Papur Pawb

ifafr yn ngoiwg rhyw lien frenhin neu gilydd. Gwir y buasai Johnson yn dwyn hyd yn nod aelod o un o hen deuluoedd y "gwaed glas" i afael cyfraith mewn moment pe cawsai brawf digonol ei fod wedi cyflawni rhyw drosedd; ond buasai raid i'r arolygwr heddgeidwadol stiff a Ilym hwn gael llawer cliriach a mwy pendant prawf o euogrwydd y cyfiyw ddisgynydd gwaedoliaethol nag a fuasai arno ei angen er cymeryd cwrs yn erbyn rhywun fel maer Centrewich, yr hwn nad oedd yn neb yn ei olwg ef, er ei holl rinwedd a'i gyfoeth-nid oedd yn neb am nad oedd ynjianu o waedoliaeth fonheddig. Wel, yn mhen oddeutu wythnos wedi i'r maer ddod o hyd i'w chwaer mor annisgwyl- iadwy, a phan yr oedd efe yn paratoi i fyned i'r yspytty i'w gweled fel y gwnai bob boreu, dyma guro trwm wrth ddrws ei ystafell, fel yr ydym eisoes wedi dyweyd. Johnson oedd yno, a phan agorodd y maer y drws rhoddodd y cyfarchiad milwrol iddo gan sefyll yn ddistaw, stiff, ac oeraidd fel talp o rew. Safodd Johnson felly am enyd heb ddyweyd yr un gair-yr oedd ei ddysg- yblaeth flaenoroi wedi ei ddysgu i fod yn ddistaw gerbron ei uwchafiaid hyd nes y cyferchid ef ganddynt hwy yn gyntaf. Nid oedd y maer, ychwaith, mewn brys i gyfarch Johnson, oblegid yr oedd yn cofio am y ffrwgwd fu rhyngddynb y noson yr oedd ar Johnson eisieu cymeryd ei chwaer i'r lock-up ao yntau eisieu iddi gael myn'd yn rhydd. Felly bu y ddau ddyn yn edrych ar eu gilydd yn y drws am beth amser heb ddy- weyd yr un gair—Johnson yn Befyll fel delw gerfiedig, a'i ddwylaw a'i freichiau yn disgyn yn syth i lawr un bob ochr iddo yr un fatih a milwr pan ar "attention; y maer, yntau yn edrych yn lied oeraidd ond synedig i wyneb yr arolygydd gan ddisgwyl i hwnw ddechrou dyweyd ei neges. "Wei," ebai'r maer toe, "beth allaf wneyd i ehwi, Johnson ?" Cododd Johnson ei law ddeheu at ei gap gan roddi y bow milwrol yn union fel pe buasai efe yn ddyn pren a rhywun o'r tu ol iddo yn gweithio ei fraich i fyny ac i lawr efo llinyn, "Eisieu eiarad rum fvnyd yn breifat efo chwi sydd amaf, syr." "Dewch i fewn," atebai'r maer, gan ei arwain i'w ystafell. Dyma'r tro cyntaf erioed i Johnson fod yn ystafell breifat y maer, a phe buasai yn edrych o'i gwmpas a defnyddio ei olygon—fel y buasai naw dyn o bob deg, a deg merch o bob deg yn gwneyd—cawsai ei fiynu gan mor hynod o syml a chyffredin oedd dodrefniad y lie. Yr oedd mor syml fel ntl, buasai neb byth anghyfarwydd a'r maer yn tybio mai hon oedd prif ystafell dyn. oedd yn werth ugeiniau o filoedd o bunnau, ayn yr oedd ei hanes wedi myn'd allan dros yr holl wlad oherwydd ei haelioni digyffelyb at bob achos da, dyn oedd wedi gwaredu y dref o ddinodedd a dwyn iddi Iwyddiant. Ond yn lie eistedd ae edrych o'i gwmpas yn hamddenol, safodd Johnson yn syth fel pocer ar ganol yr ystafell gan ddisgwyl eto i'r maer ei gyfarch yn mhellach, yr hyn ni fu Gregory yn hir heb wneyd. Yn wir yr oedd v maer yn llosgi gan awydd gwybod beth oedd wedi dwyn Johnson yno, a hyny mor foreu, ao