwacig, gain fyfyru'vr Ea/iinlbuirlglh:. AelUh yn meisiaf i dinef Ffljnit, fed miiekMlyg. Bu yinio aan dklwy flynieidd, a. oliyn ymlaidkie'l, cyflwyin|odd y fcid^iollion leislfcri1 wriam WcKcJo. Gwiahwdkliwiydi ef i dlycihweLyd i Edin- burgh, He y pentadwyld ef yn ddlaiiiMiydd a,r An(;^joany. Elt|hidliwyid ef yn gymimapajwd O'offeig BiranlMnfol Meldldlygioin Eldiiniburgjli, ac, au-ol-- hymjv, yn gymaninajwd (Meg Bir'emlhiitniol Medd- yglani Lhmdiaiiiii. DiaQiiofdid y swydd dMMiiltih- ydldlol yn Edinburgh hytd nte y"peip:nd,wyldl ef yn Iiroffeswir Dtfyniog ytn Atilirofa Gen;edl- o-cit-hol CaJeiild'ydld!; yr hon swydldi v n-tae yn ei dail lOyhoieddladd lawier o lyfteiu ar, g'anig- ineniaiu rieaMiiolI o' £ hioff etfrydiaetfli. Tra yn Edtebiirglh, yr oieidd yn aieiod a Gyinidieithiais yr Eifrydn^ir Cymceerig, ac yn un o i cih' ;• vy li wyr. Bu, My)d, yn is-vAyviTd, wc, wacJi hyny, yn iywyidldl y gymldeiltihas! Bob eunseT, dtainigoisioidd ei fod yn Gyimirto sylw- gai; a, gwLadgair. Y mae yn edmygrsvr diiffuant o'r Euanaddfoid Geriieldllaettih.oil, a p'hriilni y cyn- ane'I'i-r yr un dhanjyfnlb na fydd efe yn bnesen- sndl. Heifytd, y miaie yn. ajdlloidi seilog o Gym- dtaiitjhias y Oymiminoidlarijotn. Diajrlenoidid bap- nrau air bynoiau Cymiieig yn y lOymimiroij-joinoin. yn Lhiinjcllain, 'Caendjydd, a i yn gredwr mjajwr yn ragwairtlh'fawireidid. y Gyim/riaieg, a, dyweidlifr aim alamo na cJioilLaa glyfIrer bytili i siairadi Cymliaieg gydlag elry-drwyr o Gymaru. Treiul-ia ei oriau ihaanidli-einioil gydlag asitiiidio1 hanes Cryin-iru. Dilau yr edlmiygir y prcfl«isiwr takmlboig aim ei. lafur a'i gyriiaieicMuadiau gnvyddjonal uch-el. Tm yn Etisimd garbrom, CSs3Jiwaiwy.i. miwyaf dykrawaid'ol Arfion, aindidiang'000'd'd laiwei o aailru f-el abieiSlih- iwir, ac oi wybiQidlasatih wleiMyialdlo'i]; ac y male" r bliaild wririL ei ddiaiwis yn ymgeiisydid V11 creldiu iiii-r, ffaiwd1 .dldfa idldiyrit osidd taio ar Gyimaio ifeuiaraic gwlaidlgBflr a dyslgaddg- fel y Proffeswr Hngilijeis,