nid oedd yn teimlo yn hapus iawn yehwaifcit, rkag ofn fod y arolygydd cyfrwya o'r diwedd wedi ffuredu allan ei holl hanes ef yn y dyckliau blinion gynt. Eisteddwch, Joinson-dyna gadair," eb- ai'r maer, "ac ewch yn mlaen i ddyweyd beth bynag sydd genych fw hysbysu i mi." Aeth y fraich ddfÃeu i fyny unwaith eto at y pen—yr oedd we& tynu ei gap pan aeth i fewn i ystafell y maer. Na, syr; nid yw'r isradd yn arfer eistedd yn ngwyddfod eu huwehafiaid. Am hyny, safaf." O'r goreu; gwnewch fel y gweloch oreu. Ond byddwch mor garedig a dod at y pwynt yn awr ar unwaith. Mae fy amser i yn brin. Beth ddaeth a chwi yma mor foreu ?" "Mater pwysig i chwi a minnau." Oh Felly'n wir; beth ydyw ?" gofyn- ai'r maer, gan welwi peth yn ei wyneb ac ymddangos braidd yn gynhyrfus a ffwdanllyd. A ydych chwi'n cofio i mi wrthwynebu eich awdurdod y nos o'r blaen pan yr oedd rhyw ddynes ddyeithr yn cael ei throi o'ch gweithdy ? "Yr wyf yn cofio eich bod yn bur an- ewyllysgar i adael iddi fyn'd yn rhydd, yn ol fy nymuniad i." Wel, yr wyf er's cryn amser yn meddwl fy mod wedi eich gweled chwi yn rhywle cyn i chwi na minnau ddod i OentreAvich. Yn mha Ie, debygech ?" Y chwi sydd i ddyweyd eich ystori. Sut yr ydych yn disgwyl i mi wybod beth sydd wedi pasio yn eich meddyliau cuddiedig chwi eich hun ? Ewch yn mlaen." Ond er fod y maer yn ceisio ateb mewn dull oeraidd a digyffro, yr oedd yn eglur ei fod yn cyffroi fwyfwy o hyd. Tybiwn o hyd mai nid Gregory oedd eich gwir enw, ond mai Herbert Humphreys yd oedd, ac mai chwi oedd rhyw garcharor wel- ais yn y transport lawer o flynyddau yn ol, pan yr oeddwn i yno yn un o'r swyddogion a ofalent am yr alltudedigion. Syr! Yr wyf wedi dod yma. i'ch hysbysu y bore yma fod un o swyddogion y Wladwriaeth yn euog o drosedd. Oh! felly. P'a drosedd ? Pwy swydd- og ? At beth-at bwy yr ydych yn cyfeirio, Johnson 1" gofynai'r maer, gan eistedd yn ei gadair, ei wyneb yn wyn fel y galchen, ac yn teimlo yn eicr ynddo ei hun fod yr arol- ygydd heddgeidwadol, o'r diwedd, fel gwaed- gi wedi ei hela ef i v jiol gyfyng. "Yn euog o dro>,i--l, syr; yn euog o dros- edd difrifol," yan egai Johnson. "Ond pa div -i? Beth wnaeth efe?" "Y mae iN- ',i y;siidwyn yn anmharchus tu- agat brif y Centrewich." Felly, J I t dr) ef yr oedd Johnson yn cyf- eirio. "1 do i gyd methai y maer ddeall at beth ij u at pwy y cyfeiriai. "SÜnaclweh yn blaen, ddyn," meddai wrth Johnson; pwy yw'r person yina sydd wedi troseddu ?" Y 11, syr," atebai Johnson yn syml. Y chwi! Beth wnaethoch ? A phwy yw'r person ddylai gwyno 1" "Y chwi, syr. Chwychwi yw prif ynad Oentrewich; chwrehwi yw cynnrychiolydd Ein Grasusaf Fawrhydi Brenhines Prydain Fawr a'r Werddon yn I y dref hon, yn ogy- maint ag mai chwi sy'n cynniychioli mawr- edd ofnadwy y Gyfraith. Myfi yw'r trosedd- wr. Cymerwch fi'n gaeth." Ond beth wntfthoch ? Beth yw'r holl lol yma ? Yr yd-y* Y. cyhuddo eich hun o rjwbeth aas gwn i pa beth. A ydych yn dymuno ymddiswyddo, neu lywbeth ?" "Dymuno cael fy nhroi o'm swydd." Am ba beth ? "VY e1, Mr Maer, ar ol y ffrwgwd rhyngoch chwi a mimiau yn ngliylch y ddynes yna, ys- grifenais lythyr cyfrinachol at y piif-gwn- stabl, yn yr hwn y dywedais mai hen garch- aror oeddych heb orphen ei amser, ac wed cyflawni un os nad mwy o droseddau ereill. Yr oeddwn yn credu llyny. Bu genyf fy amheuon am amser maith yn eich cylch. Yf oedd y fath debygolrwydd ynoch i'r Herbert Humphreys adwaenwn i ilynyddau yn ol fel nas gallwn gredu dim ond mai chwi oedd efe heblaw hyny, yr oedd hwnw yn ddyn anarferol o giyf o gorph, ac ni welais neb end efe allasai godi cerbyd yr hen dwrnai yna fel y gwnaethoch chwi y dydd o'r blaen. Yinddengys i'r Herbert Humphreys yna, ar ol cael ei ollwng o'r transport gyda ticket of leave cyn gorphen ei amser, ddod drosodd i'r wlad hon, glanio yn Penfro, ac yr wyf yn amheu iddo yspeilio yr Esgob Thirlwall, Ty- ddewi, o lestri arian; ond yr wyf yn siwr iddo yspeilio rhyw fachgen, gwas fferm, o swllt ar y ffordd fawr, ac nid yw byth er y pryd hwnw wedi cael ei ddal na'i gospi." "Ydyw, y mae wedi cael ei gospi yn llym," ebai y maer, gan siarad fel pe mewn breudd- wyd wrtho ei hun. "Beth ebai Johnson, mewn cryn syndod, wedi cael ei gospi! Yn mha le y daliwyd ef, a chan bwy y cafodd ei gospi 1" "Gan ei gydwybod ei hun y mae yn siwr," ebai'r maer, gan adfeddiannu ei hun a gweled pa mor agos i berygl yr arweiniodd teimlad- au cuddiedig ei fynwes ef. "Oh, wel, rhai i'r Gyfraith Wladol gael ei gospi hefyd," meddai Johnson, nid ydyw'r Gyfraith yn cymeryd cydwybod i'r cyfrif o gwbl mewn busnes fel hwn—mater i'r parson- iaid son am dano ar ddydd Sul yh yr Eglwys yw cydwybod, ac nid i SAvyddogicn gwladol. Sut bynag am hyny, syr, yr wyf wedi tro- seddu trwy amheu mai chwi oedd yr Herbert Humphreys yma, ac yn enwedig drwy ddy- weyd hyny mewn llythyr wrth y prif-gwn- stabl. Ond yn a-wr dyma fi wedi cael llythyr oddiwrtho mewn atebiad i fy un fy hun yn fy hysbysu fy mod wedi eich camfarnu ar hyd yr holl amser, ac fod y gwir Herbert Humphreys newydd gael ei ddal yr wythnos ddiAveddaf mewn plwyf gAvledig heb fod yn mhell o Sheffield. Daliwyd ef mewn modd hynod iawn. Yr oedd wedi bod yn pre- swylio yn y phvyf hwnw am flynyddau, a thrwy ei fod yn dlawd, wrth gAfrs nid oedd neb yn talu dim sylw iddo. Herbertson y gaiAvai efe ei hun—mor debyg i Herbert, onide Wei, yr wythnos cyn y ddiweddaf fe gwynodd un o ffermwyr yr ardal-fferni- wr y mae gan ei landlord feddwl uchel ohono, ac felly y mae efe yn ffermwr parchus a elivfrifol-fe gwynodd y dyn parchus hwnw wrth yr aAvvlurdodau ei fod yn colli llawer o ffrAAythydd o'i berllan, a'r dydd o'r blaen fe ddaliwyd Herbertson ar y ffordd fawr ger- llaAV y fferm a changhen coeden afalau yn ei feddiant. Yr jedd afalau a,r y ganghen! Dyna ddigon o -brawf mai efe oedd un o'r lladron fu yn yspeilio perllan y gwr da. Pan gymerwyd ef i'r lock up agosaf, yr oedd hono yn cael ei hadgyweirio; felly bu raid ei gy- meryd i Sheffield, ac yno—oh, fel y mae